Jan Chmielnikowski
Kilka uwag o organizacji adwokatury
w Niemieckiej Republice
Demokratycznej
Palestra 10/9(105), 64-68
<64 J a n C h m i e l n i k o i o s k i Nr 9 (105)
P raca adw okatów w te j dziedzinie — podkreśla z naciskiem autor — w yko nyw ana je st z zachowaniem .tradycyjnych już w radzieckiej adw okaturze form p ra c y zespołowej. Spraw ow anie obsługi praw nej określonej jednostki nie wyłącza om aw iania przez w ykonującego te czynności adw okata trudniejszych zagadnień ■oraz konsultow ania się z kolegami w swoich zespołach. Wielu z nich to w ybitni specjaliści różnych dziedzin praw a. „Tego rodzaju w stępne — jak pisze autor — wspólne, koncepcyjne om awianie konkretnych zagadnień praw nych daje adw o katom możność skuteczniejszego wykonyw ania swoich zadań”. I konkluduje: „Możliwości takich są niestety pozbawieni etatow i radcow ie praw ni nie będący adw okatam i (...); pomoc udzielana organizacjom socjalistycznym przez adwokatów ^wykazuje w w ielu w ypadkach znacznie wyższy poziom aniżeli usługi świadczone
p rzez poszczególnych radców praw nych”.
JAN CHM IELNIKOW SKI
Kilka uwag o organizacji adwokatury
w Niemieckiej Republice Demokratycznej
Rada Adwokacka w e W rocławiu, w ram ach w spółpracy m iędzy województwem ■wrocławskim a Okręgiem drezdeńskim , od (kilku już Jait utrzyimuije kontakty z 'Zarządem Kolegium Adwokatów w Dreźnie.
W roku bieżącym, w dniach od 24 do 29 czerwca, przebyw ałem — w ram ach wizyty przyjaźni Zrzeszenia Praw ników Polskich, zorganizowanej przez Zarząd Okręgu w e W rocław iu — u kolegów praw ników z D rezna, gdzie spotkałem się
z koi. drem Liebschnerem , zastępcą przewodniczącego Kolegium Adwokatów, i koi. Prieschitkem, sekretarzem (Kolegium. Oma/wialiśmy m. in. organizację adw o
k atu ry w NRD i w Polsce. i
Koledzy niem ieccy żywo interesow ali się reform ą ad w okatury w Polsce, gdyż -w NRD prowadzone są obecnie prace nad reform ą adw okatury, przy czym
Wiele z naszych w zorów zostanie zapew ne przyjętych przez adwokatur.ę w NRD. J a z kolei zapoznałem się z organizacją adw okatury w NRD i chociaż obecne -zasady organizacji ad w o k atu ry w NRD ulegną zmianie, w ydaje się, że będzie rzeczą celow ą podzielenie 'się z czytelnikam i .jPaleistry” uw agam i o obecnej orga nizacji ad w okatury w NRD.
O rganizację adw okatury w NRD regulują n astępujące akty praw ne:
1) rozporządzenie o organizacji kolegium adw okatów z 15 m aja 1953 noku, 2) przepisy o wzorcowym statucie kolegium adwokatów,
3) przepisy o S tatucie C entralnej K om isji Rewizyjnej z d n ia 6 czertwca 1957 roku. Samo rozporządzenie o organizacji kolegium adw okatów jest bardzo szczupłym alt tern praw nym , zaw iera 'bowiem jedynie ,10 paragrafów i zajm uje się jedynie ^precyzowaniem zadań adw okatury.
Rozporządzenie przew iduje, że jedynie adwottrat-członek kolegium może s p ra w ow ać funkcje obrońcy w spraw ach ikamych lub pełnom ocnika w «sprawach cy w ilnych przed sądam i w szystkich in stan cji {§ 3).
N r 9 (105) O rg a n iz a c ja a d w o k a t u r y w N R D 65 Przepis § 4 ust. 2 cyt. rozporządzenia zezwala członkom kolegium n a zastępstwo przedsiębiorstw uspołecznionych.
Z agadnienia dotyczące samego sposobu w ykonyw ania zawodu regulują przepisy wykonawcze w ydane przez M inistra Sprawiedliwości, a w szczególności rozporzą dzenie o wzorcowym statucie kolegium adwokatów.
Kolegium grupuje adwokatów w ykonujących zawód n a terenie sądu okręgo wego, który stanowi odpowiednik naszego sądu wojewódzkiego. W okręgu drezdeń skim aktualnie w ykonuje zawód 46 adwokatów.
Kolegium m a osobowość praw ną. Zajm uje się ono: 1) szkoleniem zawodowym i politycznym członków,
2) zabezpieczeniem członków n a w ypadek czasowej lub trw ałej niezdolności do ipracy,
3) reprezentacją n a zewnątrz członków kolegium.
Członkiem kolegium może zostać osoba, k tóra ukończyła wyższe stu d ia p ra w n i cze, posiada obyw atelstw o NRD, jest nieskazitelnego ch arak teru ii ma poglądy dem okratyczne. A plikacja w kolegium trw a co najm niej pół roku, a najw yżej rok, po czym zarząd kolegium w pisuje kandydata na listę adw okatów ma pod stawie w yników osiągniętych w czasie jego aplikacji bez obowiązku składania egzaminu. M inistrowi Sprawiedliwości przysługuje praw o zgłoszenia sprzeciwu przeciwko uchw ale zarządu kolegium o wpisie na listę adwokatów. Od wniosku o w pis na 'listę członków kolegium pobiera się wpisowe w wysokości 50 DM.
Członków kolegium obowiązuje zakaz w ykonyw ania ubocznych zajęć. W ystąpienie z kolegium wymaga sześciomiesięcznego wypowiedzenia.
Najwyższym organem kolegium jest walne zebranie jego członków. Jesit to zro zumiałe wobec stosunkow o niewielkiej liczby członków w kolegiach (jak już wspomniałem Kolegium Adwokatów Okręgu Drezno liczy 46 członków). Ogółem w NRD jest 14 kolegiów adwokackich, a liczba ich członków wynosi łącznie około
500.
Do właściwości zebrania kolegium należy:
1) w ybór zarządu kolegium na okres dw u lat (w Dreźnie Zairząd Kolegium skła da się z 5 członków, w tym przewodniczącego, zastępcy przewodniczącego, sekretarza oraż dwóch członków zarządu),
2) w ybór kom isji rew izyjnej (w O kręgu Drezino liczy ona trzech członków), 3) uchw alenie w ytycznych dla zarządu ma czas kadencji,
4) ustalenie liczby członków kolegium i planu ich terenow ego rozmieszczenia dla zapew nienia ludności prawidłowej pomocy praw nej,
5) uchw alenie budżetu kolegium.
Zebranie członków kolegium odbywa się co najm niej dwa razy w roku. Do ważności podjętych uchwał wym agana jest obecność co najm niej połowy człon ków kolegium.
Zarząd pracu je kolegialnie. Do ważności uchw ały zarządu w ym agana je st obec ność na posiedzeniu przewodniczącego lub zastępcy przewodniczącego. Posiedze nia zarządu odbyw ają się zgodnie z planem pracy co dw a tygodnie. Posiedzenia zwołuje przewodniczący zarządu.
Do właściwości zarządu kolegium należą następujące spraw y: 1) kierow anie pracą kolegium i zespołów,
2) przydzielanie adwokatów do zespołów, 5 — P a l e s t r a
68 J a n C h m i e l n i Jc o w s k i N r 9 (103)
K om petencje C entralnej K om isji Rewizyjnej re g u lu ją postanow ienia S ta tu tu C entralnej K om isji Rewizyjnej (zarządzenie z dnia 6 czerwca 1957 roku).
C entralną Kom isję Rew izyjną tw orzą przewodniczący 14 ikolegiów adwokatów. C entralna Kom isja Rewizyjna ma za zadanie kontrolow anie pracy kolegiów oraz nadaw anie kieru n k u p r a c y . kolegiów. C entralna K om isja Rewizyjna pow inna od
byw ać zebrania dwa razy w roku.
Zebranie C entralnej Komisji R ew izyjnej dokonuje w yboru zarządu, składającego się z przewodniczącego, zastępcy przewodniczącego, sekretarza i 3 członków. K a dencja zarządu (trwa — podobnie ja k zarządu kolegium — 2 lata. Zarząd Cen traln ej Komisji R ew izyjnej p racu je kolegialnie i do jego kom petencji należy:
1) w spółpraca z m inistrem -sprawiedliwości,
2) opiniowanie n a rzecz m inistra isprawiedliwości kw estii dotyczących adw o k atu ry , i
3) ocena przeprow adzonych w izytacji kolegiów przez grupy rew izyjne, 4) zwoływanie zebrań plenarnych C entralnej Kom isji Rewizyjnej.
Posiedzenia zarządu C entralnej Komisji Rewizyjnej odbyw ają się raz na kw artał. C entralna K om isja Rewizyjna przeprow adza kontrolę kolegiów przez grupy rew izyjne. W skład grupy rew izyjnej rwchodzi — jako przewodniczący — członek CKR oraz dwóch adwokatów, a nadto siły techniczne, jak np. księgowy lu b księgowi. Z dokonywanych czynności grupa rew izyjna przedstaw ia pisem ne sp ra wozdanie C entralnej Komisji Rewizyjnej, która w ydaje niezbędne zarządzenia pow izytacyjne. K olegia są w izytow ane raz do ro k u w ram ach norm alnej kontroli
lub doraźnie n a zarządzenie zarządu CKR.
Kontrole każdego kolegium obejm ują całokształt działalności kolegium zarów no pod względem form alnopraw nym , gospodarczym, ja k i pod względem m erytory cznej strony w ykonyw ania zawodu oraz jakości i poziomu w ykonyw ania zawodu. Adwokaci w NRD prow adzą nadto p u n k ty konsultacyjne, w których udzielają pomocy praw nej w postaci porad lub sporządzania pism procesowych i podań do w ładz adm inistracyjnych. W tym celu w miejscowościach nie będących sie dzibami sądów powiatowych m ają oni wyznaczone dyżury w określone dni i p rz y j mują w określonych godzinach.
Je st to form a przyjścia z pomocą praw n ą dla ludności, przy czym ludności niezamożnej pomoc praw na udzielana jest bezpłatnie.
Zauważyłem prócz tego znaczne zaangażow anie się adwokatów w p racy Z rze szenia Praw ników Dem okratów NRD. Tak na przykład do zarządu Okręgu D rez deńskiego ZPD weszło (na 17 członków zarządu) 4 adwokatów, którzy są aktyw i stam i tego Zrzeszenia już od w ielu lat.
Koledzy adwokaci z Drezna żywo interesow ali się realizacją reform y adw oka tu ry w Polsce, organizacją zespołów, system em rozliczeń, świadczeniami socjal nym i, kw estią szkolenia zawodowego. W yrazili życzenie utrzym yw ania żywych kontaktów z nam i oraz przybycia do naszej Izby dla praktycznego zapoznania się z organizacją adw okatury w Polsce.
A dw okatura w NRD nie m a w łasnego pism a zawodowego, odpowiednika naszej „P alestry”. W rozm ow ach koledzy z Drezna daw ali w yraz temu, że powinni m ieć w łasne pismo.
Na podstaw ie przedstaw ionego wyżej w skrócie kontaktu z kolegami-adwotoata- m i z O kręgu Drezno oraz stosownie do życzeń wyrażonych przez zarząd Kolegium w Dreźnie R ada Adwokacka we W rocławiu postanowiła kontakty tte jako poży teczne utrzym yw ać oraz zaprosić przedstaw icieli zarządu tegoż Kolegium d la za poznania ich <z organizacją adw okatury w Polsce i sposobem w ykonyw ania za w odu u nas.
