Marian Rożej Prace konserwatorskie w województwie skierniewickim w latach Ochrona Zabytków 51/4 (203),

(1)

Marian Rożej

Prace konserwatorskie w

województwie skierniewickim w latach 1995-1997

Ochrona Zabytków 51/4 (203), 445-460

1998

(2)

KRONIKA

PRACE KONSERWATORSKIE W WOJEWÓDZTWIE SKIERNIEWICKIM W LATACH 1995-1997

W latach 1 9 9 5 - 1 9 9 7 p r z e p ro w ad zo n o prace b u d o w la n o - k o n - serw atorskie przy 44 obiektach a r c h i t e k t u r y i b u d o w n i c t w a , w tym 39 m u ro w an y ch i 5 d re w nian y ch , o raz r e m o n ty bieżące i zabezpieczające kilkudziesięciu kamienic, d w orów i pałaców. Pro

wadzono rewaloryzację 11 parków oraz konserwację 6 alei. K onser

wacji p o d d a n o Kilkanaście zabyt

ków ruchom ych, w tym 3 rzeźby, 4 obrazy, p o lic h ro m ię ścienną,

organy, świeczniki w kościołach i pałacach.

Z ak o ń c z o n o rem o n ty kap ital

ne pałacu w Teresinie w raz z gale

rią i oficyną, d w o ró w w Kątach, Paskach N ow ych, Prusach, Zak- rzewiu, katedry, d w óch kamienic i d aw nego kościoła ewangelickie

go w Łowiczu, drew nianego k oś

cioła cm en tarn eg o w Jeżowie, re waloryzację p a rk ó w przypałaco- wych w O suchow ie, Rybnie, Te

resinie o raz d w o rs k ie g o w Pa

skach N ow ych. Przep ro w ad zo n o

badania ratow nicze w Antonie- wie (gm. N o w a Sucha) na osadzie kultury przeworskiej, w Boche- n iu (gm . Ł o w ic z ) n a o s a d z i e w czesnośredniow iecznej, w Mi- strzewicach N o w y ch (gm. M ł o dzieszyn) na cm entarzysku k u ltu ry łużyckiej, w Strugienicach (gm.

Zduny) na osadzie wczesnośrednio

wiecznej oraz w Łowiczu, o d k ry wając relikty zabudow y z X V I- XVIII/XIX w., cmentarzysko z XV- XVIII w., i w Sochaczewie — re likty zabudow y z X V -X IX w.

ZABYTKI ARCHITEKTURY I SZTUKI OGRODOWEJ

A RKAD IA (gm. Nieborów) Przybytek A rcykapłana

P aw ilo n o g r o d o w y w p a r k u r o m a n t y c z n o - s e n t y m e n t a l n y m założonym przez H elenę z Prze- zdzieckich Radziwiłłową, z b u d o w any w edług p rojektu Szymona Bogumiła Z uga w 1793 r. W w y niku prac b u a o w la n o -k o n s e rw a - torskich prowadzonych od 1996 r.

w ykonany został d renaż poziom y i p io n o w y fu n d a m e n tó w z d o ła mi c h ło n n y m i, podbicie fu n d a m en tó w tarasu od strony zewnę

trznej, wymiana zniszczonych ele

m e n tó w konstrukcyjnych dachu, rozebranie e lem en tó w m urow ych na tarasie, częściowe p rzem uro- wanie bądź uzu p ełn ien ie ścian, łuków, ogrodzenia. Usunięto zwie

trzałe i zasolone fugi oraz zapra

wy cementowe i w ykonano nowe, w z m o c n io n o strukturalnie zinte

grow ane części m u ru i detali ka

miennych. O d so lo n o m e to d ą m i

gracji do środow iska partie m u ru, z których zdjęto zaprawy ce

m e n to w e jak ró w n ie ż zasolone partie kamienia. M ury oczyszczono z brudu i n alo tó w m e to d ą chem i

czną i fizyczną. U zu p ełn io n o u by

tki w detalach kam iennych. Sca

l o n o wszystkie uzupełnienia na ścianie.

Wykonawca: Firma REMALT inż. Aleksandra Trybuna z W ar

szawy — prace budow lane; K o n se rw a c ja Z a b y t k ó w s.c. P io tra N iem cew icza z Torunia — prace konserw atorskie.

Inwestor: Generalny Konserwa

to r Zabytków.

BIAŁA RAWSKA (m.)

D zw onnica m u ro w a n a , nietyn- ko w an a, trójkondygnacjow a kry ta ostrosłupowym hełmem wspar

tym na ośm iobocznym bębnie.

W 1997 r. d o k o n a n o re m o n tu i adaptacji dzw onnicy na p rze

chow alnię zwłok, założono insta

lację elektryczną, posadzkę, tynki w e w n ętrzn e, w ym ien io n o insta

lację o d g ro m o w ą , w y r e m o n to w a no schody zew nętrzne, p rz e p r o w a d z o n o impregnację więźby d a chowej.

P r a c e w y k o n a n o s y s t e m e m gospodarczym .

Inwestor: parafia rz. kat. i G e neralny K onserw ator Zabytków.

Park k r a jo b r a z o w y z 1 p o i.

X IX w. Prace, w y k o n an e na p rze

łomie 1 9 9 6 - 1 9 9 7 r., objęły 150

drzew i polegały na usunięciu p o suszu, form ow aniu k o ro n , lecze

niu ubytków pow ierzchniow ych i wgłębnych, wiązaniach elastycz

nych.

W y k o n a w c a : J a n u s z J ę d r z e jewski — Z akład Urządzania Te

ren ó w Zieleni ILEX w Skiernie

wicach.

Inwestor: Urząd Miasta.

BRZEZIN Y (m.)

D o m y k o m u n a l n e z k. X IX i pocz. X X w. Przy kilkudziesię

ciu budynkach w y k o n an o prace polegające na wymianie stolarki okiennej i drzwiowej, instalacji w odnok an alizacy jn ej, elektrycz

nej, napraw ie pokrycia dachow e- o, napraw ie i wymianie obróbek lacharskich, napraw ie i m alo w a

niu ty n k ó w zew nętrznych i w e wnętrznych.

Wykonawca i inwestor: Zakład G ospodarki Komunalnej i M iesz

kaniowej z Brzezin.

BUJAŁY (gm. Sadkowice)

Aleja składająca się z trzech odcinków: pierwszy — aleja jesio

nowa, drugi — aleja kasztanowa, trzeci — aleja lipowa, została za

ło żona w X IX w. wzdłuż drogi

(3)

w iodącej do zespołu d w o r s k o - - p a r k o w e g o . Z akres p r o w a d z o nych prac obejm ow ał zabiegi sanitarn o -p ielęg n acy jn e drzew p o legające na usunięciu posuszu, korekcie i prześwietleniu koron, leczeniu u b ytków p o w ierzch n io wych i wgłębnych, założeniu w ią

zań sztywnych i elastycznych.

Wykonawca: Zakład Urządzania i Utrzym ania Zieleni J. i A. Przy- woźnych z Ostródy.

Inw estor: Urząd Gminy.

D M O SIN (gm.)

KĄTY (gm. Sochaczew) Kościół parafialny p.w. św. A n

drzeja Apostoła i św. M a łg o rz a ty zb u d o w an y w 1728 r., spalony w 1914 r. odbudowany w 1918 r., w latach trzydziestych p rz e b u d o wany. Po uszkodzeniach s p o w o d o w an y ch w ichurą w 1997 r. w y

m ien io n o pokrycie d achow e n a wy głównej i naw bocznych oraz częściowo rynny i rury spustowe.

Wykonawca: M odern-P az-B ud

— Z dzisław Filipowski z Łodzi.

Inw estor: parafia rz. kat.

G O ŁYŃ (gm. Biała Rawska) D w ó r z b u d o w a n y w 2 poł.

X IX w. w stylu neoklasycystycz- nym. W ramach wznowionych prac re m o n to w y c h w 1995 r. uzupeł

n io n o pokrycie dachow e blachą cynkową w miejsce eternitu, prze- m urowano kominy ponad dachem, w z m o c n io n o fundamenty, w yre

m o n to w a n o i częściowo w ym ie

niono stolarkę okienną. Prace w y k o n a n o systemem gospodarczym.

Inw estor: właściciel Jacek Za- mościk z Warszawy.

G R Z M IĄ C A (gm. Żabia Wola) Pałac z poł. XIX w. zb u d o w a ny dla Juliana Brunweya. W la

tach 1 9 9 5 - 1 9 9 7 d o k o n a n o czę

ściowej wym iany rynien i rur sp u stow ych o raz o b ró b e k b la c h a r

Kąty — dwór w trakcie remontu. Fot. M. Jędrzejewski, 1997 r.

D w ó r z poł. XIX w., na planie p r o s t o k ą t a , d z i e w i ę c i o o s i o w y z p ortykam i trójosiowymi z w ie ń czonymi trójkątnym i naczółkami

— w głębny od frontu w d w óch k o lu m n a c h i d w ó c h półk o lu m -

le żó w — kościół cm en tarn y p.w . św. Leonarda w trakcie prac rem ontow ych . Fot. M. Jędrze

jew ski, 19 9 6 r.

skich, p rz e m u ro w a n o przew ody w e n t y l a c y j n e i s p a l i n o w e w e w n ą tr z b u d y n k u o ra z kom in y , w ym ieniono głów ną tablicę ro z d z ie lc z ą e l e k t r y c z n o ś c i , w y r e m o n t o w a n o s c h o d y b o c z n e g o wejścia do pałacu. Roboty trwają.

Wykonawca: Przedsiębiorstwo W ielobranżow e RAUL Sp. z o.o.

z Warszawy.

Inwestor: Wojewódzki Z espół Z a k ła d ó w Psychiatrycznej Opieki Z d ro w o tn e j w Warszawie i G e n e ralny K onserw ator Zabytków.

JEŻÓ W (gm.)

Kościół cmentarny, d rew niany p.w. św. Leonarda z 2 poł. XVII w.

Z akres k o n ty n u o w a n y c h p rac o b jął w ykończenie nowej p o d m u rówki z kamienia m a rm u ro w e g o pod resztą kościoła oraz w ym ianę zniszczonej podw aliny i jej im pregnację, założenie izolacji p o

ziomej. W ymieniono zniszczone elem enty więźby dachowej i w ie

życzki, p o k r y t o g o n te m nawę, prezbiterium i kruchtę, a wieżycz

kę blachą miedzianą zamiast cyn

kowej. W ramach remontu kapi

talnego przybudów ki (zakrystii) w y m ie n io n o p o d m u ró w k ę p o d waliny, częściowo bele, założono nowy strop, podłogę, drzwi, o k na, w ym ieniono zniszczone ele

m enty więźby dachowej, w y k o n a no pokrycia dachow e z gontu.

W ykonawca: Przedsiębiorstwo Usług Technicznych Stroma s.c.

z Tych.

KA ZIM IER ZÓ W (gm. Teresin) Aleja w iązow o-lipow a — Ka- z i m i e r z ó w - S k o t n i k i z a ł o ż o n a w XIX w. W trakcie prac p ro w a dzonych w 1995 r. został usunięty posusz, prześwietlono korony, usu

nięto odrosty u podstawy pni, za

łożono wiązania sztywne i elasty

czne, leczono ubytki powierzch

niowe i wgłębne.

Wykonawca: Zakład Urządzania i Utrzym ania Zieleni J. i A. Przy- woźnych z Ostródy.

Inwestor: Urząd Gminy.

(4)

nach, a w elewacji ogrodowej o czte

rech k o lu m n ach i kanelow anych pilastrach. W wyniku przeprow - dzonego rem ontu kapitalnego w y

m ieniono więźbę d ach o w ą wraz z adaptacją poddasza na cele m ie

szkalne, pokrycie dachow e, tynki zew nątrzne wraz z detalem archi

tektonicznym, obróbki blacharskie, rynny i rury spustowe, instalację elektryczną, wodnokanalizacyjną, c. o. posadzki, tynki wewnętrzne, częściowo stolarkę okienną i drzwio

wą, opaskę odw odniającą, zaim p r e g n o w a n o w ię ź b ę d a c h o w ą , p o m a lo w a n o wnętrza.

Wykonawcy: rzemieślnicy.

Inw estor: właściciele — Krzy

sztof i M a rz e n a Kraskowie.

Ł O W IC Z (m.)

Kościół kolegiacki p.w. W n ie bowzięcia N M P i* św. M ik ołaja ( o b e c n i e k a t e d r a ) z b u d o w a n y w 1464 r. Spłonął w 1525 r., o d b u d o w an y w 1526 r., r o z b u d o w an y w latach 8 0 -ty c h XVI w.

W X V I I I - X I X w. d o b u d o w a n o kaplice, r e m o n to w a n y po znisz

czeniach II wojny światowej. W ra

m ach k o n ty n u o w a n e g o re m o n tu w 1. 1 9 9 5 - 1 9 9 6 n a p ra w io n o ty n ki fasady i wieży głównej oraz je pomalowano. Poddano konserwa

cji detal kamienny. Prace zostały zakończone.

Wykonawcy: Z ak ład Budow la

n o - M o n t a ż o w y T. Krupczyński i S. Kowalczyk z Łom ianek, k o n serwacja kamienia: pracownicy Wy

działu Konserwacji Uniw ersytetu M ikołaja K opernika z Torunia.

Inw estor: Kuria i Fundusz Ko

ścielny.

D zw onnica

K la s y c y s ty c z n a , z b u d o w a n a w 1786 r. w edług projektu Szy

m o n a Bogum iła Zuga, p o w ię k szona przy b u d ó w k am i bocznymi w X IX w.

W 1996 r. n ap ra w io n o tynki i p o m a lo w a n o elewację, p o d d a n o renowacji drzwi, w ym ien io n o p o sadzkę i z aim p reg n o w an o więźbę dachową.

W ykonawca: Z ak ład B udow la

n o - M o n t a ż o w y T. Krupczyński i S. Kowalczyk z Łomianek.

Inwestor: Kuria Diecezjalna Ło

wicka.

K anonia

R y n e k 2 0 i 2 1 , z b u d o w a n a w 1635 r. z fundacji k anonika Piotra M ołoklęckiego. P rzeb u d o w ana w 1925 r., renesansowo-ba-

rokowa. Prace konserwatorskie zo

stały w y k o n an e w 1. 1 9 9 5 - 1996.

W ram ach re m o n tu kapitalnego osuszono obiekt i w y k o n a n o izo

lację p io n o w ą fundam entów , w y m ieniono stolarkę okienną i drz

w iow ą oraz część belek s tr o p o wych. Całkowitej wymianie uległa po spaleniu więźba d achow a, k tó rą p o d d a n o impregnacji, w ykona

no nowe pokrycie z blachy m ie

dzianej, obróbki blacharskie, ry n ny i rury spustowe. Wykonano n o we tynki w ew nętrzne wraz z p o m a lo w a n ie m . W y m ian ie uległy instalacje — elektryczna, w o d n o kanalizacyjna, c. o., przeciw poża

r o w a , a l a r m o w a , telefoniczna, schody, posadzki i podłogi. Prze

prow ad zo n o re m o n t elewacji p o legający na częściowym zbiciu tyn- k ó w , im pregnacji grzybobójczej ścian, w y k o n a n iu n o w y c h t y n ków, uzupełnieniu detalu a rch i

t e k t o n i c z n e g o i p o m a l o w a n i u elewacji. P rzem u ro w an o kominy wentylacyjne.

Wykonawca: Z akład P rojekto

w o-W ykonawczy „Budowa” z Ło

wicza.

wicka.

Ratusz

Z b u d o w a n y w 1. 1 8 2 5 - 1 8 2 8 w edług projektu Bonifacego W it

k o w s k i e g o , klasycystyczny, na planie pro sto k ąta z płytkim ryza

litem i wieżą na osi. W ryzalicie p o rty k wgłębny na d w óch k o lu m nach i sień przejazdowa. W 1. 199 5 - 1 9 9 7 p r z e p r o w a d z o n o r e m o n t kapitalny ratusza wraz z a d a p ta c ją poddasza na cele adm inistracyj

ne. W ym ieniono stropy z d re w nianych na o g n io o d p o rn e , w ięź

bę dachow ą, pokrycie dachow e, stolarkę okienną, posadzki, p o d łogi, instalację elektryczną, te le foniczną, od g ro m o w ą, w o d n o k a nalizacyjną, c. o. i częściowo w y m ieniono stolarkę drzw iow ą, kla

tkę schodow ą, p o m a lo w a n o w n ę trza, n a p ra w io n o tynki z e w n ę trz ne i p o m a lo w a n o elewacje. Wy

k o n a n o n o w e o b ró b k i b l a c h a r skie, rynny i rury spustowe, oczy

szczono i uzup ełn io n o detal a r chitektoniczny.

Wykonawca: Przedsiębiorstw o Budowlane IMABUD z Łodzi.

Piwnice klasztoru księży misjo

narzy

Z końca XVII w. W trakcie prac rem o n to w y ch p ro w a d z o n y c h od 1996 r. o d g r u z o w a n o piw n ice, z re k o n stru o w an o część b ra k u ją cych sklepień łukowych o tw o r ó w okiennych, pozostałe u z u p e łn io no, oczyszczono cegłę, w y k o n a n o izolację pionow ą, kanał w e n ty la cyjny i c. o., okienka piwniczne, scnody do piwnic i na taras, o b róbki blacharskie tarasu, u ło ż o n o strop. Prace trwają.

W ykonawca: Z ak ład P ro je k to wo-W ykonawczy „Budowa” z Ł o

wicza.

Inwestor: M u z e u m w Łowiczu i Generalny K onserw ator Z a b y t

ków.

Kościół ewangelicki

Zbudowany w 1. 1838-1839 w e

dług projektu Jana Łuczaja z k o rektami architekta H e n ry k a M a r coniego i Stefana Kozłowskiego w stylu pó źn o k lasy cy sty czn y m . Glorietta nad nawą główną wznie

siona została w 1909 r. W w y n i

Łowicz — ratusz po remoncie. Fot. M. Jędrzejewski, 1998 r.

(5)

ku kontynuacji prac remontowych n a p ra w io n o i p o m a lo w a n o tynki elewacji bocznych, oczyszczono i uzupełniono sztukaterie, założo

no posadzki w nawie i podłogi w pomieszczeniach p o d kruchtą.

Prace w y k o n a n o systemem gos

podarczym i zakończono w 1997 r.

Inwestor: właściciele Elżbieta i Andrzej Biernaccy oraz Janusz Rogowski.

Kanonia

Stary Rynek 19, zb u d o w an a na przełom ie XVI i XVII w., p rz e b u do w an a w 1683 r., scalona z są

siednią kanonią w 1886 r. i p o n o w nie przebudowana na pocz. X X w.

Prace rem o n to w e p ro w a d z o n e w 1997 r. objęły wym ianę stolar

ki okiennej, ty n k ó w w e w n ę tr z nych, napraw ę tynków z ew n ętrz

nych, w y m ia n ę in stalacji e le k trycznej, re m o n t klatki sc h o d o w ej, w y b u r z e n i e d r e w n i a n y c h ścianek działowych, napraw ę ry

nien i ru r spustowych, m a lo w a nie elewacji oraz wnętrz.

Wykonawca: Z akład Projekto

wo-W ykonawczy „Budowa” z Ło

wicza.

wicka.

Kościół parafialny p.w. św. Ducha Gotycki zbudow any w 1404 r.

z fundacji arcybiskupa M ikołaja K urow skiego, fasada zachodnia z k. XVIII w., wieża z 1904 r.

W trakcie prac p rz e p ro w a d z o nych w 1. 1 9 9 6 -1 9 9 7 wymieniono instalację elektryczną, założono instalację c. o., posadzkę w za

krystii, wymieniono częściowo sto

larkę drzw iow ą, w y k o n an o o p a

skę o dw odniającą oraz częściowo tynki zewnętrzne. Prace trwają.

Prace w y k o n a n o w systemie o s p o d a r c z y m p o d n a d z o r e m onserw atorskim .

I n w e s to rz y : p a r a f i a rz. kat.

i Fundusz Kościelny.

Poczta k o n n a (obecnie Poczta Polska SA)

Budynek klasycystyczny zbudo

wany w 1829 r. w edług projektu w z o rc o w e g o d o m u p o cztow ego klasy pierwszej z okresu Królestwa K ongresowego. W trakcie p rz e p ro w a d z o n e g o r e m o n tu k ap ital

nego w ym ien io n o instalację w o d nokanalizacyjną, c. o., elektryczną, zainstalow ano przeciw w łam anio- wą, zm ieniono ogrzew anie z w ęg lowego na olejowe, w ym ieniono stolarkę okienną, częściowo d r z wiową, zaa d a p to w an o poddasze na cele magazynowe, w y m ie n io no podłogi, posadzki, tynki w e w nętrzne. W ykonano n ap raw ę ty n k ó w zew nętrznych oraz k o n s e r

wację detalu architektonicznego.

Wykonawca: Zakład R em onto

w o -B u d o w la n y Jan a i Jerzego Po- orzelskich ze Skierniewic oraz Za- lad H a n d lo w o -U s łu g o w y ABEX Andrzeja Borka z Łowicza.

Inwestor: P P U. P Poczta Pol

ska w Skierniewicach.

Kościół parafii starokatolickiej Ul. Sienkiewicza 3, neogotycki z początku X X w. Po uszkodze

niach s p o w o d o w a n y c h w ichurą w 1997 r. n a p ra w io n o krzyż na wieży głównej, więźbę i pokrycie d achow e wież bocznych, w y m ie

n io n o tynki we w nękach m uru oraz rynny i rury spustowe.

W y k o n a w c a : Z a k ł a d U s łu g O g ó l n o b u d o w l a n y c h A n d r z e j O żóg i Z ak ład Usługowy LABUX z Bielska Białej.

Inwestor: parafia starokatolic

ka i Fundusz Kościelny.

M ŁO D ZIESZYN (gm.)

Park krajobrazow y z XIX w.

W trakcie prac w 1997 r. p rzy s tą p io n o do u su w an ia posuszu, form o w an ia k o ro n , leczenia u b y tk ó w p ow ierzchniow ych i w głęb

nych, zakładania w iązań elastycz

nych i sztywnych.

Wykonawca: Zakład Urządzania i Utrzymania Zieleni J. i A. Przy- woźnych z Ostródy.

Inwestor: Urząd Gminy.

N IEB O R Ó W (gm.)

Aleja lipow a A r k a d ia -N ie b o - r ó w - B o l i m ó w — n a o d c i n k u N ie b o r ó w - Ł a s ie c z n ik i z ało żo n a w 2 poi. XVIII w. z fundacji h e t

m ana M ichała Kazim ierza O g iń skiego.

Z a k r e s p r a c p r o w a d z o n y c h w 1997 r. obejm ow ał zdjęcie p o suszu, form o w an ie k o ro n , w iąza

nia sztywne i elastyczne, leczenie u b y t k ó w p o w i e r z c h n i o w y c h i wgłębnych.

Wykonawca: Zakład Utrzymania i Urządzania Zieleni J. i A. Przy- woźnych z Ostródy.

Inwestor: Dyrekcja O k ręg o w a D róg Publicznych w Warszawie

— Z a rz ą d D róg w Sochaczewie.

N O W Y D W Ó R (gm. Nowy Kawęczyn)

Aleja lipowa założona w XIX w.

W trakcie prac p ro w ad zo n y ch w 1995 r. usunięto posusz, p rz e świetlono korony, założono w ią zania sztywne i elastyczne, czysz

c z o n o i i m p r e g n o w a n o ubytki p ow ierzchniow e i wgłębne.

Wykonawca: I N W O R s.c. K on

serwacja i Chirurgia Drzew, Budo

wa Terenów Z ielonych z Płocka.

Inwestor: Dyrekcja O k rę g o w a Dróg Publicznych w Warszawie — Zarząd Dróg w Rawie Mazowieckiej.

O S U C H Ó W (gm. M szczonów) Park pałacow y założony w poi.

XIX w., krajobrazowy.

W 1997 r. zostały zakończone trwające od 1992 r. prace re w a lo ryzacyjne. Rozebrano barak sta

nowiący zaplecze budowy, u p o rz ą d k o w a n o teren i posiano t r a wę, u zu p ełn io n o nasadzenia krze

wów, p o p ra w io n o wygląd estety

czny budynku z ujęciem wody dla Łowicz — Poczta konna (obecnie Poczta Polska S.A) po remoncie. Fot. M. Jędrzejewski, 1997 r.

(6)

- * cr a -V'

Prusy — dw orek po rem oncie. Fot. M. Jędrzejew ski, 1 9 9 7 r.

gm. M szczonów zlokalizowanym na te re n ie p ark u , w y b u d o w a n o parking w b ezpośrednim sąsiedz

twie parku.

W ykonawca: Z a k ła d Budowla- n o - K o n s e r w a t o r s k i A. K am iń- skiego z Piastowa; „Constans” s.c.

z G ałkow a.

Inw estor: Z a k ła d Ubezpieczeń Społecznych w Warszawie.

PASKI N O W E (gm. Teresin) D w ó r z k. XIX w. z ele m e n ta mi klasycystycznymi.

W r a m a c h k o n t y n u o w a n y c h prac i zakończonych w 1997 r. wy

k o n a n o balustradę klatki sc h o d o wej w ew nętrznej oraz obło żo n o ją d re w n e m , p o ło ż o n o posadzki w pom ieszczeniach piwnicznych, holu g łó w n y m , k u c h n i, ła z ie n kach, parkiety w pozostałych p o m ieszczeniach. W y k o n a n o sztu

katerię i p o m a lo w a n o wnętrza.

W ykonawca: Przedsiębiorstwo B u d o w l a n o - M o n t a ż o w e EL-FA Sp. z o.o. z Warszawy.

Inw estor: właściciel M irosław Nader.

Park krajobrazow y

Z XIX w. N a podstaw ie o p r a cowanego projektu w 1. 1995-1997 p rz y stą p io n o do p r z e p r o w a d z e nia re w alo ry zacji p a rk u . Prace objęły usunięcie posuszu, f o r m o w a n ie k o r o n , p r z e c in k i d rz e w i krzewów, fo rm o w an ie podjazdu po d dwór, w y k o n an ie alejek pie

szych, oczyszczenie stawu, w y k o n a n i e o g r o d z e n i a , u r z ą d z e n i e klo m bu. Prace w y k o n a n o syste

mem gospodarczym .

Inwestor: właściciel M irosław Nader.

PRUSY (gm. Głuchów)

D w ór drewniany, tynkowany, p arte ro w y z mieszkalnym p o d d a szem z pocz. XIX w., r o z b u d o w a ny w 2 poł. XIX w.

W ramach wznowionego remon

tu w 1. 1 9 9 5 - 1 9 9 6 w y k o n a n o in

stalację elektryczną, w odn o k an ali

zacyjną, sanitarną, c. o., u łożono podłogi i sufity, z a m o n to w a n o że

liwne kręcone schody na p o d d a sze, wykonano drewniany balkon, drzwi wewnętrzne, zabezpieczenie p rzeciw pożarow e, instalację o d gromową, zamontowano kominek.

W ykonawca: Pracownie K o n serwacji Z a b y tk ó w z Warszawy

— Zakład w Łodzi.

In w esto r: Instytut S a d o w n ic twa i Kwiaciarstwa w Skierniew i

cach — Z a k ła d Dośw iadczalny w Prusach.

PU SZCZA M ARIAŃSKA (gm.) Kościół parafialny p.w. M ic h a ła A rchanioła i Z a Dusze Z m a r łych z 1755 r.

W t r a k c i e k o n t y n u o w a n y c h prac w 1. 1 9 9 5 - 1 9 9 6 oszalowano ściany zew nętrzne prezbiterium , w y k o n a n o boazerie i tynki w e w nętrzne w prezbiterium i zakrys

tii, stolarkę okienną i drzw iow ą, odłogę w p rezbiterium i posadz- ę w zakrystii, instalację e le k tryczną i c. o.

P r a c e w y k o n a n o s y s t e m e m gospodarczym .

Inwestor: parafia rz. kat. i Fun

dusz Kościelny.

R A D ZIEJO W IC E (gm.)

Pałac z 2 poł. XVII w. ro z b u d o w an y przez prym asa M ichała

Radziejowskiego, barokowy, prze

b ud o w an y g runtow nie po 1802 r.

według projektu architekta J a k u ba Kubickiego dla Anny z O sso lińskich i Kazimierza Krasińskie

go, oboźnego wielkiego k o r o n n e go, a następnie ich syna Józefa Wawrzyńca, sen ato ra-k asztelan a Królestw a Polskiego.

W r a m a c h k o n t y n u o w a n e g o re m o n tu kapitalnego na p o d d a szu w y k o n an o now e ścianki dzia

ło w e z p ły t g i p s o w o - k a r t o n o - wych na konstrukcji stalowej z na

ło ż o n y m i izolacjam i ciep ln y m i i dźwiękochłonnymi, gładź gipso

wą i m alow anie farbą akrylową.

W nowych łazienkach p o ło ż o no glazurę i terakotę. N a parterze i piętrze pałacu w ym ieniona zo

stała instalacja wodnokanalizacyj

na, elektryczna, c. o., sanitarna.

Z a ło ż o n o instalację telewizyjną, te le fo n iczn ą, p r z e c iw p o ż aro w ą , alarm ow ą, w ym ieniono w anny na kabiny z prysznicem, położono gla

zurę i te rakotę. U zupełniono tyn

ki i p o m alo w an o . P oddano r e n o wacji stolarkę okienną i d rz w io wą oraz posadzki z klepki d r e w nianej, a konserwacji — p o lic h ro mię ścian, drzwi, meble, zegary, żyrandole, lustra, 26 osłon grzej

nikowych pozłacanych szlachet

n y m m e t a l e m , g ł ó w n ą k l a t k ę sch o d o w ą w y k o n an ą z piaskowca oraz posadzkę w hollu w ykonaną z m arm u ru .

Schody klatek bocznych o b ło ż ono gresem, w y k o n an o d re w n ia ne pochw yty na ich balustradach, r z e p ro je k to w an o i uzupełniono alustradę głównej klatki schodowej.

W ym ieniono tkaniny w salach na piętrze, w y k o n a n o now e su-

(7)

p rap o rty oraz odblaśnice, p o d d a no rem o n to w i kominki.

N a tarasie balkonu nad g łó w nym wejściem p o ło ż o n o w o d o szczelną izolację z papy, keramzy- tu i szlichty cem entow ej, a na nią posadzkę m ro z o o d p o rn ą , z a k o n serw ow ano żeliwną dekoracyjną balustradę balkonow ą.

W podziemiu n ap ra w io n o ka

m ienną posadzkę i w y k o n a n o co

koły w okół ko lu m n i przy murze.

Wykonawca: prace budow lane

— Pracownie Konserwacji Z a b y tków Biuro H a n d lu Z a g ran iczn e

go Sp. z o.o. (PKZ BHZ) z W ar

szawy; opracowania konserw ator

skie — Konserwacja i Restauracja Dzieł Sztuki Zdobniczej z Warszawy.

Inwestor: D om Pracy Twórczej MKiS w Radziejowicach.

Zam eczek

Wzniesiony ok. 1815 r. na szcząt

kach renesansow ego zamku w e dług projektu Jakuba Kubickiego w kształcie ruiny zamku ś re d n io wiecznego z attyką w formie b lan ków z pseudostrzelnicami i ostro- łukowym i oknami.

W 1. 1 9 9 5 - 1 9 9 6 r o z e b r a n o część ścianek działowych, w ym ie

niono instalację w o d n o k a n a liz a cyjną, elektryczną, c. o., sanitar

ną, zam o n to w a n o instalację p rze

c iw pożarow ą, telefoniczną, tele

wizyjną, antyw lam aniow ą, z am u ro w an o bruzdy w ścianach i p o malowano.

Przebudowano łazienki instalu

jąc kabiny z prysznicami zamiast

w anien, p o ło żo n o now ą glazurę i terakotę, w hollu p o ło ż o n o p o sadzkę z m a rm u ru , w korytarzu kom unikacyjnym dostawczym la- strico, n ap ra w io n o tynki i p o m a low ano wnętrza, p o ło ż o n o gres na klatce schodowej, w y k o n an o d rew niany p ochw yt na balustra

dzie, stylowe lampy i kinkiety, za

ko n se rw o w a n o m a rm u ro w y k o minek, żyrandole, meble, kinkie

ty. N a p ra w io n o stolarkę okienną i drzw iow ą, osuszono m ury f u n d a m en to w e m eto d ą iniekcji krys

ta lic z n e j. W y m ie n io n o s t r o p o dach nad tarasem i obróbki bla

charskie.

Wykonawca: osuszanie — Przed

s ię b io rs tw o P r o d u k c y jn o - U s łu - gowe F O R M AWAT Sp. z o.o.

A. i W Wojciechowiczów z Izabe

lina, pozostałe — PKZ B H Z z War

szawy.

D w ó r (dom adm inistratora) Zbudow any na przełomie XVIII i XIX w., parterowy z mieszkal

nym poddaszem i gankiem o czte

rech kolumnach zwieńczonym trój

kątnym dachem , klasycystyczny.

W 1997 r. w ym ien io n o insta

lację w odnokanalizacyjną, c. o., sanitarną, częściowo elektryczną, z a m o n to w a n o instalację telefoni

czną, telewizyjną, przeciw pożaro

wą, zam ieniono w an n y na kabiny z prysznicem i położono nową gla

zurę i terakotę, a parapety z lastri- co w y m i e n i o n o na d re w n ia n e .

N a p r a w i o n o tynki w e w n ę tr z n e i całość pomieszczeń pom alowano.

Wykonawca: Spółka H E G O R R P U. z Sochaczewa.

Kościół parafialny p.w. św. Ka

zimierza

Wzniesiony w 1. 1820 -1 8 2 2 w e dług projektu architekta Jak u b a Kubickiego z fundacji Anny z O s solińskich i K azim ierza Krasiń

skich w stylu klasycystycznym.

W r a m a c h k o n t y n u o w a n e g o re m o n tu w 1995 r. d o k o ń c z o n o w y m i a n ę p o k r y c ia d a c h o w e g o z blachy cynkowej na blachę m ie

dzianą, n a p ra w io n o tynki z e w n ę trzne i p o m a lo w a n o .

W ykonawca: Firma C u b ex J a nusza Kubańskiego.

Inw estor: parafia rz. kat. i G e neralny K onserw ator Zabytków.

Park krajobrazow y

Z a ło ż o n y w 1 8 1 7 r. w e d łu g p rojektu A leksandra d ’Alfonce de Saint Omer.

W ram ach p ro w a d z o n y c h prac na terenie parku w 1. 1 9 9 5 - 1 9 9 7 d o k o n a n o re m o n tu jazu p ię trz ą cego w o d y rzeki Pisi Gągoliny, wykonując now e zbrojenie i k o n strukcję zamknięć, w y b e to n o w a no stopę skrzydełek, płytę d e n n ą i dok jazu, konstrukcję stalow ą m o stu p o k ry tą balami, beleczki w y k o n a n o z drew nń, w y k o n a n o n o w ą d r o g ę p a r k o w ą z b r u k u z o b ydw u stron mostu. N abrzeże ziemne jazu zabezpieczono p ali

sadą d rew nianą. Z całego stawu głów nego, stawu m ałego i części rzeki usunięto muł, o d p o w ie d n io u f o r m o w a n o skarpę, całość n a brzeża stawu w z m o c n io n o i u sta

bilizow ano zakładając faszynę.

W ykonawca: Przedsiębiorstw o P ro d u k c y jn o -U słu g o w e F O R M - -AWAT Sp. z o.o. A. i W Wojcie

ch ow iczów z Izabelina.

Aleja lip o w o -k a s z ta n o w a Trzy odcinki założone na pocz.

X IX w.

Prace p ro w a d z o n e na p r z e ło mie 1997 i 1998 r. objęły cięcia korygujące i form ujące korony, usuw anie posuszu, leczenie u b y tk ó w p o w ierzchniow ych i w g łę b nych, w iąz a n ia elastyczne o raz now e nasadzenia.

Wykonawca: Z a k ła d U rz ą d z a nia Terenów Zieleni ILEX J a n u

R a d ziejo w ice — Z am eczek o d p d .-w sc h . , na p ierw szym plan ie u m ocnione fa szyn ę nabrzeże staw u . Fot. M. B arbasiew icz, 1 9 9 7 r.

(8)

sza J ę d r z e j e w s k i e g o ze S k i e r niewic.

RYBN O (gm.)

Park k rajobrazow y, założony w 1 poł. X IX w.

Prace przeprowadzone w 1995 r.

dotyczyły 8 drzew i polegały na usunięciu posuszu, p rz e św ie tle niu k o ro n , leczeniu u b ytków p o w ierzchniow ych i w głębnych, za

łożeniu wiązań.

W ykonaw ca: Z a k ła d U rządza

nia Terenów Zieleni ILEX Janusza Jędrzejewskiego ze Skierniewic.

Inw estor: Państwowe M u zeu m Archeologiczne — Oddział w Ryb

nie.

SKIER N IEW ICE (m.)

Kościół c m en tarn y (od 1997 r.

parafialny) p.w. św. Stanisława, zb u d o w an y w 1720 r. z fundacji prymasa Stanisłwa Szembeka w sty

lu b arokow ym .

W ramach kontynuowanego re

montu kapitalnego w 1. 1 9 9 5-1997 zostały skute i w y k o n an e now e tynki zew nętrzne wraz z detalem a rc h ite k to n ic z n y m , izolacja p o ziom a fundam entów , opaska o d wodniająca.

W ym ieniono instalację elektry

czną, nagłośnieniow ą, z a m o n to w an o instalację c. o. Z d jęto ze ścian lam perię w y k o n a n ą farbą olejną, oczyszczono i u zu p e łn io no ubytki ty n k ó w i całe wnętrze p o m alo w an o .

Przep ro w d zo n e zostały roboty sztukatorskie przy ołtarzu g łó w nym i d w ó c h ołtarzach bocznych, oczyszczono i p o m a lo w a n o chór muzyczny oraz stolarkę d rz w io wą. P o d d an o konserwacji stacje M ęki Pańskiej, żyrandol, d w a o b razy oraz organy.

Wykonawca: ARBOR s. c. z War

szawy — Konserwacja O b ie k tó w Z abytkow ych i rzemieślnicy.

Inw estor: parafia rz. kat. i W o

jew oda Skierniewicki.

Budynek przykościelny

D a w n y s z p i t a l , w z n i e s i o n y w XIX w.

W ra m a c h k o n t y n u o w a n e g o re m o n tu w 1. 1 9 9 5 - 1 9 9 7 w y m ie

nio n o instalację elektryczną, p o d łogi, stolarkę okienną, drzwiową, tynki zew nętrzne, balustradę na schodach, pokrycie dachowe przy

budów ek. Budynek w yposażono w instalację c. o., w o d n o k a n a liz a cyjną, o d g ro m o w ą , obróbki bla

charskie, rynny i rury spustowe

przy p rzybudów kach, w y m ie n io no schody.

Wykonawca: Przedsiębiorstw o UN IIM A K ze Skierniewic.

Inwestor: parafia rz. kat.

Budynek d w o rc a kolejowego W zn iesio n y w 1. 1 8 7 3 - 1 8 7 4 w edług projektu arch. Jana H eu- richa — seniora, w duch u gotyku angielskiego z form am i n aw iązu jącymi do ceglanego gotyku pół

nocnych rejonów środkowej E u ro py. Projekt o d b u d o w y po znisz

czeniach I w ojny światowej w y k o n a n o p o d kierunkiem arc h ite k ta Bronisława Rogoyskiego przy w s p ó ł u d z i a l e a r c h . R o m u a l d a Millera w 1. 1 9 2 1 - 1 9 2 2 z za c h o w a n ie m ś red n io w ieczn ej form y z m otyw am i gotyku angielskiego.

W ra m a c h k o n t y n u o w a n e g o re m o n tu w 1. 1 9 9 5 - 1 9 9 7 z a k o ń czono pokrycie dachowe dachów ką k arpiów ką, z a m o n to w a n o in stalację o d g ro m o w ą.

W ykonawca: Przedsiębiorstw o U s łu g o w o - H a n d lo w e T O R E N ze Skierniewic.

Inwestor: C e n traln a Dyrekcja O k r ę g o w a Kolei P a ń s tw o w y c h w Warszawie i G eneralny K o n serw ator Zabytków.

D o m mieszkalny

Ul. Lelewela 1, murowany, p a r

terow y z przeło m u X IX i X X w.

W ram ach re m o n tu k ap ita ln e go prowadzonego w 1. 1 9 9 5 -1 9 9 7 w y m ien io n o podłogi, częściowo

otw ory okienne i drzw iow e, ty n ki w e w n ę tr z n e , p r z e m u r o w a n o kominy, wykończono obróbki bla

charskie, rynny i rury spustowe w y k o n a n o re m o n t więźby d a c h o wej i wymianę pokrycia dachow e

go, re m o n t drewnianej werandy.

Wykonawcy: rzemieślnicy.

I n w e s to r : w łaściciel W ł a d y sław M arkow ski.

Budynek sejmiku (obecnie Urząd Wojewódzki).

Z b u d o w a n y w ed łu g projektu arch. K onrada Kłosa w 1. 1 9 2 2 - 1926 w stylu postmodernistycznym.

W 1 997 r., po oczyszczeniu ty n k ó w z brudu, rem oncie o p a sek o k ie n n y c h , k o lu m n , gzym sów, girland, gazonów, tralek, p o m alo w an o elewację oraz stolarkę okienną, drzw iow ą i kraty.

W y k o n a w c a : F i r m a DELTA z Łodzi.

Inwestor: Urząd Wojewódzki.

Kilkanaście d o m ó w k o m u n a l

nych

Z k. XIX i pocz. X X w. w sta

romiejskiej zabudowie.

W 1. 1 9 9 5 - 1 9 9 7 w y k o n a n o prace re m o n to w e polegające na naprawie więźby dachowej, pokry

cia d achow ego, przem u ro w an iu kominów, n apraw ie tynków, o su szeniu, częściowej wym ianie sto

larki okiennej i drzwiowej, w y k o n aniu rynien i ru r spustowych, o b ró b ek blacharskich.

Skierniew ice — d a w n y szp ita l p o rem oncie. Fot. M. Jędrzejew ski, 19 9 8 r.

(9)

Wykonawcy: Przedsiębiorstwo G o s p o d a r k i K om u n aln ej i rze

mieślnicy.

SKUŁY (gm. Żabia Wola)

Kościół parafialny p.w. św. Pio

tra i Pawła, drewniany, wzniesio

ny w 1678 r.

W 1996 r. systemem gospodar

czym w y k o n a n o n o w ą podłogę w nawie głównej, p rz e p ro w a d zo no re m o n t więźby dachowej wraz z wieżyczką i ich im pregnację, ocieplono wełną m ineralną strop i u łożono na nim częściowo p o d łogę, uszczelniono pokrycie d a chowe. Prace trwają.

Inwestor: parafia rz. kat. i F un

dusz Kościelny.

SŁUPIA (gm.)

Dzwonnica drewniana, konstruk

cji słupowej, zbudowana w 1763 r., kryta dachem nam iotw ym z krzy

żem pośrodku.

W 1997 r. w ym ieniono p o d m urów kę, podwaliny, w ykonano izolację z papy, w ym ieniono zni

szczone elementy konstrukcji oraz oszalowanie. Wszystkie elementy d rew niane p o d d a n o impregnacji.

Prace wykonano systemem gos

podarczym.

SO CH ACZEW -CZERW O NKA (m.) Dwór klasycystyczny zb u d o w a

ny ok. 1800 r., obecnie szkoła m u

zyczna.

W 1996 r. w y k o n an o napraw ę i malowanie tynków zewnętrznych, p o m a l o w a n o s t o la r k ę o k ie n n ą i drzwiową, częściowo wymieniono rynny i rury spustowe.

Wykonawca: Z ak ład Budowla- no-Inw estycyjny Franciszka M a ciejewskiego z Radomia.

Inwestor: szkoła muzyczna.

Park krajobrazowy

Z poi. XIX w. N a podstawie omawianego przez Elżbietę Zbiedź z P rz e d się b io rstw a W A R C E N T projektu rewaloryzacji parku na przełom ie 1996 i 1997 przystą

p io n o do prac związanych z gos

p o d a rk ą drzew ostanem . Dotyczy

ły one przecinki drzew i trzebieży krzewów, leczenia ubytków p o w i e r z c h n i o w y c h i w g ł ę b n y c h , usunięcia posuszu oraz wiązań.

Wykonawca: Zakład Urządzania i Utrzymania Zieleni J. i A. Przy- w oźnych z Ostródy.

Inwestor: Urząa Miasta.

Kram nice miejskie

K l a s y c y s t y c z n e z b u d o w a n e w 1833 r. przez A braham a Szraj- nera praw d o p o d o b n ie według p r o jektu Bonifacego W itkowskiego.

W 1. 1 9 9 6 - 1 9 9 7 p rz e p ro w a d z o no re m o n t polegający na w y k o n a niu poziom ej izolacji m e to d ą in

iekcji krystalicznej, częściowym przem urow aniu kolumn, w ykona

niu nowych tynków i pomalowaniu.

Wykonawca: Firma DAG — J a nusz Gadziński z Warszawy.

Inwestor: U rząd Miasta.

Pałac

Z 1 poi. X IX w., klasycystyczny, przebudowany na początku X X w.

W trakcie prac re m o n to w y c h prowadzonych w 1. 1 9 9 5-1997 wy

m ieniono instalację elektryczną, o d g ro m o w ą , częściowo w o d n o kanalizacyjną i c. o., częściowo w y m i e n i o n o s to la r k ę o k ie n n ą , drzw iow ą, posadzki, n a p ra w io n o tynki w e w n ę trz n e i p o m a lo w a n o , p o d d a n o konserwacji balustradę na tarasie. Prace trwają.

Prace wykonywane są systemem gospodarczym .

I n w e s t o r : w ła ś c ic ie l A n t o n i H u b e rt Czerkawski.

STRUGI (gm. Teresin)

Aleja lipow a Strugi-K aw ęczyn została zało żo n a w 1 poł. X IX w.

W tra k c ie p ra c w y k o n a n y c h w 1996 r. zabiegi pielęg n acy jn o - - s a n ita r n e objęły 97 drzew i p o le gały na usunięciu posuszu, p r z e świetleniu k o ro n , usunięciu od ro - stów u p o d sta w y pni, założeniu wiązań elastycznych, leczeniu ubyt

ków p o w ierzch n io w y ch i w g łę b nych.

Wykonawca: Zakład Urządzania i U trzym ania Zieleni J. i A. Przy- woźnych z Ostródy.

TERESIN (gm.)

Pałac z b u d o w a n y przez M i e czysława Epsteina w k. X IX w.

w edług p ro je k tu arch. Franciszka Arveufa z w ykorzystaniem tylko sklepionych piwnic dawnego pała

cyku p o w stałeg o w 1 poł. X IX w.

w ed łu g p ro je k tu Adolfa A dam a Loevego w stylu późnobarokowym.

W ramach kontynuow anego r e montu kapitalnego w 1. 199 5 -1 9 9 6 w y k o n a n o r o b o t y t y n k a r s k o - -sz tu k a to rsk ie elewacji i attyki — kartusze, w o lu to w e konsole, gir

landy k w ia to w o - o w o c o w e , k rok- sztyny, tralki, listwy o zdobne, d o konano konserwacji fryzu z X IX w.

a u to rstw a Stanisława L ew a n d o w skiego poprzez oczyszczenie, uzu

pełnienie rys, spękań, ubytków, w zm ocnienia podłoża.

W sali k o m i n k o w e j r o b o t y s ztu k ato rsk ie dotyczyły gzymsu łow nego p o d świetlikiem, w sali onferencyjnej — rozety i fryzu z m o ty w em roślinnym . Uzupeł

n io n o elem enty stolarskie i p rze

p ro w a d z o n o renow ację kom inka w y k o n an eg o z d re w n a d ę b o w e go, d e m o n t a ż p o k o n s e r w a c ji s c h o d ó w g ł ó w n y c h d ę b o w y c h polegający na zdjęciu farby olej

nej z trałek, rozet, pochwytów, uzupełnienie brakujących trałek i rozetek, w zm ocnienie k o n s tru k cji i m o n taż schodów, k o n serw a

cję w p o d o b n y m zakresie boaze

rii dębowej w sali kom inkow ej i h allu g łó w n y m . W y m ie n io n o stolarkę o k ie n n ą oraz p o d d a n o r e m o n t o w i s to la r k ę d rz w io w ą , z a ło ż o n o p o sa d z k i p a rk ie to w e , w y r e m o n to w a n o tarasy i klatki schodow e.

Oficyna pałacow a

W zniesiona ok. 1 850 r. dla r o dziny Epsteinów w edług pro jek tu arch. Adolfa A dam a Loevego.

W 1900 r. połączona krytą gale

rią z now ym pałacem. Prace re

m o n to w e polegały na wymianie instalacji elektrycznej, c. o., re m o n c i e w o d n o k a n a l i z a c y j n e j , wym ianie ty n k ó w zew nętrznych, w e w n ę t r z n y c h , częściow ej w y mianie i rem oncie stolarki o k ien nej i drzwiowej, adaptacji p o d d a sza na cele m ieszkalne, w y k o n a niu posadzek p arkietow ych, z d e sek i tarakoty, m alow aniu elew a

cji i wnętrza.

Galeria

W y m i e n i o n o o d e s k o w a n i e , pokrycie dach o w e, rynny i rury spustowe, podłogi, tynki zewnętrz

ne i w e w n ętrzn e, zabezpieczono antykorozyjnie m etalow e słupki, o c z y s z c z o n o , z a i m p r e g n o w a n o więźbę dachow ą.

Wykonawcy: P R U. „P o m o rze”

Sp. z o.o. z Warszawy — ro b o ty b u d o w la n e i instalacyjne; DAG Janusza G adzińskiego z Warsza

wy — ro b o ty r e m o n t o w o - k o n s e r w a to r s k ie w e w n ę t r z n e i ze

w nętrzne pałacu, T. i B. G łu c h o wscy z Wesołej — stolarka o k ie n na i drzw iow a; INW AR — J a n u sza M a rk a z Warszawy — ro b o ty metaloplastyczne.

Inwestor: Kasa Rolniczego Ubez

pieczenia Społecznego z Warszawy.

(10)

Park krajobrazowy Założony ok. poł. X IX w.

W 1. 1 9 9 5 - 1 9 9 6 p r z e p r o w a dzona została k om pleksow a re waloryzacja parku na podstawie projektu Elżbiety Z b ieaź z Przed

siębiorstw a WARCENT. Z akres rac obejm ował przecinkę drzew, rzewów, usuwanie posuszu, for

m o w a n ie k o r o n , leczenie u b y tk ó w wgłębnych i p o w ie rz c h n io wych, nasadzenia, w ykonanie cią

gów jezdnych, pieszo-jezdnych, pieszych, urządzanie trawników.

Wykonawca: P R U. „Pomorze”

Sp. z o.o. z Warszawy — roboty d rogow e; Urządzanie i U trzym a

n ie Z i e l e n i J e r z e g o S z w o c e r a z Warszawy.

Inwestor: Kasa Rolniczego Ubez

pieczenia Społecznego z Warszawy.

TW ORZYJANKI (gm. Brzeziny) Park krajobrazowy z pocz. XX w.

W 1 9 9 7 r. p r z y s tą p io n o do szeroko zakrojonych prac sanitar- no-pielęgnacyjnych polegających na trzebieży selekcyjnej samosie- wów, krzew ów i drzew, karczo w a n iu stary ch pni, z a k ła d a n iu trawników.

W ykonawca: B udow a i K on

serwacja Terenów Zielonych M i chała Kiełczewskiego z Brzezin.

Inwestor: Komenda Hufca Z H P w Brzezinach.

W ALEW ICE (gm. Bielawy) Park k r a jo b ra z o w y zało żo n y w edług projektu H ilarego Szpi- lowskiego z XVIII w., a następnie rozbudowany w 1886 r. przez Wa

leriana Kronenberga, obejmujący swym zasięgiem dolinę rzeki M ro- gi z lasem lęgowym, polem i ro z ległym kom pleksem stawów. Z a kres prac prowadzonych w 1. 1996- 1997 obejmował zabiegi sanitar- no-pielęgnacyjne 275 drzew, p o legające na usunięciu posuszu, prześwietleniu ko ro n , założeniu wiązań elastycznych, czyszczeniu i im pregnacji ubytków p o w ie rz chniowych i wgłębnych, usunię

ciu części krzewów.

Wykonawca: Zakład Urządzania i Utrzymania Zieleni J. i A. Przy- woźnych z Ostródy.

Inwestor: Stadnina Koni Wale- wice Sp. z o.o.

W O LA SZY D ŁO W IEC K A (gm. Bolimów)

D w ó r m u ro w a n y , p a r te r o w y z mieszkalnym poddaszem , kryty m ansardow ym , czterospadow ym dachem.

W 1997 r. w w yniku p o d ję te go re m o n tu k apitalnego w y k o n a no strop nad ryzalitem ś r o d k o w ym , więźbę d achow ą wraz z p o kryciem d a c h o w y m (d a c h ó w k ą karpiów ką), im pregnację więźby, obróbki blacharskie, o d b u d o w a no i o ty n k o w a n o schody szczyto

we ryzalitu ś ro d k o w e g o o raz k o miny.

Wykonawca: Firma T O R E N ze Skierniewic.

Inwestor: właściciel Sylwester i Bożena Mikulscy.

ZA B ŁO C IE (gm. Sadkowice) D w ór drewniany, m o d r z e w io wy z końca X IX w. ze snycerką nawiązującą do stylu szwajcarskie

go w architekturze drew nianej.

W wyniku rozpoczętego w 1997 r.

re m o n tu kapitalnego d w o r u w y

m ieniono więźbę d a c h o w ą oraz przep ro w a d zo n o adaptację p o d dasza na cele użytkowe, w y k o n a

no impregnację, do obiektu p odłą

czono wodę.

P r a c e w y k o n a n o s y s t e m e m gospodarczym.

Inwestorzy: właściciele Krzy

sztof i M aria G ro m a n o w ie z W ar

szawy.

ZAKRZEW (gm. Nowa Sucha) D w ór z poł. X IX w. p r z e b u d o wany na początku X X w. z a k c e n tami klasycystycznymi.

W ra m a c h k o n t y n u o w a n e g o re m o n tu w 1. 1 9 9 5 - 1 9 9 7 w y m ie n io n o stolarkę o k ie n n ą i d rz w io wą, posadzki, w y k o n a n o instala

cję c. o., wodnokanalizacyjną, elek

tryczną, tynki zew nętrzne i w e w nętrzne, tarasy.

Prace w ykonane zostały syste

m em gospodarczym.

Inwestorzy: właściciele M aria i R om an Bytniewscy.

ZŁA K Ó W K O ŚC IELN Y (gm. Zduny)

Kościół parafialny p.w. Wszyst

kich Świętych wzniesiony w 1901 r.

w e d ł u g p r o j e k t u K o n s t a n t e g o Wojciechowskiego, neogotycki.

Po uszkodzeniach s p o w o d o w a nych wichurą w 1997 r. p o d d a n o konserwacji krzyże ze szczytów dw ó ch wież oraz n ap ra w ie k o n strukcję masztu odgromowego i wy

mianie instalację o d g ro w m o w ą . W ykonaw ca: Z a k ła d U słu g o wy LABUX z Bielska Białej.

Inwestor: parafia rz. kat.

ŻELA ZO W A W O LA (gm. Sochaczew)

Park założony w 1. 1 9 3 2 - 1 9 3 7 w edług projektu F. Krzywdy-Pol- kowskiego.

W 1. 1 9 9 5 - 1 9 9 7 p ro w a d z o n o systematycznie g ospodarkę d rze

w o s ta n e m polegającą na lecze

niu ubytków pow ierzchniow ych i w głębnych, usuw aniu drzew su

chych, posuszu, form o w an iu k o ron, trzebieży sam osiew ów i czę

ściowo krzewów, w ykonaniu w ią

zań, bieżącej konserwacji ciągów pieszych, systematycznych nasa

dzeń i pielęgnacji kwiatów.

Wykonawca: Chirurigia i Pie

lęgnacja D rzew J. M olgi z W oło

mina.

Inwestor: NFOŚ oraz Towarzy

stwo im. F. C h o p in a z Warszawy.

Ż E LEC H Ó W (gm. Żabia Wola) Kościół parafialny p.w. Z w ia stowania N P M zbudowany w poł.

XVI w., późnogotycki.

W 1. 1 9 9 5 - 1 9 9 7 prace r e m o n towe dotyczyły zdjęcia boazerii, skuciu tynków w ew nętrznych na wysokości ok. 2 m, wysuszeniu kościoła m etodą elektroiniekcji, odgrzybieniu murów, zwentylo- w aniu boazerii i jej p o n o w n y m z a ło ż e n iu , w y k o n a n i u n o w y c h ty n k ó w p o n a d boazerią. Skuto również tynki zew nętrzne kościła od strony wschodniej i p o łu d n io wej, odgrzybiono mury i p o ło ż o no now e tynki. Prace trwają.

W ykonawca: M URBET s. c.

Inwestor: parafia rz. kat. i Fun

dusz Kościelny.

Ż Y R A R D Ó W (m.)

Kamienica przy ul. 1 Maja 1 zbudowana w 1913 r. w stylu neo- renesansowym . Obecnie użytko

wany przez Bank Gospodarczy.

W 1997 r. w ym ieniono stropy nad częścią pomieszczeń I piętra oraz w y k o n a n o izolację przeciw wilgociową metodą termoiniekcji.

Wykonawca: Efektywne Syste

my N a p ra w y i O c h ro n y Budowli z Bukówki Starej.

In w e s to r : P o w sz e c h n y Bank G ospodarczy G ru p a PEKAO S.A.

z Ż yrardow a.

Plebania kościoła Chrześcijan Baptystów przy ul. 1 M aja 112.

Z b u d o w a n a w 1895 r., p a r te row a z mieszkalnym poddaszem .

W trakcie prac rem ontow ych p ro w a d z o n y c h w 1. 1 9 9 6 - 1 9 9 7 wymieniono więźbę dachową i p o

(11)

krycie dachowe, stolarkę okienną, w y k o n an o im pregnację więźby.

Prace w y k o n a n o systemem g o spodarczym.

I n w e s t o r : p a r a f i a K o ś c i o ł a Chrześcijan Baptystów.

Pałac (daw na willa Dittricha) Zbudowany w 1. 80-tych XIX w.

w stylu „kostium u francuskiego” . O becnie siedziba M u z e u m O k r ę gowego. W 1. 1 9 9 5 - 1 9 9 7 p rz e pro w ad zo n y został r e m o n t t a r a su, k o n s e rw a c ja żeliwnej b a l u strady, boazerii, stolarki okiennej i drzwiowej, żaluzji, m o n taż in stalacji przeciw pożarow ej.

Wykonawca: Przedsiębiorstwo Usług B u d o w la n o -R e m o n to w y c h Zenona Kutza z Milanówka — pra

ce w ew nątrz o biektu; Pracownie

Konserwacji Dzieł Sztuki z Łodzi Grzegorza Kotkowskiego — reno

wacja sufitów, stolarki drzwiowej.

Kilkadziesiąt d o m ó w mieszkal

nych

Z 2 poi. XIX w. i pocz. X X w.

z terenu osady fabrycznej. Po d d a

ne zostały r e m o n t o m polegają

cym na napraw ie więźby d a c h o wej, napraw ie lub wymianie p o krycia dachowego, stolarki okien

nej i drzwiowej, wymianie insta

lacji o d g r o m o w e j , w y k o n a n i u przyłączy i p io n ó w kanalizacyj

nych, opaski odwodniającej, o b rób ek blacharskich, rynien i rur s pustow ych, w y m ian y instalacji elektrycznej, m alow aniu wnętrz, p rzem u ro w an iu kominów, fleko- w aniu murów.

W ykonaw cy: firm y pry w atn e i PGKiM .

Kościół parafialny p.w. W nie

b ow stąpienia Pańskiego

N e o g o t y c k i , z b u d o w a n y w 1898 r. w edług p rojektu archi

te kta Lossnera.

Z ak res prac rem o n to w y c h p r o w a dzonych w 1. 1 9 9 5 - 1 9 9 7 objął w y m ia n ę zniszczonych e le m e n tó w więźby dachow ej, pokrycia dach o w eg o z dach ó w k i na blachę miedzianą, o b ró b e k blacharskich, rynien, ru r spustow ych, im preg

nację wieźby, w ym ianę posadzki w nawie oraz m alow anie w nętrza kościoła.

W y k o n a w c y : r z e m i e ś l n i c y z N o w e g o Targu.

Inw estor — parafia rz. kat.

ZABYTKI SZTUKI, RZEMIOSŁA ARTYSTYCZNEGO I TECHNIKI

M ALARSTW O SZTA LU G O W E

CHOJNATA (gm. Kowiesy) O b r a z O lsza n k a , o l e j n y n a płótnie, n a m a lo w a n y przez J ó z e fa Rapackiego w 1909 r., z kościo

ła parafialnego p.w. św. M arcina w Chojnacie. O b ra z przedstawia ejzaż wiejski z kapliczką w śród rzóz w miejscowości Olszanka, M alow any farbami olejnymi na płótnie fabrycznie g ru n to w a n y m . W partiach dolnych cienko m a lo wany, m iejscam i la s e r u n k o w o . W górnej partii k o r o n drzew m a lowany im pastow o. N ieb o n a m a lowane grubą w arstw ą białej far

by. Powierzchnia obrazu o u r o z maiconej fakturze od gładkiej do m a l o w a n e j g r u b o i m p a s t o w o . O b r a z był m a l o w a n y z m yślą 0 wystawie m alarstw a pejzażow e

go, lecz nie został na nią przyjęty 1 a u t o r p o d a r o w a ł go p a r a f i i C hojnata w 1910 r. O braz u m ie szczony w ramie, w arstw a m a la r

ska w zależności od grubości n ie

ró w n o m iern ie spękana, tw orząca daszkow atą fakturę. W dolnym praw ym rogu duże uszkodzenia m ec h a n ic zn e , p ę k n ię c ia i duży ubytek w poziom ie o w rz e c io n o w atym kształcie prow izorycznie załatany. O braz nabity na b ardzo słabe krosno z brakującym i p o p rzeczkami.

Konserwację p rz e p ro w a d z o n o w 1997 r. Lico czyszczono mydeł

kiem lanapeks i te rp e n ty n ą balsa

m iczną, w e rn ik s u s u n ię to m ie szanką 1:1 a lkoholu i terpentyny

balsam icznej. S pękaną w arstw ę malarską p asto w an o na w ilgotno od przyciskami, lokalnie pod- lejono łuski h y d ro g ru n te m przy pom ocy kautera. W y konano łaty w partii dolnej przy podpisie oraz w partii górnej na pniu drzewa, następnie w y k o n a n o i założono kit klejow o-kredow y. W ykonano now e krosno i naciągnięto obraz.

Obraz p u n k to w a n o oraz zawer- niksow ano. N astępnie z a m o n to w ano do ramy poddanej w cze

śniej konserwacji.

Wykonawca: m gr D an u ta Ko- m orow ska-S tola.

Inwestor: Generalny Konserwa

to r Zabytków.

SKIERN IEW ICE (m.)

O b r a z 'W niebow zięcie N M P , olejny na płótnie, sprow adzony p ra w d o p o d o b n ie z Wiednia, a u to r nieznany, z 2 poi. X IX w., z kościoła parafialnego p.w. św.

Stanisława w Skierniewicach. O b raz malowany alla p rim a , na g r u n  cie olejnym fabrycznym, z a b ru dzony, w górnej części łuszcząca się w arstw a malarska, dużo u b y t

k ó w m alarstwa wraz z g rutnem , s p ę k a n ia na całej p o w ierzch n i, b rudny i zżółknięty werniks. Z n i szczenia te zostały spowodowane przechowywaniem obrazu w w il

gotnym i nieogrzew anym p o m ie szczeniu.

Konserwację p rz e p ro w a d zo n o w 1997 r. Lico obrazu zabezpie

czono bibułką japońską i zdjęto z b l e j t r a m u . O d w r o c i e o c z y szczono z b ru d u m echanicznie.

Z d u b lo w a n o obraz na now e p ł ó t

n o masą w o s k o w o - d a m a r o w ą , oczyszczono lico z nad m iaru w o sku, b ru d u i pożółkłego werniksu olejnego. Ubytki u z u p ełn io n o ki

tem k r e d o w o -k le jo w y m z d o d a t kiem terpentyny weneckiej. Z a i zo lo w an o szelakiem z alkoholem i po nałożeniu w erniksu d am aro- wego p u n k to w a n o farbami żywi

cznym i firm y M a im e r i i z n ó w zaw erniksow ano. D o k o n a n o w y miany blejtramu na nowy.

Skierniew ice — kościół św. Stanisława, o b  raz „W n ieb o w zięcie N M P ” p o renow acji.

Fot. M. Jędrzejew ski, 1 9 9 8 r.

W ykonawca: m gr Elwira Bur- ska-Szubarga.

Inwestor: parafia rz. kat. p.w.

św. Jakuba w Skierniewicach.

(12)

O b ra z B iczo w a n ie , olejny na desce sosnowej, au to r nieznany, z o k o ło 1800 r. z kościoła p a ra fialnego p.w. św. Stanisława w Skier

niewicach. O braz m alow any olej

n o z la s e r u n k a m i, z a b r u d z o n y i p okryty grubą w arstw ą w e rn ik su, deski zaatakow ane przez o w a dy i w wielu miejscach s p ró c h n ia łe, gwoździe mocujące ramę.

S kierniew ice — kościół św. Stanisław a, o b  raz „ B iczo w a n ie” p o renow acji. Fot. M. Ję

drzejew ski, 1 9 9 8 r.

Konserwację p rz e p ro w a d zo n o w 1997 r. Wyjęto gwoździe m ocu

jące obraz w ramie, zabezpieczono lico na masę w o sk o w o -ż y w ic z n ą bibułką japońską. N astępnie n a sączono deskę H ylo to k sem Firmy IN C O . Deskę o p a k o w a n o szczel

nie folią do o d p a ro w a n ia na dwa miesiące. N astęp n ie o d p a k o w a n o i po wyschnięciu nasycono deskę p ięciokrotnie ro z tw o re m Paraloi

du w ksylenie z a c eto n em w sto

sunku 1:1. Po stw ard n ien iu deski, oczyszczono lico z w osku, b rudu i pociemniałego werniksu. N a od- w rociu usunięto zniszczone przez ow ady drew n o . W ypełniono ub y tki kitem tro c io n o -a k ry lo w y m od lica i od odw rocia. O d lica u z u pełniono ubytki kitem emulsyjnym a k r y l o w y m . Kity z a i z o l o w a n o szelakiem w alkoholu i zawernik- so w ano lico w erniksem d am aro- wym. Ubytki w ypunktow ano tech

niką żywiczną farbami M aim eri.

Wykonawca: m gr Elwira Bur- ska-Szubarga.

Inwestor: parafia rz. kat. p.w.

św. Jakuba w Skierniewicach.

SKUŁY (gm. Żabia Wola)

O braz M a tka Boska W n ieb o  w zięta, olejny na płótnie, a u t o r 

stwa Jana Spornego z Nieszawy, ma

lowany z obrazu Murilla w 1896 r.

na suficie nawy kościoła parafial

nego p.w. św. Piotra i Pawła w Sku

lach. Powierzchnia obrazu m ocno z a b ru d z o n a z d robnym i p rz e ta r

ciami warstwy malarskiej. Rozle

głe przetarcia wystąpiły w ś ro d kowej partii niebieskiej sukni M a tki Boskiej. Widoczne daszkowate s p ę k a n ia i złuszczenia w arstw y malarskiej w górnej i dolnej partii ob razu oraz rozdarcia podobrazia.

W miejscach łączenia p łótna w i

doczne gwoździe. Rama wokół sce

ny p rzem alo w an a po formie farbą emulsyjną. P łótno z polichrom ią przymocowane jest do sufitu z de

sek sosnow ych miejscami uszczel

n ionych pakułami. Stan d rew na dość dobry, wymagający miejsca

mi w zm ocnienia strukturalnego.

Konserwację wykonano w 1996 r.

Złuszczenia i wykruszenia w a rs t

w y malarskiej przyklejono przy użyciu żywicy P 5 50. Miejsca ro z

darć sklejono na styk przy użyciu BEVA 371. Brakujące fragmenty p ł ó t n a p o d o b ra z ia u zu p e łn io n o gruntow anym fabrycznie płótnem ln ianym przy użyciu BEVA 371.

Powierzchnię m alow idła z p o ż ó ł

kłego werniksu i b rudu oczysz

c z o n o c h e m ic z n ie przy użyciu etanolu, am o n iak u i terpentyny.

W arstwę malarską od lica prze- sm a ro w a n o 5 % ro ztw o rem żywi

cy B 5 50, a po o d p a ro w a n iu ro z puszczalnika — p rz e p ra s o w an o żelazkiem. Ubytki zaprawy zaki- to w a n o kitem akrylowym. O braz z a w e r n ik s o w a n o żywicą P 5 5 0 i w y k o n a n o retusz naśladowczy fa rb a m i olejnym i holenderskiej firmy Faleus. Deski sufitowe, do k tórych przy m o co w an e jest m a low idło, oczyszczono od strony więźby dachowej z kurzu i nasą

czono w 10 miejscach ro ztw o rem 2 0 % Paraloidu B72 w toluenie.

Wykonawcy: mgr Jo a n n a Pola- ska, mgr Krzysztof Miller, mgr Ty

tus Sawicki.

Inw estor: G en eraln y K o n ser

w a to r Zabytków.

Sufit naw y głów nej kościoła p o k ry ty gładkim p łó tn e m ln ia nym z umieszczonym w c e n tra l

nym punkcie obrazem olejnym na p ł ó t n i e M a tk a B o ska W n ie b o  w zięta a u to rstw a Jana Spornego z Nieszawy z 1896 r. z kościoła parafialnego p.w. św. Piotra i Pa

wła w Skulach.

P rz e d m io te m prac k o n se rw a torskich był sufit, obraz został b o

w i e m p o d d a n y k o n s e r w a c j i w 1996 r. Sufit składa się z desek sosnowych obitych p łó tn e m p o m a l o w a n y m na k o lo r ugrowy.

Pod spodem dwie warstwy w k o lorze białym. P łó tn o w formie p a sów o szerokości 75 cm zostało p rz y b ite g w o ź d z ia m i do sufitu z desek. Powierzchnia p łótna p o fałdow ana, z licznymi wybrzusze

niami i widocznym i późniejszymi r e p e r a c j a m i i n n y m p ł ó t n e m . W wielu miejscach postrzępione, z licznymi dro b n y m i rozdarciam i i dziurami. Konserwację p rz e p r o w a d z o n o w 1997 r. Z p o w ie rz c h ni sufitu u su n ię to stare p łó tn o ln ia n e . W o k ó ł o b r a z u w y cięto p łó tn o , a następnie p rz y m o c o w a no p łó tn o w raz z obrazem zszywkami do sufitu przy użyciu u rzą

d z e n i a R a p i d 3 5 3 p r o d u k c j i szwedzkiej. Po usunięciu płótna ukazał się f ra g m e n t pierw otnej d ekoracji malarskiej w ykonanej b e z p o śre d n io na deskach sufitu oraz resztki k o lo ru tła. Deski za

c h o w a ły się w b a rd z o d o b ry m stanie. W ym ieniono jedynie frag

m en t deski przy wejściu na strych.

Za pom ocą urządzenia Rapid 353 p rz y m o c o w a n o b ezpośrednio do desek w łó k n in ę szklaną, n iepal

ną. P r z y g o to w a n e pasy p łó tn a lnianego o szerokości 75 cm, za

c z y n ając od o b r a z u n a c ią g a n o i m o c o w a n o zszywkami przy uży

ciu Rapidu 3 53. Powierzchnię n a c ią g n ię te g o p ł ó t n a p rzy k lejo n o na gorąco 10% klejem skórnym.

Po w y k o n a n iu p ró b i dobraniu kolo ru p o m a lo w a n o dw u k ro tn ie pow ierzchnię p łó tn a farbą akry

lową firmy C a n a d a House. Prze

m alow anie w o k ó ł ramy usunięto mechanicznie za p o m o c ą skalpela i w y k o n a n o d r o b n e r e p e r a c je płótna. N a podstaw ie zachow a

nych fra g m e n tó w pierwotnej k o lorystyki ram y w y k o n a n o r e k o n stru k c ję k o lo r y s ty c z n ą farbam i akrylowymi firmy Rowney.

W ykonaw ca: Jo a n n a Polaska.

Inw estor: G e n eraln y K onser

w a to r Zabytków.

RZEŹBA

TERESIN (gm.)

D w ie rzeźby lw ó w z 2 poi.

XIX w. nieznanego autora, z p a łacu w Teresinie, w y k o n an e z pia

skow ca w kolorze jasnoszarym.

D w ie id e n ty c z n e , w o ln o sto jące rzeźby przedstawiające realistycz

nie ujętą postać lwa czuwającego.