S. Klyta, W. Dąbrowski
[Czy podlegają opłacie skarbowej]
Palestra 8/9(81), 59-61
PKr/l/WH a O D P O W I E D Z I f»H/l »
1
EP Y T A N I E :
C z y p o d l e g a j ą o p ł a c i e s k a r b o w e j p e ł n o m o c n i c t w a w y s t a w i o n e p r z e z j e d n o s t k i g o s p o d a r k i u s p o ł e c z n i o n e j w r a z i e z l e c e n i a s p r a w y z e s p o ł o w i a d w o k a c k i e m u ?
R ozporządzenie R ady M in istró w z dnia 28 g ru d n ia 1957 r. w sp ra w ie szczegóło w ego o k re śle n ia p rze d m io tó w op łaty sk a rb o w e j, sta w e k o p ła ty o ra z zw o ln ień od
te j o p ła ty (Dz. U. z 1958 r. N r 1, poz. 3 z późn. zm ianam i) p rz e w id u je w § 38 u st. 4, że w o ln e są od o p ła ty sk a rb o w e j p ełnom ocnictw a u d zielan e d alszy m p e ł nom ocnikom . czyli tzw . su b sty tu to m . P rz ep is te n p rz e w id u je ró w n ie ż zw olnienie od te j op łaty p ełn o m o cn ictw a w ystaw io n eg o dla celów p o stę p o w an ia sądow ego, w k tó ry m m ocodaw cy p rzy słu g u je zw olnienie o d kosztów sądow ych.
Z e zw olnienia tego k o rz y sta ją ró w n ież p ełnom ocnictw a u d ziela n e p rz e z u spo łecznione za k ła d y p rac y lu b o rg an izacje polityczne, społeczne i zaw o d o w e rad co m p raw n y m , k tó ry c h łączy z nim i sto su n ek o p a rty ń a um ow ie zlecenia.
W zw iązku z ty m p rzep isem p o w sta je k w estia ponoszenia o p ła t sk a rb o w y ch od p ełnom ocnictw w y sta w io n y ch przez w ym ien io n e zakłady uspołecznione w raz ie zlecenia sp ra w y zespołow i adw okackiem u.
W p ra k ty c e n a s u w a ją się w ątpliw ości, jed n e bow iem zespoły i sądy in te r p r e tu ją o m a w ian y p rze p is w te n sposób, że je d n o stk a gosp o d ark i uspołeczn io n ej je s t zaw sze zw olniona od ponoszenia te j o p ła ty — niezależnie od tego, czy zleca s p ra w ę zespołow i ad w o k a ck ie m u , czy też pełnom ocnictw o je s t w y sta w io n e ra d c y p r a w n em u za tru d n io n e m u w danym zak ład zie p ra c y — inne zaś in te r p r e tu ją te n sam przep is o d w ro tn ie.
Z literaln e g o b rzm ien ia cytow anego rozp o rząd zen ia w y n ik a, że zw olnione są -od o p ła t sk a rb o w y ch je d y n ie te uspołecznione zak ład y pracy, k tó re z a tru d n ia ją rad c ę p raw n eg o w ra m a c h um ow y zlecenia. P rzepis te n należy ró w n ie ż ro zciąg n ąć n a te w y p ad k i, gdy zakład p rac y z a tru d n ia rad c ę p ra w n e g o n a p o d sta w ie um ow y -o pracę. N iezależnie od fo rm y um ow y p rze d sięb io rstw u p rz y słu g u je zw olnienie od ponoszenia o p ła t skarbow ych, jeżeli pełnom ocnictw o zostało w y sta w io n e na rad c ę p raw n eg o bądź in n ą osobę z a tru d n io n ą w ty m p rze d sięb io rstw ie, a n ie b ę dącą ra d c ą p ra w n y m lu b re fe re n te m praw n y m .
Z ag a d n ien ie się k o m p lik u je, gdy zak ład uspołeczniony zleca s p ra w ę sąd o w ą ze społow i ad w o k a ck ie m u . Za zw olnieniem ta k ieg o p ełnom ocnictw a o d o p ła t s k a rb o w ych p rz e m a w ia fa k t, że zakład ta k i za w arł z zespołem um ow ę zlecenia. W ą tp li w ości je d n a k budzi te rm in „radcom p ra w n y m ”. Czy przez to po jęcie n a le ż y ró w nież u w ażać a d w o k a ta członka zespołu? Czy ta k a in te r p re ta c ja ro z sz e rz a ją c a je st zgodna z tre śc ią cytow anego ro zporządzenia?
O bciążenie je d n o ste k g o spodarki uspołecznionej d o d atk o w y m i d ro b n y m i kw o ta m i w postaci o p ła t sk a rb o w y ch od pełn o m o cn ictw w y d a je m i się i niecelow e, i niesłuszne. S k o m p lik o w an y m echanizm rozliczeń, w y p ła t i k sięgow ań p rze m aw ia sta n o w cz o przeciw k o tem u.
S ta n o w isk o m o je może — rzecz ja sn a — budzić w ątp liw o ści i- d la te g o p o d d aję je pod rozw agę R e d ak c ji. A może M in isterstw o F in an só w w ypow ie się n a te n te m a t, b y nie być w kolizji z p rzep isam i k a rn y m i sk arb o w y m i?
60 P y ta n ia i o d p o w ied n i p r a w n e N r 9(81)
O D P O W I E D Z :
P rz y ro zw ażan iu zag ad n ien ia ponoszenia o p ła t sk arb o w y ch od p ełnom ocnictw a w ystaw ionego dla ad w o k a ta -c z ło n k a zespołu adw okackiego przez jed n o stk i gos p o d ark i uspołecznionej — n ie m ożna swego rozu m o w an ia praw nego opierać w y łącznie n a p rzep isach o o p ła tac h skarbow ych, gdyż należy je oprzeć rów nież, i to w znacznie w ięk szej m ierze, n a p rze p isac h o o rg an iz ac ji i p rac y zespołów a d w okackich o raz na p rze p isac h o obsłudze p ra w n e j je d n o ste k państw ow ych, z je d noczeń i ban k ó w p ań stw o w y ch .
P rzep isy o o p ła ta c h sk a rb o w y ch w y d an e zostały w g ru d n iu 1957 r. przy in n y m niż obecnie zorganizow aniu o b słu g i p raw n ej je d n o ste k gospodarki uspołecznionej.
N ależy p am iętać, że w t j m okresie n ie było przep isu p raw n eg o reg u lu jące g o g en e raln ie zagad n ien ie rad c o stw p raw nych. P rzep isem n a jb a rd z ie j ogólnym i d la tego najw ięcej stosow anym było pism o M in istra P rz em y słu i H andlu z d n ia 31 g ru d n ia 1948 r., k tó re p rzew idyw ało w p k t 4, że z ra d c a m i p raw n y m i n ależy zaw ierać um ow ę o p rac ę na zasadach ogólnych lu b um ow ę o dzieło (zlecenie).
P rz y tej k o n stru k c ji o rg a n iz a c y jn e j sta n o w isk a rad c y p raw nego w y d aje się zasadny przepis § 38 ust. 4 p k t 2 rozp o rząd zen ia R ady M inistrów z dn. 28.X II. 1957 r. w sp raw ie szczegółowego określenia p rzedm iotów o p ła ty sk arb o w ej, staw ek o p ła ty oraz zw olnień od tej o p ła ty (Dz. U. z 1958 r. N a 1, poz. 3). P rzepis te n zw alnia od o p ła ty sk a rb o w e j pełnom ocnictw a w p o stę p o w an iu sądow ym u d z ie la ne przez uspołecznione za k ła d y p racy lu b organ izacje społeczne, polityczne i z a w odow e radcom p raw n y m , k tó rz y pozostają w sto su n k u do nich w ram ach um ow y zlecenia. R adcy p ra w n i bow iem , zaangażow ani n8 zasadzie um ow y o p rac ę ja k o praco w n icy je d n o stk i g o sp o d ark i uspołecznionej, nie m a ją obow iązku sk ła d an ia p ełnom ocnictw a z uiszczoną o p ła tą sk arb o w ą (u staw a z dn ia 13 grudnia 1957 r. 0 o p ła cie sk a rb o w ej — Dz. U. z 1958 r. N r 1, poz. 1). W ynika w ięc stąd, że n a pod staw ie pow ołanych w yżej przepisów pełn o m o cn ictw a w y sta w io n e radcom p ra w n ym przez je d n o stk i g o sp o d ark i uspołecznionej z zaangażow anym bądź na p o d s ta w ie um ow y o pracę, bąd ź na podstaw ie zlecenia (um ow a o dzieło) — w o ln e są od o p ła ty skarbow ej.
U chw ała n r 533 R ady M in istró w z dnia 13.XII.1961 r. w sp raw ie obsługi p ra w n ej p rze d sięb io rstw p ań stw o w y c h , zjednoczeń o ra z banków pań stw o w y ch (M oni to r Polski N r 96, poz. 406) w yraźnie w y o d rę b n ia stanow isko rad c y p ra w n e g o 1 oddziela go od a d w o k a ta, w y konującego zaw ód w zespole lu b indyw idualnie.
Z asadę pow yższą p o tw ie rd z a a rt. 70 u sta w y o u s tro ju ad w o k a tu ry .
O becnie w ięc (czerw iec 1964 r.) adw o k at w y k o n u jąc y zaw ód w zespole nie m oże być ra d c ą p raw n y m je d n o stk i gospodarki uspołecznionej. N ato m iast zespół ad w o kacki, zgodnie z a rt. 18 u sta w y o u stro ju a d w o k a tu ry , może się podejm o w ać o b sługi p ra w n e j je d n o ste k gosp o d ark i uspołecznionej n a pod staw ie w ytycznych z a w a rty c h w zarząd zen iu n r 36 P rezesa R ad y M in istró w z d n ia 26 k w ietn ia 1964 r. w sp raw ie w y ty czn y ch d la w y k o n y w an ia obsługi p ra w n e j je d n o ste k gospodarki uspołecznionej przez zespoły ad w o k ack ie (M onitor P o lsk i N r 31, poz. 135).
P oczynając w ięc od d a ty w ejścia w życie zarządzenia n r 36 zespół ad w o k a ck i m oże przez sw oich członków obsługiw ać je d n o stk i gospodarki uspołecznionej j e d yn ie na zasadzie k o n k r e t n y c h z l e c e ń , u d zielan y ch d la każdej sp raw y oddzielnie.
F orm alności p rze w id zia n e w cytow anym zarządzeniu p ow inna w ykonać je d n o stk a gospodarki uspołecznionej przy p o w ierz an iu sp ra w y zespołow i. N ato m iast zespół adw okacki, p rz y jm u ją c sp raw ę, pow inien się kierow ać zasad am i w y ra żo n y
N r 9(81) R e c e n z je 61
m i w art. 20—23 u sta w y o u stro ju a d w o k a tu ry i w § 20—26 rozporządzenia z d n ia 28 g ru d n ia 1963 r. w sp raw ie zespołów ad w o k a ck ic h (Dz. U. N r 1, poz. 4). A d w o k at pro w ad zący ta k ą sp ra w ę nie je st i n ie m oże być zrów nany w p r a w a c h z rad c ą p ra w n y m te j je d n o stk i; p rzeciw nie, ta je d n o stk a gospodarki uspo łecznionej p ow inna być zró w n an a w p ra w a c h i obow iązkach z klien tem zespołu, o b słu g iw a n y m w sposób należyty, zgodnie z w y m ag a n ia m i zasad ety k i ad w o k a c k ie j i znajom ością p rzepisów p raw a.
Je d n o stk a gospodarki uspołecznionej, ja k o k lie n t zespołu, ponosi w szelkie koszty pro w a d ze n ia sp raw y , ch y b a że n a p o d sta w ie w y raźn eg o p rze p isu p ra w a została o d nich zw olniona.
Zw olnienie ta k ie w y ra źn ie istn ie je w sp ra w ie o p ła t sk a rb o w y ch od pełnom oc n ic tw a. M ianow icie za rząd z en ie M in istra F in an só w z dn. 6 m a rc a 1959 r. o zm ianie za rząd z en ia z dn ia 26 czerw ca 1958 r. w s p ra w ie całkow itego lu b częściowego zw o ln ien ia o d o p ła ty sk a rb o w ej n ie k tó ry c h g ru p osób lu b n ie k tó ry ch podm iotów te j op łaty (M onitor P olski N r 24, poz. 109) n a d a je now e brzm ien ie § 5 z a rząd z e n ia z dnia 26 czerw ca 1958 r., zw a ln ia jąc od o p ła ty sk a rb o w e j pełnom ocnictw a w y sta w ia n e przez je d n o stk i budżetow e, pod m io ty g o sp o d a rk i uspołecznionej oraz o rg a n iz a c je p olityczne, społeczne i zaw odowe.
W ynika stąd , że ró w n ież p ełnom ocnictw a w y sta w ia n e przez je d n o stk i gospodarki uspołecznionej dla ad w o k a ta -c z ło n k a zespołu n ie p o d le g ają opłacie skarbow ej.
adw . W. D ąbrow ski
R E C E / V Z J E
M ARIAN CIEŚLAK
J. B a f i a : Z m ia n a k w a lif ik a c ji p ra w n e j c z y n u iv procesie k a r n y m , W y d a w n i c tw o P r a w n ic z e ”, W arszaw a 1964 r., s. 252.
I. W ym ieniona w ty tu le p ra c a je s t ro z p ra w ą h a b ilita c y jn ą . Je j te m a t ty lk o n a p ierw szy rz u t oka m ógłby się w y d ać m ało istotny. W g ru n cie rzeczy, w u jęciu z a p reze n to w an y m p rzez au to ra , d o ty k a on w ęzłow ych problem ów zw iązanych z d y n a m ik ą p o zn a n ia procesow ego i z g ran icam i, ja k ie re z u lta te m tego poznania za k re śla p raw o z p u n k tu w idzenia g w a ra n c ji in te resó w uczestników procesu. W ram a ch p rz y ję te j p rzez a u to ra koncep cji p rac y n ie p o d o b n a było zw łaszcza u n ik n ą ć zajęcia się zagadnieniem tzw . identyczności czynu, k tó re, niezależnie od sw o je j doniosłości p ra k ty c z n e j, sta n o w i je d en z n a jtru d n ie js z y c h problem ów w n au ce p rocesu karn eg o . In n a rzecz, że w ta k im u ję c iu p ra c a zaw iera znacznie w ięcej, an iżeli su g e ru je to n iezu p ełn ie ad e k w a tn y ty tu ł. N ie ulega je d n a k w ą tp li w ości, że w y b ra n y te m a t u z a sa d n ia w pełn i pow ażny w y siłe k teo rety czn y po d jęty p rzez au to ra.
R ecenzow ana ro z p ra w a je s t bow iem dziełem w ielkiego tr u d u m yślowego. A u to r w y cz erp ał w zasadzie d o stę p n ą m u lite r a tu r ę p rze d m io tu , sięgnął do system ów
