Postêpy Dermatologii i Alergologii XX; 2003/1 46
Pomimo doniesieñ o identyfikacji mo¿liwych autoanty- genów u chorych na opryszczkowate zapalenie skóry (DH), bêd¹cych bia³kami enzymatycznymi a nie strukturalnymi (postacie: naskórkowa i tkankowa, mniej specyficznie, trans- glutaminazy) i mo¿liwoœciach wykorzystania testów immu- noenzymatycznych wykrywaj¹cych kr¹¿¹ce przeciwcia³a IgA przeciwko tym enzymom w celach diagnostyki i moni- torowania przebiegu choroby, bezpoœrednie badanie immu- nofluorescencyjne chorobowo niezajêtej skóry pacjenta na obecnoœæ z³ogów IgA pozostaje, niestety, ci¹gle jeszcze, po- mimo swej inwazyjnoœci, diagnostycznym badaniem z wy- boru (badaniem definiuj¹cym), poniewa¿ testy immunoen- zymatyczne nie s¹ dostatecznie czu³e. Wydaje siê wiêc, ¿e
morfologia skórnych z³ogów IgA powinna byæ znana ka¿- demu zajmuj¹cemu siê diagnostyk¹ i prowadzeniem cho- rych na DH, co jest przecie¿ oczywistoœci¹, ale wobec sze- roko nag³aœnianych w podrêcznikach, tak¿e elektronicznych, typów reakcji, zazwyczaj ograniczanych do dwóch, a na- wet, co gorsza, do jednego (ziarniste z³ogi na szczytach bro- dawek i/lub ziarniste z³ogi wzd³u¿ po³¹czenia skórno-na- skórkowego /DEJ/), inne, mniej liczne wzory reakcji mog¹ umkn¹æ, co mo¿e byæ przyczyn¹ pomy³ek diagnostycznych.
Okazuje siê, ¿e mo¿na wyró¿niæ 3 podstawowe typy reak- cji IgA (fot. 1.–3.). S¹ to w kolejnoœci od najczêstszego do najrzadszego:
ziarniste z³ogi na szczytach brodawek (a),
ziarniste z³ogi wzd³u¿ DEJ (b),
ziarnisto-w³ókienkowe z³ogi na szczytach brodawek (c).
Istniej¹ tak¿e z³o¿enia tych podstawowych wzorów, bo- wiem czasami w seryjnych skrawkach preparatu od tego sa- mego chorego stwierdza siê wiêcej ni¿ jeden typ reakcji.
£¹cznie, zgodnie z prawid³ami kombinatoryki, wzorów z³o- gów IgA mo¿e byæ siedem (a, b, c; ab, ac, bc; abc). W przy- padkach ze z³o¿eniami wzorów podstawowych dobrze jest typ œwiecenia u danego chorego okreœliæ dla jasnoœci nazw¹ typu dominuj¹cego w obrazach. Pamiêtanie o tych typach reakcji IgA powinno pozwoliæ na unikniêcie pomy³ek dia-
MARIAN DMOCHOWSKI, MONIKA BOWSZYC-DMOCHOWSKA, ALEKSANDRA DAŃCZAK-PAZDROWSKA
O
O tty yp pa ac ch h z złło og gó ów w IIg gA A w w s sk kó órrz ze e c ch ho orry yc ch h n
na a o op prry ys sz zc cz zk ko ow wa atte e z za ap pa alle en niie e s sk kó órry y
O
On n p pa atttte errn ns s o off IIg gA A d de ep po os siitts s iin n tth he e s sk kiin n o off p pa attiie en ntts s w wiitth h d de errm ma attiittiis s h
he errp pe ettiiffo orrm miis s
Nota techniczna
Fot. 1. DIF u chorego na DH. Typ z³ogów IgA: ziarnisty na szczytach brodawek
Fot. 2. DIF u chorego na DH. Typ z³ogów IgA: ziarnisty wzd³u¿ DEJ
Postêpy Dermatologii i Alergologii XX; 2003/1 48
gnostycznych. Zagadnienia, czy te liczne wzory reakcji IgA w DH maj¹ swoje odniesienia patogenetyczne, zw³aszcza w œwietle bie¿¹cych danych o autoantygenach w tej choro- bie, oraz czy zale¿noœci z³ogi IgA/autoantygeny dadz¹ siê wykorzystaæ w celach usprawnienia diagnostyki, monito- rowania i prognozowania przebiegu choroby, pozostaj¹ in- tryguj¹cymi zagadkami do wyjaœnienia.
Piœmiennictwo
1. Beutner EH, Chorzelski TP, Jab³oñska S, et al.: Clinical signi- ficance of immunofluorescence tests of sera and skin in bul- lous diseases: a cooperative study. Rozdzia³ 8 w: Immunopa-
thology of the skin. Red. Beutner EH, Chorzelski TP, Kumar V, wyd, 3. A Wiley Medical Publications, New York, 1987, 177-205.
2. Rose C, Zillikens D: Dermatitis herpetiformis Duhring. Roz- dzia³ 3.3 w: Autoimmune diseases of the skin. Pathogenesis, diagnosis, management. Springer-Verlag, Wien 2001, 85-98.
3. Sams HH: Dermatitis herpetiformis. www. emedicine. com 4. Preisz K, Karpati S, Sardy T, et al.: Codistribution of tissue
transglutaminase and tissue-bound IgA in jejunum of pa- tients with dermatitis herpetiformis. J Invest Dermatol, 2000, 115: 580.
5. Dieterich W, Laag E, Schöpper H, et al.: Antibodies to tissue transglutaminase as serologic markers in patients with derma- titis herpetiformis. J Invest Dermatol, 1999, 113: 133-6.
6. Sardy M, Karpati S, Merkl B, et al.: Epidermal transglutami- nase (TGase 3) is the autoantigen of dermatitis herpetiformis.
J Exp Med, 2002, 195: 747-57.
Fot. 3a i 3b. DIF u chorego na DH. Typ z³ogów IgA: ziar- nisto-w³ókienkowy na szczytach brodawek
