biuletyn informacyjny KFPZ o Federacji
Numer 16 Maj 2011
Aplikacje wspomagające 22
ewidencję magazynową zbóż
12
Ustawa o środkach ochrony roślin 12
– czy dużo się zmieni?
13
Bilans zbóż w Polsce 13
w sezonie 2011/12 – Prognoza
30000
25000
20000
biuletyn informacyjny KFPZ o Federacji
Henryk Ordanik
tel. 502 608 085 woj. wielkopolskie, lubuskie, dolnośląskie Ireneusz Brudnoch
tel. 604 938 265 woj. pomorskie, zachodniopomorskie Rafał Mładanowicz
tel. 608 755 255 woj. zachodniopomorskie, kujawsko-pomorskie
Maciej Dybioch
tel. 609 734 131 woj. lubelskie, podkarpackie, podlaskie, warmińsko-mazurskie Jerzy Hławiczka
tel. 505 022 609 woj. opolskie, śląskie, małopolskie, świętokrzyskie Joanna Leśniewska
tel. 667 958 199 woj. mazowieckie, łódzkie Leszek Bosek
tel. 663 763 467 woj. opolskie
Kontakt w terenie:
Henryk Ordanik
tel. 502 608 085 woj. wielkopolskie, lubuskie, dolnośląskie Ireneusz Brudnoch
tel. 604 938 265 woj. pomorskie, zachodniopomorskie Rafał Mładanowicz
tel. 608 755 255 woj. zachodniopomorskie, kujawsko-pomorskie
Maciej Dybioch
tel. 609 734 131 woj. lubelskie, podkarpackie, podlaskie, warmińsko-mazurskie Jerzy Hławiczka
tel. 505 022 609 woj. opolskie, śląskie, małopolskie, świętokrzyskie Joanna Leśniewska
tel. 667 958 199 woj. mazowieckie, łódzkie Leszek Bosek
tel. 663 763 467 woj. opolskie
Kontakt w terenie:
Redakcja
redaktor naczelny: Joanna Leśniewska kom. 667 958 199
e.mail: redakcja@swiatzboz.pl www.swiatzboz.pl
Skład i grafi ka
PRINTOMATO.pl
e-mail: magda@printomato.pl www.printomato.pl
Krajowa Federacja Producentów Zbóż ul. Świętokrzyska 20 lok 402 A 00-002 Warszawa
kom. 667 958 199 www.kfpz.pl e-mail: biuro@kfpz.pl
Członkowie wspierający:
INFORMATYKA
1. Aplikacje wspomagające ewidencję magazynową zbóż 22 - Leszek Sieczko
22 8 4
12
PRAWO1. Ustawa o środkach ochrony roślin – czy dużo się zmieni? 12 - Aleksandra Głowacka
RYNEK ZBÓŻ 13
1. Bilans Zbóż w Polsce w Sezonie 2011/12 – Prognoza 13 - Wojtek Sabarański
2. Rosja i Ukraina na rynku zbóż 15 - Izabela Dąbrowska-Kasiewicz
3. Wiadomości Zbożowe ze świata 17 - Beata Michalska-Klimczak
4. Notowania zbóż 19 5. Przegląd wiadomości z rynku wschodniego 20
- Beata Michalska-Klimczak
AGROTECHNIKA
26
1. Mączniak prawdziwy zbóż i traw 26
- Marek Korbas, Jakub Danielewicz 2. Odpowiedni przedplon dla zbóż
– beznakładowy czynnik wzrostu plonów 29 - Aleksandra Głowacka
3. Właściwy sposób zagospodarowania a walka z chwastami 31 - Denise F. Dostatny
4. KFPZ- deklaracja członkowska 34
O FEDERACJI
1. List prezesa 4
2. COPA-COGECA sprawozdanie 5
- Jerzy Grabiński
3. W skrócie: 6
Konferencja w Starym Polu 6
Po konferencjach fi rmy DuPont 7
Spotkanie Ministra ze związkowcami, a sytuacja na rynkach 7
UNIA EUROPEJSKA
1. Biogazownia – wskazówki nie tylko dla inwestorów 8 - Joanna Leśniewska, Anita Klimas
2. Business Forum dla sektora zbóż 9 - Joanna Leśniewska
3. Priorytety polskiej Prezydencji
w Radzie Unii Europejskiej a WPR 9
- Joanna Leśniewska
biuletyn informacyjny KFPZ o Federacji
Szanowni producenci, czytelnicy!
Jak wynika z wstępnej oceny przezimowania upraw ozimych opublikowanej przez Główny Urząd Statystyczny pod koniec kwietnia 2011 r. w stosunku do roku ubiegłego oziminy przezimowały gorzej. Główny wpływ miały tu wahania tempe- ratury, oraz zastoiska wody na polach na przedwiośniu. Przed nami maj i czerwiec, czyli miesiące, w których warunki atmosfe- ryczne mają olbrzymi wpływ na wzrost zbóż. Po tym czasie tak naprawdę będziemy mogli przedstawić wstępne prognozy co do tegorocznych zbiorów. Liczę na dobre zbiory zbóż i ceny zapewniające opłacalność produkcji.
17 maja w Starostwie Powiatowym w Pszczynie odbędzie się szkolenie nt. produkcji zbóż konsumpcyjnych, organizo- wane przez federację, a fi nansowane ze środków Funduszu Promocji Ziarna Zbóż i Przetworów Zbożowych. Program szkolenia znajdą Państwo na stronie www.kfpz.pl.
3-4 czerwca już po raz trzeci federacja będzie uczestniczyć w Targach Polskie Zboża w Modrzu. Na terenie targowym zwie- dzający będą mieli okazję do obejrzenia poletek doświadczalnych oraz udziału w organizowanych konferencjach i pogadankach branżowych.
Wzorem lat ubiegłych pod koniec czerwca federacja planuje organizację debaty przedżniwnej z udziałem przedstawicieli resortu rolnictwa, ekspertów i producentów. Następnie 28 lipca w Gdańsku po raz drugi odbędzie się Gdańska Giełda Zboża, na której z łatwością znajdziemy partnerów handlowych. Już dziś zapraszam do udziału w wymienionych wyżej wydarzeniach i spotka- niach.
W tym numerze "Świata Zbóż" znajdą Państwo między innymi pierwsze analizy i prognozy z rynku, zalecenia upra- wowe dla zbóż, kontynuacje rozwiązań informatycznych w kontekście magazynowania. A także najnowsze sprawozdania z prac europejskich organizacji reprezentujących interesy rolników oraz priorytety polskiej prezydencji w kontekście Wspólnej Polityki Rolnej. Osobiście zachęcam do lektury tego numeru "Świata Zbóż".
Z poważaniem,
Rafał Mładanowicz
Krajowa Federacja Producentów Zbóż
biuletyn informacyjny KFPZ o Federacji
24 marca 2011 odbyło się zwyczajowe posiedzenie Grupy Roboczej ds. Roślin Zbożowych, Oleistych i Białkowych w Sekretariacie Komitetów COPA- COGECA w Brukseli.
Pierwszy punkt obrad dotyczył perspektyw rozwoju ryn- ku nawozów. W formie referatu zostały przedstawione zmiany dotyczące cen różnych nawozów w ostatnich latach w kontekście zmian cen gazu. Z referatu wynikało, że za- potrzebowanie na nawozy zaczyna powoli wzrastać, jed- nak do 2020 r. nie uda się powrócić do poziomu z 2008.
W dyskusji zwrócono uwagę na to, że ceny nawozów korelują z cenami zbóż, oraz podniesiono problem planowania pro- dukcji w sytuacji szybko zmieniających się cen najważniejszych środków produkcji.
W kolejnym punkcie omówili przedstawiciele poszcze- gólnych krajów stan zasiewów zbóż, pierwsze pro- gnozy zbiorów oraz sytuację na rynku. Ze zbior- czych danych sporządzonych przez COPA-COGECA wynikało, że największe zmiany w zakresie areału uprawy zbóż w Unii Europejskiej dotyczyły pszenicy twardej (zmniejszenie o 4,4%), kukurydzy (wzrost o 5,9%) i sorgo (wzrost o 11,7%).
Przy tym przewidziano wzrost produkcji o 2% w stosunku do mijającego sezonu (2010/2011). Dane przekazane dla COPA COGECA przez organizacje polskich producentów przewidy- wały areał i produkcję w naszym kraju na poziomie zbliżonym do sezonu ubiegłego.
Kolejny punkt z wprowadzeniem przedstawiciela DG Agri do- tyczył przyszłości WPR w zakresie zasady „wzajemnej zgodności” i tzw. zazielenienia, czyli dodatkowych wymagań w stosunku do producentów związanych ze zwiększeniem akcentów środowiskowych. W tym miejscu padły stwierdzenia o planowanych przesunięciach fun- duszy z I do II fi laru w ilości 20%. Była też mowa o przewi- dywanych zmianach w zakresie sankcji w przypadku nie speł- nienia wymogów. W dyskusji wiele osób wyraziło pogląd, że wymagania wobec producenta nie powinny być skomplikowa-
ne. Postulowano raczej konieczność wprowadzania uprosz- czeń w tym względzie. „Intencją Komisji jest, by elementy zazielenienia znalazły się w I fi larze, i tak się pewnie stanie”, tak skomentował dyskusję na powyższy temat prowadzący obrady. Dodał także, że COPA-COGECA będzie potrzebo- wała argumentów, by wywierać naciski na Komisję, aby takich elementów („zazielenienia”) było mało lub wcale.
Następnie omówione zostały problemy związane z rewi- zją dyrektywy w sprawie obrotu nasionami. Reguluje je obecnie 12 dyrektyw. Komisja chce z tego stworzyć jedno rozporządzenie. W dyskusji padło zdanie na temat konieczno- ści stworzenia listy odmian niechronionych. Jeden z dyskutan- tów zauważył, że opłaty licencyjne wynoszą tyle samo za I i II odsiew, co nie jest właściwe.
W kolejnym punkcie programu dyrektor Arnaud Petit odpo- wiedzialny w COPA-COCECA za towary i handel poinfor- mował zebranych o stanie negocjacji Unii Europejskiej z Kanadą oraz Mercosurem (Argentyna, Brazylia, Para- gwaj, Urugwaj oraz częściowo Wenezuela). Przedstawiciel Federacji Producentów Kukurydzy zwrócił uwagę na bardzo duże różnice w kosztach produkcji pomiędzy wymieniony- mi państwami a krajami Unii Europejskiej i w związku z tym na niebezpieczeństwa związane z ewentualną liberalizacją handlu z tymi krajami. W tym kontekście zauważono tak- że konieczność poprawy w zakresie logistyki wśród krajów EU, aby koszt transportu np. kukurydzy wewnątrz państw Unii Europejskiej nie był większy niż jej import z krajów Ameryki.
Końcówka obrad dotyczyła problemu harmonizacji prawa w zakresie GMO. Z krótkiej dyskusji wynikało, że zdania odnośnie do niebezpieczeństw związanych z wprowadzaniem roślin GMO do uprawy są bardzo podzielone. Dominuje jed- nak przekonanie, że producenci muszą brać pod uwagę opinie konsumentów, tak więc powinni popierać takie zasady obrotu GMO, które dadzą im (konsumentom) możliwość wyboru.
Sprawozdanie z udziału w obradach Grupy Roboczej ds. Roślin
Zbożowych, Oleistych i Białkowych COPA-COGECA i spotkania
Grupy Doradczej ds. Roślin Zbożowych, Oleistych i Białkowych
COPA-COGECA z przedstawicielami Komisji Europejskiej
biuletyn informacyjny KFPZ o Federacji
26 stycznia 2011 roku w oddziale Pomorskiego Ośrodka Do- radztwa Rolniczego w Starym Polu odbyła się konferencja na temat: „Nowoczesne technologie produkcji i organizacja zbio- ru zbóż”.
Organizatorem spotkania był PODR oddział w Starym Polu.
Konferencja została otwarta przez Antoniego Hajdaczuka – dyrektora PODR oddziału w Starym Polu. Prezes Krajowej Federacji Producentów Zbóż Rafał Mładanowicz przedstawił sytuację na rynku zbóż w Polsce.
W konferencji licznie uczestniczyli producenci zbóż z terenu Żuław, Powiśla i Kociewia, a także z powiatów sąsiednich, przedstawiciele związków branżowych oraz izb rolniczych.
O potrzebie tego typu spotkań świadczy wysoka frekwencja na sali.
Joanna Leśniewska
W skrócie:
Konferencja w Starym Polu
25 marca 2011 odbyło się posiedzenie Grupy Dorad- czej ds. Roślin Zbożowych, Oleistych i Białkowych COPA-COGECA z przedstawicielami Komisji Euro- pejskiej w Dyrekcji Generalnej ds. Rozwoju Rolnic- twa i Obszarów Wiejskich (DG Agri).
Na początku obrad przedstawicielka Dyrekcji Generalnej Ryn- ków Wewnętrznych złożyła sprawozdanie z przeglądu sytuacji na rynkach wewnętrznych. W czasie wykładu przypomniała dyrektywę MiFID w sprawie instrumentów fi - nansowych, która została przyjęta w roku 2004 w celu pobu- dzenia konkurencji i zwiększenia poziomu ochrony konsumen- tów. Omówiła też dokładnie zależności rynków towarowych i fi nansowych, zwracając na koniec uwagę na dużą złożoność tych związków.
Następny punkt posiedzenia dotyczył oceny sytuacji na rynkach płodów rolnych. Z danych przedstawianych przez wykładającego to zagadnienie wynikało, że konsumpcja zbóż przekracza podaż, ale zapasy są wystarczające. W dyskusji tyczącej tego tematu poruszono zagadnienia konkurencyjno- ści rzepaku i pszenicy w związku z relacjami cen. Zwrócono także uwagę na problematykę odłogowania. Otóż znaczna część gruntów odłogowanych nie została przywrócona do produkcji.
Sytuację w zakresie negocjacji dotyczących regulacji handlu międzynarodowego (WTO) omówił przedstawi- ciel DG Agri. Przypomniał przy tym uczestnikom spotkania, że powstają kolejne wersje porozumień międzynarodowych.
Obecnie trwa dyskusja nad czwartą wersją. Prawdopodobnie piąta wersja zostanie przedstawiona za miesiąc. W pytaniach zwrócono uwagę na listę tzw. produktów wrażliwych, do których należy zaliczyć m.in. płody rolne. Jak wynikało z wyja- śnień, lista takich produktów powstanie dopiero po określeniu zasad.
Następnie zebrani zostali poinformowani o stanie nego- cjacji z Mercosurem. Odbyły się dotychczas cztery tury negocjacji, ale wymiana ofert jeszcze nie nastąpiła. Nie dysku- towano także w ramach tych negocjacji o problematyce śro- dowiskowej oraz dobrostanie zwierząt – tak ważnej w UE.
W kolejnym punkcie poinformowano nas o prowadzonych konsultacjach dotyczących oceny skutków Wspólnej Polityki Rolnej do 2020 roku. Omówione zostały me- chanizmy tworzenia tego przeglądu. Największą aktywność w konsultacjach wykazali Niemcy. Wszystkie informacje z tym związane będą dostępne w Internecie.
Poinformowani zostaliśmy także o negocjacjach KE z Ka- nadą, które – jak stwierdził referujący – nabierają pewnego przyśpieszenia. Nie ma jednak żadnych przesłanek do okre- ślenia dat zakończenia negocjacji. Przewodniczący Grupy Roboczej Ian Backhouse stwierdził, ze nie widzi sensu nego- cjacji, które tak naprawdę niewiele dobrego mogą przynieść Europie.
W zakresie GMO poinformowano nas o działaniach zwią- zanych z harmonizacją prawa w tym zakresie na poziomie 0,1%.
Ostatni punkt programu dotyczył problemów związanych z pozostałościami pestycydów w importowanej soi.
W związku z tym padło pytanie, czy nie powinno być odręb- nego MRL dla ludzi i zwierząt. W odpowiedzi zauważono, że nie zawsze można być pewnym co do kierunku wykorzystania nasion.
Następne spotkanie Grupy Roboczej i Grupy Doradczej od- będzie się w czerwcu.
Jerzy Grabiński IUNG-PIB Puławy
biuletyn informacyjny KFPZ o Federacji
Po konferencjach fi rmy DuPont
Podczas XII konferencji fi rmy DuPont członkowie federacji oraz zarząd zachęcali producentów zbóż do większej aktyw- ności w obronie interesów zbożowców poprzez działalność w federacji. Konferencjom prezentującym nowości produk- towe fi rmy towarzyszyła tematyka nowych wymagań z ob- szaru cross-compliance obowiązujących od stycznia 2011. W
tym roku KFPZ promowała swoją działalność aż w dziewięciu lokalizacjach. Dziękuje organizatorom za przydział cennego czasu, a prelegentom federacji za zaangażowanie w społeczną działalność.
Joanna Leśniewska
20 kwietnia na konferencji prasowej odbywającej się po spo- tkaniu z przedstawicielami związków zawodowych członków COPA-COGECA, minister rolnictwa i rozwoju wsi Marek Sa- wicki przedstawił bieżącą sytuację na rynkach rolnych.
W 2010 r. zebrano w Polsce 27,3 mln ton zbóż, zaś zapo- trzebowanie na zboża jest oceniane na 27,5 mln ton. Jesienią 2010 r. zasiano 4,7 mln ha zbóż ozimych (tj 330 tys. ha mniej w stosunku do roku poprzedniego), w tym 1,9 mln ha pszeni- cy. Od lipca 2010 do stycznia 2011 r. do Polski wjechało 609 tys. ton ziarna zbóż. Według danych Ministerstwa Finansów w tym samym okresie z kraju wywieziono 1,3 mln ton ziarna zbóż. Z puli zapasów interwencyjnych KE przeznaczonych do sprzedaży na rynku wewnętrznym w sezonie 2010/2011 za-
kupiono ponad 2,4 mln ton jęczmienia i wykupiono całą pulę wystawionej na sprzedaż pszenicy.
Dyskusjom podczas spotkania ministra z przedstawicielami związków przyświecał temat polskiej prezydencji w Radzie UE oraz sposobu dochodzenia do reformy WPR. Minister podkreślił, że ma silnego partnera w organizacjach rolniczych i warto by z nim w sposób uzgodniony prezentować stano- wisko Polski w sprawie WPR. Jako cel tej współpracy wskazał wyrównanie poziomu płatności, ustalenie nowych kryteriów na rzecz przydzielania środków, zmianę polityki ze stagnacyjnej na konkurencyjności. Zwrócił także uwagę na to, że europej- skie rolnictwo musi w ciągu siedmiu lat kolejnej perspektywy fi nansowej uczestniczyć w światowym wzroście zapotrzebo- wania na żywność.
Wiktor Szmulewicz (KRIR) poinformował o porozumieniu or- ganizacji rolniczych dotyczącym wspólnego zbierania podpisów pod petycją do przewodniczącego Parlamentu Europejskiego i przewodniczącego Komisji Europejskiej o braku zgody na dalsze niesprawiedliwe i historycznie uwarunkowane płatności. Marian Sikora (FBZPR) zapowiedział akcję protestacyjną polskich rolni- ków 23 maja w Brukseli na rzecz wyrównania dopłat.
Joanna Leśniewska
Spotkanie ministra ze związkowcami a sytuacja na rynkach
OFERUJEMY KOMPLEKSOWĄ OBSŁUGĘ ROLNICTWA:
Środki ochrony roślin, materiał siewny, nawozy.
Nasza fi rma jest ofi cjalnym i wyłącznym dystrybutorem kanadyjskich nawozów dolistnych PLANT-PROD stosowanych w ogrodnictwie, sadownictwie i rolnictwie.
PROWADZIMY CAŁOROCZNY SKUP ZBÓŻ, RZEPAKU ORAZ KUKURYDZY W skupie tym oferujemy konkurencyjne ceny oraz szybkie terminy płatności.
Dla bezpieczeństwa naszych klientów wszystkie prowadzone przez nas transakcje są ubezpieczone!
RUDNIK Sp. z o.o., ul. Pomorska 58, 70-812 Szczecin tel. +48 91 886 59 72, fax. +48 91 460 03 50
e-mail: info@rudnik.agro.pl www. rudnik.agro.pl www.sklep.rudnik.agro.pl
„Biogas – Targets, Potential and Promotion within Central Europe”– to temat konferencji or- ganizowanej przez Instytut Energetyki pod honoro- wym patronatem ministrów gospodarki i rolnictwa, która miała miejsce 7 kwietnia br. w Ministerstwie Gospodarki.
Celem projektu 4Biomass jest: wspieranie zrównowa- żonego wykorzystania energii odnawialnej z biomasy oraz zwiększenie udziału odnawialnych źródeł energii w całkowitej energii pierwotnej w Europie Środkowej. Wszystkie materiały z forum są dostępne w angielskiej wersji językowej na stronie projektu: www.4biomass.eu (link: http://www.4biomass.eu/
en/news-events/news-presentations-from-the-4biomass-transna- tional-forum-on-biogas).
Pod koniec kwietnia na stronie Ministerstwa Gospodarki za- mieszczono opracowany przez Instytut Energetyki Odnawial- nej obszerny „Przewodnik dla inwestorów zainteresowanych budową biogazowni rolniczych”, warto, by zapoznali się z nim przyszli inwestorzy (link do materiału http://www.mg.gov.pl/no- de/13229).
A tymczasem kilka wskazówek od fi rmy z dużym doświadcze- niem w inwestycjach w biogazownie- Poldanor S.A. Wdroże- nie choć części z nich z pewnością zwiększyłoby liczbę budo- wanych biogazowni w naszym kraju.
1. Jakie zmiany są niezbędne w polskim prawie, aby zachęcić do budowy biogazowni?
Przede wszystkim ujednolicenie polskiego prawodawstwa pod kątem działalności biogazowni rolniczych bądź, jak kto woli, elektrociepłowni biogazowych.
Mimo wprowadzenia w ustawie Prawo energetyczne defi nicji biogazu rolniczego oraz wyłączenia z procesu koncesjono- wania wytwarzania energii elektrycznej z biogazu rolniczego, zmiany spowodowały sporo zamieszania na rynku biogazo- wym oraz wśród potencjalnych inwestorów, przede wszyst- kim ze względu na:
różne interpretacje defi nicji biogazu rolniczego powodują- ce wykluczenie z wsadu surowcowego komponentów, sta- nowiących swoisty intensyfi kator produkcji, m.in. substancji glicerynowych. Należałoby więc rozszerzyć defi nicję „bio- gazu rolniczego”, która wyeliminowałaby indywidualne in- terpretowanie defi nicji;
brak ceny gwarantowanej za energię elektryczną sprzeda- waną do operatora energetycznego. Należy wprowadzić zapis, który wpis do rejestru przedsiębiorstw wytwarzają-
cych energię elektryczną z biogazu rolniczego, prowadzo- nego przez Agencję Rynku Rolnego, będzie traktował na równi z koncesją na wytwarzanie energii.
Ponadto, aby zachęcić do budowy biogazowni, należałoby wprowadzić jednolity system wsparcia, np. taryfy, który nie tylko pozwoliłby na rzetelniejsze oszacowanie opłacalności inwestycji i przyszłych przychodów, ale również zagwaranto- wałby zużytkowanie ciepła odpadowego, które stanowi waż- ny nośnik przychodów oraz gwarantuje oszczędność energii pierwotnej.
Ważną kwestią jest również skrócenie procedur administra- cyjnych, przede wszystkim przeprowadzenia oceny oddziały- wania na środowisko, która po zmianie w listopadzie ubie- głego roku jest konieczna przy instalacjach powyżej 0,5 MW, a tym samym proces – inwestycyjny zamiast zostać skrócony – został wydłużony.
Nie należy również zapominać o kwestii zmiany w uregulo- waniach prawnych dotyczącej dzierżawy gruntów od Agencji Nieruchomości Rolnych lub wykupu tych gruntów, bowiem przeciągające się w czasie prace nad nowelizacją prawa do gospodarowania gruntami rolnymi powodują, iż potencjalni in- westorzy nie mają możliwości przedłużania umów dzierżawy z ANR, z kolei wykup określonych gruntów jest długotrwały i niezmiernie biurokratyczny. W związku z powyższym Polda- nor S.A. wstrzymał dwie inwestycje, na które ma prawomoc- ne pozwolenia na budowę.
2. Co może zachęcić do tego typu inwestycji?
Konsekwentne prawodawstwo polskie w różnych aspek- tach;
zlikwidowanie barier prawnych w zakresie prawa środowi- skowego;
zlikwidowanie barier prawnych w zakresie prawa energe- tycznego;
zlikwidowanie barier formalnych poprzez skrócenie proce- dur administracyjnych na etapie budowy i eksploatacji, jed- nolite raportowanie (obecnie raportowanie jest kilkutoro- we – wypełnia się setki raportów o tej samej treści do różnych instytucji);
ograniczenie barier fi nansowych poprzez wprowadzenie jednolitego systemu wsparcia;
uregulowanie polityki surowcowej;
prawodawstwo rozwiązujące problemy zagospodarowa- nia ciepła odpadowego.
Joanna Leśniewska Anita Klimas, Poldanor S.A.
„BBBBBBBiiiiioiii gas – Targets,,, PPPotential and Prom within Centralall E EuEuurope” – to temat konfere ganizowanej przez Instytut Energetyki pod hii
biuletyn informacyjny KFPZ Unia Europejska
Biogazownia
– wskazówki nie tylko dla inwestorów
biuletyn informacyjny KFPZ Unia Europejska
16 lutego 2011 r. odbyło się w siedzibie COPA-COGE- CA w Brukseli Business Forum Prezydencji Komitetu COGECA dla sektora zbóż organizowane przez CO- GECA. Na forum KFPZ reprezentowana była przez Joannę Leśniewską.
Zdaniem Paola Bruniego (przewodniczącego Komitetu CO- GECA) obecnie na poziomie europejskim toczy się bardzo ważna debata nad przyszłym kształtem WPR po 2013 r., aby zapewnić przyszłość europejskim rolnikom. Dlatego też Eu- ropa musi mieć odpowiednią politykę rolną i budżet. Druga ważna kwestia zdaniem Bruniego to zapewnienie równowagi.
Celem forum było zrównoważenie wartości poszczególnych elementów w łańcuchu żywnościowym. Najlepszą pozycję ma tu redystrybucja.
Thomas Magnusson, koordynator Presidency Business Fo- rum pytał uczestników forum jak zapewnić wartość dodaną dla sektora zbóż? Magnusson zauważył, iż Brazylia może nam dostarczyć żywność, gdyż ma rozwijający się sektor żywno- ściowy. Należy także zauważyć olbrzymi rozwój rolnictwa w Brazylii. Pytanie, czy Europa chce żywności z Brazylii?
Eric Willems (KE Dyrekcja Generalna ds. Rolnictwa i Rozwoju Obszarów Wiejskich) zaznaczył, iż obecna sytuacja na rynku zbóż nie jest powtórką z sezonu 2007/2008, mamy bowiem mniej zbóż niż wówczas (napięty bilans zbóż – Basen Mo- rza Czarnego). Należy uzupełnić spożyte zapasy. W Chica- go oczekiwania cenowe co do przyszłorocznej kampanii są wysokie, ceny na kontrakty są także duże. W UE kwoty na
kontraktach są nieco wyższe niż w listopadzie 2010 roku. Eks- port zbóż do UE będzie trochę niższy niż w dwóch ostatnich kampaniach. Widoczny będzie wzrost produkcji bioetanolu.
Zdaniem Henninga Ehlersa (przewodniczącego Grupy Kon- sultacyjnej Komisji Europejskiej Zboża, Rośliny Oleiste i Białko- we) rolnictwo zyskuje wiele uwagi w ostatnim czasie. Rolnicy są coraz bardziej zorganizowani. W Niemczech jest zapotrze- bowanie na wiedzę rolniczą. Stabilne ceny rynków rolniczych to element przyszłości. Spekulacje są główną przyczyną nie- stabilności cen. Możliwe scenariusze dla producentów, ale też innych elementów łańcucha dostaw to spółdzielnie. Odpo- wiednie wykorzystanie narzędzi zarządzania rolniczego gwa- rantuje sukces.
Eric Willems mówił o wzroście cen środków produkcji i energii będą one jeszcze większe, dlatego rozwiązaniem dla dużych spółdzielni powinni być analitycy. Skutkowałoby to lepszą zna- jomością cen i ograniczeniem spekulacji. Ceny europejskie są podobne do światowych, niestabilność światowych rynków weszła do Europy. Trwają prace nad dyrektywą mającą na celu informowanie podmiotów w tym samym czasie.
Zdaniem Francois Pignelot (Axereal, Francja) rolnicy potrzebu- ją ukierunkowanych usług. Przewidywania są bardzo złożone, rynek powinien być przejrzysty, byśmy mogli zagwarantować transakcje. Coraz istotniejsze staje się odszukanie najważniej- szych informacji z rynku, które będą miały wpływ na rynek oraz szkolenia.
Joanna Leśniewska
Business Forum dla sektora zbóż
Priorytety polskiej prezydencji w Radzie Unii Europejskiej a WPR
Podczas 150. posiedzenia Senackiej Komisji Rolnictwa i Rozwoju Wsi, które odbyło się 29 marca podsekre- tarz stanu Jarosław Wojtowicz przedstawił priorytety polskiej prezydencji w Radzie UE w obszarze rolnictwa i rybołówstwa.
Przewodnictwo prac najważniejszego organu decyzyjnego UE od 1 lipca w praktyce oznacza prowadzenie posiedzeń, repre- zentowanie UE wobec Komisji Europejskiej i Parlamentu Euro- pejskiego, tworzenie agendy spotkań i tematów podnoszonych z instytucjami UE, utrzymywanie ciągłości prac, odgrywanie roli mediatora między państwami członkowskimi i pierwszego punk- tu kontaktowego w UE dla partnerów zewnętrznych.
Większość działań podejmowanych w okresie polskiej prezy- dencji zostanie „odziedziczona” po poprzednich prezydencjach, a szczególnie po węgierskiej, co ma gwarantować ciągłość prac.
Tym samym wskazanie priorytetów Ministerstwa Rolnictwa
i Rozwoju Wsi odbywało się na podstawie monitoringu dotych- czasowych prac w Radzie.
Niewątpliwie w II połowie 2011 roku priorytetem resortu rol- nictwa i polskiej prezydencji będzie reforma Wspólnej Poli- tyki Rolnej, w obszarze płatności bezpośrednich i polityki roz- woju obszarów wiejskich. Najprawdopodobniej jeszcze jesienią tego roku Komisja Europejska przekaże Radzie i Parlamentowi Europejskiemu pakiet propozycji legislacyjnych dotyczących m.in. systemu płatności bezpośrednich, polityki rozwoju obsza- rów wiejskich oraz regulacji rynków rolnych. Polska rozpocznie prace nad projektami Komisji i będzie dążyć do ustaleń, które umożliwiają kolejnym państwom Trio sprawne przeprowadzenie negocjacji pomiędzy Radą i Parlamentem Europejskim. Celem prezydencji będzie poszukiwanie kompromisu na rzecz wypra- cowania nowego systemu płatności bezpośrednich, opartego na obiektywnych, a nie historycznych kryteriach, jak również
biuletyn informacyjny KFPZ Unia Europejska
zapewnienie funkcjonowania silnego II fi lara wraz ze wszystkimi jego dotychczasowymi powiązaniami z polityką spójności.
W kontekście debaty nad przyszłością WPR oraz poprawą kon- kurencyjności rolnictwa europejskiego resort rolnictwa zamierza podkreślać potrzebę wspierania inwestycji związanych z rozwo- jem odnawialnych źródeł energii na terenach wiejskich, będzie też promować działania ukierunkowane na zwiększenie wytwarzania energii z produktów ubocznych rolnictwa oraz po- zostałości przemysłu rolno-spożywczego.
Pozostałe zagadnienia, nad którymi będą prowadzone prace w ramach polskiej prezydencji w zakresie rolnictwa:
kontynuacja prac nad pakietem legislacyjnym w zakresie poli- tyki jakości produktów rolnych,
kontynuacja dyskusji nad przyszłością rynku mleka i przetwo- rów mlecznych w kontekście zniesienia systemu kwotowania produkcji mleka przewidzianego do 2015 r.,
podejmowanie działań zmierzających do uproszczenia WPR tj. osiągnięcia porozumienia w sprawie propozycji legislacyj- nych dotyczących uchylenia zbędnych aktów prawnych Rady, podejmowanie dalszych prac na rzecz dostosowania aktów
prawnych do traktatu z Lizbony,
kontynuacja współpracy z Komisją Europejską w zakresie zało- żeń nowej Wspólnoty Strategii Zdrowia Roślin,
w ramach konferencji Międzynarodowego Związku ds.
Ochrony Nowych Odmian Roślin prowadzona będzie dysku- sja na temat ochrony prawnej odmian i niezbędnych upraw- nień w tym obszarze.
Na posiedzeniu Rady 1 kwietnia 2011 r., w zakresie rolnictwa Rada przyjęła do wiadomości konkluzje prezydencji w sprawie WPR do 2020 roku – poparte przez bardzo wiele państw człon- kowskich.
Konkluzje prezydencji są wynikiem przeprowadzonej przez pań- stwa członkowskie szczegółowej analizy wytycznych strategicz- nych zarysowanych w komunikacie Komisji jako część debaty między instytucjami na temat WPR do 2020 roku.
Podsumowując, w konkluzjach tych prezydencja mię- dzy innymi:
wskazuje, że WPR powinna się dostosować, aby stawić czoła nowym wyzwaniom, w szczególności w świetle strategii „Eu- ropa 2020”,
wyjaśnia, że przyszła WPR powinna pozostać silną wspólną
polityką, i stwierdza, że przyszły budżet WPR zostanie ustalo- ny przez Radę Europejską,
stwierdza, że uproszczenie WPR jest jednym z głównych przedmiotów zainteresowania, i zwraca się do Komisji o uwzględnienie sugestii wysuniętych przez państwa człon- kowskie,
określa trzy główne cele przyszłej WPR: zapewnienie opłacal- nej produkcji żywności, zrównoważone gospodarowanie za- sobami naturalnymi i prowadzenie działań związanych ze zmianą klimatu,
uznaje konieczność bardziej sprawiedliwego podziału bezpo- średniego wsparcia dochodu poprzez stopniowe zmniejszanie związku z punktami odniesienia w przeszłości,
odnotowuje duży sprzeciw wobec możliwości wprowadzenia górnego pułapu płatności bezpośrednich przekazywanych du- żym gospodarstwom indywidualnym,
popiera ideę dalszej „ekologizacji” WPR,
wyraża zobowiązanie, że WPR będzie miała swój udział w przeciwdziałaniu zmianie klimatu,
uznaje, że WPR jest silnym narzędziem promowania innowacji, potwierdza, że rolnictwo unijne musi nadal być prorynkowe
i coraz bardziej konkurencyjne, a także powinno się zobowią- zać do zapewnienia rolnikom odpowiednich narzędzi, aby sta- wiać czoła rosnącym ryzykom w odniesieniu do niestabilności cen i wahań dochodów,
wskazuje, że młodzi rolnicy zasługują na szczególną uwagę, uznaje, że skuteczna i elastyczna polityka rozwoju obszarów
wiejskich będzie mieć nadal zasadnicze znaczenie dla zwięk- szania konkurencyjności, modernizacji i równowagi sektora rolno-spożywczego,
zobowiązuje się również do zachowania różnorodnych form działalności rolniczej na całym terytorium UE i zwiększenia potencjału gospodarczego obszarów wiejskich.
W następstwie tej debaty instytucjonalnej i na podstawie oceny skutków różnych polityk Komisja przygotuje wnioski prawne, któ- re mają być przedstawione w październiku 2011 r. Nowe przepi- sy powinny wejść w życie już 1 stycznia 2014 r.
Na podstawie materiałów przygotowanych przez MRiRW 24 marca 2011 r. dla Komisji Rolnictwa i Rozwoju Wsi oraz komunikat prasowy Rady UE z 1 kwietnia 2011 r.
Joanna Leśniewska
biuletyn informacyjny KFPZ prawo
Projekt nowej ustawy o środkach ochrony roślin ba- zuje na Dyrektywie Parlamentu Europejskiego i Rady 2009/128/WE ustanawiającej ramy wspólnotowego działania na rzecz zrównoważonego stosowania pestycy- dów oraz ma Rozporządzeniu Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 1107/2009 w sprawie wprowadzania do obrotu środków ochrony roślin. Nowe regulacje mają zacząć obowiązywać w czerwcu i będą dotyczyć zmian w zakresie: rejestracji, obrotu i stosowania środków ochro- ny roślin, krajowego planu działania, integrowanej ochrony oraz integrowanej produkcji.
Znaczna część zapisów ustawy nie dotyczy bezpośrednio rolników (np. wymagania odnośnie do opryskiwaczy), a niektóre już u nas funkcjonują (kontrola opryskiwaczy, zbiór opakowań po pestycydach czy obowiązkowe szkolenia dla rolników). Zapewne zmieni się tylko zakres obowiązkowych szkoleń. Nowe regulacje wprowadzają nato- miast ograniczenia sprzedaży środków ochrony roślin (po 25 listo- pada 2015 r.) do stosowania profesjonalnego. Mogą to robić jedynie osoby,które ukończyły szkolenie, niezależnie od klasy toksyczności środków (do tej pory dotyczyło to tylko I i II klasy toksyczności). Na- tomiast działkowcy bez certyfi katu ukończenia szkolenia będą mogli kupować tylko te opakowania środków, na których wyraźnie będzie zaznaczone, że są przeznaczone do stosowania nieprofesjonalnego.
Do celów rejestracji środków ochrony roślin podzielono Unię Euro- pejską na trzy strefy: północną, południową i centralną (Rys. 1). Polska znalazła się w strefi e centralnej razem z 12 innymi krajami. Nie oznacza to, że po wejściu w życie nowych przepisów będzie można przywieźć i używać legalnie w Polsce środka zarejestrowanego np. w Niemczech czy na Słowacji. Prawdopodobnie dostępność środków ochrony roślin w Polsce poprawi się po wprowadzeniu nowych przepisów, ale bę- dzie to wymagało czasu. Strefowa rejestracja rozpocznie się w tym roku i będzie dotyczyła tylko nowych substancji aktywnych. Dlatego też pierwsze zezwolenia strefowe mogą być wydane w roku 2013.
W kolejnych latach będą stopniowo wygasać obecnie obowiązują- ce rejestracje. Zatem wszystkie środki powinny być zarejestrowane strefowo po roku 2023. Przynależność Polski do strefy centralnej może być korzystna dla rolników, gdyż są w niej kraje o rozwiniętym rolnictwie i fi rmom powinno zależeć na rejestracji w niej środków.
Z drugiej jednak strony, są tu kraje o dość zróżnicowanych warunkach klimatycznych, które – jak wiadomo mogą – wpływać na skuteczność stosowanych pestycydów.
Po wejściu w życie nowych przepisów zdecydowanie po- lepszy się tylko dostępność zapraw nasiennych. Nie bę- dzie można jednak sprowadzać samych preparatów do za- prawiania nasion z innych krajów. Będzie można natomiast przewozić zaprawione już nasiona czy sadzeniaki w myśl zapisu w ustawie: „Państwa członkowskie nie mogą zabronić wprowadzenia do obrotu i stosowania nasion zaprawianych środkami ochrony roślin,
jeżeli ich stosowanie jest dopuszczone przynajmniej w jednym pań- stwie członkowskim”.
Nowe przepisy dopuszczają łączenie stosowanych agrochemikaliów w zbiorniku opryskiwacza, nawet jeśli nie ma takiej informacji na ety- kiecie, oraz dopuszczają stosowanie niższych dawek niż zalecane czy też dawek dzielonych. Do tej pory takie postępowanie, jeśli nie było zgodne z etykietą, było karalne.
Nowe przepisy wprowadzają również obowiązek powszechnego stosowania od 1 stycznia 2014 r. przez wszystkich profesjonalnych użytkowników ogólnych zasad integrowanej ochrony roślin. Nie oznacza to oczywiście rezygnacji z chemicznych środków ochrony roślin, ale nakłada na rolników obowiązek stosowania innych metod ochrony, np. agrotechnicznej, mechanicznej czy biologicznej. Naj- ważniejsze zasady integrowanej ochrony to: stosowanie właściwego płodozmianu i agrotechniki; dobór odmian odpornych/tolerancyjnych na organizmy szkodliwe; zrównoważone nawożenie, wapnowanie, nawadnianie. Podejmowanie decyzji o zastosowaniu chemicznych zabiegów ochrony roślin powinno uwzględniać monitoring występo- wania organizmów szkodliwych, ich progów ekonomicznej szkodli- wości, wskazań programów wspomagania decyzji w ochronie roślin;
profesjonalnego doradztwa. W pierwszej kolejności należy stosować metody niechemiczne w ochronie roślin oraz środki ochrony roślin o najmniejszym niekorzystnym wpływie na zdrowie człowieka, zwie-
GB
BEL LU
DE
CZ PL
ITA NLD
AUT SL
HU
RO SK
BG FR
ES IR UK
PT GR
LT LV EST FIN SWE
DK
IRL
Rysunek 1. Podział krajów Unii Europejskiej na trzy strefy w celu rejestracji pestycydów
Projekt nowej ustawy o środkach ochrony roślin ba- jeżeli ich stosowanie jest dopuszczone przynajmniej w jednym pań-
Ustawa o środkach ochrony roślin
– czy dużo się zmieni?
prawo biuletyn informacyjny KFPZ
biuletyn informacyjny KFPZ rynek zbóż
rząt i środowiska. Stosowanie obniżonych dawek, ograniczenia licz-
by zabiegów lub stosowanie dawek dzielonych. Stosownie środków ochrony roślin o różnych mechanizmach działania uwzględniając poziom zagrożenia oraz rozwój odporności.
Bilans zbóż w Polsce w Sezonie 2011/12 – prognoza
Bil bóż P l S i 2011/12
Podaż
Korekta wielkości areału i zbiorów zbóż w kraju w 2010 roku w świetle wstępnych wyników Powszechnego Spisu Rolnego
W końcu stycznia GUS podał wstępne wyniki Powszechnego Spisu Rolnego przeprowadzonego w 2010 roku.
W ciągu ostatnich ośmiu lat, tj. od Powszechnego Spisu Rolnego w 2002 roku, powierzchnia użytków rolnych w gospodarstwach rolnych o powierzchni użytków rolnych powyżej 1 ha zmniejszyła się o około 1,5 mln ha (o 9,1%).
Ogólna powierzchnia zasiewów w gospodarstwach rolnych posia- dających powyżej 1 ha użytków rolnych wyniosła niespełna 10,2 mln ha i była mniejsza o ok. 0,5 mln ha niż w 2002 roku. W struk- turze powierzchni zasiewów ogółem w gospodarstwach rolnych powierzchnię użytków rolnych powyżej 1 ha powierzchnia zbóż podstawowych z mieszankami zbożowymi stanowiła ok. 68,4%
i wyniosła niespełna 7,0 mln ha.
Wstępne wyniki Powszechnego Spisu Rolnego 2010 wskazują na istotne zmiany w strukturze zasiewów poszczególnych upraw w gospodarstwach rolnych mających powyżej 1 ha użytków rol- nych. W porównaniu z 2002 r. zmniejszył się udział zbóż pod- stawowych z mieszankami zbożowymi o 5,7%, ziemniaków o 3,8%, buraków cukrowych o 0,9% oraz warzyw gruntowych o 0,2%, natomiast zwiększył się udział rzepaku i rzepiku o 4,8%.
W świetle niniejszych wyników spisowych konieczne jest doko- nanie istotnych korekt produkcyjnych w bilansach zbóż i rzepaku.
Dane spisowe wskazują bowiem na znacznie mniejszą powierzch- nię zasiewów zbóż od areału po-
dawanego przez GUS w notatkach sygnalnych opracowywanych na bazie szacunków rzeczoznawców terenowych GUS oraz sprawoz- dawczości z gospodarstw rolnych.
I tak według wynikowego sza- cunku GUS opublikowanego 17 grudnia 2010 roku, powierzch- nia uprawy zbóż podstawowych z mieszankami zbożowymi wy- niosła ponad 8,1 mln ha. Według danych spisowych powierzch- nia ta w gospodarstwach rol- nych posiadających powyżej 1 ha wyniosła jedynie 7,0 mln ha.
Uwzględniając zasiewy zbóż prowadzonych na tzw. działkach rol- nych poniżej 1 ha (czyli areał około 0,3-0,4 mln ha) oraz fakt, iż nie udało się spisać wszystkich gospodarstw, można szacować, ż w 2010 roku powierzchnia przeznaczona pod uprawę zbóż pod- stawowych i mieszanek zbożowych wyniosła około 7,7 mln ha, a nie 8,1 mln ha jak podał GUS w końcu grudnia ub.r.
Tak więc w świetle wstępnych danych spisowych, koniecznym była korekta areału zbiorów, produkcji, zużycia i zapasów końcowych zbóż w poszczególnych sezonach. Z racji tego, iż GUS jeszcze nie podał szczegółowych danych w odniesieniu do poszczególnych zbóż, dokonane przez nas korekty bilansowe należy przyjąć jako wstępne.
Oceniamy, iż po skorygowaniu areału zbiorów zbóż podstawo- wych z mieszankami zbożowymi o około 0,4 mln ha do 7,66 mln ha i średnich plonów rzędu 31 dt/ha, zbiory zbóż w 2010 roku wynio- sły około 23,7 mln ton wobec niespełna 25,0 mln ton szacowanych poprzednio. Taki poziom zbiorów jest o blisko 2 mln ton mniejszy od zbiorów osiągniętych w 2009 roku.
Z kolei areał zbiorów zbóż ogółem (wraz z kukurydzą na ziarno) w 2010 roku szacujemy na około 8 mln ha wobec 8,4 mln ha oce- nianych na podstawie szacunku wynikowego GUS. Łączne zbiory zbóż w kraju w 2010 roku mogły zatem wynieść jedynie 25,5 mln ton, tj. o 1,2 mln ton mniej od wcześniejszych ocen.
Przewidywany większy areał zbiorów zbóż w 2011 roku Oceniamy, iż łączny areał zbiorów zbóż w 2011 roku wyniesie oko- ło 8,1 mln ha i będzie o niemal 2% większy od powierzchni zbio- rów przed rokiem. Notowany w sezonie 2010/11 znaczny wzrost
1996/97 1997/98 1998/99 1999/00 2000/01 2001/02 2002/03
35000
30000
25000
20000
15000
10000
5000
0
3000 2500 2000 1500 5000 4500 4000 3500
1000 500 0
2003/04 2004/05 2005/06 2006/07 2007/08 2008/09 2009/10 2010/11 2011/12
zapasy końcowe podaż całkowita rozdysponowanie
podaż całkowita, rozdysponowanie ('000 ton) zapasy końcowe ('000 ton)
PODAŻ CAŁKOWITA, ROZDYSPONOWANIE I ZAPASY KOŃCOWE ZBÓŻ OGÓŁEM W POLSCE ('000 ton) dr inż. Aleksandra Głowacka Katedra Produkcji Roślinnej i Agrobiznesu
Wydziału Nauk Rolniczych w Zamościu Uniwersytet Przyrodniczy w Lublinie
biuletyn informacyjny KFPZ rynek zbóż
cen zbóż będzie bowiem zachęcał rolników do zwiększenia areału uprawy zbóż pod tegoroczne zbiory.
Z tej wielkości areał zbiorów zbóż ozimych w bieżącym roku ukształ- tuje się na poziomie ponad 4,64 mln ha i będzie porównywalny do wielkości powierzchni zbóż ozimych przed rokiem. Opóźnione zbio- ry zbóż i trudne warunki pogodowe jesienią ub.r. uniemożliwiły wielu rolnikom obsianie większej powierzchni zbożami.
Dlatego też przewidujemy, iż areał zbiorów niżej plonujących zbóż jarych może być o 3-4% większy od powierzchni ubiegłorocznej i wynieść około 3,46 mln ha. Tegoroczne siewy zbóż jarych są nieco opóźnione. Dla kluczowych zbóż jarych optymalne terminy siewów w głównych regionach uprawy minęły w pierwszej dekadzie kwietnia.
Oznacza to, iż część rolników może zdecydować się na zwiększenie areału uprawy kukurydzy, której terminy siewów mijają dopiero na początku maja.
Możliwy wzrost tegorocznych zbiorów zbóż w kraju Jest jeszcze zbyt wcześnie, aby jednoznacznie określić wysokość tegorocznych plonów zbóż. Do celów prognozy przyjęliśmy plony zbóż ogółem na poziomie zbliżonym do średniego plonu uzyskanego w ostatnich trzech latach, czyli 32,9 dt/ha.
Przewidujemy, iż łączna produkcja zbóż w kraju w 2011 roku może się ukształtować na poziomie około 26,7 mln ton, czyli o około 4-5%
większym niż przed rokiem.
Przedstawione prognozy mogą jeszcze ulec istotnym zmianom gdyż wiele będzie zależało od warunków pogodowych panujących w kraju aż do zakończenia żniw.
Biorąc pod uwagę niskie zapasy ziarna na początku sezonu 2011/12 oceniane na poziomie około 1,5 mln ton, powyższą wiel- kość produkcji i import zbóż ogółem rzędu 1 mln ton, podaż cał- kowita ziarna zbóż w kraju w nadchodzącym sezonie przewi- dywana jest na blisko 29,3 mln ton, tj. o koło 1,2% więcej niż w sezonie 2010/11.
Popyt
Przewidywany spadek zapotrzebowania rynku wewnętrz- nego na ziarno zbóż w sezonie 2011/12
Przewidujemy, iż zużycie zbóż w kraju w sezonie 2011/12 wyniesie około 25,7 mln ton i będzie nieznacznie mniejsze od wielkości zużycia w poprzednim sezonie.
Zużycie paszowe zbóż przewidywane jest na 15,2 mln ton, tj. na poziome o 2% mniejszym niż sezon wcześniej. Mniejsze zużycie zbóż na cele paszowe będzie wynikiem dalszego spadku pogłowia trzody chlewnej w kraju. Załamanie opłacalności produkcji żywca wieprzowego jesienią 2010 roku ograniczyło zainteresowanie odbu- dową pogłowia trzody w kraju. Wskazuje na to zmniejszenie pogło- wia loch prośnych o 4,5% w skali roku. Bieżące niekorzystne relacje cen wyznaczające opłacalność chowu trzody chlewnej wskazują, że w II połowie 2011 roku spadek w pogłowiu loch prośnych i trzody chlewnej ogółem ulegnie pogłębieniu. Spodziewany dalszy wzrost produkcji drobiarskiej będzie zapobiegał głębszej korekcie zużycia ziarna na cele paszowe.
W sezonie 2011/12 zapotrzebowanie na zboża na cele konsumpcyjne raczej nie ulegnie większym zmianom w stosunku do poprzedniego sezonu i ukształtuje się na poziomie około 5,2 mln ton.
Spodziewana odbudowa zapasów zbóż w kraju na koniec sezonu 2011/12
Przewidując łączne zużycie zbóż w kraju w sezonie na poziomie 25,7 mln ton oraz eksport ziarna rzędu 1,7 mln ton, całkowite rozdyspono- wanie zbóż w sezonie 2011/12 wyniesie około 27,4 mln ton.
Większa podaż ziarna w kraju i jednocześnie mniejsze rozdyspono- wanie pozwoli na odbudowę krajowych zapasów ziarna na koniec se- zonu 2011/12 do poziomu około 1,9 mln ton, co oznaczałoby zwięk- szenie zapasów o 26% w stosunku do sezonu poprzedniego.
Wojtek Sabarański Sparks Polska Sp. z o.o.
BILANS ZIARNA ZBÓŻ OGÓŁEM* W POLSCE (tysiące ton) (skorygowany na podstawie wstępnych wyników PSR 2010) WYSZCZEGÓLNIENIE 2005/06 2006/07 2007/08 2008/09 2009/10 2010/11 2011/12 10-11/09-10 11-12/10-11
Zapasy Początkowe 4256 3234 931 1903 1951 2560 1528 131,2% 59,7%
Areał zbiorów (tys. ha) 7926 7947 7991 7924 7924 7970 8125 100,6% 101,9%
Plon (t/ha) 3,26 2,70 3,26 3,23 3,45 3,20 3,29 92,7% 102,9%
Produkcja 25 841 21 477 26 083 25 556 27 370 25 509 26 760 93,2% 104,9%
Import 322 2733 1506 1537 1165 906 1032 77,8% 113,9%
Podaż całkowita 30 419 27 444 28 520 28 996 30 486 28 974 29 320 95,0% 101,2%
Zużycie krajowe 25 670 25 612 25 780 24 979 25 738 25 841 25 674 100,4% 99,4%
Spożycie 5750 5545 5420 5235 5210 5195 5170 99,7% 99,5%
Wysiew 1740 1767 1785 1784 1778 1796 1859 101,0% 103,5%
Przemysł 1480 1580 1780 2000 2270 2290 2320 100,9% 101,3%
Spasanie 15 600 15 700 15 750 14 900 15 400 15 500 15 250 100,6% 98,4%
Straty i ubytki 1100 1020 1045 1060 1080 1060 1090 98,1% 102,8%
Eksport 1515 901 837 2066 2188 1605 1720 73,4% 107,2%
Zapasy końcowe 3234 931 1903 1951 2560 1528 1926 59,7% 126,0%
szacunek/prognoza
* pszenica, żyto, jęczmień, owies, mieszanki zbożowe, pszenżyto, kukurydza (bez gryki i prosa)
Eksport/import 470,5% 33,0% 55,6% 134,4% 187,8% 177,2% 166,7%
Zapasy/zużycie 12,6% 3,6% 7,4% 7,8% 9,9% 5,9% 7,5%
biuletyn informacyjny KFPZ rynek zbóż
Rosja i Ukraina na rynku zbóż
Rynek zbóż należy do najbardziej zglobalizowanych rynków surowcowych. Ceny zbóż w Unii Europej- skiej kształtują się pod wpływem tendencji świato- wych. W przypadku Polski szczególne znacznie miał rok 2004 i wejście do Unii Europejskiej. Polska nie jest znaczącym importerem ani eksporterem zbóż, przez co staje się biorcą ceny. Ceny zbóż na świe- cie nie kształtują najwięksi producenci, lecz państwa aktywnie uczestniczące w wymianie handlowej.
Między innymi w sezonie 2007/2008, podczas gdy w Europie i na świecie odnotowano bardzo niskie zbiory, w Polsce – gdzie produkcja ukształtowała się na poziomie powyżej średniej z poprzednich dziesięciu lat ceny – podążając za nastrojami na rynku światowym, osiągnęły rekordowy poziom.
Oprócz czynników popytowych oraz podażowych na poziom cen zbóż wpływał również otoczenie regulacyjne oraz inne czynniki wynikające z ogólnej sytuacji gospodarczej na świecie i w kraju. Ponadto w ostatnich latach rośnie wpływ nastrojów i działań spekulacyjnych na rynkach terminowych na kształ- towanie się cen zbóż w faktycznie zawieranych transakcjach kupna-sprzedaży (rynek kasowy).
W kontekście regulacji należy zauważyć, iż tworzą one ramy dla funkcjonowania rynków rolnych, w tym rynku zbóż. Doty- czy to nie tylko bezpośredniego lub pośredniego wpływu na wielkość produkcji i popytu, lecz także bezpośredniego od- działywania na cenę (działania interwencyjne).
W Polsce kształtowanie się cen zbóż warunkują nie tylko prze- pisy na poziomie UE, lecz również na świecie, w szczególno- ści w krajach będących największymi importerami i eksporte- rami surowca, gdyż przekładają się one na tendencje globalne.
W sezonie 2010/2011, jak również oczekujemy w sezonie 2011/2012, największe znaczenie w tym zakresie będzie mieć polityka handlowa Rosji i Ukrainy.
W sezonie 2010/2011 w wyniku niekorzystnych warunków pogodowych podczas wegetacji i zbiorów zbóż w Rosji i na Ukrainie rządy tych państw podjęły decyzję o ochronie rynku wewnętrznego przed gwałtownymi wzrostami cen zbóż. Wg szacunków Międzynarodowej Rady Zbożowej produkcja zbóż w Rosji w skali roku spadła o 37% – do 59 mln t, a na Ukrainie, gdzie zebrano 38 mln t, o 16%.
Od 15 sierpnia 2010 r. Rosja, która w sezonie 2009/2010 była trzecim pod względem wielkości eksporterem zbóż, wpro- wadziła całkowity zakaz eksportu, przedłużony do końca bie- żącego sezonu. Rada oczekuje, iż w rezultacie eksport zbóż spadnie w sezonie 2010/2011 do 4,3 mln t w porównaniu z 22 mln t sezon wcześniej.
W październiku 2010 r. restrykcje w wywozie zbóż wprowa- dziła również Ukraina, ustanawiając kontyngenty eksportowe na zboża, które w rezultacie w ocenie Rady doprowadzą do spadku eksportu w sezonie 2010/2011 o blisko 40% do 12,5 mln t.
W rezultacie zaburzona została równowaga na rynku świato- wym, a państwa, które w ostatnich latach importowały rosyj- skie i ukraińskie zboże, zwróciły się ku USA, UE, Argentynie czy Australii, wywierając presję na wzrost cen.
Polityka handlowa Rosji i Ukrainy również w sezonie 2011/2012 będzie miała duże znaczenie dla kształtowania się cen zbóż w Europie i na świecie, szczególnie w okresie żniw i bezpo- średnio po nich. Informacje przekazywane przez przedsta- wicieli rządów tych państw wskazują, iż pewne ograniczenia w eksporcie zbóż mogą zostać utrzymane w kolejnym sezonie mimo spodziewanej odbudowy produkcji.
Ukraińskie Ministerstwo Rozwoju i Handlu podało, iż do 1 kwietnia 2010 r. zostały w pełni wykorzystane kontyngen- ty eksportowe na pszenicę, jęczmień i kukurydzę. Zgodnie z obecnie obowiązującymi przepisami kwoty na eksport zbóż z Ukrainy obowiązują do końca czerwca 2011 r.
W kwietniu 2011 r. premier Ukrainy, N. Azarov zapewnił, iż okres obowiązywania kontyngentów nie będzie ponownie przedłużony, gdyż zapasy na koniec sezonu 2010/2011 są wystarczające. Rezerwy państwowe na początku II kwartału 2011 r. to 1,6 mln t ziarna. Międzynarodowa Rada Zbożo- wa szacuje, iż całkowite zapasy zbóż w tym kraju 31 czerwca 2011 r. wyniosą 5,6 mln t, czyli będą o 1,4 mln t wyższe, niż przed rokiem (prognozy z 24 marca 2011 r.).
Z drugiej strony prezydent Ukrainy, W. Yanukovych, zapowie- dział w tym samym czasie możliwość wprowadzenia ceł eks- portowych na surowce rolne i żywność w celu zapewnienia bezpieczeństwa żywnościowego w kraju. Jednakże potwier- dził, iż kwoty eksportowe zostaną zniesione.
W przypadku Rosji rząd ofi cjalnie zapowiedział, iż rozważa utrzymanie zakazu eksportu ziarna do końca 2011 r. Jednakże według wypowiedzi premiera, W. Putina, jak również minister rolnictwa, Y. Skrynnik, granice miałyby pozostać zamknięte co najmniej do września bieżącego roku. Ostateczna decyzja od- nośnie do ograniczeń w handlu zostanie podjęta, gdy znane będą pierwsze wiarygodne szacunki tegorocznych zbiorów w Federacji.
Według ekspertów Amerykańskiego Departamentu ds. Rol- nictwa (USDA) wielkość produkcji pszenicy na Ukrainie w sezonie 2011/2012 może osiągnąć poziom 19,6 mln t, co oznacza wzrost o 16% w stosunku do poziomu 16,8 mln t w
biuletyn informacyjny KFPZ rynek zbóż
kończącym się sezonie 2010/2011. Jeszcze wyższe prognozy opublikowali autorzy raportu Strategie Grains (SG), według których w nadchodzącym sezonie zostanie zebrane na Ukra- inie 20,1 mln t pszenicy, podczas gdy w sezonie 2010/2011 szacują oni produkcję na 17,2 mln t. Oznacza to wzrost o 17%
w skali roku.
Szacunki zbiorów w nowym sezonie przekładają się także na oczekiwany wzrost potencjału eksportowego tego kraju.
Spodziewane zwiększenie eksportu jest również wynikiem wzrostu zapasów zbóż na Ukrainie, który był możliwy mimo gorszych zbiorów dzięki wprowadzeniu po zbiorach w 2010 r.
kontyngentów eksportowych na większość zbóż. Kontyngent na pszenicę obowiązujący do końca czerwca br. został wy- czerpany w pierwszym kwartale tego roku. Według informa- cji opublikowanych przez SG zapasy pszenicy w tym kraju na początku lipca 2011 r. wyniosą 4,6 mln t, wobec 2,2 mln t w analogicznym okresie przed rokiem. Mniej optymistyczne są prognozy ekspertów Międzynarodowej Rady Zbożowej, któ- rych zdaniem zapasy ukraińskiej pszenicy osiągną na początku nowego sezonu 3,4 mln t.
Ostatecznie USDA szacuje, iż eksport pszenicy z tego kraju w sezonie 2011/2012 osiągnie poziom 9 mln t, wobec 2,5 mln t w sezonie bieżącym. Podobnie jak przypadku zborów wyższe szacunki wolumenu wywozu prezentuje kwietniowy raport SG, z którego wynika, iż wywóz pszenicy w nowym
sezonie będzie ponad trzy razy wyższy aniżeli w bieżącym, szacowanym na 3,2 mln t, i wyniesie 9,9 mln t.
Niezależnie od źródła oczekuje się znaczącego wzrostu po-
tencjału eksportowego Ukrainy, nie tylko w przypadku pszeni- cy, lecz również innych zbóż.
Odmiennie wygląda sytuacja w przypadku Rosji. Obecnie po- jawiają się pierwsze szacunki tegorocznej tamtejszej produkcji zbóż. Wicepremier Rosji W. Zubkov poinformował w mar- cu, iż rząd szacuje, że zbiory w kraju wzrosną z niespełna 61 mln t w 2010 r. do 84-85 mln t w roku 2011. Według agencji analitycznej SovEcon produkcja będzie oscylować w grani- cach 80 mln t – agencja podaje przedział 75-85 mln t. Nato- miast Rosyjskie Zrzeszenie Producentów Zbóż prognozuje, iż w 2011 r. zebranych zostanie 85 mln t ziarna. Niezależnie od źródła spodziewane jest znaczące zwiększenie podaży zboża w Rosji, jednakże perspektywy odbudowy eksportu pozostają bardzo ograniczone.
Mając na uwadze, iż popyt wewnętrzny w tym kraju waha się w zależności od roku w granicach 72-74 mln t, odbudowanie zapasów i osiągnięcie potencjału eksportowego na poziomie z sezonów 2008/2009-2009/2010 będzie niemożliwe (zapasy
16-17 mln t, eksport 22-23 mln t). Z analizy bilansu popytu i podaży zbóż w tym kraju wynika, iż chociażby częściowy powrót Rosji na rynek światowy w roli eksportera będzie możliwy przy osiągnięciu zbiorów co najmniej na poziomie 84-85 mln t. Niemniej jednak nawet przy tej wielkości pro- dukcji, rząd może podjąć decyzję o utrzymaniu zakazu lub o wprowadzeniu ograniczeń w eksporcie w celu odbudowy zapasów wewnętrznych.
Przewidujemy, iż każda decyzja Rosji, która zapadnie w tej sprawie, silnie wpłynie na nastroje na rynku. W zależności od tego, czy będzie wcześniej zapowiadana, czy też zapadnie nagle, z różną siłą może się odbić na cenach na początku ko- lejnego sezonu.
Niemniej jednak, mimo że sytuacja na Ukrainie i w Rosji bę- dzie mieć duże znaczenie dla kształtowania się cen, szczegól- nie w okresie lipiec-wrzesień 2011 r., nie będzie ona determi- nować tendencji na rynku światowym w całym sezonie. Nadal duże znaczenie będą mieć m.in. tendencje cenowe na rynku roślin oleistych, nastroje na rynkach terminowych, globalny bilans popytu i podaży czy kurs dolara. W przypadku Polski i rynku wspólnotowego bardzo ważnym elementem będzie także kurs euro.
Izabela Dąbrowska-Kasiewicz Analityk Rynków Rolnych Banku BGŻ
biuletyn informacyjny KFPZ rynek zbóż
Krajowa Federacja Producentów Zbóż
Z E Ś W I A T A
W i a d o m o ś c i Z b o ż o w e
W kwietniowym raporcie Amerykańskiego Departamentu Rol- nego (USDA):
produkcja pszenicy w sezonie 2010/11 prognozowana jest na 647,2 mln ton. W sezonie 2009/10 została ona oszacowana na 683,8 mln ton wobec 682,2 mln ton sezon wcześniej.
produkcja jęczmienia w sezonie 2010/11 prognozowana jest na 123,8 mln ton. W sezonie 2009/10 została oszacowana na 150,3 mln ton wobec 155,2 mln ton sezon wcześniej.
produkcja zbóż paszowych w sezonie 2010/11 prognozo- wana jest na 1084,1 mln ton. W sezonie 2009/10 oceniono ją na 1108,3 mln ton wobec 1110,2 mln ton w poprzednim sezonie.
Pszenica
W sezonie 2010/11 nie ulega ona praktycznie zmianie od ubiegłe- go miesiąca, ponieważ większe zapasy otwarcia nie rekompensu- ją spadku wielkości światowej produkcji. Produkcja pszenicy ma- leje o 1,3 mln ton w Egipcie wślad za najnowszymi doniesieniami o niespotykanym spadku wielkości plonów (rok do roku). Spadek ten jest spowodowany wczesnym jak na porę roku upraw upa- łem, który pociągnął za sobą zapylenie i obniżenie wielkości ziar- na. Produkcja rośnie natomiast w Iranie, o 1 mln ton, w związku z większymi obszarami upraw.
Wielkość światowego handlu pszenicą rośnie wraz ze wzrostem importu w Turcji, Indonezji, Maroko, Jemenie, Egipcie i Peru.
Wzrosty te są częściowo kontrastowane przez spadek impor- tu w Syrii i Afganistanie. Wielkość światowego eksportu rośnie o 1,1 mln ton, przy czym o 1 mln ton rośnie eksport w Australii oraz o 1 mln ton w krajach UE 27, a także 0,6 mln ton w Brazylii.
Eksport maleje o 0,5 mln ton w Kanadzie i o kolejne 0,5 mln ton na Ukrainie, o 0,4 mln ton w Pakistanie oraz o 0,3 mln ton w Meksyku.
Wielkość światowej konsumpcji pszenicy w sezonie 2010/11 ma- leje o 0,8 mln ton, co odzwierciedla niewielkie spadki wykorzy- stania w sektorach spożywczym, nasiennym i przemysłowym w kilku krajach. Wzrost wykorzystania paszowego o 1 mln ton w Chinach jest kompensowany przez spadki: o 0,6 mln ton w Pakistanie i o 0,4 mln ton w Egipcie. Zapasy końcowe progno- zowane są na poziomie wyższym o 0,9 mln ton.
Zboża paszowe
W sezonie 2010/11 ich produkcja prognozowana jest na poziomie
o 6,3 mln ton większym, przy czym składa się na to wzrost o 1,8 mln ton wielkości zapasów otwarcia oraz o 4,5 mln ton więk- sza produkcja. Większe zapasy otwarcia kukurydzy i jęczmienia w Iranie składają się na większość zapasów przeniesionych.
Prawie połowa wzrostu wielkości produkcji to większe pro- gnozy produkcji sorgo w kilku krajach Afryki Podsaharyjskiej.
Wzrost wielkości produkcji prosa w krajach tego regionu zwięk- sza wielkość światowej produkcji zbóż paszowych o 1,4 mln ton. Światowa produkcja kukurydzy rośnie według prognoz o 1,2 mln ton, przy czym największe wzrosty są zlokalizowane w Brazylii, Ugandzie i Paragwaju. Produkcja w Brazylii rośnie o 2 mln ton wślad za wzrostem szacunków dotyczących wiel- kości obszarów upraw i plonów głównych upraw jarych, a tak- że większych zasiewów pod uprawy ozime. Wzrost produkcji o 0,5 mln ton w Ugandzie wynika z kilku zmian w prognozach w krajach afrykańskich w tym miesiącu. Produkcja w Paragwa- ju rośnie o 0,4 mln ton w wyniku korzystnego wpływu pogo- dy podczas okresu wzrostów, co powiększyło plony. Spadki produkcji odnotowuje się w Indonezji (-1,3 mln ton), a także w Egipcie (-0,5 mln ton) i w Afryce Południowej (-0,5 mln ton).
Prognoza wielkości handlu światowego w sezonie 2010/11 ro- śnie nieznacznie w tym miesiącu: o 0,9 mln ton rośnie prognoza importu w Indonezji i o 0,5 mln ton w Chinach. Wzrosty spo- dziewane w Chinach są związane z krótkoterminowym spad- kiem światowych cen kukurydzy w połowie marca, co stworzyło dobre okazje zakupowe chińskim importerom. Nie ma jednak jak dotąd potwierdzeń transakcji. Import kukurydzy do Kana- dy maleje o 0,4 mln ton w wyniku niedużych dostaw z USA.
Eksport kukurydzy rośnie o 1,5 mln ton w Brazylii i o 0,3 mln ton w Paragwaju – w obydwu krajach rośnie produkcja i podaż.
Spadek eksportu prognozuje się dla Afryki Południowej i Tajlandii – w każdym kraju po 0,5 mln ton. Światowa konsumpcja kuku- rydzy rośnie o 3,1 mln ton, co związane jest ze zwiększonym wykorzystaniem paszowym w Chinach, Brazylii i Tajlandii oraz zwiększonym zapotrzebowaniem w sektorach: spożywczym, nasiennym i przemysłowym w Chinach oraz kilku krajach afry- kańskich, w których kukurydza jest podstawowym produktem spożywczym. Prognozowany, całkowity stan zapasów końco- wych kukurydzy maleje o 0,7 mln ton.
PRODUKCJA ZBÓŻ – ŚWIAT
W kwietniowym wydaniu raportu francuska fi rma analityczna Stra-
tegie Grains pozostawiła bez większych zmian prognozy tegorocz- nych zbiorów zbóż w Unii Europejskiej – w wysokości 289,7 mln ton, co oznacza wzrost 6% w porównaniu z wynikami zeszłorocz-
!["Funkcje sztuki w teologii", Tadeusz Dzidek, Kraków 2013 : [recenzja]]()