CASE REPORT
BEZPIECZNE ZAKOTWIENIE W KANALE KORZENIOWYM: ADHEZYJNA ODBUDOWA ZRĘBU POJEDYNCZYMI WKŁADAMI Z WŁÓKIEN SZKLANYCH
Autorzy: Luiz Fernando Ortega, Giuliano Zampieri Bof, Carlos Eduardo Pena, Maristela Lobo
WPROWADZENIE
Powodzenie odbudowy w przypadku zębów leczonych endodontycznie zależy od wielu czynników. Obejmują one punkty kontaktu na powierzchniach okluzyjnych i stycznych, położenie zęba w łuku zębowym, leczenie z wykorzystaniem sztucznej korony, stan wierzchołka i tkanek przyzębia oraz stan i wielkość zachowanej własnej korony lub korzenia zęba.
Zęby leczone endodontycznie często mają niedostateczną ilość tkanek w obrębie korony, co koniecznie wymaga zastosowania wkładu i odbudowy zrębu dla uzyskania dostatecznej retencji uzupełnienia docelowego. Poza działaniem profilaktycznym zapobiegającym rekolonizacji systemu kanałów korzeniowych przez bakterie celem takiego postępowania jest uzyskanie parametrów estetycznych i biomechanicznych porównywalnych do zdrowego zęba. W takich przypadkach należy wziąć pod uwagę ilość pozostałych tkanek twardych zęba, typ materiału zastosowanego w postaci wkładu korzeniowego i nadbudowy części koronowej, rodzaj cementu kompozytowego, zakres preparacji i okluzję.
Celem niniejszego artykułu jest omówienie aktualnych poglądów na temat cementowania wkładów z włókien szklanych i odbudowywania korony. Dogłębne zrozumienie czynników
biomechanicznych, jakie wpływają na właściwości wkładów korzeniowych i/lub nadbudowy zrębu pod względem retencji korony i zabezpieczania
pozostałych tkanek twardych zęba ma kluczowe znaczenie dla długoterminowego powodzenia odbudowy (Sillas Duarte i wsp.). Zacementowanie wkładu w kanale korzeniowym lub odbudowa zrębu zmieniają w znacznym stopniu biomechanikę zęba.
Na przykład materiał, z jakiego wykonany jest wkład (włókno szklane, włókno kwarcowe, tlenek cyrkonu, złoto lub tytan), określa rozkład naprężeń
i ma znaczący wpływ na koncentrację sił podczas żucia (Ryc. 1).
PREZENTACJA PRZYPADKU
Poniższy przypadek kliniczny przedstawia
wykorzystanie materiału nowego typu do adhezyjnej odbudowy zębów leczonych endodontycznie z wykorzystaniem pojedynczych wkładów z włókna szklanego.
23-letnia pacjentka zgłosiła się z prośbą o leczenie stomatologiczne w celu poprawy estetyki po urazie w obrębie zęba 11 – prawego górnego siekacza
przyśrodkowego (Ryc. 2–3). Po badaniu klinicznym i radiologicznym przedmiotowego zęba podjęto decyzję o pozostawieniu wcześniejszego wypełnienia kanałowego i zastąpieniu wkładu metalowego pojedynczymi wkładami z włókien szklanych (Ryc.
4–7).
Wybrano system Rebilda Post GT (VOCO, Cuxhaven, Niemcy). Wkłady Rebilda Post GT to pęczki wkładów z włókien szklanych. Dostępne są w czterech
wersjach, a każda z nich zawiera w pęczku inną liczbę pojedynczych, cienkich wkładów (Ryc. 8–10).
W zależności od określonej sytuacji klinicznej można wprowadzić pożądaną liczbę wkładów. Eliminuje to konieczność dostosowywania kształtu
konwencjonalnych wkładów, jak to ma miejsce w przypadku poszerzonych kanałów korzeniowych.
Po usunięciu wkładu metalowego wprowadzono wkłady wraz z cementem kompozytowym, materiałem do odbudowy zrębu o podwójnym mechanizmie wiązania Rebilda DC (VOCO) oraz uniwersalnym systemem łączącym Futurabond U (VOCO) (Ryc. 8–10). Koronę opracowano przy pomocy diagnostycznego wax-upu, co pozwoliło na wizualne rozróżnienie zębiny, kompozytu i wkładów z włókien szklanych (Ryc. 11–13). Odbudowę
zakończono, cementując koronę zbudowaną z czapeczki z tlenku cyrkonu (Zirkonzahn CAD/CAM) z
CASE REPORT
nałożoną warstwowo porcelaną CZR (Kuraray Noritake, Japonia). Choć przypadek ten był złożony i stanowił wyzwanie, uzyskanie dobrego efektu okazało się możliwe (Ryc. 14–16).
WNIOSKI
Stosowanie konwencjonalnych wkładów z włókien szklanych, cementowanych z użyciem materiałów na bazie cementów, to korzystne i opłacalne rozwiązanie w porównaniu z wkładami koronowo- korzeniowymi wykonanymi z metalu lub ceramiki.
Jednocześnie podczas osadzania takiej odbudowy lekarz dentysta może popełnić błędy kliniczne związane z mnogością etapów postępowania przy wykorzystaniu tej techniki oraz szerokim wyborem dostępnych na rynku materiałów do cementowania.
Stosowanie kompletnych systemów, takich jak Rebilda Post GT, pomaga minimalizować to ryzyko, ponieważ wszystkie stosowane materiały są
optymalnie dopasowane.
Kolejną wartą podkreślenia zaletą jest fakt szczelnego zamknięcia kanału korzeniowego i odbudowy części koronowej natychmiast po zakończeniu leczenia endodontycznego, co zmniejsza ryzyko skażenia systemu kanałów korzeniowych oraz złamania pustych guzków.
Dogłębne poznanie materiałów, w tym wskazań do ich stosowania oraz ich ograniczeń, ma współcześnie podstawowe znaczenie dla wszelkich metod
terapeutycznych.
ILUSTRACJE
Rycina 1: Materiał, z jakiego wykonany jest wkład (włókno szklane, włókno kwarcowe, tlenek cyrkonu, złoto lub tytan), określa rozkład naprężeń i ma znaczący wpływ na koncentrację sił podczas żucia.
Ryciny 2 i 3: Pacjentka była niezadowolona z estetyki swojego uśmiechu po urazie, jakiego doznała w przeszłości, leczeniu endodontycznym i powstałym po nim ciemnym przebarwieniu zęba 11, dlatego poprosiła o leczenie stomatologiczne.
CASE REPORT
Ryciny 4, 5, 6 i 7:
Stwierdzono prawidłowe klinicznie leczenie kanałowe zęba, szczelne oddzielenie od ozębnej i brak zmian okołowierzchołkowych, ząb był jednak odbudowany z użyciem metalowego wkładu, który usunięto wraz z istniejącą odbudową kompozytową.
Ryciny 8, 9 i 10: Wkład z włókien szklanych dobiera się stosownie do średnicy kanału korzeniowego.
System jest więc dostępny w różnych rozmiarach, tak aby odpowiadał określonym wymogom. Po wprowadzeniu ćwieka usuwa się tuleję wiążącą włókna szklane w pęczek, dzięki czemu włókna mogą rozłożyć się wachlarzowato w obrębie kanału. Następnie stabilizuje się włókna w uzyskanym położeniu poprzez polimeryzację światłem.
Ryciny 11, 12 i 13: Wygląd zęba po preparacji przeprowadzonej przy pomocy wax-upu również uwidacznia różnice pomiędzy zębiną, cementem korzeniowym i pęczkami włókien szklanych.
CASE REPORT
Ryciny 14 i 15: Obraz korony ceramicznej po zacementowaniu oraz porównanie stanu przed i po leczeniu tego złożonego przypadku dotyczącego jednego siekacza przyśrodkowego uwidacznia zadowalający efekt.
Autorzy:
Luiz Fernando Ortega
Protetyk, akademickie szkolenie podyplomowe w zakresie stomatologii estetycznej, tytuł Mestre (odpowiednik tytułu Master) stomatologii zachowawczej – UNG (Guarulhos University, Brazylia)
Giuliano Zampieri Bof Ortodonta
Carlos Eduardo Pena
Periodontolog, tytuł Mestre (odpowiednik tytułu Master) i Doutor (odpowiednik stopnia doktorskiego) stomatologii zachowawczej; wykładowca implantologii i stomatologii estetycznej w Centro Universitário Senac w São Paulo (Brazylia)
Maristela Lobo
Periodontolog, tytuł Mestre (odpowiednik tytułu Master) kariologii i Doutor (odpowiednik stopnia doktorskiego) stomatologii zachowawczej
CASE REPORT
PIŚMIENNICTWO
1.Bergman B, Lundquist P, Sjogren U, Sundquist G.
Restorative and endodontic results after treatment with cast posts and cores. J Prosthet Dent 1989;61:10–15.
2.Iqbal MK, Johansson AA, Akeel RF, Bergenholtz A, Omar R. A retrospective analysis of factors associated with the periapical status of restored, endodontically treated teeth. Int J Prosthodont 2003;16:31–38.
3.Caplan DJ, Kolker J, Rivera EM, Walton RE.
Relationship between number of proximal contacts and survival of root canal treated teeth. Int Endod J 2002;35:193–199.
4. Hatzikyriakos AH, Reisis GI, Tsingos N. A 3-year postoperative clinical evaluation of posts and cores beneath existing crowns. J Prosthet Dent 1992;67:454–
458.
5. Sorensen JA, Martinoff JT. Intracoronal reinforcement and coronal coverage—A study of endodontically treated teeth. J Prosthet Dent 1984;51:780–784.
6. Aquilino SA, Caplan DJ. Relationship between crown placement and the survival of endodontically treated teeth. J Prosthet Dent 2002;87:256–263.
7. Mannocci F, Bertelli E, Sherriff M, Watson TF, Ford TRP. Three-year clinical comparison of survival of endodontically treated teeth restored with either full cast coverage or with direct composite restoration. J Prosthet Dent 2002;88:297–301.
8. Eckerbom M, Magnusson T, Martinsson T. Prevalence of apical periodontitis, crowned teeth and teeth with posts in a Swedish population. Endod Dent Traumatol 1991;7:214–220.
9. Panitvisai P, Messer HH. Cuspal deflection in molars in relation to endodontic and restorative procedures. J Endod 1995;21:57–61.
10. Fernandes AS, Dessai GS. Factors affecting the fracture resistance of post-core reconstructed teeth: A review. Int J Prosthodont 2001;14:355–363.
11. Strub JR, Pontius O, Koutayas S. Survival rate and fracture strength of incisors restored with different post and core systems after exposure in the artificial mouth. J Oral Rehabil 2001;28:120–124.
12. Trope M, Maltz DO, Tronstad L. Resistance to fracture of restored, endodontically treated teeth. J Dent Res 1984;63:229.
13. Vire DE. Failure of endodontically treated teeth:
Classification and evaluation. J Endod 1991;17:338–
342.
14. Nyman S, Lindhe J. A longitudinal study of combined periodontal and prosthetic treatment of patients with advanced periodontal disease. J Periodontol 1979;50:163–169.
15. Jotkowitz A, Samet N. Rethinking ferrule—A new approach to an old dilemma. Br Dent J 2010;209:25–
33.
16. Juloski J, Radovic I, Goracci C, Vulicevic ZR, Ferrari M. Ferrule effect: A literature review. J Endod
2012;38:11–19.
17. Stankiewicz NR, Wilson PR. The ferrule effect: A literature review. Int Endod J 2002;35:575–581.
18. Cheung W. A review of the management of endodontically treated teeth: Post, core and the final restoration. J Am Dent Assoc 2005;136:611–619.
19. Sterzenbach G, Karajouli G, Naumann M, Peroz I, Bitter K. Fiber post placement with core build-up materials or resin cements—An evaluation of different adhesive approaches. Acta Odontol Scand 2011 Aug 5 [Epub ahead of print].
20. Monticelli F, Ferrari M, Toledano M. Cement system and surface treatment selection for fiber post luting. Med Oral Patol Oral Cir Bucal 2008;13:E214–221.
21. Stern S. Restoring teeth following root canal re- treatment. Endodontic Topics 2011;19:125–152 22. Schwartz RS, Robbins JW. Post placement and restoration of endodontically treated teeth: A literature review. J Endod 2004;30:289–301
23. 30. Torbjorner A, Fransson B. Biomechanical aspects of prosthetic treatment of structurally compromised teeth. Int J Prosthodont 2004;17:135–141
24. 29. Ausiello P, Franciosa P, Martorelli M, Watts DC.
Mechanical behavior of post-restored upper canine teeth:
A 3D FE analysis. Dent Mater 2011;27:1285–294
