Politechnika Częstochowska
REGUŁA 3E JAKO PODSTAWA ZARZĄDZANIA WSPÓŁCZESNYM PRZEDSIĘBIORSTWEM
Wprowadzenie
Rosnąca globalizacja jak również konkurencja, a tym samym duża samo- dzielność przedsiębiorstw wymaga podejmowania różnorodnych decyzji, które znajdują odzwierciedlenie już nie tylko w efektach ekonomicznych, ale przede wszystkim w przestrzeganiu norm i zasad etycznych. Nie ulega wątpliwości, iż podstawowym celem działalności przedsiębiorstwa jest zwiększenie korzyści majątkowych właścicieli organizacji, czego przejawem staje się w szczególności wzrost rynkowej wartości przedsiębiorstwa1. Jednakże włączenie do struktur za- rządzania przedsiębiorstwem norm i zasad etycznych z jednej strony świadczy o uczciwości i odpowiedzialności właścicieli wobec wszystkich interesariuszy, z drugiej zaś przekłada się na zachowania menedżerskie, które z kolei wpływają na zachowania pozostałych pracowników, podnosząc wartość aktywów przed- siębiorstwa i w konsekwencji wpływają na ich wyniki. Zatem przedsiębiorstwo może efektywnie wykonywać swoją działalność gospodarczą na rynku, przyczy- niając się do generowania zysków i wzrostu wartości przedsiębiorstwa, przy jednoczesnym przestrzeganiu zasad etycznych. Takie podejście do zarządzania zgodne jest z regułą „potrójnego E”, tj. efektywności, ekonomiczności i etyczno- ści działań przedsiębiorstwa, jako wartości, które są od siebie zależne. Z tego też względu w opracowaniu skupiono się na opisie związków między efektywnością i ekonomicznością a etyką biznesu, w nawiązaniu do społecznej odpowiedzial- ności. Celem pracy jest wskazanie, iż etyka biznesu obok efektywności i eko- nomiczności, jest podstawą zarządzania współczesnym przedsiębiorstwem. Teza
1 C. Suszyński: Zarządzanie finansami przedsiębiorstwa. W: Zarządzanie przedsiębiorstwem. Difin, Warszawa 2002, s. 293.
artykułu zakłada, iż włączenie etyki biznesu do struktur zarządzania staje się przesłanką osiągnięcia sukcesu w stale zmieniającym się otoczeniu. Z tej per- spektywy z jednej strony została omówiona istota etyki biznesu w nawiązaniu do koncepcji społecznej odpowiedzialności przedsiębiorstw, z drugiej zaś do pro- blematyki wartości przedsiębiorstwa.
1. Znaczenie etyki biznesu w zarządzaniu
Problematyka zarządzania przedsiębiorstwem jest szerokim obszarem wie- dzy, jakim dysponuje każda organizacja na rynku. Obejmuje ona wiele różno- rodnych zagadnień, zarządzanie bowiem, jako proces ciągły, odnosi się do ste- rowania całokształtem działalności przedsiębiorstwa – jego rozwojem czy sposobem zachowania się w otoczeniu2. Przy obecnym postępie globalizacyj- nym zarządzanie wydaje się mieć podobny charakter niezależnie od wielkości, profilu, branży czy rodzaju przedsiębiorstwa. Jednakże, jak słusznie zauważa K. Łukasik, istnieją pewne rozbieżności, które relatywnie odróżniają przedsię- biorstwa jedne od drugich, a decyduje o nich odmienna kultura przedsiębior- stwa, a także przestrzeganie norm i wartości etyki biznesu w zarządzaniu3. Z te- go też względu można, za K. Lisiecką i E. Czyż-Gwiazdą, stwierdzić, iż „[…]
zarządzanie XXI wieku odwołuje się do szeroko rozumianych wartości człowie- ka, odwołuje się do globalnej, dojrzałej, zrównoważonej kultury ludzkiej”4. Po- dyktowane jest to faktem, iż działania człowieka gospodarującego tworzą kultu- rę, a wartość jego pracy mająca wymiar gospodarczy zaspokaja potrzeby. Stąd też w ostatnich latach dużego znaczenia nabiera etyka biznesu, stanowiąca teorię moralnej wartości postępowania, ustalając reguły i podstawy ludzkiego działania w życiu gospodarczym.
Etykę biznesu można zatem definiować jako wskazówkę dotyczącą poszukiwa- nia doskonałości człowieka w przedsiębiorstwie lub po prostu jako wytyczne doty- czące jakości człowieka w biznesie5. Z punktu widzenia zarządzania wyróżnić można cztery perspektywy postrzegania etyki biznesu, tj. etyczne posłannictwo, etyczny in- strumentalizm, etyczny minimalizm oraz aksjologiczny legalizm (tabela 1).
2 K. Olejniczak: Społeczna odpowiedzialność a kreowanie przewagi konkurencyjnej przedsię- biorstw. SWWZPCz, Częstochowa 2012, s. 8.
3 K. Łukasik: Business Ethics in Management vs. Organization Culture. W: Przedsiębiorczość.
Red. S. Gostkowska-Dźwig. SWWZPCz, Częstochowa 2012, s. 196.
4 K. Lisiecka, E. Czyż-Gwiazda: Etyczność jako wymiar oceny działalności gospodarczej przed- siębiorstwa. W: Etyka w biznesie. Red. E. Skrzypek. UMCS, Lublin 2010, s. 58.
5 D. Mele: Business Ethics in Action. Seeking Human Exellence in Organizations. Palagrave Ma- cmillan, Great Gritain 2009, s. 6-7.
Tabela 1 Typologia perspektyw postrzegania związków pomiędzy etyką a zarządzaniem
Typ perspektywy Czym jest etyczne zarządzanie?
Etyczne posłannictwo
Zarządzanie zgodne z osobistymi wartościami i opartym na tych wartościach poczuciem etycznej misji.
Etyczny instrumentalizm
Zarządzanie zgodne z moralnymi zasadami przedsiębiorcy, przełożonymi na styl przewodzenia i prowadzenia przedsiębiorstwa.
Etyczny minimalizm
Dążenie do przestrzegania minimalnych standardów etycznego zarządzania w kontekście ograniczeń, jakie określa sytuacja firmy i jej otoczenie.
Aksjologiczny legalizm
Etyczne zarządzanie to zarządzanie oparte na regułach profesjonalnego zarządzania, zgodne z obowiązującym prawem i sformalizowanymi standardami etycznego postępowania.
Źródło: J. Szczupaczyński: Zarządzanie a etyka w opinii polskich przedsiębiorców. „Przegląd Organizacji”
2010, nr 10, s. 12.
Etyka biznesu jest regulatorem postępowania, stanowiąc paradygmat kierujący ludzkim postępowaniem. Z punktu widzenia istoty ludzkiej w przedsiębiorstwie, etyka w biznesie jest rzeczywistym wymiarem działań człowieka. To co dla jednych pracowników, w szczególności menedżerów, wydaje się naturalne i mieszczące się w granicach moralnego zachowania, dla innych może być obraźliwe i zaważać na dalszych losach współpracy organizacji na rynku6. Z tego też względu, przed podję- ciem decyzji zarówno kierownictwo, jak i menadżerowie powinni zastanowić się na kogo i w jaki sposób mogą one wpłynąć. Oczywiście etyki biznesu nie należy tylko rozpatrywać z punktu widzenia etyki człowieka (etyki indywidualnej czy menedżer- skiej), ale także należy spojrzeć na nią z punktu widzenia całej organizacji (etyka organizacyjna), jak i z punktu widzenia całego otoczenia, gdzie decyzje obejmują re- lacje otoczenie zewnętrzne-przedsiębiorstwo-otoczenie wewnętrzne, odnoszące się do odpowiedzialności za skutki swoich działań (etyka społeczna).
Ogólnie można przyjąć, że etyka biznesu stanowi etyczną refleksję nad działalnością przedsiębiorstwa, a w jej kręgu zainteresowania znajdują się nastę- pujące problemy:
− odpowiedzialności przedsiębiorstwa, jako analiza stosunku do szerokiego kręgu interesariuszy – konsumentów, pracowników, kontrahentów, społecz- ności lokalnej,
− ochrona środowiska,
− partycypacja pracowników przy podejmowaniu decyzji7.
6 K. Łukasik: Op. cit., s. 196.
7 I. Mendryk: Etyczne dylematy zarządzania zasobami ludzkimi w poszukiwaniu nieetycznych za- chowań. W: Etyka a jakość i efektywność organizacji. Red. E. Skrzypek. UMCS, Lublin 2010, s. 191.
Stąd też można przyjąć, iż etyka biznesu pozostaje w ścisłym związku z koncepcją społecznej odpowiedzialności przedsiębiorstw, która jest dobrowol- nym (choć promowanym przez instytucje unijne) zobowiązaniem biznesu do brania odpowiedzialności za skutki swoich działań, zarówno na płaszczyźnie ekonomicznej, społecznej, jak i ekologicznej (rys. 1).
Przedstawione na rys. 1 obszary (aspekty, wymiary) społecznej odpowie- dzialności stanowią odzwierciedlenie potrójnej linii przewodniej (The Triple Bottom Line) autorstwa Johna Elkingtona, składającej się z 3P − „Three P’s Ba- lance”: The Three P’s – „Profit” − zysk, „Planet” − ziemia, „People” − ludzie8. W myśl zasady 3P przedsiębiorstwa nie powinny skupiać swojej uwagi tylko i wyłącznie na wartościach ekonomicznych, ale także na wartościach ekologicz- nych i społecznych. Można zatem powiedzieć, iż współczesne przedsiębiorstwo nie może i nie powinno budować tylko ekonomicznych strategii podnoszących wartość długoterminowego zysku, ale przede wszystkim uwzględniać społeczne i ekologiczne aspekty strategii zarządzania, dążąc w ten sposób do zachowania równowagi pomiędzy dochodowością a interesem społecznym i ekologicznym.
Rys. 1. Płaszczyzny społecznej odpowiedzialności przedsiębiorstw
Ujmując społeczną odpowiedzialność jako obowiązek przedsiębiorstwa do ponoszenia odpowiedzialności za jego działania i wpływ na społeczeństwo oraz środowisko należy zaznaczyć, iż owa odpowiedzialność ma wyrażać się w przej- rzystym i etycznym postępowaniu, które:
− przyczyniać się będzie do szerzenia zrównoważonego rozwoju i włączać w to zdrowie i dobrobyt społeczny,
8 M. Urbaniak: Znaczenie koncepcji społecznej odpowiedzialności biznesu w doskonaleniu dzia- łań organizacji. „Problemy Jakości” 2007, nr 6, s. 14.
Społeczna odpowiedzialność
Płaszczyzna ekonomiczna
Płaszczyzna ekologiczna
Płaszczyzna społeczna (etyczna)
Wymiar wewnętrzny
Aspekt społeczny zewnętrzny Uczciwe praktyki
rynkowe
Relacje z pracownikami
Zaangażowanie społeczne i rozwój
Środowisko
− będzie reagować na oczekiwania interesariuszy,
− nie będzie sprzeczne z obowiązującym prawem,
− będzie zgodne z międzynarodowymi wytycznym zachowania,
− będzie obejmować swoim zasięgiem całą organizację i będzie praktykowane w obrębie jej działania w sferze wpływów9.
Zdaniem K. Lisickiej, „[…] przywiązywanie przez przedsiębiorstwo zna- czenia do społecznej odpowiedzialności znajduje wyraz w tworzeniu kodeksów firm i zawartych tam deklaracji dotyczących zagadnień etycznych. Jest to krok w stronę uświadomienia konieczności przestrzegania zasad moralnych i wymo- gów prawnych. Powiedzmy tu jednak wyraźnie, że samo opracowanie we- wnętrznych kodeksów etyki nie jest w stanie zbudować tzw. etycznej organiza- cji. Społeczna odpowiedzialność przedsiębiorstwa oznacza, że jest ono świadome przestrzegania zarówno zasad moralnych, jak i zobowiązań zaciągnię- tych do rozliczania się ze swojej działalności w rygorach prawnych przed społe- czeństwem oraz pracownikami”10. Przedsiębiorca powinien mieć przede wszyst- kim świadomość, czym jest etyczne postępowanie, a także, że nieetyczne zachowania mogą powodować szkody i generować olbrzymie koszty. Ponadto, włączenie do strategii zarządzania zasad etycznych sprawia, że przedsiębiorca jest odpowiedzialny za swoje decyzji i ich skutki wobec szerokiego grona intere- sariuszy, w szczególności pracowników, kontrahentów, społeczności lokalnych i środowiska naturalnego.
2. Zasada 3E – efektywność, ekonomiczność, etyczność w zarządzaniu
Społeczna odpowiedzialność, a wraz z nią etyka biznesu, niejednokrotnie traktowana jest jako dodatkowa działalność przedsiębiorstwa, oderwana od pod- stawowego celu przedsiębiorstwa, jakim jest dążenie do maksymalizacji zysku.
Fakt ten potwierdza E. Skrzypek pisząc: „[…] problem etyki w biznesie jest czymś pośrednim pomiędzy sumieniem i rozumem. Jeśli zgodzić się z lansowa- nym często poglądem, że podstawowym problemem biznesu jest skuteczność, to przesłanką biznesu jest osiągnięcie zysku − cel ekonomiczny, a normy etyczne wówczas stają się balastem w osiąganiu tego celu”11. Zatem czy należałoby się
9 A. Lusewicz-Sas: Koncepcja społecznej odpowiedzialności Przedsiębiorstw w teorii interesa- riuszy. W: Trendy i wyzwania zrównoważonego rozwoju. Red. B. Kryk. ZAPOL, Szczecin 2011, s. 324.
10 K. Lisiecka: Standard SA 800 i etyka w biznesie. „ Problemy Jakości” 2003, nr 05, s. 12.
11 E. Skrzypek: Etyka w biznesie jako podstawa jakości i efektywności organizacji w warunkach nowej ekonomii. W: Etyka w biznesie. Op. cit., s. 135.
zgodzić z poglądami M. Friedmana, według którego działania podejmowane przez przedsiębiorstwa powinny przyczyniać się tylko i wyłącznie do wzrostu wartości firmy, a każdy inny cel (społeczny czy ekologiczny) jest sprzeczny z istotą jego funkcjonowania. Zatem można wysunąć wniosek, iż zmiana celów ekonomicznych na cele społeczne czy ekologiczne może wydawać się nieracjo- nalna a nawet nieetyczna, źródłem wartości przedsiębiorstwa bowiem nie jest działalność społeczna, lecz działalność gospodarcza. Jednakże łączenie powyż- szych celów w jedno, zgodnie z regułą 3P, jest aktualnie wyzwaniem dla tych przedsiębiorstw, które chcą osiągnąć długofalowy i zrównoważony wzrost12. Jak zauważa B. Skowron-Grabowska, połączenie celów społecznych, ekologicznych i ekonomicznych umożliwia rozwój postaw przedsiębiorczych. W wielu przy- padkach przedsiębiorcy potrafią połączyć takie cele, jak rozwój kwalifikacji osób zatrudnionych, budowanie świadomości w społecznościach lokalnych, cy- wilne inicjatywny lokalne, rozwiązywanie lokalnych problemów, ochronę śro- dowiska naturalnego, jednocześnie będąc zorientowanymi rynkowo13.
Oczywiście działania z zakresu etyki biznesu nie polegają na zastępowaniu celu ekonomicznego mierzonego efektywnością i ekonomicznością („dwa E”) celami społecznymi i ekologicznymi. Chodzi o harmonizację celów, a także uwzględnianie etyczności („trzecie E”)14. Z tego też względu działalność współ- czesnego przedsiębiorstwa powinno się rozpatrywać w obszarach „trzech E”, tj.
efektywności, ekonomiczności i etyczności. W tym miejscu należy zaznaczyć, iż zaproponowana przez W. Gasparskiego reguła 3E jest zbieżna z przedstawianą koncepcją J. Elkingtona 3P (tabela 2).
Tabela 2 Porównanie koncepcji Gasparskiego i Elkingtona
Trzy „E” według Gasparskiego 3BL i P3 według Elkingtona
Efektywność Economic bottom line – profit
(Ekonomia)
Ekonomiczność Environmental bottom line – planet (Ekologia)
Etyczność Social bottom line – people
(Etyka)
Źródło: B. Rok: Etyczność, ekonomiczność i efektywność w koncepcji społecznej odpowiedzialności biznesu.
W: Współczesne wyzwania nauk praktycznych. Red. A. Lewicka-Strzałecka. WSPiZ im. L. Koźmiń- skiego, Warszawa 2007, s. 248.
12 B. Domańska-Szaruga: Biznes efektywny i społecznie odpowiedzialny. W: Problemy etyczne w organizacji uczącej się. Red. E. Skrzypek. UMCS, Lublin 2010, s. 328.
13 B. Skowron-Grabowska: Filary rozwoju przedsiębiorczości w małych organizacjach i korporacjach.
W: Przedsiębiorczość. Szanse i wyzwania. Red. H. Kościelniak. SWWZPCz, Częstochowa 2012, s. 196.
14 W. Gasparski: Etyka i społeczna odpowiedzialność w działalności gospodarczej. www.parp.gov.pl (10.09.2013).
Porównując poglądy Gasparskiego i Elkingtona można stwierdzić, iż są one koincydencyjne, gdyż wskazują na trzy tożsame filary nowoczesnego zarządza- nia przedsiębiorstwem, przy czym efektywność odnosi się do realizacji podsta- wowego celu przedsiębiorstwa − zysku, ekonomiczność do racjonalnego i sprawnego zarządzania wszelkimi jego zasobami, zaś etyczność do postępowa- nia zgodne z przyjętymi i akceptowanymi normami. Co więcej, ocena efektyw- ności ekonomicznej nie powoduje trudności i w łatwy sposób pozwala zmierzyć wyniki i nakłady oraz wyrazić je wartościowo. Problematyczne natomiast jest zmierzenie efektywności społecznej czy ekologicznej, gdyż wymaga uwzględ- nienia nakładów i efektów trudno mierzalnych. Owa efektywność mierzy sku- teczność realizacji takich celów, jak wiarygodność informacji, bezpieczeństwo, poszanowanie środowiska i dbanie o jego jakość, zdrowie i warunki pracy per- sonelu, ochrony środowiska naturalnego itp.15. Z punktu widzenia społecznej odpowiedzialności, istotne jest tworzenie wartości społecznych i ekologicznych dla szerokiego grona interesariuszy, wartości, które w konsekwencji przełożą się na wartość ekonomiczną. Mogłoby wydawać się, iż realizacja działań pozornie niezwiązana z podstawową działalnością może generować dodatkowe koszty, a co z tym związane mniejsze zyski. Jednakże brak etyki powoduje chaos, wpływa na zmniejszenie motywacji pracowników, pogorszenie jakości ich pracy, a także poczucia bezkarności, degradację środowiska naturalnego czy demorali- zację społeczeństwa.
Podsumowanie
Biorąc pod uwagę powyższe rozważania nie ulega wątpliwości, iż podsta- wowym celem przedsiębiorstwa jest generowanie zysków i wzrostu wartości przedsiębiorstwa. Jednakże, jak pisał Jan Paweł II: „[…] zysk nie jest jedynym wskaźnikiem dobrego funkcjonowania przedsiębiorstwa. Może się zdarzyć, że mimo poprawnego rachunku ekonomicznego, ludzie którzy stanowią najcenniej- szy majątek przedsiębiorstwa, są poniżani i obraża się ich godność. Jest to nie tylko moralnie niedopuszczalne, lecz na dłuższą metę musi też negatywnie odbić się na gospodarczej skuteczności przedsiębiorstwa. Celem zaś przedsiębiorstwa nie jest po prostu wytwarzanie zysku, ale samo jego istnienie jako wspólnoty lu- dzi, którzy na różny sposób zdążają do zaspokojenia swych podstawowych po-
15 Szerzej o wartości przedsiębiorstwa pisze: K. Brendzel-Skowera: Tworzenie wartości według społecznej odpowiedzialności przedsiębiorstw. Zeszyty Naukowe − Finanse, Rynki finansowe, Ubezpieczenia. Uniwersytet Szczeciński, Szczecin 2012, nr 55, s. 313-325.
trzeb i stanowią szczególną grupę służącą całemu społeczeństwu”16. Zatem przedsiębiorstwa, którym zależy na podniesieniu efektywności funkcjonowania, powinny realizować działania z zakresu społecznej odpowiedzialności, uwzględniając normy i wartości etyczne. Można pokusić się o stwierdzenie, że etyka biznesu stanowi ważną przesłankę doboru sposobów wypracowania zysku, efektywnie tworzyć harmonijną sieć powiązań społeczno-ekonomicznych. Po- nadto, przedsiębiorcy muszą sobie zdawać sprawę, iż osiągnięcie przewagi kon- kurencyjnej, jak i korzyści ekonomicznych jest łatwiejsze, jeśli zdobędzie się zaufanie otoczenia, stanowiące fundament kształtowania się prawidłowych rela- cji przedsiębiorstwo-otoczenie, przedsiębiorstwo-pracownicy.
Bibliografia
Brendzel-Skowera K.: Tworzenie wartości według społecznej odpowiedzialności przed- siębiorstw. Zeszyty Naukowe − Finanse, Rynki finansowe, Ubezpieczenia. Uni- wersytet Szczeciński, Szczecin 2012, nr 55.
Domańska-Szaruga B.: Biznes efektywny i społecznie odpowiedzialny. W: Problemy etyczne w organizacji uczącej się. Red. E. Skrzypek. UMCS, Lublin 2010.
Gasparski W.: Etyka i społeczna odpowiedzialność w działalności gospodarczej.
www.parp.gov.pl (10.09.2013).
Jan Paweł II: Centesimus Annus. 1991, ust. 35.
Lisiecka K., Czyż-Gwiazda E.: Etyczność jako wymiar oceny działalności gospodarczej przedsiębiorstwa. W: Etyka w biznesie. Red. E. Skrzypek. UMCS, Lublin 2010.
Lisiecka K.: Standard SA 800 i etyka w biznesie. „Problemy Jakości” 2003, nr 05.
Lusewicz-Sas A.: Koncepcja społecznej odpowiedzialności przedsiębiorstw w teorii in- teresariuszy. W: Trendy i wyzwania zrównoważonego rozwoju. Red. B. Kryk.
ZAPOL, Szczecin 2011.
Łukasik K.: Business Ethics in Management vs. Organization Culture. W: Przedsiębior- czość. Red. S. Gostkowska-Dźwig. SWWZPCz, Częstochowa 2012.
Mele D.: Business Ethics in Action. Seeking Human Exellence in Organizations. Pala- grave Macmillan, Great Gritain 2009.
Mendryk I.: Etyczne dylematy zarządzania zasobami ludzkimi w poszukiwaniu nieetycz- nych zachowań. W: Etyka a jakość i efektywność organizacji. Red. E. Skrzypek.
UMCS, Lublin 2010.
Olejniczak K.: Społeczna odpowiedzialność a kreowanie przewagi konkurencyjnej przedsiębiorstw. SWWZPCz, Częstochowa 2012.
16 Jan Paweł II: Centesimus Annus. 1991, ust. 35.
Rok B.: Etyczność, ekonomiczność i efektywność w koncepcji społecznej odpowiedzial- ności biznesu. W: Współczesne wyzwania nauk praktycznych. Red. A. Lewicka- -Strzałecka. WSPiZ im. L. Koźmińskiego, Warszawa 2007.
Skowron-Grabowska B.: Filary rozwoju przedsiębiorczości w małych organizacjach i korporacjach. W: Przedsiębiorczość. Szanse i wyzwania. Red. H. Kościelniak.
SWWZPCz, Częstochowa 2012.
Skrzypek E.: Etyka w biznesie jako podstawa jakości i efektywności organizacji w wa- runkach nowej ekonomii. W: Etyka w biznesie. Red. E. Skrzypek. UMCS, Lublin 2010.
Suszyński C.: Zarządzanie finansami przedsiębiorstwa. W: Zarządzanie przedsiębior- stwem. Difin, Warszawa 2002.
Szczupaczyński J.: Zarządzanie a etyka w opinii polskich przedsiębiorców. „Przegląd Organizacji” 2010, nr. 10.
Urbaniak M.: Znaczenie koncepcji społecznej odpowiedzialności biznesu w doskonaleniu działań organizacji. „Problemy Jakości” 2007, nr 6.
THE 3 E PRINCIPLE AS A BASIS IN THE MANAGEMENT OF THE CONTEMPORARY ENTERPRISE
Summary
In the paper the attention has been drawn to the principle of "triple E" in the activi- ty of the contemporary enterprise referring to effectiveness, economy and ethics of eco- nomic activities. Increasing financial benefits and also building the enterprise value was the domain of many enterprises until very recently. Along with increase in social aware- ness and also increase in unethical behavior on the market, a lot of enterprises more and more frequently take actions referring to moral standards and also the ones connected with the concept of social responsibility. These activities include social interests, inte- rests of the employees, as well as the environment protection, enabling achieving measu- rable benefits and especially, increase in the enterprise value.
