stopa procentowastopa procentowa

(1)

EKOOMIA EKOOMIA

WYKŁADY WYKŁADY prowadzący prowadzący

dr ADRIA HORZYK dr ADRIA HORZYK

http://home.agh.edu.pl/~horzyk http://home.agh.edu.pl/~horzyk http://home.agh.edu.pl/~horzyk http://home.agh.edu.pl/~horzyk

ee--mail: mail: horzyk@agh.edu.pl horzyk@agh.edu.pl tel.: 012

tel.: 012--617 617--4319 4319 Konsultacje paw. D

Konsultacje paw. D--13/325 13/325

(2)

EKOOMIA

EKOOMIA -- ZAKRES ZAKRES PORUSZAYCH PORUSZAYCH ZAGADIEŃ ZAGADIEŃ

• Wprowadzenie do zagadnień ekonomii, finansów, pieniądza

• Makroekonomiczne wpływy na finanse przedsiębiorstwa

• Mikroekonomiczne wpływy na finanse przedsiębiorstwa

• Zarządzanie finansami przedsiębiorstwa:

– analiza – planowanie – strategie

– płynność finansowa

– finansowanie inwestycji (leasing x kredyt x emisja akcji, obligacji itp.) – kredyt kupiecki

– kredyt kupiecki

– oszczędności podatkowe – aktywa i pasywa

– rachunek zysków i strat – bilans

– przepływy finansowe

• Biznesplan

– przygotowanie

– najważniejsze punkty biznesplanu (na co zwrócić uwagę)

• Planowanie biznesu

(3)

ZALICZEIE PRZEDMIOTU ZALICZEIE PRZEDMIOTU

Określenie sposobu zaliczenia wykładu obowiązkowego:

• Obecność na wykładach

• Zaliczenie ćwiczeń Proszę przygotować

Proszę przygotować listę obecnościlistę obecności i na każdym następnym i na każdym następnym wykładzie sporządzać ją bez konieczności przypominania wykładzie sporządzać ją bez konieczności przypominania

o tym fakcie przeze mnie!

(4)

PIEIĄDZ PIEIĄDZ

BPortal.pl (prezentacje multimedialne):

• Cechy pieniądza

• Psucie pieniądza

• Świat bez pieniądza

• Problem z pieniądzem kruszcowym

• Zabezpieczenia polskich banknotów

(5)

WŁASOŚCI PIEIĄDZA WŁASOŚCI PIEIĄDZA

Gospodarka barterowa – polega na bezpośredniej wymianie jednych towarów i usług na drugie.

Gospodarka pieniężna – pozwala ominąć niewygody związane z bezpośrednią wymianą dzięki użyciu pieniądza.

Pieniądz – to środek umożliwiający wymianę dóbr i usług, a jego funkcje może pełnić cokolwiek, co tylko jest powszechnie akceptowane (kamienie szlachetne, złoto, srebro, platyna, diamenty, perły, banknoty, monety, zapisy na rachunkach bankowych, ...). Określony środek wymiany może być powszechnie akceptowany jako pieniądz, gdy posiada następujące cechy:

trwałość– nie ulega zepsuciu, zniszczeniu, naturalnym ubytkom, roztopieniu, ...

przenośność – nie powinien być ciężki ani dużej objętości i powinien umożliwiać łatwe przenoszenie znacznych wartości,

podzielność – środek pełniący funkcję pieniądza musi być łatwo podzielny na mniejsze jednostki bez straty na wartości, podzielność środka płatniczego musi być wystarczająco duża tak, by umożliwić zapłatę nawet za bardzo drobne dobra i usługi.

ograniczona podaż – jest warunkiem podstawowym, gwarantującym pewną ustaloną wartość wybranego środka płatniczego.

(6)

MOTYWY POSIADAIA PIEIĄDZA MOTYWY POSIADAIA PIEIĄDZA

• transakcyjny – robienie rutynowych zakupów i płatności,

• ostrożnościowy – na przypadek poniesienia niespodziewanych kosztów, np. nieszczęśliwego wypadku, kosztów leczenia itp.,

• spekulacyjny – sfinalizowanie niespodziewanej bardzo korzystnej transakcji.

(7)

PODSTAWOWE FUKCJE PIEIĄDZA PODSTAWOWE FUKCJE PIEIĄDZA

Pieniądz jako miernik wartości:

• Pieniądz umożliwia oszczędność czasu i energii przy przeliczaniu, co ile jest warte, oraz upraszcza sposób dodawania wartości dóbr i usług. Firmy posługując się miernikiem pieniężnym mogą zsumować wszystkie nakłady obliczając koszty, mogą obliczyć przychody sumując wartości wszystkich sprzedanych produktów i usług i w końcu obliczyć zyski odejmując nakłady od przychodów.

Pieniądz jako środek wymiany:

• Jest to najważniejsza spośród funkcji pieniądza, albowiem we współczesnych gospodarstwach pieniądz wchodzi niemal do wszystkich transakcji rynkowych. Jego istnienie umożliwia ominięcie podwójnej zgodności potrzeb niezbędnej w gosp.

barterowej.

Pieniądz jako środek płatniczy (miernik odroczonych płatności):

• W przypadku konieczności płatności w przyszłości (np. zakup na raty, obligacje) za zawartą transakcję Pieniądz umożliwia dokonywanie zapłaty z uwzględnieniem inflacji (inflacja związana jest z istnieniem pieniądza, którego wartość realna nie odpowiada jego wartości nominalnej).

Pieniądz jako środek tezauryzacji:

• Oszczędności, czyli gromadzenie majątku, za które można kupić dobra i usługi w przyszłości, mogą przyjmować postać pieniądza. To na ile pieniądze są dobrym środkiem gromadzenia majątku (tezauryzacji) zależy od stopy inflacji. Im jest ona większa tym pieniądze bardziej tracą swoją wartość.

(8)

FORMY PIEIĄDZA FORMY PIEIĄDZA

Dawniej formę pieniądza pełniły najczęściej różnego rodzaju monety tłoczone z metali szlachetnych (złoto, srebro) – wartość kruszcu użytego do ich wykonania była zarazem rękojmią ich wartości.

Współcześnie wyodrębnia się dwie formy pieniądza:

• Pieniądz gotówkowy (realny) – wykonany z pewnej materialnej substancji, występujący zazwyczaj w postaci:

substancji, występujący zazwyczaj w postaci:

– pieniądza papierowego (banknot, bilet bankowy), – bilonu tłoczonego z metali pospolitych.

• Pieniądz bankowy (bezgotówkowy, rozrachunkowy) – który nie posiada materialnej postaci fizycznej, lecz istnieje w postaci zapisów bankowych i stanowi przedmiot ewidencji księgowości banków. Są to depozyty na rachunkach bankowych, pozwalające na rozliczenia bezgotówkowe pomiędzy jednostkami posiadającymi rachunki w bankach.

(9)

ROLA PIEIĄDZA W GOSPODARCE ROLA PIEIĄDZA W GOSPODARCE

aktywna – związana z obiegiem i przepływami pieniądza,

pasywna – wiąże się z takimi zjawiskami pieniężnymi jak ceny i stopy procentowe.

(10)

SIŁA ABYWCZA PIEIĄDZA SIŁA ABYWCZA PIEIĄDZA

Siła nabywcza pieniądza – jest to ilość różnych dóbr i usług, które można kupić w określonym czasie i przestrzeni za określoną wartość pieniężną, np.:

• popyt > podaż ceny rosną spada siła nabywcza pieniądza

• popyt < podaż ceny spadają wzrasta siła nabywcza

• popyt < podaż ceny spadają wzrasta siła nabywcza pieniądza

• inflacja wzrasta poziom cen spada wartość realna pieniądza i jego siła nabywcza

• deflacja spada poziom cen podnosi się wartość realna pieniądza i jego siła nabywcza

(11)

PIEIĄDZ I IFLACJA PIEIĄDZ I IFLACJA

• Inflacja

• Zjawisko inflacji

• Wpływ inflacji

• Pożądany poziom inflacji

• Pomiar inflacji i wskaźniki rynku pracy

(12)

PIEIĄDZ A ŚWIECIE PIEIĄDZ A ŚWIECIE

W międzynarodowych stosunkach gospodarczych posługujemy się tzw. pieniądzem światowym, który musi spełniać wszystkie podstawowe funkcje pieniądza, a ponadto musi się charakteryzować pewną stabilnością swojej wartości realnej względem wartości nominalnej, np.:

• pieniądze narodowe państw o najwyższym poziomie rozwoju gospodarczego, które są zarazem gwarantem jego wartości:

gospodarczego, które są zarazem gwarantem jego wartości:

frank szwajcarski, dolar USA, jen japoński, ...

• pieniądze ponadnarodowe: Euro (jednolita waluta Unii Europejskiej), SDR (Special Drawing Raight – utworzony przez Międzynarodowy Fundusz Walutowy; ma postać abstrakcyjną, gdyż jego obieg oparty jest na uzgodnieniach rządów i banków centralnych, które zobowiązał się stosować tę jednostkę we wzajemnych rozliczeniach).

(13)

EURO!

• Czas na euro!

• Euro

• Bezpieczny jak euro

(14)

PŁYOŚĆ PIEIĄDZA PŁYOŚĆ PIEIĄDZA

W gospodarce rynkowej pieniądz pełni również rolę dobra

płynnego. Płynność można odnieść do wszelkich materialnych składników majątku, jeśli mogą być swobodnie sprzedane

(wymienione) na pieniądze w dowolnym momencie bez strat.

Płynność pieniądza polega na tym, że może on być bez żadnych ograniczeń i w dowolnym momencie wymieniany na zasoby

rzeczowe, dowolnie wybrane spośród oferowanych do wymiany rynkowej. Dzięki swej płynności pieniądz zapewnia możliwość rynkowej. Dzięki swej płynności pieniądz zapewnia możliwość dokonywania swobodnych wyborów wynikających z osobistych preferencji posiadacza. Pieniądz jest uosobieniem najbardziej uniwersalnej i doskonałej formy płynności, w związku z czym jest najbardziej poszukiwanym i użytecznym dobrem płynnym.

(15)

POPYT I PODAŻ PIEIĄDZA POPYT I PODAŻ PIEIĄDZA

Popyt na pieniądz (MD – demand for money) – określany jako posiadanie określonego zasobu pieniądza w określonym czasie, miejscu i warunkach; jest zależnością między wielkością zasobu pieniądza, jaki ludzie chcą posiadać, a stopą procentową (wyższe stopy procentowe spada popyt na pieniądz; niższe stopy procentowe rośnie popyt na pieniądz). Wzrost dochodów powoduje wzrost popytu na pieniądz, gdyż ludzie dysponując większym dochodem, chcą zawierać więcej transakcji (powoduje przesunięcie krzywej MD na prawo).

MS

stopa procentowa

Krzywa popytu na pieniądz pokazuje

MS

Stopa procentowa

MD

równowagi

mld zł

stopa procentowa

Krzywa popytu na pieniądz pokazuje graficznie zależność między wielkością zasobu pieniądza, jaki ludzie chcą utrzymać, a wielkością stopy procentowej.

Podaż pieniądza (MS – supply of money) – ilość pieniądza dostępna w

gospodarce regulowana przez bank centralny, jest stała i nie zmienia się wraz ze zmianami stopy procentowej!

(16)

PODAŻ PIEIĄDZA PODAŻ PIEIĄDZA

• Podaż pieniądza

• Rezerwa rewaluacyjna

(17)

DEPOZYTY BAKOWE DEPOZYTY BAKOWE

Depozyty bankowe – są zapisami bankowymi odpowiadającymi ilości i rodzaju pieniądza ulokowanego w depozycie. Depozyty umożliwiają dokonywanie transakcji bezgotówkowych oraz udzielanie pożyczek przez banki. Depozyty mogą być wycofane przez ich właścicieli, więc banki są zobowiązane do utrzymywania określonej ilości pieniądza, określanej jako stopa rezerw obowiązkowych.

Stopa rezerw obowiązkowych określa, jaką część depozytów banki muszą zatrzymać w skarbcach jako rezerwę obowiązkową.

Depozyty bieżące – są płatne na żądanie, więc właściciel depozytu ma zawsze dostęp do pieniędzy, lecz płaci za to niższym oprocentowaniem depozytu.

Depozyty oszczędnościowe – przynoszą większy dochód (są wyżej oprocentowane), ale za to właściciel depozytu zobowiązuje się nie

podejmować pieniędzy przed uwzględnionym terminem. Jeśli podejmie pieniądze wcześniej, to zazwyczaj przepadają odsetki od złożonego

depozytu.

(18)

ARZĘDZIA KREDYTOWE, BAKI i REZERWY

• Bank, pośrednicy finansowi

• Bankowy fundusz gwarancyjny

• System bankowy

• ERM II

• ie taki weksel straszny

• Międzybankowy rynek pieniężny

• Rodzaje kart płatniczych

• Podmioty i przebieg transakcji kartowej

• Zakupy przez Internet

• Fundusze inwestycyjne

• System emerytalny

(19)

STOPY PROCETOWE STOPY PROCETOWE

Stopa procentowa równowagi – to taka stopa procentowa, która jest wyznaczona przez punkt przecięcia krzywych popytu i podaży pieniądza.

Równowaga na rynku pieniężnym – powstaje na rynku pieniężnym, jeśli stopa procentowa wyznaczona jest przez punkt przecięcia krzywych popytu i podaży pieniądza.

• Stopy procentowe

• Stopy procentowe a inflacja

(20)

PRZEDSIĘBIORCZOŚĆ PRZEDSIĘBIORCZOŚĆ

• Dlaczego potrzebny jest wolny rynek?

• Prawo popytu i podaży

• Przedsiębiorstwa prywatne

• Co hamuje przedsiębiorczość?

• Formy prowadzenia działalności gospodarczej

• Konkurencja

• Marketing

• Bitwa o handel cz. 1

• Bitwa o handel cz. 2

• Pierwszy milion

• Wakacje marzeń

• Fuzje i przejęcia przedsiębiorstw

(21)

POLITYKA PIEIĘŻA i BAK CETRALY POLITYKA PIEIĘŻA i BAK CETRALY

Polityka monetarna (pieniężna) jest rodzajem polityki gospodarczej, a polega na kształtowaniu podaży pieniądza w gospodarce poprzez określanie stopy redyskontowej, stopy rezerw obowiązkowych i przeprowadzanie operacji otwartego rynku. Polityka monetarna realizowana jest przez bank centralny i wpływa na wielkość podaży kredytów na rynkach finansowych oraz na poziom stóp procentowych oferowanych przez banki.

przez banki.

Bank centralny (BC) – decyduje o wielkości podaży pieniądza w gospodarce, oddziałując na wielkość produkcji, zatrudnienia i inflacji. W Polsce rolę banku centralnego pełni BP.

(22)

FUKCJE BAKU CETRALEGO FUKCJE BAKU CETRALEGO

• Emitowanie banknotów – BC jest tzw. bankiem emisyjnym, który reguluje ilość pieniądza w obiegu rynkowym.

• Pełnienie roli banku banków – BC prowadzi rachunki innych banków i udziela im pożyczek.

• Obsługuje skarb państwa – prowadzi rachunki rządowe i przeprowadza w imieniu rządu operacje finansowe w kraju i za granicą oraz udziela rządowi pożyczek.

• Rola centrum walutowego kraju – decyduje o zapasach złota i walut zagranicznych, przeprowadza operacje interwencyjne w obronie kursu waluty krajowej.

• Wykonywanie czynności administracyjnych – np. kontrola banków.

• Banki centralne świata

(23)

RODZAJE POLITYKI MOETAREJ RODZAJE POLITYKI MOETAREJ

• Ekspansywna polityka monetarna polega na takim wykorzystaniu narzędzi polityki monetarnej, które prowadzi do zwiększenia podaży kredytów, a więc do zwiększenia podaży pieniądza w gospodarce. Prowadzi do wzrostu zagregowanej podaży*, a po pewnym czasie również do wzrostu zagregowanego popytu*.

• Restrykcyjna polityka monetarna polega na takim

wykorzystaniu narzędzi polityki monetarnej, które prowadzi do zmniejszenia podaży pieniądza w gospodarce, a więc do

zmniejszenia podaży kredytów, a tym samym do ograniczenia inwestycji. Prowadzi do zmniejszenia zagregowanej podaży*, a po pewnym czasie nawet do zmniejszenia zagregowanego

popytu*.

* Pojęcie zagregowanego popytu i podaży dotyczy całkowitego popytu i podaży we wszystkich gałęziach gospodarki w ujęciu całego rozważanego obszaru, np. kraju.

(24)

ARZĘDZIA POLITYKI MOETAREJ

Operacje otwartego rynku – polegają na zakupie i sprzedaży papierów wartościowych bankom i szerokiej publiczności.

• Kupując na otwartym rynku papiery wartościowe BC przyczynia się do zwiększenia rezerw w bankach i ilości pieniądza w obiegu, gdyż za ściągnięte z rynku papiery wartościowe bank płaci pieniądzem, co prowadzi do wzrostu udzielanych kredytów przez banki, czyli do wzrostu podaży pieniądza, obniżając jednocześnie stopę procentową.

• Sprzedaż na otwartym rynku papierów wartościowych prowadzi do odwrotnych rezultatów:

Banki i ludzie płacą pieniędzmi za papiery wartościowe, a więc udzielanie kredytów przez banki ulega ograniczeniom, prowadzi to do zmniejszenia podaży pieniądza i podwyższenia stopy procentowej.

Wyznaczenie stopy rezerw obowiązujących – determinuje wielkość kredytów udzielanych przez banki.

udzielanych przez banki.

• Jeśli stopa rośnie, to większa część depozytów musi pozostawać w skarbcu jako rezerwa obowiązkowa. Pozostaje wtedy mniej środków do udzielania kredytów, co prowadzi do ograniczenia podaży pieniądza.

• Obniżenie stopy rezerw obowiązkowych zwiększa ilość kredytów udzielanych przez banki, co sprawia, że podaż pieniądza rośnie.

Określenie stopy redyskontowej – czyli stopy procentowej dla kredytów zaciąganych w banku centralnym, której wysokość wpływa na wielkość kredytów udzielanych przez banki:

• iższa stopa redyskontowa – powoduje łatwiejsze zaciągania kredytów przez banki, czyli prowadzi do wzrostu ich rezerw i zwiększenia udzielanych przez nie kredytów oraz wzrostu podaży pieniądza w gospodarce.

• Podwyższeniu stopy redyskontowej towarzyszy zwiększenie stóp procentowych i zmniejszenie podaży pieniądza w gospodarce.

(25)

FUDUSZE KREDYTOWE FUDUSZE KREDYTOWE

Polityka monetarna bezpośrednio oddziałuje na popyt i podaż funduszy kredytowych:

Popyt na fundusze kredytowe (CD – demand for credits) – zgłaszany jest przez firmy, które chcą dokonywać inwestycji i zależny jest od poziomu stóp procentowych, wg których stóp procentowych, wg których banki udzielają kredyty.

Podaż funduszy kredytowych (CS – supply of credits) – zależna jest od wielkości depozytów bankowych, tworzą je w głównej mierze

oszczędności gospodarstw

domowych składanych w bankach i innych instytucjach finansowych.

(26)

KOSEKWECJE KOSEKWECJE

Konsekwencje dla gospodarki spowodowane wyznaczeniem stopy procentowej:

Zmiany stopy procentowej towarzyszą polityce monetarnej, natychmiast wpływają na zmiany wydatków inwestycyjnych, które oddziałują podwójnie: prowadzą do zmian zagregowanego popytu i mają wpływ na możliwości produkcyjne gospodarki. Jeśli inwestycje są promowane to rośnie zasób kapitału w gospodarce. Hamowanie inwestycji oznacza wolniejszy wzrost gospodarczy.

oznacza wolniejszy wzrost gospodarczy.

Konsekwencje stosowania polityki monetarnej:

Ekspansywna polityka monetarna jest realizowana przez bank centralny, jeżeli gospodarka znajduje się w depresji, prowadzi do wzrostu inwestycji i wzrostu zagregowanego popytu. Dzięki temu rośnie wielkość produkcji w gospodarce i nie występują zjawiska inflacyjne. Jeśli gospodarka osiągnęła pełne

zatrudnienie, to cały wzrost inwestycji prowadzi jedynie do wzrostu poziomu cen.

(27)

KREOWAIE PIEIĄDZA W SYSTEMIE BAKOWYM KREOWAIE PIEIĄDZA W SYSTEMIE BAKOWYM

Załóżmy, że stopa rezerw obowiązkowych wynosi 10%. Oznacza to, że tylko co najwyżej 90% wartości depozytów opuszcza banki w postaci udzielonych kredytów:

Pan Brodacz wpłaca do Banku Śląskiego 100 mln zł, wtedy 10 mln zł rezerwy BŚ i 90 mln zł kredyty

Bank Śląski udziela kredytu firmie „Cukierek” w wysokości 90 mln zł, przypisując na jej rachunek kwotę 90 mln zł (Podaż pieniądza wzrosła o 90 mln zł!)

Firma „Cukierek” wydaje otrzymane 90 mln zł na modernizację linii produkcyjnej (wzrost r-PB) płacąc za zakupione maszyny firmie produkcyjnej (wzrost r-PB) płacąc za zakupione maszyny firmie

„EuRoboty”, która wpłaca otrzymane pieniądze do banku PKO BP.

Bank PKO BP zmuszony jest zgodnie z obowiązującymi przepisami zwiększyć swoje rezerwy o 9 mln zł, a pozostałą kwotę, tj. 81 mln zł przeznaczyć na udzielanie kredytów.

Powyższy schemat: depozyty→→→→kredyty→→→→inwestycje→→→wydatki→

powtarza się kreując w systemie bankowym pieniądz o wartości 900 mln zł, co daje łączną wartość depozytów w wysokości 1000 mln zł, albowiem:

Mnożnik depozytów bankowych (D) jest

odwrotnością stopy rezerw obowiązkowych (R):

Jeśli więc depozyt pana Brodacza wynosił 100 mln zł, a R = 10%, to mnożnik depozytów D = 10.

D = R1

(28)

KREOWAIE PIEIĄDZA A RYKU KREOWAIE PIEIĄDZA A RYKU

• Mechanizm kreacji pieniądza

• Skąd banki mają pieniądze?

• Charakterystyka rynku kapitałowego

(29)

BEZROBOCIE BEZROBOCIE

• Zatrudnienie i bezrobocie

• Bezrobocie

• Skąd się bierze bezrobocie?

• Sztywne prawo pracy

• Płaca minimalna i jej konsekwencje

• Związki zawodowe

(30)

WZROST GOSPODARCZY WZROST GOSPODARCZY

• Wzrost gospodarczy

• Skąd bierze się wzrost gospodarczy?

• Wskaźniki makro

• Fundusze celowe

• Wydatki publiczne

• Zasady gospodarowania finansami publicznymi

(31)

GOSPODARKA OTWARTA GOSPODARKA OTWARTA

Gospodarka otwarta – to taka gospodarka, która jest otwarta na handel międzynarodowy. Otwarcie gospodarki na handel międzynarodowy niesie ze sobą duże korzyści, lecz również zagrożenia. Gospodarki otwarte działają w obliczu zjawiska rzadkości i współzależności.

O rzadkości mówimy w odniesieniu do pojedynczej gospodarki, ale ponieważ potrzeby na całym świecie są praktycznie nieograniczone, więc cały świat boryka się z ograniczeniem, jakim jest rzadkość produktów i czynników wytwórczych, w tym surowców naturalnych.

Dlatego konkurencja o ich zdobycie i kontrola nad nimi są tak ważne dla Dlatego konkurencja o ich zdobycie i kontrola nad nimi są tak ważne dla wszystkich krajów.

Współzależność z kolei spowodowana jest tym, że żaden kraj nie może (np.

nie posiada pewnych surowców naturalnych bądź nie dysponuje

odpowiednią technologią produkcji) i nie powinien (np. produkcja jest zbyt droga w porównaniu z wytworzeniem tych produktów w innym kraju) produkować absolutnie wszystkiego i to w ilościach, jakich

potrzebuje. Handel międzynarodowy umożliwia wykorzystanie większej ilości czynników wytwórczych oraz większą produkcję i konsumpcję

dóbr i usług.

(32)

HADEL MIĘDZYARODOWY HADEL MIĘDZYARODOWY

Dlaczego kraje ze sobą handlują?

• żeby zdobyć produkty i czynniki produkcyjne (np. w Polsce nie wystarczających złóż ropy i gazu ziemnego, nie ma też warunków do uprawy kawy czy herbaty),

• żeby lepiej wykorzystać krajowe czynniki produkcyjne (osiągając korzyści komparatywne)

• Gospodarka rynkowa

• Handel międzynarodowy

• Export i import

(33)

PRZYKŁAD KORZYŚCI HADLU MIĘDZYARODOWEGO PRZYKŁAD KORZYŚCI HADLU MIĘDZYARODOWEGO Przykład 1. (Korzyści komparatywne są przyczyną specjalizacji w

handlu.)

Dlaczego w dziewiętnastym wieku odnotowano bardzo dużą wymianę handlową pomiędzy Wielką Brytanią i Portugalią (W.B.

eksportowała do Portugalii sukno, importowała natomiast stamtąd wino), skoro każdy z tych krajów mógł produkować obydwa te dobra?

Portugalia Wielka Brytania

Eksport wina Eksport sukna

Import sukna Import wina

(34)

AALIZA PRODUKTYWOŚCI AALIZA PRODUKTYWOŚCI

Analiza produktywności wykazała:

Dlaczego Portugalia importowała sukno z Wielkiej Brytanii, skoro sama mogła je produkować i to bardziej efektywnie?

sama mogła je produkować i to bardziej efektywnie?

(35)

KOSZT ALTERATYWY KOSZT ALTERATYWY

Możliwości produkcyjne w Portugalii były ograniczone przez ograniczoną podaż rzadkich czynników wytwórczych (takich jak ilość możliwych do zatrudnienia ludzi, ziemi i kapitału). Powodowało to konieczność dokonywania wyboru, gdyż zwiększenie produkcji wina obniżało jednocześnie produkcję sukna i vice versa. Dobra, z których produkcji zrezygnowano, stanowiły koszt alternatywny dóbr, które wybrano:

Brytyjczycy preferowali produkcję sukna, gdyż produkując butelkę wina w kraju, musieliby zapłacić za to utratą 2/3 jarda sukna, zaś Portugalczycy poświęcali tylko 1/3 jarda sukna! Koszt alternatywny produkcji wina był niższy w Portugalii niż w Wielkiej Brytanii, czyli Portugalczycy osiągali korzyści komparatywne w produkcji wina. Portugalczycy więc importowali sukno, bo w odwrotnym przypadku na produkcję 1 jarda sukna musieliby zrezygnować z produkcji 3 butelek wina, a to był bardzo wysoki koszt w porównaniu z Wielką Brytanią, gdzie za jard sukna płaciło się 1,5 butelki wina. Wielka Brytania miała więc korzyści komparatywne w produkcji sukna, gdyż Brytyjczycy musieli zrezygnować z produkcji mniejszej ilości butelek wina decydując się na produkcję sukna.

(36)

KORZYŚCI KOMPARATYWE KORZYŚCI KOMPARATYWE

Korzyści komparatywne – polegają na tym, że jeden kraj może produkować dane dobro po niższych kosztach alternatywnych od innego kraju.

Kraje, które handlują ze sobą, dążą do osiągnięcia korzyści komparatywnych. Jeśli więc Wielka Brytania wymieniała 1 jard sukna na 2 butelki wina, czyli Portugalia wymieniała 1 butelkę wina na 1/2 jarda sukna, to każdy z krajów dokonuje zakupów po niższej cenie niż wynosi koszt alternatywny, jaki musiałby zapłacić produkując określone dobro samodzielnie

(37)

KOKLUZJA KOKLUZJA

Dzięki wymianie międzynarodowej każdy z krajów ma więcej produktów, niż gdyby produkował wszystkie dobra u siebie.

Handel międzynarodowy przynosi więc korzyści wszystkim handlującym ze sobą krajom.

wszystkim handlującym ze sobą krajom.

(38)

RYEK WALUTOWY RYEK WALUTOWY

Wymiana międzynarodowa również jest niemożliwa bez pieniądza, ale w różnych krajach jest w obiegu inny pieniądz! W Polsce posługujemy się złotymi, w USA funkcjonują dolary amerykańskie, a w Unii Europejskiej obowiązuje euro. Każdy produkt ma swoją cenę wyrażoną w krajowym pieniądzu, więc ceny trzeba przeliczać, aby handlować z innymi krajami. Potrzebujemy zagranicznej waluty, gdyż potrzebujemy zagranicznych dóbr. Waluty kupowane są na rynkach walutowych, na których zgłaszany jest popyt na waluty i podaż walut.

Waluta – jest to inna nazwa pieniądza. Mówimy o walucie krajowej, czyli złotym, oraz o walutach zagranicznych, np. dolar amerykański, euro.

oraz o walutach zagranicznych, np. dolar amerykański, euro.

Kurs walutowy – jest to cena jednej waluty wyrażona w jednostkach waluty innego kraju, czyli stosunek, w jakim jedna waluta jest wymieniana na walutę drugą.

Stałe kursy walutowe – tworzą system uzgodniony przez rządy, a polegający na tym, że kursy walut utrzymywane są na stałym poziomie, niezależnie od zmieniających się warunków rynkowych. Obowiązywały w świecie między latami 1946 – 1973.

Zmienne kursy walutowe – wyznaczane są na rynkach walutowych przez mechanizm rynkowy od 1973r., kiedy to został zniesiony stały kurs dolara wobec uncji złota.

(39)

KURS WALUTOWY KURS WALUTOWY

• Kurs walutowy

• Rezerwy walutowe

(40)

Przykład POPYTU i PODAŻY WALUT Przykład POPYTU i PODAŻY WALUT

Amerykanie lubią pić wina Francuskie, zaś Francuzi uwielbiają na co dzień chodzić w dżinsach ze Stanów. Amerykanie zgłaszają więc popyt na franki francuskie, żeby zakupić wino i płacą za nie dolarami (podaż dolarów). Francuzi zgłaszają popyt na dolary amerykańskie i płacą za nie frankami (podaż franków).

Kurs FRF/USD ↑↑↑ ⇒↑ ⇒⇒ Cena wina w USD ↑⇒ ↑↑↑ ⇒⇒ Popyt na wino ↓⇒⇒ ↓↓↓ ⇒⇒⇒⇒ Popyt na FRF ↓↓↓↓

Kurs FRF/USD ↑↑↑ ⇒↑ ⇒⇒ Cena dżinsów w FRF ↓⇒ ↓↓↓ ⇒⇒ Popyt na dżinsy ↑⇒⇒ ↑↑↑ ⇒⇒⇒⇒ Popyt na USD ↑↑↑↑

(41)

POPYT A WALUTĘ POPYT A WALUTĘ

Popyt na walutę zależny jest od popytu na dobra kraju wyrażającego cenę dóbr i usług w tejże walucie:

(42)

POPYT A WALUTĘ POPYT A WALUTĘ

Popyt na walutę zależny jest zmian kursu walut względem siebie:

(43)

POPYT i PODAŻ WALUT POPYT i PODAŻ WALUT

Odwrotna zależność pomiędzy popytem i podażą na waluty:

(44)

POPYT i PODAŻ WALUT POPYT i PODAŻ WALUT

Odwrotna zależność pomiędzy popytem i podażą na waluty:

(45)

KURS RÓWOWAGI KURS RÓWOWAGI

Kurs równowagi na rynku walutowym wyznaczany jest przez równowagę pomiędzy popytem i podażą:

(46)

WSPÓŁZALEŻOŚCI MIĘDZYARODOWE WSPÓŁZALEŻOŚCI MIĘDZYARODOWE

Konsekwencją otwarcia gospodarki jest również wpływ działań banków centralnych poszczególnych gospodarek na siebie:

(47)

KURS WALUTOWY KURS WALUTOWY

• Zadłużenie zagraniczne

(48)

GOSPODARKA FIASOWA GOSPODARKA FIASOWA

Gospodarka finansowa – to czynności polegające na racjonalnym uruchamianiu strumieni pieniężnych oraz ich osiadaniu, czyli tworzeniu oszczędności z uwzględnieniem opłacalności, związanej z „nie uruchomieniem” pewnego, większego lub mniejszego zasobu pieniędzy.

Racjonalność podejmowanych czynności mierzona jest jej wpływem na maksymalizację nadwyżki finansowej w przedsiębiorstwie oraz pomnażaniem rynkowej wartości przedsiębiorstwa i tworzeniem perspektyw jego rozwoju.

przedsiębiorstwa i tworzeniem perspektyw jego rozwoju.

(49)

KRYTERIA OCEY KRYTERIA OCEY

Kryteriami oceny gospodarki finansowej są:

• zachowanie płynności finansowej, czyli zdolności do terminowego regulowania wszelkich zobowiązań,

• obniżka kosztów finansowych, które mają istotne znaczenie, a nie powodują ujemnych skutków (np. spadek popytu na poszczególne wyroby lub spadek zaufania do marki), np. poszukiwanie tanich (obcych) źródeł finansowania (kredytów, pożyczek, (obcych) źródeł finansowania (kredytów, pożyczek, krótkookresowy kredyt towarowy – odroczona płatność).

(50)

KAPITAŁ KAPITAŁ

Kapitał, czyli wartość zaangażowanych środków i przedmiotów pracy, dokonuje w przedsiębiorstwie ruchu okrężnego na zasadzie uproszczonej formuły: pieniądz-towar-pieniądz. Ruch okrężny kapitału w przedsiębiorstwie związany jest ze:

– spłatą kredytów i pożyczek,

– jednoczesnym zaciąganiem nowych kredytów i pożyczek,

– wpłatami na podatki i innymi opłatami quasi-podatkowymi (dywidenda, – wpłatami na podatki i innymi opłatami quasi-podatkowymi (dywidenda,

składki ZUS)

We wstępnej fazie powstawania przedsiębiorstwa pieniądz uzyskiwany jest z kapitałów (funduszy) własnych właścicieli oraz pożyczek kapitałów obcych. Następnie pozyskane pieniądze przeznaczane są na zakup środków produkcji, które systematycznie są angażowane w proces wytwarzania. Środki produkcji mogą być trwałe, wtedy służą wielu cyklom produkcyjnym w niezmienionej postaci, inne są przekształcane w wyrób gotowy i są sprzedawane.

(51)

OBIEG KAPITAŁU OBIEG KAPITAŁU

Kapitał pełni istotną rolę we wszystkich procesach:

(52)

UTARG UTARG

Utarg jest podstawowym przychodem pieniężnym przedsiębiorstwa i jest on rezultatem zrealizowanej sprzedaży, która może być traktowana dwojako:

– sprzedaż memoriałowa – polegająca na udostępnieniu produktu, wykonaniu usługi, jej zafakturowaniu i przyjęciu wykonanej pracy przez zleceniodawcę,

– sprzedaż w ujęciu kasowym – to zarówno wpływ gotówki, jak też pieniędzy bezgotówkowych na rachunek bankowy.

Poziom utargu zależny jest od cen realizacji, struktury asortymentowej i fizycznych rozmiarów sprzedaży.

Utarg można podzielić na koszt oraz nadwyżkę.

(53)

KOSZT i ADWYŻKA KOSZT i ADWYŻKA

Koszt w ujęciu podatkowym jest ściśle określony, natomiast rzeczywisty koszt może być wyższy w przypadku nie sprzedania części towaru i usług.

adwyżka ekonomiczna w ujęciu mikroekonomicznym (tj. z punktu widzenia przedsiębiorstwa) zależy od formy własności przedsiębiorstwa i jego kształtu prawnego:

przedsiębiorstwa i jego kształtu prawnego:

– W większości przedsiębiorstw nadwyżką finansową jest zysk netto (czyli zysk po opodatkowaniu) powiększony o amortyzację.

– adwyżka jest więc źródłem pomnażania kapitału i tworzenia dochodów osobistych właścicieli.

(54)

ZYSK ZYSK

Zysk stanowi główną treść nadwyżki finansowej i zależy od trafności podejmowanych decyzji, zaś amortyzacja jest naliczana automatycznie i jest podyktowana obowiązującymi przepisami prawnymi.

Zysk stanowi źródło samofinansowania i rozwoju przedsiębiorstwa oraz może motywować właścicieli i załogę do jego pomnażania. W celu zainteresowania kierownictwa oraz załogi kształtowaniem zysku są premie wypłacane z zysku oraz ocena pracy kierownictwa na podstawie wypracowanego zysku w danym kierownictwa na podstawie wypracowanego zysku w danym okresie.

Dążąc do oceny zysku z punktu widzenia przedsiębiorstwa posługujemy się różnymi wskaźnikami zysku. Przy ich obliczaniu trzeba brać pod uwagę inflację oraz wielkość kapitału własnego przedsiębiorstwa służącego wypracowaniu owego zysku:

Zyskowność sprzedaży = zysk netto / sprzedaż netto Marża brutto = zysk brutto / sprzedaż brutto

(55)

PODATKI PODATKI

• System podatkowy w Polsce

• Podatki na świecie

• Budżet

• Deficyt budżetowy

• Dług publiczny

• Efekt wypierania

• PKB

• Krajowa Izba Rozliczeniowa

(56)

ZASILAIE FIASOWE PRZEDSIĘBIORSTWA ZASILAIE FIASOWE PRZEDSIĘBIORSTWA

Zasilanie finansowe przedsiębiorstwa może zachodzić w oparciu o źródła wewnętrzne i źródła zewnętrzne:

• Zasilanie wewnętrzne polega na przeznaczaniu części wyniku finansowego i amortyzacji na wzrost majątku.

• Zasilanie zewnętrzne odnosi się do pozyskiwania kapitału obcego (głównie pożyczek) oraz pozyskiwania kapitału własnego (np. zwiększenie łącznej wartości udziałów przez wzrost liczby udziałowców i ich wkładów, bądź zwiększenie finansowania przez dotychczasowych udziałowców).

Kapitał własny jest podstawą do zarządzania przedsiębiorstwem i uzyskiwania Kapitał własny jest podstawą do zarządzania przedsiębiorstwem i uzyskiwania korzyści w formie partycypowania w wyniku finansowym netto. Jest on też gwarancją materialną, co ma szczególne znaczenie w przypadku, gdy firma ponosi straty, lub ubiega się o dopływ kapitału obcego.

Kapitał obcy nie daje materialnych podstaw do zarządzania przedsiębiorstwem, a jego zastosowanie jest odpłatne. W praktyce jednak pozyskanie kapitału obcego wiąże się z określeniem pewnych warunków polegających na współdecydowaniu lub jego wycofywaniu w pierwszej kolejności w przypadku bankructwa przedsiębiorstwa.

(57)

SPOSOBY FIASOWAIA SPOSOBY FIASOWAIA

Wyróżniamy następujące sposoby finansowania:

• samofinansowanie – pokrywanie wydatków z przychodów oraz przeznaczanie własnych nadwyżek finansowych na finansowanie procesów wzrostu.

• samospłata – polega na pozyskaniu pewnego przedmiotu i dzięki jego eksploatacji odtwarzanie środków na spłatę zobowiązań.

• leasing – zmusza do kalkulacji opłacalności, gdyż trzeba go spłacać w określonych terminach.

w określonych terminach.

• kredytowanie – zmusza do kalkulacji opłacalności, gdyż trzeba go spłacać w określonych terminach wraz z odsetkami.

• dotowanie – jest formą bezzwrotnego finansowania z budżetu państwa, stosowana w przypadkach o niebagatelnym znaczeniu społeczno-gospodarczo-politycznym.

(58)

LEASIG LEASIG

Leasing operacyjny („dzierżawa”) – polega na uiszczaniu opłaty za wykorzystywany sprzęt będącej kosztem działalności leasingobiorcy oraz przychodem dla leasingodawcy, który może odliczyć amortyzację od leasingowanego obiektu, który jest w jego ewidencji jako środek trwały, czyli jego własnością.

Leasing finansowy – odznacza się tym, że następuje przekazanie jakiegoś przedmiotu, a następnie po upływie pewnego terminu, zgodnie z umową przejmuje się go na własność, uprzednio zgodnie z umową przejmuje się go na własność, uprzednio dopłacając różnicę. Leasingobiorca przejmuje obiekt w użytkowanie, ale nie na własność, i płaci raty leasingodawcy, które składają się z dwóch części:

– raty kapitałowej – traktowanej jako spłatę kapitałową (pożyczka), która nie jest elementem kosztów (kosztem jest tylko oprocentowanie) – opłaty dodatkowej – będącej kosztem dla leasingobiorcy i dochodem

dla leasingodawcy.

(59)

MAJĄTEK TRWAŁY MAJĄTEK TRWAŁY

Majątek trwały są to środki trwałe (rzeczowe), wartości niematerialne i prawne oraz finansowy majątek trwały (tytuły własności oraz średnio i długotrwałe wierzytelności). Majątek trwały podlega amortyzacji, polega na:

funkcja umorzeniowa - korekcie wartości początkowej środka trwałego uwzględniając jego zużycie fizyczne i ekonomiczne,

funkcja kosztowa - na obciążaniu kosztów przedsiębiorstwa kwotą funkcja kosztowa - na obciążaniu kosztów przedsiębiorstwa kwotą

wyliczonej amortyzacji,

funkcja finansowa - na gromadzeniu funduszy pieniężnych przeznaczonych na reprodukcję środków trwałych.

Pod wpływem inflacji występuje konieczność przeszacowania środków trwałych, co z kolei powoduje zmniejszenie podstawy opodatkowania podatkiem dochodowym.

(60)

ZARZĄDZAIE FIASAMI ZARZĄDZAIE FIASAMI

We współczesnym ujęciu teoria zarządzania finansami opiera się o zarządzanie 3 podstawowym kategoriami:

czas

ryzyko

kryterium decyzji przy czym zakładamy, iż:

przy czym zakładamy, iż:

1. celem wszelkich decyzji jest maksymalizacja korzyści osiąganych przez właścicieli,

2. proces gospodarowania traktowany jest jako proces polegający na angażowaniu zasobów rzeczowych i finansowych,

3. wszelkie decyzje podejmowane są w warunkach niepewności i ryzyka.

(61)

CZYIK CZASU CZYIK CZASU

W zarządzanie finansami przedsiębiorstwa ważną rolę pełni czynnik czasu, gdyż czas otrzymania dochodu jest powiązany z możliwością jego konsumpcji lub planowania i realizowania kolejnych inwestycji, np.:

inwestycja inwestycja

10000zł 10000zł

zysk zysk 50%

50%

15000zł 15000zł

zysk zysk 50%

50%

inwestycja

inwestycja zyskzysk

10000zł 10000zł

zysk zysk 70%

70%

inwestycja

inwestycja zyskzysk

Wartość pieniądza wobec tego należy rozpatrywać w konkretnych przedziale czasu, gdyż pieniądz niewłaściwie zainwestowany generuje koszt utraconych możliwości inwestycyjnych.

Wysokość kapitału i otrzymany zysk zależne są nie tylko od stopy prowizji (marży itp.) ale również od czasu, jaki musi upłynąć od momentu zainwestowania, do momentu otrzymania dochodu.

22500zł 22500zł

zysk zysk 50%

50%

końcowa wartość kapitału końcowa wartość kapitału

33750zł 33750zł

17000zł 17000zł

zysk zysk 70%

70%

końcowa wartość kapitału końcowa wartość kapitału

28900zł 28900zł

(62)

IEPEWOŚĆ i RYZYKO

iepewność w działalności gospodarczej jest niepoliczalna, tzn. brak statystycznych parametrów dla oszacowania możliwości powstania zdarzenia losowego. Niepewność dotyczy głównie zjawisk pojedynczych, nietypowych.

Ryzyko w działalności gospodarczej – to statystyczne prawdopodobieństwo wystąpienia zdarzenia losowego, głównie o charakterze negatywnym bądź też odmiennym niż oczekiwane.

charakterze negatywnym bądź też odmiennym niż oczekiwane.

Kalkulacja ryzyka ma na celu zapewnić wzrost efektywności mierzonej właściwą dla danego przedsiębiorstwa nadwyżką finansową oraz ma zapewnić zwiększenie wartości samego przedsiębiorstwa. Ryzyko związane jest przede wszystkim z powstaniem negatywnych zjawisk, tj.:

– osiągnięcie mniejszych przychodów niż wydatków, – poniesienie ostatecznej straty,

– nie osiągnięcie zamierzonych rezultatów.

(63)

RODZAJE RYZYKA RODZAJE RYZYKA

• ryzyko utraconych potencjalnych korzyści, powstające na skutek nie podjęcia na czas decyzji,

• ryzyko powszechne, tj. inflacja lub spadek popytu na pewne konkretne dobro lub usługę, recesja gospodarki rynkowej, niestabilność polityki legislacyjnej, monetarnej, celnej, fiskalnej,

• ryzyko operacyjne wiążące się z: siłą działania konkurencji, możliwością sprowadzenia substytutów, siłą przetargową oraz możliwością sprowadzenia substytutów, siłą przetargową oraz spolegliwością dostawców, znaczeniem pracowników najemnych oraz ich organizacji,

• ryzyko finansowe zależne przede wszystkim od udziału funduszy obcych w finansowaniu majątku przedsiębiorstwa.

(64)

OGRAICZAIE RYZYKA OGRAICZAIE RYZYKA

Im dłuższy horyzont czasowy, tym bardziej ryzyko i niepewność rosną. Ryzyko może być zmniejszane poprzez:

• uzyskiwanie informacji na temat centralnych decyzji ekonomicznych kraju, napięć i konfliktów wewnątrz kraju i na świecie,

• konsultacje i porady fachowców,

• symulacją inwestycji przy pomocy różnych metod

• badaniem wrażliwości projektów inwestycyjnych

• tworząc rezerwy finansowe,

• korzystając z usług towarzystw ubezpieczeniowych.

Przedsiębiorstwo powinno więc dążyć do osiągania maksymalnej dochodowości przy z góry założonym poziomie ryzyka albo też do minimalizacji ryzyka przy zakładanym poziomie dochodowości.

We współczesnej ekonomii istnieje pojęcie zarządzania ryzykiem odnoszące się do działań mających na celu ograniczenie ryzyka i przygotowanie planów działania na wypadek wystąpienia różnych nieoczekiwanych lub negatywnych zdarzeń.

(65)

CZYIK RYZYKA CZYIK RYZYKA

W działalności gospodarczej, podczas gry na giełdzie zwykle działamy w warunkach ryzyka.

Inwestorzy będą domagać się większych stóp dochodów w warunkach większego ryzyka.

Większe ryzyko może wiązać się z:

możliwością utracenia dochodów

możliwością utracenia kapitału

możliwością utracenia korzyści płynących z możliwości zainwestowania kapitału gdzie indziej

(66)

KRYTERIUM DECYZJI KRYTERIUM DECYZJI

Szybkość podejmowania decyzji oraz ich jakość również ma istotne znaczenie z punktu widzenia powiększania się wartości przedsiębiorstwa oraz osiągania zysków.

Szybkość podejmowania decyzji wiąże się z ryzykiem i niepewnością.

Celem ograniczenia ryzyka przy podejmowaniu decyzji stosowane są różnego rodzaju rozwiązania:

informatyczne (systemy ERP, CRM, MPR-II itp.) celem przewidywania i umożliwienia szybkiej kalkulacji inwestycji.

stosowanie zabezpieczeń i asekuracji (np. ubezpieczanie transakcji, płatności)

aktywne zdobywanie informacji (np. o kliencie, kontrahencie, dostawcy, inwestycji)

planowanie i przygotowywanie planów awaryjnych (zarządzanie ryzykiem)

(67)

SZACOWAIE STRUMIEI PRZEPŁYWÓW FI.

To złożony proces związany z:

koordynowaniem pracy komórek organizacyjnych dostarczających informacji dotyczących planowanych dochodów i wydatków związanych z realizacją rozpatrywanych projektów

czuwaniem nad tym, aby każdy z uczestników dokonywał szacunków na podstawie spójnego zestawu ekonomicznych założeń

założeń

czuwaniem na tym, aby do szacunków nie wkradały się błędy wynikające z emocjonalnego zaangażowania uczestników w procesie szacowania wielkości planowanych dochodów i wydatków skłaniających ich do „poprawiania” parametrów projektu lub zwiększających nadmiernie koszty inwestycji szukając zabezpieczenia dla swoich własnych interesów i odpowiedzialności.

(68)

ZASADY STOSOWAE PODCZAS SZACOWAIA ZASADY STOSOWAE PODCZAS SZACOWAIA

1. Sporządzenie rachunku w cenach stałych (tj. z momentu sporządzania rachunku) lub w cenach bieżących. Zasada ta determinuje rodzaj stopy dyskontowej przyjmowanej w rachunku teraźniejszej wartości netto – jako jednej z najważniejszych metod oceny efektywności inwestycji. Jeśli rachunek sporządzany jest w cenach bieżących, to do dyskontowania należy przyjąć stopę nominalną, a gdy w cenach stałych realną stopę dyskontową.

2. Przyjęcie do rachunku dochodu ujmowanego w kategoriach strumieni pieniężnych, a nie dochodu występującego jako wynik finansowy (bilansowy), bo wynik bilansowy powstaje w rezultacie sumowania i odejmowania zarówno rzeczywistych strumieni pieniężnych, jak i dochodów i wydatków kalkulacyjnych.

rzeczywistych strumieni pieniężnych, jak i dochodów i wydatków kalkulacyjnych.

Podejście oparte na analizie rzeczywistych strumieni pieniężnych dochodów i wydatków zapewnia jednolite ujęcie wszystkich elementów rachunków. Dochodem netto projektu inwestycyjnego ujmowanym w kategoriach strumieni pieniężnych jest zysk netto powiększony o te elementy kosztów, z którymi nie są związane strumienie wydatków pieniężnych, z których najważniejszym jest amortyzacja:

CF = zysk netto + amortyzacja .

a strumień ten w praktyce składają się kwoty pieniężne, którymi właściciel będzie mógł swobodnie dysponować w poszczególnych latach analizowanego okresu (np. przeznaczać na reinwestycje, inne inwestycje, zakup papierów wartościowych lub na konsumpcję)

(69)

ZASADY STOSOWAE PODCZAS SZACOWAIA ZASADY STOSOWAE PODCZAS SZACOWAIA

3. W rachunku przewidywanego zysku nie należy uwzględniać kosztów finansowych angażowania kapitału, bo rachunek ten ma udzielić odpowiedzi na pytanie, czy i w jakim stopniu stopa zwrotu z kapitału zaangażowanego w tę inwestycję pokryje koszt jego pozyskania.

4. Dla oceny efektywności projektu istotne jest uwzględnianie jedynie tych strumieni dochodów i wydatków, które powstają jako bezpośredni rezultat realizacji rozpatrywanego projektu.

5. W rachunku należy uwzględnić koszty utraconych możliwości, czyli potencjalne korzyści, których firma nie osiągnie przystępując do realizacji potencjalne korzyści, których firma nie osiągnie przystępując do realizacji projektu.

6. Rachunek powinien uwzględniać wpływ analizowanego projektu na pozostałe części firmy.

7. Okres szacowania strumieni pieniężnych wynika z reguły z normatywnego okresu eksploatacji podstawowych środków trwałych, więc rachunek powinien uwzględniać wartość likwidacyjną obiektu na koniec okresu.

Wartość ta jest dochodem pieniężnym osiąganym przez firmę na koniec okresu eksploatacji.

8. W rachunku należy uwzględnić zmiany zapotrzebowania firmy na kapitał obrotowy, które powstają w związku z realizacją rozpatrywanych projektów.

(70)

METODY OCEY PROJ. IWESTYCYJYCH METODY OCEY PROJ. IWESTYCYJYCH

Okres zwrotu nakładów – czyli liczba lat, jaka jest niezbędna do zrekompensowania wydatków poniesionych na realizację projektu dochodami uzyskanymi w trakcie jego eksploatacji. Im krótszy jest ten okres, tym inwestycja jest lepsza, wobec tego w pierwszej kolejności powinny być realizowane te części projektu, dla których okres zwrotu inwestycji jest krótszy.

Księgowa stopa dochodu – relacja pomiędzy dochodem netto firmy (zyskiem netto) a wielkością kapitału zaangażowanego w danym przedsięwzięciu.

Teraźniejsza wartość netto (PV) – pozwala wyeliminować wady pozostałych metod uwzględniając czynnik czasu.

Wewnętrzna stopa procentowa (IRR) – która zrównuje zdyskontowany strumień dochodów pieniężnych z wartością nakładów inwestycyjnych.

Wskaźnik zyskowności – jest miernikiem oceny względnej efektywności rozpatrywanych przedsięwzięć inwestycyjnych wyrażonej stosunkiem teraźniejszej wartości strumienia dochodów pieniężnych netto uzyskiwanych w wyniku realizacji danego przedsięwzięcia do teraźniejszej wartości strumienia wartości nakładów niezbędnych dla realizacji tego przedsięwzięcia.

(71)

KOSZT KAPITAŁU KOSZT KAPITAŁU

Kapitał – to te wszystkie elementy, które występują po stronie pasywów w bilansie przedsiębiorstwa i stanowią źródło finansowania składników majątkowych zgromadzonych w przedsiębiorstwie.

Kapitał dzielimy na dwie zasadnicze części:

kapitał własny

kapitał obcy

Koszt kapitału ma kluczowe znaczenie dla rachunku

ekonomicznego efektywności inwestycji i stanowi

minimalną normę efektywności wykorzystania zasobów

rzeczowych stworzonych dzięki realizacji projektów

inwestycyjnych.

(72)

KOSZT BAKRUCTWA KOSZT BAKRUCTWA

Istnienie ryzyka finansowego wiąże się z możliwością powstania długu w strukturze pasywów firmy i wzrasta niebezpieczeństwo bankructwa, które również pociąga za sobą określone koszty:

1. Koszty przeprowadzenia postępowania upadłościowego:

wynagrodzenie syndyka, koszty administracyjne, opłaty sądowe itp.

2. Długotrwałość procesu upadłościowego sprawia, iż odsuwa się w czasie upłynnienie aktywów firmy, co powoduje utratę ich wartości.

3. Kontrahenci (dostawcy, odbiorcy, wierzyciele) firmy zagrożonej bankructwem będą w swoich decyzjach uwzględniać ten fakt, co może wpłynąć na wielkość sprzedaży, dostawy materiałów i surowców do produkcji, warunki dostaw itp., a to w konsekwencji wpłynie na wielkość wyniku finansowego w trakcie postępowania upadłościowego.

4. Kredytodawcy firmy zagrożonej bankructwem będą się domagali wyższej stopy procentowej w celu zrekompensowania zwiększonego ryzyka.