Rozwarstwienie dochodowe i spójność społeczna
w krajach karpackich
Piotr Russel
Income inequality and social cohesion in Carpathian countries
The article analyses important socio‑economic issues of social stratification and cohesion in 8 countries, members of so‑called Carpathian Group (Austria, Czech Republic, Hungary, Poland, Romania, Serbia, Slovakia and Ukraine). The author surveys the differences between those countries with main focus placed on income disparities.
Wprowadzenie
Karpaty są łańcuchem górskich, który przebiega przez te‑
rytoria ośmiu krajów: Austrii, Czech, Polski, Rumunii, Serbii, Słowacji, Ukrainy i Węgier. W 2003 r. siedem z nich (wszyst‑
kie z wyjątkiem Austrii) podpisały tzw. ramową konwencję o ochronie i zrównoważonym rozwoju Karpat1. Poza celami związanymi z ochroną dziedzictwa przyrodniczego i kulturo‑
wego konwencja ta ma za zadanie poprawiać jakość życia, wzmacniać lokalną gospodarkę i wspierać aktywizację spo‑
łeczności lokalnych2. W niniejszym artykule analizie poddano istotny z punktu widzenia rozwoju społeczno‑gospodarcze‑
go regionu problem rozwarstwienia i spójności społecznej we wszystkich ośmiu krajach grupy karpackiej. Celem opra‑
cowania jest nie tylko zaprezentowanie różnic pomiędzy poszczególnymi krajami, ale również przedstawienie dys‑
proporcji dochodowych występujących w poszczególnych regionach.
1 Z analizowanej grupy ośmiu krajów, sześć jest członkiem Unii Europejskiej, przy czym Polska, Czechy, Słowacja i Węgry przystąpiły do UE w 2004 r., zaś Rumunia od 2007 r.; poza Wspólnotą pozostają Serbia i Ukraina.
2 M. Sobolewski, Strategia karpacka, „INFOS. Zagadnienia społecz‑
no‑gospodarcze” 2012, nr 15(129).
Zróżnicowanie dochodowe w krajach grupy karpackiej
Kraje grupy karpackiej charakteryzują się bardzo zróżni‑
cowanym poziomem zamożności. Syntetycznym miernikiem pokazującym olbrzymie dysproporcje w zakresie rozwoju go‑
spodarczego poszczególnych krajów jest wartość produktu kra‑
jowego brutto mierzonego według standardu siły nabywczej na głowę mieszkańca3 (tab. 1). Spośród 8 krajów wchodzących w skład grupy zdecydowanie najzamożniejszym krajem jest Au‑
stria, w przypadku której PKB per capita w 2013 r. stanowił 128%
średniej obliczonej dla wszystkich 28 krajów członkowskich UE. Wśród pozostałych państw wchodzących w skład grupy karpackiej relatywnie wysoki poziom PKB na głowę mieszkań‑
ca osiągnęły Czechy (82% średniej UE‑28) oraz Słowacja (75%).
Kolejne miejsca w 2013 r. pod względem PKB per capita zajęły:
• Polska – 67% średniej dla UE‑28,
• Węgry – 66%,
• Rumunia – 55%,
• Serbia – 37%,
• Ukraina – 25%4.
3 Finanse, J. Ostaszewski (red.), Difin, Warszawa 2013, s. 236 i n.
4 Ze względu na dostępność danych ostatnim rokiem objętym analizą jest rok 2013. Należy jednak pamiętać, iż rozpoczęty w 2014 r.
Warto również odnotować znaczący postęp w „dogania‑
niu” średniej europejskiej, jaki został odnotowany w latach 2004–2013:
• w Rumunii – wzrost PKB per capita o 21 pkt proc. z po‑
ziomu 34% do 55% średniej UE,
• na Słowacji – zwiększenie PKB na głowę mieszkańca o 18 pkt proc. z 57% do 75%,
• w Polsce – wzrost PKB per capita o 18 pkt proc. z pozio‑
mu 49% do 67%.
Dla porównania na Węgrzech PKB na głowę mieszkańca w latach 2004–2013 wzrósł zaledwie o 4 pkt proc. do pozio‑
mu 66%, zaś w Czechach wzrost wyniósł 3 pkt proc. (z 79%
do 82%). W nienależących do UE Serbii i Ukrainie wzrost tego wskaźnika – mimo relatywnie niskiej bazy początkowej – rów‑
nież był niewielki (na Ukrainie wzrósł on zaledwie o 2 pkt proc.
z 23% do 25%, zaś w Serbii w latach 20055–2013 zwiększył się o 5 pkt proc. z 32% do 37% średniej unijnej).
Oprócz samej wysokości dochodów bardzo ważną kwe‑
stią jest poziom jego zróżnicowania na terytorium danego państwa. Jednym z najpopularniejszych mierników odzwier‑
konflikt zbrojny we wschodniej Ukrainie, wpłynął bardzo negatywnie na ukraińską gospodarkę – wg szacunkowych danych PKB Ukrainy w 2014 r. zmniejszyło się o 7,5%, dochody spadły o 20%, rezerwy wa‑
lutowe zmniejszyły się do ok. 10 mld dolarów, zaś deficyt budżetowy wyniósł ok. 4% PKB – por. http://biznes.onet.pl/wiadomosci/swiat/
spadek‑pkb‑ukrainy‑w‑2014‑r‑najgorszy‑rok‑od‑ii‑wojny/yqyv5 [do‑
stęp: 21 maja 2015 r.].
5 Brak danych za rok 2004.
ciedlających stopień nierówności rozkładu dochodów w spo‑
łeczeństwie jest tzw. współczynnik Giniego. Przyjmuje on war‑
tości od 0 do 100, przy czym im wyższa wartość wskaźnika, tym wyższa skala nierówności w danym społeczeństwie.
Spośród analizowanej grupy krajów w Eurostacie dostępne są dane dla członków UE oraz – za rok 2013 – dla Serbii. Wy‑
nika z nich, że największe nierówności dochodowe występują obecnie w Serbii i Rumunii (współczynnik Giniego w 2013 r.
wyniósł odpowiednio 38 oraz 34). Na kolejnym miejscu uplasowała się Polska, która dzięki systematycznej redukcji wskaźnika (w latach 2005–2013 o 4,9 pkt proc.) zbliżyła się do średniej unijnej, wynoszącej w 2013 roku 30,5. Z zaprezento‑
wanych danych wynika również, iż relatywnie najniższe zróż‑
nicowanie dochodów występuje w Czechach i na Słowacji, gdzie wartość współczynnika Giniego w 2013 roku kształto‑
wała się na poziomie odpowiednio 24,2 oraz 24,6.
Zróżnicowanie dochodowe na poziomie regionów
W celu lepszego zobrazowania zróżnicowania dochodo‑
wego w krajach grupy karpackiej6 w tab. 3 zaprezentowano kształtowanie się produktu krajowego brutto na głowę miesz‑
kańca z uwzględnieniem parytetu siły nabywczej.
6 Ze względu na dostępność danych w Eurostacie z wyłączeniem Ukrainy i Serbii.
Tab. 1. PKB per capita wg standardu siły nabywczej w krajach karpackich (UE-28 = 100)
Kraj/rok 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013
UE‑28 krajów 100 100 100 100 100 100 100 100 100 100
Strefa euro 18 krajów 109 109 109 109 109 108 109 108 108 107
Czechy 79 80 81 84 82 83 81 83 82 82
Węgry 62 62 62 61 63 64 65 65 65 66
Austria 128 125 125 123 124 126 126 128 129 128
Polska 49 50 50 53 55 59 62 64 66 67
Rumunia 34 35 38 42 48 49 50 51 53 55
Słowacja 57 60 63 67 71 71 73 73 74 75
Serbia bd 32 33 33 36 37 36 36 37 37
Ukraina 23 24 24 25 26 22 23 24 24 25
Źródło: na podstawie danych Eurostatu oraz GUS.
Tab. 2. Wartość współczynnika Giniego w krajach grupy karpackiej w latach 2004–2013
Kraj/rok 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013
UE‑28 krajów bd bd bd bd bd bd 30,4 30,8 30,4 30,5
Strefa euro 18 krajów bd 29,3 29,3 30 30,4 30,2 30,2 30,5 30,3 30,6
Czechy bd 26 25,3 25,3 24,7 25,1 24,9 25,2 24,9 24,6
Węgry bd 27,6 33,3 25,6 25,2 24,7 24,1 26,8 26,9 28
Austria 25,8 26,3 25,3 26,2 27,7 27,5 28,3 27,4 27,6 27
Polska bd 35,6 33,3 32,2 32 31,4 31,1 31,1 30,9 30,7
Rumunia 31 31 33 37,8 36 34,9 33,3 33,2 33,2 34
Słowacja bd 26,2 28,1 24,5 23,7 24,8 25,9 25,7 25,3 24,2
Serbia bd bd bd bd bd bd bd bd bd 38
Ukraina bd bd bd bd bd bd bd bd bd bd
bd – brak danych.
Źródło: Eurostat.
Tab. 3. PKB per capita wg standardu siły nabywczej* w poszczególnych regionach krajów karpackich należących do UE-28 = 100
Kraj/rok 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011
UE-28 krajów 100 100 100 100 100 100 100 100
Czechy 78 79 80 83 81 83 81 81
Praha 163 167 169 177 175 176 173 171
Strední Cechy 73 72 75 77 75 74 71 73
Jihozápad 73 73 74 74 68 71 70 70
Severozápad 64 64 64 65 63 67 64 63
Severovýchod 66 67 67 68 65 67 66 67
Jihovýchod 69 70 71 74 73 75 73 73
Strední Morava 62 62 62 64 64 67 64 66
Moravskoslezsko 64 67 67 69 69 68 68 71
Węgry 63 63 63 62 64 65 66 67
Közép‑Magyarország 101 102 103 102 105 109 109 110
Dunántúl 57 56 55 53 55 54 57 58
Közép‑Dunántúl 60 60 57 57 58 55 58 59
Nyugat‑Dunántúl 65 63 64 60 62 61 66 68
Dél‑Dunántúl 45 44 43 42 44 45 45 45
Alföld és Észak 42 42 41 40 41 42 42 42
Észak‑Magyarország 41 42 41 39 40 40 40 40
Észak‑Alföld 41 41 40 39 40 43 42 43
Dél‑Alföld 44 44 42 41 43 43 43 44
Austria 128 125 126 124 125 126 127 129
Ostösterreich 134 130 131 128 129 130 131 132
Burgenland (AT) 89 85 84 82 82 85 86 87
Niederösterreich 106 101 102 102 103 103 104 106
Wien 170 166 166 161 162 164 165 165
Südösterreich 110 109 109 108 108 108 109 111
Kärnten 108 106 106 105 106 106 107 110
Steiermark 111 110 110 109 109 109 110 112
Westösterreich 131 129 130 128 129 131 132 135
Oberösterreich 124 123 124 122 125 125 126 130
Salzburg 145 141 143 143 143 144 147 149
Tirol 133 132 132 129 128 132 131 133
Vorarlberg 134 131 132 130 132 133 134 137
Polska 51 51 52 55 56 61 63 65
Region Centralny 67 70 71 75 77 84 89 92
Łódzkie 47 47 48 50 52 56 59 60
Mazowieckie 78 81 83 87 89 97 103 107
Region Południowy 51 51 51 53 56 60 62 64
Małopolskie 43 44 45 47 49 52 54 56
Śląskie 57 56 55 58 61 66 68 70
Region Wschodni 36 36 37 39 41 43 44 46
Lubelskie 35 35 35 37 39 41 43 44
Podkarpackie 35 36 36 37 39 41 42 44
Świętokrzyskie 39 38 39 42 45 47 48 49
Podlaskie 38 38 38 40 41 45 46 47
Region Północno‑Zachodni 51 51 51 53 55 59 61 62
Wielkopolskie 54 55 55 57 59 65 66 68
Zachodniopomorskie 46 47 47 49 51 53 55 55
Lubuskie 45 46 46 48 48 52 53 54
Region Południowo‑Zachodni 49 50 52 55 57 62 66 68
Dolnośląskie 51 53 55 59 61 66 71 74
Opolskie 43 42 42 45 48 51 51 52
Region Północny 45 46 46 48 49 52 54 55
Kujawsko‑Pomorskie 45 45 45 47 49 51 53 54
Warmińsko‑Mazurskie 39 39 39 40 42 44 46 47
Pomorskie 50 51 51 54 54 59 60 62
Rumunia 34 35 38 42 47 47 48 49
Macroregiunea unu 33 33 37 41 43 44 44 44
Nord‑Vest 32 32 36 40 42 43 43 42
Centru 34 34 38 42 44 46 46 45
Macroregiunea doi 26 26 28 29 33 33 34 33
Nord‑Est 23 23 24 26 29 30 30 29
Sud‑Est 31 30 33 34 37 38 40 39
Macroregiunea trei 46 50 54 59 70 69 70 74
Sud‑Muntenia 29 29 32 34 39 40 40 40
Bucuresti‑Ilfov 72 81 87 96 117 112 114 122
Macroregiunea patru 33 32 36 38 42 43 45 45
Sud‑Vest Oltenia 28 27 30 32 35 36 37 37
Vest 38 38 43 46 51 52 54 54
Słowacja 57 60 63 68 73 73 74 75
Bratislavský kraj 129 147 148 160 167 178 179 186
Západné Slovensko 54 57 63 66 69 68 69 72
Stredné Slovensko 47 47 49 54 59 58 61 59
Východné Slovensko 42 43 44 46 51 49 50 51
* niewielkie różnice w zakresie wartości liczbowych w porównaniu do danych zawartych w tab. 1 wynikają ze zmiany metodologii.
Źródło: Eurostat, Gross domestic product (GDP) at current market prices by NUTS.
Analiza danych zawartych w tab. 3 pozwala na sformuło‑
wanie następujących wniosków:
• we wszystkich krajach występują duże dysproporcje do‑
chodowe pomiędzy regionami najbiedniejszymi i naj‑
bogatszymi,
• największe zróżnicowanie dochodów ma miejsce w Rumunii, gdzie w 2004 r. relacja dochodu per capita w najbogatszym regionie (Bucuresti‑Ilfov) do dochodu regionu najbiedniejszego (Nord‑Est) kształtowała się na poziomie 3,13, zaś w 2011 r. wzrosła aż do 4,21,
• najmniejsze zróżnicowanie dochodów występuje w Au‑
strii, w której dochód na głowę mieszkańca w najbogat‑
szym regionie (Wiedeń) jest wyższy od najbiedniejszego (Burgenland) o ok. 90%; dodatkowo w analizowanym okresie 2004–2011 relacja ta uległa minimalnemu zmniejszeniu (o ok. 0,01 pkt proc.),
• spośród krajów karpackich, które dołączyły do UE w la‑
tach 2004–2007 Polska cechuje się najniższą relacją dochodu regionu najbogatszego do dochodu regionu najbiedniejszego – w 2004 r. wynosiła ona 2,23, zaś w 2011 r. wzrosła do 2,43,
• w latach 2004–2011 w większości analizowanych kra‑
jów nastąpiło pogłębienie zróżnicowania dochodowe‑
go między regionem najbogatszym a najbiedniejszym:
w Czechach z poziomu 2,62 do 2,71; na Węgrzech z 2,46 do 2,75; w Polsce z 2,23 do 2,43; w Rumunii z 3,13 do 4,21, na Słowacji zaś z 3,07 do 3,65,
• z wyjątkiem Austrii najszybciej rozwijają się regiony naj‑
bogatsze:
– na Słowacji dochód per capita w najbogatszym re‑
gionie (Bratislavský kraj) wzrósł w analizowanym okresie aż o 57 pkt proc. do poziomu 186% średniej unijnej; w tym samym czasie dochód najbiedniejsze‑
go regionu na Słowacji (Východné Slovensko) wzrósł zaledwie o 9 pkt proc. do poziomu 51% średniej unijnej,
– w Polsce najdynamiczniej rozwijają się województwa mazowieckie oraz dolnośląskie – w tych regionach
Tab. 4. Dochód rozporządzalny per capita na Ukrainie w latach 2004–2011 wyrażony jako % średniej dla Ukrainy
Rok dochód rozporządzalny per capita, UAH
2004 2013
Ukraine 4468,4 26719,4
Autonomous Republic of Crimea 85,9% 85,3%
Region
Vinnytsya 90,9% 86,1%
Volyn 83,5% 74,1%
Dnipropetrovsk 109,8% 113,4%
Donetsk 111,5% 116,2%
Zhytomyr 89,2% 81,0%
Zakarpattya 77,1% 67,1%
Zaporizhzhya 111,8% 106,2%
Ivano‑Frankivsk 84,6% 78,5%
Kyiv 99,1% 102,5%
Kirovohrad 87,0% 81,1%
Luhansk 92,6% 95,8%
Lviv 98,4% 86,6%
Mykolayiv 97,5% 89,3%
Odesa 94,5% 95,7%
Poltava 104,8% 95,0%
Rivne 84,8% 79,2%
Sumy 92,7% 88,2%
Ternopil 78,9% 71,1%
Kharkiv 100,5% 97,7%
Kherson 84,9% 81,3%
Khmelnytskiy 90,1% 85,3%
Cherkasy 86,9% 81,0%
Chernivtsi 80,7% 72,7%
Chernihiv 94,6% 88,3%
city of Kyiv 170,6% 209,0%
city of Sevastopol 93,5% 99,5%
Źródło: na podstawie State Statisics Service of Ukraine, http://
www.ukrstat.gov.ua [dostęp: 20 maja 2015 r.].
Tab. 5. PKB per capita Serbii w układzie regionalnym Region
PKB
(mln euro) Dynamika Udział PKB per capita (euro)
PKB per capita – Republic of Serbia
= 100
2013 2012 2013/2012 2013 2012 2013 2012 2013 2012
REPUBLIC OF SERBIA 34 263 31 683 108,1 100,0 100,0 4 783 4 401 100,0 100,0
Beogradski region 13 670 12 578 108,7 39,9 39,7 8 188 7 558 171,2 171,7
Region Vojvodine 9 327 8 608 108,4 27,2 27,2 4 878 4 479 102,0 101,8
Region Šumadije i Zapadne Srbije 6 465 6 029 107,2 18,9 19,0 3 228 2 987 67,5 67,9
Region Južne i Istočne Srbije 4 777 4 444 107,5 13,9 14,0 3 025 2 787 63,2 63,3
Extra regio 23 24 96,2 0,1 0,1 … … … …
Region Kosova i Metohije … … … …
Źródło: Statistical Office of the Republic of Serbia http://webrzs.stat.gov.rs/WebSite/Public/PageView.aspx?pKey=62 [dostęp: 20 maja 2015 r.].
PKB per capita w latach 2004–2011 wzrósł odpowied‑
nio o 29 i 23 pkt proc.; jednocześnie najbiedniejsze regiony jak lubelskie, podkarpackie, podlaskie, świę‑
tokrzyskie czy warmińsko‑mazurskie rozwijają się znacznie wolniej (wzrost PKB per capita w analizowa‑
nym okresie o ok. 8–9 pkt proc.),
– na Węgrzech jedynie w najbogatszym regionie (Közép‑Magyarország) zanotowano w latach 2004–
2011 istotny wzrost PKB per capita o 9 pkt proc.
do poziomu 110% średniej unijnej; w najbiedniej‑
szych regionach takich jak: Észak‑Magyarország, Észak‑Alföld, Észak‑Magyarország, Dél‑Alföld czy Dél‑Dunántúl dochód na głowę mieszkańca prak‑
tycznie nie uległ zmianie i na koniec analizowane‑
go okresu nadal wynosił między 40 a 45% średniej unijnej,
– w Rumunii zdecydowanie najszybciej dochód rósł w najbogatszym regionie, tj. Bucuresti – Ilfov, gdzie PKB per capita wzrósł aż o 50 pkt proc. do poziomu 122% średniej UE; w tym samym czasie w najbied‑
niejszym regionie Nord‑Est wskaźnik ten wzrósł za‑
ledwie o 6 pkt proc. i w 2011 r. ukształtował się na poziomie zaledwie 29% średniej unijnej,
– w Czechach również najszybciej dochód rósł w naj‑
bogatszym regionie Praha, w którym PKB per capi- ta w latach 2004–2011 wzrósł o 8 pkt proc. do po‑
ziomu 171% średniej UE, w pozostałej części kraju, charakteryzującej się dochodem na poziomie ok.
62–73% zmiany w zakresie poziomu zamożności były niewielkie (np. w regionach Strední Morava oraz Jihovýchod odnotowano wzrost PKB na głowę mieszkańca o 4 pkt proc., zaś w regionach Jihozápad i Severozápad dochód ten spadł odpowiednio o 3 i 1 pkt proc.),
– w Austrii – w przeciwieństwie do pozostałych anali‑
zowanych krajów – PKB per capita w najbogatszym regionie (Wiedeń) zmniejszył się w latach 2004–2011 o 5 pkt proc. do poziomu 165% średniej UE, spadek o 2 pkt proc. do poziomu 87% średniej UE zanotował również region najbiedniejszy (Burgenland); w pozo‑
stałych regionach Austrii wzrost PKB per capita w la‑
tach 2004–2011 wyniósł od 0 do 6 pkt proc.
Ze względu na niedostępność danych w Eurostacie analizę zróżnicowania regionalnego dochodów na Ukrainie dokona‑
no w oparciu o dostępne dane statystyczne na stronie ukraiń‑
skiego urzędu statystycznego7.
Przeprowadzona analiza pokazała, iż na Ukrainie – podob‑
nie jak w innych krajach grupy karpackiej – występuje istotne zróżnicowanie dochodowe w poszczególnych regionach kra‑
ju. Zdecydowanie najbogatszym regionem kraju jest Kijów, gdzie dochód na głowę mieszkańca w 2004 r. stanowił 170,6%
dochodu przeciętnego dla Ukrainy, zaś w 2013 r. był on już ponad dwukrotnie (209%) wyższy od średniej dla tego kraju.
Jednocześnie pogłębiła się dysproporcja dochodowa między regionem najbogatszym i najbiedniejszym: w 2004 r. wynosiła ona 2,21, zaś w 2013 r. wzrosła do poziomu 3,13 (tab. 4).
Dane dotyczące PKB w układzie regionalnym dla Serbii po‑
zyskano w oparciu o dane serbskiego urzędu statystycznego (Statistical Office of the Republic of Serbia).
Z danych zaprezentowanych w tab. 5 wynika, iż dochód na głowę mieszkańca w najbogatszym regionie Serbii (Belgrad) w 2013 r. był 2,7‑krotnie wyższy od dochodu regionu najbied‑
niejszego (region of Južna and Istočna Srbija).
Zakończenie
Przeprowadzona analiza pozwoliła na sformułowanie na‑
stępujących wniosków:
• Kraje grupy karpackiej charakteryzują się bardzo zróż‑
nicowanym poziomem zamożności. Zdecydowanie najbogatszym krajem jest Austria, w której PKB na głowę mieszkańca w 2013 r. wyniósł 128% średniej do UE‑28. Zdecydowanie najbiedniejsze są dwa kraje nie‑
będące członkami UE, tj. Ukraina z dochodem per capi- ta w 2013 r. na poziomie 25%8 średniej unijnej i Serbia, w której dochód wyniósł 37% średniej dla UE‑28.
• W latach 2004–2013 najszybciej dystans dzielący mniej zamożne kraje od średniej unijnej pokonywały: Rumu‑
nia, w której wzrost PKB per capita o 21 pkt proc. po‑
zwolił osiągnąć 55% średniej UE, Słowacja, która dzięki zwiększeniu PKB na głowę mieszkańca o 18 pkt proc.
osiągnęła 75% średniej oraz Polska – dzięki wzrostowi
7 Державнa службa статистики України, http://www.ukrstat.
gov.ua.
8 Na skutek konfliktu zbrojnego na Ukrainie w 2014 r. nastąpił gwałtowny spadek PKB tego kraju, co spowodowało istotne obniżenie i tak bardzo niskiej wartości wskaźnika PKB per capita.
Zespół redakcyjny:
Grzegorz Gołębiowski (redaktor naczelny), Adrian Grycuk (sekretarz redakcji; tel. +48 22 694 20 69, e-mail: adrian.grycuk@sejm.gov.pl), Dobromir Dziewulak, Piotr Russel, Piotr Chybalski
Biuro Analiz Sejmowych Kancelarii Sejmu, ul. Zagórna 3, 00-441 Warszawa PKB per capita o 18 pkt proc. uzyskała wynik na pozio‑
mie 67% średniej unijnej.
• W oparciu o dane publikowane przez Eurostat ustalo‑
no, iż w 2013 r. największe dysproporcje dochodowe występowały w Serbii i Rumunii, dla których wartość tzw. współczynnika Giniego wyniosła odpowiednio 38 i 34. Wg tego miernika krajami charakteryzującymi się najniższym zróżnicowaniem dochodów są Słowacja, Czechy i Austria.
• Przeprowadzona analiza regionalna wykazała duże zróżnicowanie w zakresie realizowanych dochodów – w 6 krajach grupy karpackiej należących do UE naj‑
większe dysproporcje występują w Rumunii, w której
dochód w najbogatszym regionie w 2004 r. był ok.
3‑krotnie wyższy od dochodu regionu najbiedniejsze‑
go, zaś w 2011 stanowił już 411% dochodu najbiedniej‑
szego. Duże dysproporcje występują również w krajach nienależących do UE: na Ukrainie analogiczny wskaźnik w 2013 r. wyniósł 3,13, zaś w Serbii dochody najbogat‑
szego regionu były 2,7‑krotnie wyższe od tych osiągnię‑
tych w regionie najbiedniejszym.
• We wszystkich krajach objętych analizą, z wyjątkiem Austrii, zdecydowanie najszybciej rozwijają się regio‑
ny metropolitalne; rozwój regionów najbiedniejszych przebiega znacznie wolniej, co nie sprzyja zwiększaniu spójności społecznej.
