KACIK DLA GOSPODYN
R ok. I D O D A T E K D O „ R O L N I X A “ Nr. 8
Co kupuj^ kobiety?
Hasto samowystarczainoäci jest haslem daia.
Nietylko u aas. Do samowystarczalnoöci, do niesprowadzania i niekupowaaia aitykulöw zagra- nicznych nawolujq i zapobiegliwe Niamey i konser- watywna Anglja i Franeja, fetora ze wszysikich panstw najpr§dzej doszla po wojnie do röwnowagi ekonomieznej i Ameryka, przesycona nadmiarem swojej produkcji. Wszyscy chcq kupowac tylko u swoich, a sprzedawac obcym. Kazdy chce si§
ograniczyc tylko do tego, eo wytwarza jego kraj 1 bardzo si§ gniewa, ze zaraza samowystarczalnoici szerzy si§ na inne, o§cienne panstwa.
Dia popierania towarow krajowych i bojkota wyroböw zagranicznych tworzq si§ ligi, stowarzy- szenia, komitety. Zwlaszcza Anglja wykazoje w tej dziedzinie duzo inicjatywy i energji. Liga Samowy- starczalnoäci stara sIq pozyskac jak najwi^cej ezlonköw mi^dzy kobietami, gdyz, jak wykazaia atatystyka, sporzqdzona niedawno przez p. M. Collum
— wi§kszo£c pieni^dzy przeplywa przez r§ce kobiet.
Oto kiika cyfr, charskterystycznych dla Anglji.
98 proc. tkanin jedwabayeh kupuja kobiety, a tylko 2 proc. m^üczyzai. Nie znaczy to, ze ko
biety zuzywajq owe 98 proc., a m^zczyzni tylko 2 proc.! Jedwabna bielizna m§ska jest w Anglji w wielkiem uäyciu, ale jest to sprawunek, ktöry zalatwiajq przewaznie kobiety.
Kobiety röwniez stanowiq przewaznie klientel?
jubileröw. Cale 90 proc. klejnotöw kupujq w Wielkiej Brytanji — kobiety. Powiedzmy sobie szczerze — dla siebie. Owe 10 proc., kupowanych
przez m§zczyzn — t eiofiarowywane s$ plci pi^knej.
2e 81 proc. artykulöw spozywczych kupujq kobiety — jest to rzecz calkiem naturalna, ale zdziwilo mi§, ze Angielki placq za 71 proc. wszy*
stkicb pianin i 67 proc. wyroböw skörzanych. Sq tez powaznemi odbiorczyniami m^skicb skarpetek i ubran dla chlopcöw, bo obie te pozycje obliczyla panl Mc Collum na 75 proc. kazda! Co si§ tyczy samochodöw — to kupowanie ich jest jeszcze przy- wilejem m§skim: tylko 41 proc. tranzakcyj z firma- mi samochodowemi zawierajq kobiety. Natomiast perfumerja 78 proc. zarobköw inkasujq od kobiet.
I tak dalej i tak dalej, Pani Mc Collum chce dowieöc temi cyframi, ze wi§kszo§c pieni^dzy, tak zwanych „domowych“, przeplywa przez r§ce kobiet i te röwnowaga budzsetowa panstwa zalezna jest od patrjotycznego ufiwiadomienia nie obywateli, a oby- watelek.
S^dz§, ze bardzo podobnie dzieje si<j w Polsce i ze jeÄeli ktöraö z gal^zi naszego przemyslujkuleje, to tylko z winy kobiet.
Wyjqtek stanowiq krawaty. Kobiety krawatöw
nie kupujq, bo c ötznaczq owe 3 proc. (wedlug p.
Mc Collum) pienigdzy kobiecycb, jakq poeblaniajq krawaty... Dlaczego? Czy m§4czyzni nie ufajq w tym wzgl§dzie kobietom, czy tez kobiety tak malo dbajq o t§ ozdob§ m§skiego stroju?
Mniejsza zresztq o to. Ale jeieli budiet nasz b^dzie blerny — zastrzegamy si§, to nie nasza
wina, bo my kr watöw (a sprowadza ri§ je prze nie kujujemy.
6 0 S P C 0 Y H I E !
Czy juz n ilczyeie do Kola w waszej wiosce i c/.y radzicle nad podnirsienieni wsl polski: j.
Hodowcy drobiu na Poinorzu.
Ze wzgl^du ra odbywajqce si§ wylsgi Pomor- ska lzba Rolnicza podaje npis uznanych przez nir hodowli drobiu n i Pomorzn.
Kury zielono >6zki kuropatwiane u: p Golgbiew- skiego — Kowalewo Pom., p. Nagörskiej - Staro gard, Rynek 9, p. Negowskiej — Kollncz (p. Staro- gard), maj. Dzwisrsno (p. Chelmza) i w Srednie Panstw. Szkole Hodowlano-Rolniczej w D§bowe L$ce (p. Wqbrzezio).
Leghorny bis'e amerykanskie: p. F. Cfol§biew- ski — Kowalewo Pom., p. F. Rüehardt - - ( 'zachöw ki (p. Biskupiec Pom.), p. T. Gebrke - - Osie (p Swiecie), p. 2e!e vska — IJnislaw, p. Ncg-wska - Koiincz (p. Starogard), p. Bokowa — Starjgard, p.
Jaworska — Augastowo p, Pol. Brzozie (po v. Brod- nica), p. F. Grzelt — Otloezyn (pow. Tor uii), p. Pra- bucka — Nowa WieS, p. Kries — Slawk jT.o.
Wyandotty biale: p. W. Gol§biewski — Kowale
wo Pom., p. F. Rücbardt — Czachöwki p. Bisku • piec, p. Kentzerowa — Lipniczki p. Papcwo To- runskie.
Rhode Island y Karmazyny: p. W. GoLjbi awski - - Kowalewo Pom.; p. T. Haerle — Lipieitek p.
p. Kornatowo; M j. Dzwirrzno — p. Cheim:'a; p. F.
Dabinski — Gradziqdz (Cytadela); Maj. Uöc (P- Chelmno); p. J. Jacynowa — Pasieki p. Malki (pow.
Brodnica); p. K. Bokowa Starogard, Rynek 9 i Sredni t Szkola Hodowla lO-Rolni^za w D^bowej Lqce ([.
Wqb^zezno).
G§si pomorsde: p. W. Gol^biewski - Kowale • wo Pom.; ks. piob. Z. Zi§tarski — B itrz’lowo p.
Lubianka (pow. Torun); p. E. Kentzerowa Lipniczki, p. Papowo Torui'skie; p. J. Jacynowa — Pasieki p.
Malki (pow. BrO'lnica); Maj. 11 äc (p. Chelnro); Maj.
Dzwierzno (p. C helma) PÖrednia Panstw. Szkola Hodowlano-Rolnicza w Dqbowej Lqce.
Adresy bodowcöw kaczek Pekingöw i ndykow bronzowych Mat iulöw poda na z^danie Pf m. lzba Rolnicza.
mp-
Rady dla gospodyn
))röb.
Kury, *akie jkcl wiek bqdz rasy, teraz najwi^cej jaj skladajq. Nasadzac na jaja kury, kiczkl, gqst i indyczki, zwa ac zaö pilnie na porzqdae w gnia
zdach i piel^gnowac starannie mlode wyl^gle kur- czqtka i t. p. Nie zapominac tez o strzeüeniu dro- biu przed drapieznemi ptakami, szczurami i iasicami i nie wypuszczac miodycb na deszcz i wilgoc. Kurom dawac zielenlny i Swieiej trawy albo koniczyny, Miode kaczki mozna w pierwszych zaraz dniach wypuöcic na wod§.
R acjonalnä produkcja jaj.
Chcqc osiqgnqc najwyiszq cen§ za jaja, naleSy dostarCzac na rynki zbytn jaja duze powyzej 50 gramöw sztuka, öwieze, ze skorupk^ czystq, leez nie mytq. Aby möc otrzymae jaja ze ekorupkq czyatq, naleiy gniazda dla nieänych kur utrzymy- wac w czystoöci oraz podkladac jaja sztuczne np.
z gipsu, poreeiany itd.,'a naturalnie cz§sto z gniazda wybierac, aby je kury nie ogrzewaiy. Hodowae kury, niosqce duze jaja i w duzej iloäci.
Do czasu sprzedazy jaj przechowywac je w miejscu suchem, czystem i cbiodnera.
Nie sprzedawac jaj latem starszych nad trzy, zimq nad pi§c dni. Tylko jaja öwieze i z czystq Bkorupkq sq najzdrowszym pokarmem.
Najkorzystniejszy zbyt jaj zapewniajq spöidziel- ! nie mleczarskie.
R ekord nlesüoSci k u ry.
Na ogölnokrajowym konkursie nieänoöci kur w Anglji rekord nieSnoäci zdobyia kura rasy Wyan- dote, ktöra w ciqgu roku zniosta 329 jaj. Ten wy- soki wynik otrzymano na skutek dlugoletniego do*
boru w kierunku nieönoöei jej przodköw. Wymie- niona kura, ktöra nosi nazw§ Cbisbury Qeoen 2, nie jest zreszty unikatem. W przesztym roku w Pot. Ameryce, a mianowicie w Kolumbji na kon- kurBie nleönoöci jedna z kur zniosia w ciqgu roku 336 jaj, a w Australji na podobnym konkursie za- notowano wypadek, kiedy kura rasy Aastralop znio- eta 344 jaja. Jest to nieslychana produkcja kury, zwlaszcza, iz przeci§tna waga zniesionych jaj wy- padta ponad 50 gr. na sztuk§. Z tego wynika, iz kura ta znlosta w ciqgu roku przeszlo 17 kg. jaj czyli niemal 6 razy tyle, co sama waiy. Widzimy, jak dzi^ki racjonalnym metodom doboru i chowu moina doprowadzic kury do bardzo wysokiej wy- dajnoöci.
mmrirmr ...iwiBinimiiiTiiimiT — r~ " T nmnr---
Pokaz prac konkursowych.
Na jeaieni b. roku projektujemy urzqdzic pokaz prac kursöw kulturalnc-ofiwiatowych w jednem z na- azych miasteczek. Dotqd kursöw tych odbyto si§
w naszym powiecie 3, dalsze 2 sq obecnie prowa- dzone, a jeden jest znpwu zgioszony. PoniewaÄ eheielibySrny do sierpnia rb. wykorzystac obie in- etruktorki P. T. R., b§dqce w naszym powiecie i przez to powi^kszyc zasob robötek na „wystaw§“, wobec tego prosimy te Kötka Rolnicze, ktöre prag- n§Jyby u siebte taki kurs urzqdzic, o spieszne na- deslanie zgtoszen. Kurs trwa 2 miesiqce, moze rozpocz^c si§ od 20 maja. Optata od uczestniezki kursu wynlesie za caly czas trwania kursu 20 zt, pod warunkiem, o ile zgtosi si§ conajmniej 20 uczestniczek. Blizszych szczegötöw co do powyzsze- go kursu dowiedziec si§ mozna w Ioitruktorjacie i Sekretarjacie P.T. R. w Nowemmieöcie. Ze swej strony kurs ten gorqco zalecamy do przeprowadze-
nia. Pow. Tow. Roln.
Zakonczenie kursu w Szkole gospodarstwa wiejskiego.
Samplawa* W srod§, dnia 16 kwietnia rb., odbyto si§
w Samptawie zakonczenie & miesi$cznego kursu gospodarczego dla dziewcz^t. W poniedziatek uczestniezki kursu odbyty w miejscowym koöciele parafjalnym wspöln^ spowied^, a nast§p- nego dnia przyst^pity razem do Komunji Wielkanocnej.
W ärod§ za§ odbyto sl§ w koäciele nabozeüstwo, odprawione na intencj§ zakoüezenia kursu, ktöre odprawit miejscowy ks.
prob. Strehl, prezes Köika Rolniczego. Nast^pnie w obecnoicl przedstawicieli Pom. Izby Roln., Pom. Tow. Roln. i go6ci odbyty si§ egzaminy uczenic, ktöre rozpocz^ty si§ o godz.
11-tej, a trwaty do godz. 1,30. üczenice, w liezbie, 50 egzami- nowane byty z nast^p. przedmiotöw: religji, przez Wielebn.
ks. prob. Strehla, nauki o Polsce wspölczesnej, botaniki, polskiego, geometrji, rachunköw, warzywnictwa, kulinarstwa kroju i szycia etc, przez grono nauczycielek szkoty gospodar- skiej. IJczenice na stawiane pytania odpowiadaiy dobrze, co przypisac naleiy spr^iyBtemu dziataniu sil nauczycielskich.
Przed egzaminami, w czasie i po egzaminie, üczenice od§pie- waly kiika pie^ni religijn. i ^wieckich, Jak röwniei wygtoszono kilka deklaraacyj. Po egzaminach wygtosit przemöwienie pozegnalne Dyrektor Pom. Izby Roln., zachQcaj^c ich do dal- szej intensywnej pracy w celu podniesienia poziomu wiedzy.
Szkota data pocz^tek nauki, w domu zaö trzeba dalej si§
ksztatclc. Nast^pnie przemawiat wiel. ks. prob. Strehl w imieniu okolicznej ludnoäci i mieisc. Köika Roln., wyraiafac swoje zadowolenie z pozostawienia szkoty gospodarskiej w Samptawie, a iyezenia panienkom na dalsz^ drog§ iycla.
Dtuisze przemöwienie wygtosit Naczelnik Wydz. Oöw. Pom.
Izby Roln., zach^caj^e panienki do szerzenia wiadomoÄci, zdobytych w szkole, wöröd najblizszego otoczeuia, wöröd swoich kolezanek, obiecuj^c gmach szkoty rozbudowac, gdyby tylko znalazta si§ pokazna liezba uczenic, w co w^tpiö nie naleiy, gdyz panienki, ktöre szkot§ ukonczyly, b§d^ Jej pro- pagatorkami, za ich przyktadem jeszcze wi§cej uczennic na nowy kurs ßi§ zapiszjt. W koheu przemawiat jeszcze p. Sero- zynski, w imieniu Pom. Tow. Rolniczego, wyraiaj^c t§ btog^
nadziej^, ze przyszie pokolenie, wyehowane w polskiej szkole 1 w poiakim ducho, b^dzie lepiej gospodarowac na ojezystym zagonie, gdy i kobleta b§dzie fachowo przygotowana.
Przed rozdaniem öwiadectw dzlewcz^ta, widocznie®z powodu zbliiai^cej si§ chwili rozstania si§ ze szkoty, nie mogty po- wstrzymac si§ od ptaczu.
W dalszym ci^gu odbyto si§ zwiedzenie pokazu prac, wykonanych przez üczenice na kursie. W pi^knle przybra- nej sali w röine nadzwyczaj tadne eksponaty, jak chustki wetniane, obrusy, poduszeezki, chusteczki e. t. c. Pokaz wypadt imponuj^co. Przedewszystklem zwracaty uwag§
pi^kne hafty kaszubskie, zyskuj^ce u nas coraz szeraze roz- powszechnienie.
Po pokazie odbyta si§ wspölna kawka przy suto zastawio- nych stotach. Smacznie sporz^dzony tort migdatowy, sznytki obkladane, pierniki etc., przygotowane i podane przez ucze- nice, zjadane byty przez biesiadniköw zapetytem.
W koficu nast^pita wspölna fotografja kursistek wraz z przybytymi przedstawicielami wtadz i goöömi w ogrodzie szkolnym.
Chwila zamkni^cia kursu szczegölnie kursist- kom, ktöre z ialem i tz^ w oku opuszczaiy szkoty, zostanie w dtugiej, niezatartej pami^ci. Chwile, przeiyte w szkole w gronie tylu röwieöniczek, niezawodnie zaliczyö b§d«i mogty do najpi^kniejszych dni w swojem iycia. Od teraz po przeiyciu öwi^t Wielkanocnych zacznie si$ praca we wtasnym warszta- cie u rcdzicöw, ktöra codziennym monotonnym trybern ptyn^ö b^dzie w dal. Od przysztej gospodyni, a szczegölnie od tej go- spodyni, ktöra miata to azcz^öcie szkoty ufcoüczyc, zaleieö b^dzie, czy w domu panowac b^dzie dostatek, lad, porz^- dek aibo uie. Tylko fachowo przygotowana gospodyni b§dzie zdolna ostodzic niejedn^ gorzk^ chwil§, ktör** niejeden z nas rolniköw w obecnem krytycznem potozeniu przeiywa.
A zatem dziewez^ta, ktöreöcie szkot§ gospodarsksi w Sam
ptawie ukoÄczyty razem z kursistkami kursöw kulturalno- oäwiatowych PTR., ktörych Was jest w powiecie przeszlo 150, starajeie si§ za wszelk^ cen§ nieöc ten kaganlec oäwiaty w^röd szerokich mas. Tylko oöwiecony rolnik czy rolniczka b§d^ raogli w tym wyscigu pracy dotrzymac kroku. Swiat szybko post^puje naprzöd, kto w jego pochodzie nie dotrzyma kroku, teu si§ cofa wstecz. Raino wi^c kochane absolwentki kursöw rolniczych zabierzcie si§ do dzleta. Niech kaida z was b§dzie pionerem oöwlaty w§röd gospodyü w swojej wsl!
W ten sposöb spetnita by si§ senteneja, zawarta w „Odzie do mtodoöci“ i bryt§ zapleöaiatji ruszylibyömy z posad öwiat^, zepchn^wszy \f\ na nowe tory. Jeden z obecnych.
