"Památky a Příroda", R. 9, 1984 : [recenzja]

(1)

Magdalena Gumkowska

"Památky a Příroda", R. 9, 1984 :

[recenzja]

Ochrona Zabytków 39/1 (152), 66-70

1986

(2)

cji i zaniedbaniu. Jednak z uwagi na jego niewqtpliwe w a  lory historyczne i wartość ekonomiczną substancji mieszkanio wej podjęto próbę sformułowania programu um ożliw iającego ocalenie tego cennego zespołu. Do akcji zm ierzającej do z a  chow ania i restauracji Kamiennego M iasta włączyło się UNESCO . Istnieje więc n adzieja, iż dokonana przez specja listów ocena wartości historycznych, architektonicznych i so cjologicznych zabytkowego zespołu, zostanie doceniona i za  akceptow ana przez polityków, w których rękach spoczywa los tego w spaniałego klejnotu W schodniego W ybrzeża Afryki.

Oprać. Małgorzata Rozbicka

PAM ÄTKY A PRÎRO DA Wyd. Stótm ustav pamâtkové péce a ochrany prirody w Pradze w wydawnictwie „Panoram a" na zlecenie Ministerstwa Kultury CRS. Ukazuje się dziesięć razy w roku.

Rocznik 9 (1984)

Zeszyt I, stron 64, ilustracje

B. T у к V a, Hlavni ükoly Stâtniho ustavu pamâtkové péce a ochrany prirody v Praze w roce 1984 (G łów ne zadania Państwowego Instytutu Ochrony Zabytków i Przyrody w Pra dze w 1984 r.), s. 1—4, 8 il. Artykuł przedstawia główne kie runki prac i cele działan ia Instytutu w 1984 r. w zakresie ochrony zabytków, podkreślając w agę prac podejmowanych w kraju oraz udział instytucji w organizacjach i akcjach 0 charakterze międzynarodowym.

A. V o s a h I i к, IV. zasedóni Problémové komise mezinóro- dniho vÿzkumného ćkolu с. I „Metody, technika a organizace regenerace historickych urbanistickych souborû (IV N a ra d a m iędzynarodowej Komisji Problemowej nr I „M etody, tech nika i org an izacja rewaloryzacji historycznych zespołów m iej skich"), s. 5. Koordynator Komisji d zia ła ją c e j w ramach G ru  py Roboczej Krajów Socjalistycznych ds. Konserwacji Z a  bytków Historii, Kultury i M uzealiów przedstawił problem a tykę IV narady Komisji, która odbyła się w Czechosłowacji w październiku 1983 r.

A. V o ś a h I i k, Legislativni formy ochrany historickych urba nistickych souboru v socialistickÿch zemich (souhrnâ zprava koordinótora) (Legislatywne formy ochrony historycznych ze społów miejskich w krajach socjalistycznych - spraw ozda nie zbiorcze koordynatora), s. 6—10, 8 il. Artykuł jest próbą podsumowania problematyki legislatywnej dotyczącej ochro ny zabytkowych zespołów miejskich w krajach socjalistycz nych. M a te ria ł stanowi wynik prac podejmowanych przez Komisję I Grupy Roboczej Krajów Socjalistycznych ds. Kon serwacji Zabytków Historii, Kultury i M uzealiów.

M. S u c h o m e l , Socharské transfery z hlediska pamâtkové péce (Transfery rzeźb z punktu widzenia ochrony zabytków), s. 11—18, 9 il. Artykuł przedstawia problemy związane z prze mieszczaniem rzeźb zabytkowych. Autor prezentuje za g a d n ie  nie w kontekście historycznym, podając liczne przykłady euro pejskie, a następnie prezentuje przykłady czeskie w tej dziedzinie. Szczególną uwagę zwraca na problemy konser watorskie w ynikające z przenoszenia obiektów zabytkowych, którym to zabiegom towarzyszą różnorakie zagad nien ia tech niczne. O m ów ione są w pracy kwestie napraw, a także spra wy zw iązane z zachowaniem walorów estetycznych dzieł 1 ich funkcji.

J. P e t r i i , Dilo ing. Dobroslavy Menclové (Dzieło inż. Do- brosławy M en clow ej), s. 18—19. W spom nienie o inż. arch. Dobrosław ie M enclow ej, wybitnej znawczyni historii arch ite ktury zamkowej w Czechach. Praca publicystyczna i b ad a w  cza D. M enclow ej przedstawiona w skrótowej, informacyjnej postaci w związku z 5 rocznicą je j śmierci.

D. M e n с I o v ó, Hrad Rośtejn (Zam ek Rosztejn), s. 19—21, 7 il. Artykuł stanowi nie publikowany dotychczas szkic nau- kowo-historyczny z dziejów zamku Rosztejn koło Telcza. Oprócz danych o historii obiektu, autorka omawia szczegó łowo wnętrza zabytkowe, w tym prezentuje malarstwo ścien ne, rzemiosło artystyczne.

M. N o v a k o v a - S k a l i c k à , Orientalni vâza s polychro- mnim dekorem a jeji oprava (Prace konserwatorskie przy wazonie orientalnym polichromowanym), s. 22—23, 2 il. Przedstawienie działań konserwatorskich i uzupełniania b ra kujących fragm entów wazonu znajdującego się w zbiorach muzealnych zamku Rajec nad Switawą.

H. O s s e n d o r f o v a , I. M u c h k a , Śtencova sbirka foto grafii (Kolekcja fotografii Jana Sztenca), s. 2 4 -2 7 , 7 il. Pre zentacja zbiorów fotografii wykonanych przez Jana Sztenca (1871—1947), obrazujących najciekawsze obiekty zabytkowe, detale, całe zespoły urbanistyczne. O cena wartości doku mentacyjnej zbioru liczącego ponad 60 tys. negatywów, któ ry stanowi własność archiwum Państwowego Instytutu O chro ny Zabytków i Przyrody w Pradze.

E. K u b a t , At' biji hodiny, svëdci staleti! (N iec h a j biją ze gary, świadkowie stuleci!) s. 29—30, 3 il. Zegary jako o b ie  kty zabytkowe. Problemy ich ekspozycji i kolekcjonerstwa. J. P i 11 n e r o v ó, 6. celostótni konference o ochranę dre- va (VI ogólnokrajowa konferencja poświęcona konserwacji i ochronie drewna), s. 30. Sprawozdanie z konferencji, która odbyła się w dniach od 11 do 13 X 1983 r. w Zw olenie w gmachu Wyższej Szkoły Leśnictwa i Drzewiarstwa. Prezen tac ja referatów, w tym również zagranicznych — info rm acja skrótowa.

Recenzje, ss. 27—28 Literatura, s. 31

Streszczenia w jęz. rosyjskim, francuskim i niemieckim. W numerze znajduje się spis treści za 1983 r.

Zeszyt 2, stron 64, ilustracje

F. S k r i v a n e k , Kolekce rezaného horského krist'âlu v râ- jeckém zamku (Kolekcja rżniętych kryształów górskich w zam  ku Rajec), s. 65—72, 21 il. Szczegółowe omówienie unikatow ej kolekcji naczyń z kryształu górskiego, znajdujących się w zbiorach zamku Rajec. Naczynia renesansowe, barokowe i klasycystyczne zostały przez autora artykułu zaprezentow ane w kontekście historycznym, na tle rzemiosła rodzimego i europejskiego. Artykuł uświadam ia potrzebę prowadzenia badań nad tak znaczącym zbiorem zabytków ruchomych. К. К r i ź o v ó, К dilu Vincenza Camucciniho u nas. Portrety clenek rodu Śuvalovu z libochovického zamku (Portrety przedstawicielek rodu Szuwałowów pędzla Vincenza C am uc- ciniego w zbiorach zamku w Libochowicach), s. 73—83, 17 il. A naliza historyczna obrazów Cam ucciniego wykonanych d la rodziny Szuwałowów. Szczegółowe analizy porównawcze prac tego malarza zamieszczonych w katalogu z wystawy w Rzy mie w 1978 r. Artykuł zawiera w iele danych historycznych, porusza także kwestie warsztatowe, ujaw nia fakty biograficz ne związane z powstaniem obrazów.

V. R a z i m , S t r e d o v ë k é opevnëni mêsta Rakovnika (к problematice vyvoje mëstského pudorysu) (Średniowieczne umocnienia miasta Rakownik — w kwestii rozwoju planu m ia sta), s. 8 4 -9 3 , 13 il. Artykuł omawia strukturę urbanistyczną Rakownika, przekształcanie się jego systemu umocnień z d re wnianych w kamienne. A naliza funkcji obronnej umocnień,

prezentacja poszczególnych elementów w kontekście planu miasta w ujęciu historycznym.

M. S e r a k , Umëleckâ litina na zelnavském hrbitovë (O d le  wy artystyczne na cmentarzu w Żelnaw ie), s. 9 4 -9 5 , 3 il.

(3)

Inform acja o pracach konserwatorskich na zabytkowym dzie więtnastowiecznym cmentarzu. W dotychczasowych d z ia ła  niach zabezpieczono wiele cennych d etali, w tym 80 krzyży. Recenzje, s. 95

Streszczenia w jęz. rosyjskim, francuskim i niemieckim.

J. S t u l e , К ozivâni romantickych koncepci a puristickÿch metod pri sanaci a komplexni obnovë stavebnich pamâtek (W kwestii odżywania koncepcji romantycznych i metod pu- rystycznych przy sanacji i kompleksowej odnowie zabytków budownictwa), s. 129—142, 12 il. Artykuł om aw ia za g a d n ie  nia zw iązane z teorią i praktyką konserwacji i ochrony z a  bytków budownictwa i architektury, powołując się na trady cję metodologiczną, uwarunkowania ekonomiczne, względy natury estetycznej. Partycypacja społeczeństwa w procesie ochrony zabytków. W sposób obszerny i wyczerpujący przed stawione dokonania rodzime, czeskie.

J. H r u z a, Prostorova kompozice Prahy — zasady a pracovni metody (Kompozycja przestrzenna Pragi — zasady i metody pracy), s. 143—150, 5 il. Problemy urbanistycznej struktury hi storycznego centrum Pragi. M a te ria ł został przygotowany w ram ach prac Grupy Roboczej Krajów Socjalistycznych ds. Konserwacji Zabytków Historii, Kultury i M uzealiów i pre zentuje przekształcanie się koncepcji przestrzennego plano w ania miasta.

O . P e с h o v a, Vÿstava pamótky a remesla (W ystawa „ Z a  bytki i rzemiosło” ), s. 151-152, 3 il. Inform acja o wystawie w Muzeum w Brnie, prezentującej dorobek pracowni kon serwatorskich w zakresie odnowy zabytków ruchomych sta nowiących wyposażenie zamków i pałaców. Ciekaw e przy kłady konserwacji mebli, porcelany, rzeźby, snycerstwa. K. C h a r v a t o v a , P. C h a r v â t , XV. celostatni konference archeologu stredovëku (XV ogólnokrajowa konferencja a rch e ologów mediewistów), s. 152. Sprawozdanie z konferencji, która odbyła się w dniach od 17 do 21 X 1983 r. w Pradze i poświęcona była tem atowi „Początki i rozwój Pragi i śred niowiecznych aglom eracji miejskich” . Prezentacja referatów. E. M a t y a ś o v a, Praha pred sto lety (Praga przed stu laty), s. 153, 2 il. Inform acja na tem at wystawy w Muzeum m. st. Pragi, poświęconej miastu w dobie powstania muzeum. C ie  kawe dokumenty ikonograficzne, liczne grafiki i zdjęcia, a także afisze, programy imprez artystycznych — m ateriał od d ają c y klim at życia kulturalnego stolicy w XIX w.

К. К r \ z o v à, Obnova vojetinské zvonlcky (O dnow a dzwon nicy z W o jetin ), s. 155—156, 3 il. Inform acja na tem at prac konserwatorskich prowadzonych przy konserwacji dzwonnicy w osadzie W ojetice.

Recenzje, ss. 156—159

N. К u b u, Turistickó sezóna 1983 na zpristupnënÿch pamót- kovych objektech ĆSR (Sezon turystyczny 1983 w udostępnio nych do zw iedzania obiektach zabytkowych na terenie CRS), s. 193—198. A naliza sezonu turystycznego w obiektach z a  bytkowych pod kątem socjologicznym i oferty proponowanej przez specjalistów w zakresie ruchu turystycznego. Dane sta tystyczne.

J. Ś k a b r a d a , К problematice barevného rozliśeni vesnic- kÿch taveb na mapach stabilniho katastru v Cechach (N a tem at problematyki barwnego oznakow ania budownictwa wiejskiego na mapach katastralnych w C zechach), s. 199— —206, 9 il. Artykuł w kontekście historycznym porusza kw e stie kolorystycznego wyróżniania odmiennych typów za b u d o  wy w iejskiej na m apach katastralnych. Prezentacja w ybra nych obiektów, problemy ich klasyfikacji i przyporządkow a nia do poszczególnych typów. Konieczność modyfikacji ozna kowania.

М. V I k, Vózy na tulipany a delftskó fajans z bÿvalé vald- stejnské sbirky v Duchcovë (W azony na tulipany i fajan s z D eft pochodzące z daw nej kolekcji W aldsztejnów w Duch- cowie), s. 2 0 7 -2 1 1 , 6 il. Prezentacja kolekcji dziś umieszczo nej w zamku w M nichow ie Hradiszti. Studium historyczne na tle porównawczym. W azony pochodzą z końca XVII i począ tku XV III w. Szczegółowy opis wybranych obiektów.

V. D v o r a k , Netolice - urbanistickÿ a stavebni vyvoj më- sta (N e to lice — urbanistyczny i budowlany rozwój m iasta), s. 212—218, 13 il. Studium urbanistycznego rozwoju miasta, przemian je g o zabudowy przestrzennej od czasów średnio wiecznych po XX w. D ane o Netolicach p o ja w ia ją się już w X w. w kronice Kosmasa. Do dnia dzisiejszego kompozycja przestrzenna historycznego centrum pozostała niem al nie zm ieniona. Studium jest wzbogacone danymi historycznymi i dokum entacją architektoniczną (pierzeje rynku).

K. S к I e n à r, Menhiry a jejich problematika (M en hiry i ich problem atyka), s. 219—221, 2 il. Menhiry — głazy monolitycz ne stanow iące zabytkowy elem ent środowiska naturalnego. Ich funkcja zabytkowa w krajobrazie (przykłady m.in. z Bre tanii, N R D ). A n aliza porównawcza obiektów pochodzących z różnych regionów geograficznych i epok.

O . P e c h o v à , Vÿstavni sin v kostete N. Trojice v Jindricho- ve Hradci (G ale ria wystawowa w kościele Św. Trójcy w Jin- drzichowie H rad ci), s. 221, 1 il. Wystawa prac L. Kapraso- wej — tkanina w zabytkowym wnętrzu, problemy ekspozycji. R. K r a t i n a, Nahrobek malire Jindricha Śtyrskeho (N a g ro  bek m alarza Jindrzicha Sztyrskiego), s. 222, il. Cm entarze jako zabytki. Próba identyfikacji autorstwa pom nika na g ro  bie J. Sztyrskiego na cmentarzu w Strasznicach w Pradze. Literatura, s. 223

J. V o h r a d n f k, Nëkteré poznatky Vÿboru lidové kontroly ĆSR z provërky v oblasti stâtni pamâtkové péce (N iektóre refleksje Rady Ludowej Kontroli CRS z przeglądu dorobku państwowej ochrony zabytków), s. 257—261, 3 il. A n aliza sy tuacji w dziedzinie ochrony dziedzictwa kulturowego. O cena program ów prac i ich wykonania (dokum entacja, prace kon serwatorskie, b ad a n ia ). Artykuł zwraca szczególną uwagę na funkcje społeczne ochrony dziedzictwa kulturowego i wy pełnianie zaleceń zawartych w ustawie o zabytkach. Rola zabytków w kształtowaniu środowiska naturalnego.

M. F I e g I, Z dëjin snah o zóchranu zrlceniny hradu Zviretic (Z dziejów starań o zabezpieczenie ruiny zamku Zwirzetice), s. 262—268, 5 il. Artykuł przedstawia prace konserwatorskie przy zabezpieczaniu trw ałej ruiny zamku Zwirzetice, pocho dzącego z XIII w. Szczegółowa analiza historyczna i dzieje poszczególnych etapów podejmowanych prac konserwator skich.

J. P e t r u , Vrcholné dllo J. B. Santiniho na Zelené Hofe a jeho zamëreni (Czołowe osiągnięcie architektoniczne J. B.

(4)

Santiniego na Zielonej Górze w Żdiarze nad Sazawq i je g o koncepcja), s. 269—274, 8 il. Prezentacja koncepcji a rc h ite  ktonicznej kościoła na Zielonej Górze, jednego z n ajw sp a nialszych zabytków architektury barokowej w Czechach. A n a  liza historyczna i porównawcza na tle dorobku Santiniego.

M . J i r i n e c, Zamèïeni kostela sv. Jana Nepomuckého na Ze- lené Ноге u Zd'aru n. Sazavou (Założenie architektoniczne kościoła Św. Jana N epom ucena na Zielonej Górze w Ż d ia  rze nad Sazaw q), s. 2 7 5 -2 7 9 , 5 il. Studium na tem at kon strukcji kościoła. B adania pomiarowe, geodezyjne przepro wadzone przez pracowników Instytutu Geodezji i Kartografii w Brnie. Prezentacja wyników badań i pomiarów, liczne ilu  stracje.

В. T у к V a, Generalni aktualizace stàtnich seznamù nemo- vitÿch kulturnich pamatek (G eneralna aktualizacja państwo wych spisów zabytków nieruchomych), s. 280—281. O cena stanu ew idencji zabytków nieruchomych. Z ad ania służb d o  kumentacyjnych w CRS w obliczu przeprowadzonej kontroli i dostrzeżeniu pewnych niedom ogów w prowadzeniu re je  strów.

M . S u c h o m e I, К otàzce oznaceni drevorezby sv. Ignace z Muzea hlavniho mësta Prahy rokem 1724 (W kwestii d a to  w ania rzeźby drew nianej św. Ignacego znajdujqcej się w M uzeum m.st. Pragi), s. 281—282. Artykuł polemiczny staw ia- jqcy kolejne pytania dotyczące datow ania rzeźby polichro m owanej św. Ignacego. W ątpliwości powstały w wyniku prac konserwatorskich i badań polichromii obiektu. Szczegółowa a n a liza rzeźby prowadzić może do nowych wniosków. S p ra  wa jest otw arta.

J. Ć e c h u r a , К nëkterym aspektûm vyuziti novovëkych pi- semnich pramenû pro stavebnë historické pruzkumy stredo- vëkych objektû (Niektóre aspekty wykorzystania nowożytnych źródeł pisanych do badań historyczno-budowlanych obiektów średniowiecznych), s. 282—283. Funkcja źródeł pisanych w b a  daniach naukowo-historycznych i dokumentacyjnych. A naliza kroniki Tilia Plassensis.

J. M a j e r , Seminar „Vyzkum a vyuziti hornickÿch pamâtek v prirodë, problemy jejich evidence a zabezpëceni" (Sem ina rium „B a d a n ia i wykorzystanie zabytków górnictwa zn ajd u  jących się w naturalnym środowisku — problemy ewidencji i zabezp ieczen ia"), s. 284—286, 2 il. Sprawozdanie z semi narium , które odbyło się w Pradze w dniach 6 - 7 XII 1983 r. Rola zabytków techniki, ich zabezpieczenia i prezentacji w naturalnym środowisku — szczegółowe omówienie referatów. Literatura, ss. 2 8 6 -2 8 7

К. К r i ż o v ó, А. К r u t i n o v a, Historicky mobiliàr Vald- śtejnskeho palace w Praze — zprâva o novém sou pi su (Z a  bytki ruchome w pałacu W aldsztejnskim w Pradze — spra wozdanie z nowej ew idencji), s. 321—323, 43 il. Prezentacja wyposażenia wnętrz pałacu. Autorki przedstaw iają n ajcieka wsze obiekty z kolekcji zgrom adzonej przez W aldsztejnów , zw racając uwagę na fakt przeniesienia części eksponatów do M uzeum w Chebie. B adania historyczne i ew idencjono w anie eksponatów — wyniki dotychczasowych prac.

J. Ś r a m e k, Restaurovâni Partenonu (Konserwacja Parteno- nu), s. 324—340, 12 ii. Autor przedstawia prace konserwa torskie prowadzone w Atenach przy obiekcie tak ważnym i jednocześnie nasuwającym w iele problemów natury techno logicznej przy konserwacji kam ienia.

J. H I o b i I, Peripetie vÿvoje a poznani vyznamné stredovëké architektury (Doplńky к prûzkumu kolegiatniho kostela sv. Morice v Kromëriii) (Perypetie zw iązane z poznaniem wy bitnego dzieła architektury średniowiecznej — uzupełnienia w kwestii badań przeprowadzonych w kolegiacie Św. M aurycego w Kromierziżu), s. 341—344, 7 il. Studium badawczo-historycz- ne przedstaw iające problemy zw iązane z określeniem czasu powstania zabytkowego kościoła. Liczne niedokładności i w ą  tpliwości natury historycznej. Badania sklepienia pozw alają na wyciągnięcie wniosków o wczesnogotyckim pochodzeniu obiektu.

H. N ë m e c k o v â , Souteź „Fotografie ze soucastného zivota SSSR” (Konkurs „Fotografia we współczesnym życiu ZSRR), s. 345—346. Inform acja o konkursie fotograficznym o rg an i zowanym na terenie Czechosłowacji.

M . S u c h o m e l , Parlerovské umëni z Poryni v Praze (Sztu ka Parlera z Poryni w Pradze), s. 346—348, 4 il. Wystawa rzemiosła artystycznego (rzeźby) z pracowni Parlera. Pre zentacja rzeźb polichromowanych, ocena prac konserwator skich prowadzonych przez czeskich specjalistów przy tych obiektach. Wysoki poziom ekspozycji.

D. V o k o l k o v a , Italie, Cechy a stredni Evropa (Ita lia , Czechy i Europa Środkowa), s. 348—351, 4 il. Spraw ozdanie z konferencji pod tym tytułem zorganizow anej przez W y  dział Filozofii Uniwersytetu Karola w Pradze w katedrze hi storii sztuki. Prezentacja referatów, w tym również wypowie dzi zagranicznych uczestników obrad.

Recenzje, s. 351.

V. N e j e d I y, Prispëvek к poznani pocâtkù vyuzivâni mo- dernich technologii v oblasti pamâtkové péce (opravy w ko stete sv. Jakuba w Jihlavë koncern 19. a pocâtkem 20. sto- leti) (U w agi na tem at początków stosowania nowoczesnych technologii w konserwacji zabytków (prace w kościele Św. Jakuba w J'ihlavie w końcu XIX i początku XX w .)), s. 385— —391, 7 il. Artykuł historyczny, w którym poczesne miejsce zajm uje problem zastosowania betonu w pracach konserwa torskich. Nowe technologie — a naliza i efekty zaprezento w ane na przykładzie kościoła Św. Jakuba w Jihlawie. Z. F r i d r i c h , J. S e h n a l , К problematice zâchrany pa- màtkovych varhan (W kwestii ochrony zabytkowych organów ), s. 392—396, 4 il. Autor przedstawia problemy zw iązane z kon serwacją instrumentów muzycznych, gdzie cele estetyczne winny być ściśle zw iązane z zachowaniem naczelnej funkcji obiektów, tj. przydatności instrumentów. A naliza prac pro wadzonych na terenie Czech. W skazanie najistotniejszych kwestii technicznych i technologicznych, a także problemów natury dokum entacyjnej.

V. J i r i k, Barva a barevnost nemovitych pamatek (Kolor i kolorystyka zabytków nieruchomych), s. 397—402, 9 il. A rty kuł podejm uje problematykę koloru i kolorystyki zabytków architektury w ich naturalnym otoczeniu, w ścisłym p ow ią zaniu z urbanistyczną kompozycją miasta, je g o historycznej zabudowy. Praca prezentuje różne typy rozwiązań pod ejm o  wanych przez specjalistów europejskich (N R D , Polska, RFN). Problemy technologiczne — bad anie tynków i m ateriałów budowlanych. B adanie wpływu naturalnego oświetlenia na kolorystykę architektury.

A. K a m a r y t o v â , Novy zpùsob rentoalaźe zavësenÿch obrazu na płatne (N ow a metoda rentoalażu obrazów m alo  wanych na płótnie), s. 4 0 3 -4 0 4 . Prezentacja nowej metody

(5)

konserwacji malarstwa metodq rentoalażu, tj. nanoszenia (wprasowywania) termoplastycznej folii na płótno. Opis d zia  łań i struktury samego m ateriału.

O . Pechova, Vÿstava o restaurovâni Cimabuova krize z Flo- rencie (Wystawa o restauracji krzyża autorstwa Cim abuego z kościoła we Florencji), s. 404—406., 2 il. Spraw ozdanie z wystawy w Luwrze prezentującej to wybitne dzieło C im a buego z kościoła Santa Croce we Florencji. Autorka przed stawia szczegółowo problemy konserwatorskie zw iązane z obiektem.

Recenzje, ss. 407—411 Literatura, s. 411

J. N e t k o v ô , J. S v a t o n o v a , Nâvstëni rady a zpristu- pnovani hradu a zamku (cast I) (Przepisy d la zwiedzających i udostępnianie grodów i zamków), s. 449—460, 7 il. Rys hi storyczny dziejów udostępniania obiektów zabytkowych szer szym kręgom społeczeństwa. Prezentacja regulam inów dzie więtnastowiecznych i ich porównanie z działającym i współ cześnie. Autorki przedstaw iają też spis obiektów przejętych po 1947 r. i przeznaczonych do udostępniania w ruchu tu  rystycznym.

M. G I o s о V a, Stavebni obnova o vyuziti bÿvalého klastera V Sâzavë, nârodni kulturni pamâtky (O dnow a i wykorzystanie daw nego klasztoru w Sazawie, zabytku kultury narodowej), s. 461—464, 5 il. Szkic historyczny o odbudowie i a d ap tacji daw nego klasztoru benedyktynów w Sazawie, jedn ego z osta tnich zabytków kultury wczesnosłowiańskiej. Historia prac konserwatorskich prowadzonych w klasztorze od 1969 r. L. M a c h y t k a , M. M z y k o v â , К dilu Franze Cauziga V ćeskych zâmeckÿch sbirkóch (N a tem at twórczości Franza Cauziga w czeskich zbiorach zamkowych), s. 465—468, 6 il. Na podstawie nowej identyfikacji autorstwa obrazów z ko lekcji zamkowych w Krasnym Dworze i Losinach W ielkich autorzy artykułu przedstawiają sylwetkę twórczą akadem ika wiedeńskiego Franza Cauziga (175 5 -1 82 8 ).

J. S V a t o ń, Prostorovà identifikace tondu nemovitÿch pa- mâtek^v Ceske socialistické republice (Przestrzenna identy fikacja zbioru zabytków nieruchomych w CRS), s. 469—470. Artykuł przedstawia problemy zw iązane z dokum entacją za  bytków nieruchomych.

L. C i c h o v s k ÿ , Petrologickó kritéria volby litologickÿch ty pu opuky pro rekonstrukcni ûcely historickÿch staveb (Petro graficzne kryteria wyboru litologicznych typów m argla dla celów rekonstrukcyjnych), s. 471—475, 11 il. Szczegółowe stu dium geologiczne i technologiczne wybranych typów m ine rałów (m argla) ze wskazaniem możliwości ich wykorzystania przy konserwacji i rekonstrukcji architektury.

A. V o ś a h l i k, 30 let Statniho ustavu pro rekonstrukce p â mât kovych mëst a objektû a stâtni pamâtkovâ pëce (Trzy dzieści la t Państwowego Instytutu Rekonstrukcji M iast Histo rycznych i O biektów oraz państwowa ochrona zabytków), s. 475—477, 4 il. Artykuł podsumowujący długoletnią d zia  łalność SÜ R PM O przy rewaloryzacji zabytkowych miast. Cele, z a d a n ia , metody pracy — przykłady najciekawszych osiąg nięć.

E. M a t y a s o v a , К. 30. vÿroci SÛRPMO (W trzydziestą ro cznicę SÜ R P M O ), s. 478—479, 4 il. Artykuł jubileuszowy, pod kreślający najbardziej znaczące dokonania Instytutu.

M . P r i n c, Archeologie a pamâtkovâ péce (Archeologia a ochrona zabytków), s. 513—522, 14 il. Szkic historyczny pre zentujący dzieje prac archeologicznych i ich ścisły związek z ochroną dziedzictwa kulturowego. Autor skupia uwagę na ustawodawstwie określającym miejsce zabytku archeologicz nego w dziedzictwie kulturowym kraju, przedstaw iając pro blemy powstałe jeszcze w XIX w. Teoria i praktyka ochrony zabytków i ochrony środowiska naturalnego. Prezentacja cie kawszych prac archeologicznych (Brzezno, W izm burk, D aw le). J. N e t k o v ô , J. S v a t o n o v a , Nâvstëvni rady a zpristup- novâni hradu a zamkù (cast II) (Regulam iny dla zw iedza jących i udostępnianie grodów i zamków, część II), s. 523— —528, 9 il. Współczesne przepisy regulujące zw iedzanie za 

bytków. O cena i szczegółowa prezentacja poszczególnych ważniejszych zagadnień. Artykuł został zaopatrzony w ze stawienie wybranych przepisów prawnych i zarządzeń d o  tyczących udostępniania obiektów zabytkowych, począwszy od 1912 r.

М . P o j s I, Nova zjistëni pri obnovë olomoucké katedraly (N ow e odkrycia przy odnowie katedry w O lom oucu), s. 529 —531, 8 il. Odkryć dokonano w czasie konserwacji murów kamiennych neogotyckich, spod których wyłoniły się frag m en  ty romańskie. A naliza dokonanych odkryć, przedstawienie hipotez badawczych i propozycji metodologicznych w odnie sieniu do dalszych badań.

J. S t u l e , William Morris a moderni ochrana pamótek (W il liam Morris a nowoczesna ochrona zabytków), s. 5 3 2 -5 3 3 . Szkic o wybitnym angielskim poecie, a zarazem teoretyku sztuki i artyście w 140 rocznicę jego urodzin. Podkreślenie roli Morrisa jako jedn ego z prekursorów nowoczesnego poj m owania problemów ochrony zabytków.

Recenzje, ss. 534—538 Literatura, ss. 541—543

J. S e d I a k, Vÿstava „Tricet let prâce SÛRPMO 1954-1984'' (W ystawa „Trzydzieści la t pracy S Ü R P M O 1 9 5 4 -1 9 8 4 ” ), s. 539—540. Inform acja o wystawie z okazji jubileuszu Państwo wego Instytutu Rekonstrukcji Zabytkowych M iast i O biektów . D. B a r i n k o v a , Vÿstava „Vÿvoj mësta Brna od końce 19. stoleti" (Wystawa „Rozwój Brna od końca XIX w ."), s. 540.

Inform acja o wystawie dotyczącej dziejów miasta, na której zgromadzono liczne dokumenty i m ateriał zw iązany z życiem codziennym Brna.

J. H e r o u t, Veduty Eduarda Gurka na prazské vÿstavë а /е - jich vÿznam pro pomâtkovou péci (W eduty Eduarda Gurka na wystawie w Pradze i ich znaczenie d la ochrony zabytków), s. 577—588, 11 il. Prezentacja akw arel i rycin Gurka zn ajd u  jących się w kolekcji austriackiej. M iędzy innymi kolekcja obejm uje 19 tem atów z Czech, 4 z M o raw oraz wizerunki miast z innych rejonów. Prace pochodzą z połowy XIX w. i stanowią cenne źródło wiedzy o zabytkach, ich lokalizacji i ówczesnym wyglądzie. Studium o w edutach G urka przed stawione jest na tle dokonań europejskich.

P. K o t l i k , Pusobeni posypovÿch soli na pamâtkové obje- kty (D ziała n ie soli na obiekty zabytkowe), s. 589—591, 5 il. Autor przedstawia zgubne skutki posypywania ulic miejskich solą. Zabytkom grozi z a g ła d a , co zostało ukazane na tow a rzyszących artykułowi ilustracjach.

J. N e t k o v ô , J. S v a t o n o v a , Vzorovy nâvstëvni râd mi- nisterstva kultury ĆSR pro pamâtkové objekty urcené ke kul- turnë vÿchovnému vyuziti (Wzorcowy regulam in dla

(6)

zwie-dzajqcych obiekty zabytkowe opracowany przez Ministerstwo Kultury CRS), s. 592—595. Regulamin został opracowany dla obiektów pełniących funkcje oświatowo-wychowawcze. A utor ki o m a w ia ją szczegółowo rolę dokumentu i je g o wpływ na ruch turystyczny w zabytkowych obiektach.

A. B a k o n o v ô - K u b â t o v à , Vâclav Prachner s Josefem Beglerem na Thunovë „ Cibulce" (W a cła w Prachner i Józef Bergler w „C ib ulce” m ajątku Thunów), s. 596—598, 3 ii. W spółpraca wybitnego rzeźbiarza Prachnera (1 7 8 4 -1 83 3 ) ze starszym o trzydzieści lat malarzem Berglerem. W spólne dzie ło — pomnik w siedzibie Thunów „C ib ulka” w Pradze. C ie  kawy szkic biograficzny i zarazem przyczynek do dziejów n ie znanych zabytków Pragi.

J. S t u l e , K nové barevnosti tamburu a lucerny krizovnické- ho kostela v Praze (W kwestii kolorystyki bębna kopuły oraz latarni w kościele Św. Franciszka w Pradze), s. 599—602, 3 il. Artykuł podejm uje — w kontekście historycznym — pro blemy kolorystyki w architekturze na przykładzie prac kon serwatorskich w kościele barokowym Św. Franciszka w Pra dze. Znaczenie prac dla zachow ania walorów estetycznych i historycznej rangi obiektu (problem y wierności wobec ko lorystyki typowej dla epoki).

L. D ë d k o v a , K restaurovâni litinové fontâny v Karvinë (O restauracji żeliwnej fontanny w Karw inie), s. 603—604, 2 ii. Problemy zw iązane z konserwacją obiektu. Autorka przedstawia też problemy technologiczne konserwacji detalu żeliwnego.

J. P e t r u, Zâmecké knihovny (Biblioteki zam kowe), s. 604— —605. Inform acja o wystawie „Biblioteki zam kow e” zorgani zowanej w M uzeum Piśmiennictwa w Źdiarze nad Sazawą w 1984 r. Prezentacja najcenniejszych eksponatów. Wystawa ekslibrisów.

J. K l i m e n t o v a , Zanikła Praha v expozicicb Muzea hla- vniho mësta Prahy (N ie istniejąca już Praga w ekspozycjach M uzeum m.st. Pragi), s. 605. Praga pierwszego dziesięciole cia XX w. przedstawiona na obrazach olejnych Jana M in a - rzika.

Literatura, ss. 606—607

Streszczenia w jęz. rosyjskim, francuskim i niemieckim. Oprać. Magdalena Gumkowska

Informujemy, że w nr 3, 1986 „Kwartalnika Architektury i Urbanistyki" (który

ukaże się w końcu bieżącego roku) zamieszczone będą

m.

in. artykuły:

Stanisława

M o s s a k o w s k i e g o ,

Z m i a n y k a m i e n n e j d e k o r a c j i r z e ź b i a r s k i e j K a p l i c y Z y g m u n t o w s k i e j przy k a t e d r z e k r a k o w s k i e j w X V I I I i X I X w.

Przebogata dekoracja Kaplicy Zygmuntowskiej przy Katedrze W aw elskiej, wykonana przez grupę floreneko-rzymskich rzeźbiarzy, kierowanych przez Bartolomeo Berrecciego (1517— —1526), uznana jest za czołowe dzieło renesansowe w Polsce. Restauracje z X V III, a zw ła szcza XIX w. (kierowana przez Sławomira Odrzywolskiego) w prowadziły do kaplicy e le  menty nowe, wzorowane głównie na miedziorytach Piranesiego oraz na sztuce w enec kiej; przez późniejszych badaczy przyjęte za oryginalne. Autor — dzięki przebadaniu nie publikowanych źródeł archiwalnych i ikonograficznych — stara się ustalić autentyczność i proweniencję istniejących obecnie dekoracji. Uzyskane wnioski zm ien iają w sposób z a  sadniczy przyjęte dotychczas poglądy na ocenę dekoracji kaplicy.

Grzegorza^ В u k a

I

o,

T w i e r d z a K ł o d z k a , 1620—1900

M ilitarn e znaczenie ziemi kłodzkiej sprawiło, że już od IX w. stała się ona przedmiotem ostrych sporów granicznych polsko-czeskich. Główny gród — Kłodzko, położony na sta rym szklaku łączącym Pragę i W rocław , stawał się w miarę upływu czasu ufortyfikowa ną twierdzą, zwłaszcza gdy od pierwszej połowy XVII w. znalazł się pod panowaniem Austrii. Autor, dysponując bogatą literaturą, a przede wszystkim odszukanymi w arch i wach krajowych i zagranicznych licznymi przekazami kartograficznymi i ikonograficznymi, śledzi rozbudowę twierdzy wraz z je j militarnymi uwarunkowaniam i, aż do końca XIX w. Praca stanowić będzie szczególną pozycję w niezbyt rozwiniętych w nauce polskiej b a  daniach nad architecturae militaris.

Osoby nie prenum erujące „K w artalnika Architektury i Urbanistyki” , a zainteresow ane nabyciem nr 3, 1986 proszone są o zgłoszenia pod adresem : Ośrodek Rozpowszechnia nia W ydaw nictw Naukowych PAN, 00-901 W arszaw a, Pałac Kultury i N auki, piętro XV I — w celu ustalenia właściwej wysokości nakładu.