1. Jesteśmy albo albo, czy może w kratkę?
a. 1. Cele lekcji
i. a) Wiadomości Uczeń:
• zna wartości ogólnie uznawane za pozytywne i negatywne,
• rozumie znaczenie tematu lekcji, pojęć albo albo oraz w kratkę,
• rozumie rolę zastosowanych w wierszu wyrażeń oddających zachwyt nad pięknem świata.
ii. b) Umiejętności Uczeń:
• potrafi zaszeregować wartości do podanych kategorii,
• potrafi wyciągać wnioski z analizowanego tekstu,
• potrafi rozwiązywać problemy w sposób twórczy,
• rozwija sprawność umysłową, kreatywność, przełamuje opory przed przedstawieniem własnych pomysłów,
• potrafi napisać własną kratkę życia.
b. 2. Metoda i forma pracy
Praca z tekstem, zabawa w kolory, praca indywidualna, dyskusja
c. 3. Środki dydaktyczne
Wiadomości o twórczości poety (załącznik 1) Karta pracy ucznia (załącznik 2)
d. 4. Przebieg lekcji
i. a) Faza przygotowawcza
1. Nauczyciel zapoznaje uczniów z tematem lekcji i uświadamia im cele zajęć.
2. Nauczyciel prosi, aby uczniowie odpowiedzieli indywidualnie w zeszytach, jakiego koloru są: kora drzewa, kijanka od spodu, ucho ślimaka, pstrąg, wilcza jagoda, dziób kaczki. Uczniowie
prawdopodobnie będą mieli trudność z określeniem jednego koloru, należy im więc dać
wskazówkę, że mogą użyć nazw wielu barw. Uczniowie odczytują swoje odpowiedzi, mówią na temat, co im sprawiło największą trudność w tym ćwiczeniu.
ii. b) Faza realizacyjna
1. Nauczyciel prosi o odczytanie wiersza Jana Twardowskiego Podziękowanie. Następnie uczniowie dyskutują na temat tego, za co poeta dziękuje i komu dziękuje, za piękno tego świata, za bogactwo
przyrody, różnorodność życia, za zmienność kształtów. Pomysły uczniów są zapisywane na tablicy.
Nauczyciel przybliża uczniom sylwetkę poety, czytając fragment wywiadu z księdzem poetą (załącznik 1).
2. Uczniowie wypisują przykłady na to, że poeta dziękuje Bogu za to, że świat nie jest jednolity i monotonny.
3. Następnie uczniowie otrzymują polecenie: Wyobraź sobie, że Bóg stworzył świat, w którym wszystko jest tylko białe albo czarne. Spróbuj odnieść te określenia do sfery wartości, a następnie wpisz w tabelce jak najwięcej cech i zachowań należących do każdej z tych kategorii.
4. Po wypełnieniu tabelki przez uczniów, nauczyciel zadaje pytanie: Czy bez wahania możesz wpisać każdą cechę do jednej tylko rubryki? Jeśli masz wątpliwości zastanów się, z czego one wynikają.
Na przykład: białe – dobro, tolerancja; czarne – zło, fanatyzm. Problemy mogą wystąpić z
zakwalifikowaniem, np. złości, pokusy, zazdrości, rozczarowania. Wnioski są zapisane do zeszytu:
Świat nie składa się tylko z czystego dobra i zła, jest w nim podobnie jak w naturze wiele pośrednich wartości, które w zależności od interpretacji można różnie zakwalifikować, są wartościami
dyskusyjnymi (załącznik 2).
5. Uczniowie zastanawiają się nad interpretacją tematu lekcji, odpowiadają na pytanie, co oznacza dla nich, że ludzie chcą być albo albo, np. często generalizujemy, mówimy o sobie, że jesteśmy źli, a wcale tak nie jest, bo nie da się nic powiedzieć o człowieku tylko na podstawie jednego
stwierdzenia.
iii. c) Faza podsumowująca
Uczniowie rysują swoją kratkę życia, dzielą stronę na cztery elementy, wpisują w nie różne swoje zachowania, dobre, mniej dobre, złe, bardzo złe. Następnie wybrani uczniowie odczytują swoje prace.
e. 5. Bibliografia
1. Twardowski J., Podziękowanie, [w:] W. Bobiński, Świat w słowach i obrazach. Podręcznik do kształcenia literackiego i kulturowego dla klasy II gimnazjum, WSiP, Warszawa 2000.
2. http://www.opoka.org.pl/zycie_kosciola/kultura/fragmentywywiad.html
f. 6. Załączniki
i. a) Wiadomości o twórczości poety (na podstawie wywiadu z księdzem poetą)
Załącznik 1.
– Najchętniej piszę dla dzieci. To jest moja najbardziej ulubiona i najważniejsza twórczość. Wydałem następujące książki: Zeszyt w kratkę (1973), Patyki i patyczki (1987), Na osiołku (1987), Kasztan dla milionera (1993) i Kubek z jednym uchem (1998). (Magazyn Literacki, Wiersze, które niosą nadzieję, rozmowa z Marią Jentys)
Ksiądz Jan Twardowski bezbłędnie trafia do dzieci. Jak sam mówi: – Fascynuje mnie dziecięcy sposób patrzenia. Dziecko jest pełne ufności do świata. Ma bowiem jasną świadomość, że istnieje ktoś większy i mocniejszy od niego. To bardzo piękne zachować dziecięcą ufność przez całe życie. (...) dzieci
zwracają uwagę na szczegóły, uczą logicznie myśleć, zadają ciekawe pytania. (...) dziecko zdolne jest do zauważania tego co najprostsze. Uczy, jak dostrzegać dobro na świecie. (Zgoda na świat, Milena
Kindziuk)
– Tylko dzieciom wolno zadawać pytania zasadnicze. Później ten przywilej pozostawiamy jedynie filozofom, przy czym trzeba spostrzec, że niewielu filozofów z niego korzysta. (...) Stąd na co dzień filozofią zajmują się małe dzieci i ci nieliczni dorośli, którzy zachowali duszę dziecka. – O nich co tydzień na niedzielnej mszy u sióstr Wizytek mówi ks. Jan Twardowski, wygłaszając kazanie o sprawach najważniejszych, sformułowanych najprościej. (Polityka 32/2000,Dziecinne pytania, Krzysztof Zanussi)
Książki dla dzieci pisane przez Twardowskiego są także właściwą lekturą dla dorosłych, którzy powinni zdaniem księdza przejrzeć się w dzieciństwie jak w źródle i pamiętać, aby nie zmącić tej źródlanej wody.
– Cokolwiek nas spotyka, przychodzi spoza nas.
– Będzie, jak ma być... (...) W naszym życiu nie ma przypadków, przypadkowych spotkań. Ludzie do nas przychodzą, o coś pytają, czegoś potrzebują. Każdego z nich przyprowadza Bóg. (...) Myślę, że nie trzeba szukać odpowiedzi do końca. Jest to człowiekowi po prostu niepotrzebne. Nie ma sensu
podglądanie tajemnic. Bóg to przecież wielki artysta. Bóg niedomówień. Artysta nie może dopowiadać do końca. Bogu nie stawia się pytań: dlaczego?. Dopiero życie wieczne będzie polegało na odkrywaniu tajemnic. To co przychodzi spoza nas, to jest właśnie wola Boża. (Zgoda na świat, Milena Kindziuk) – Zawsze chciałem się tylko światu dziwić. Pomyśleć – to coś bardzo mądrego, czego nie rozumiem.
– Człowiek – urodzony dezerter, ciągle gubi się Panu Bogu.
Kocha Boga, jest księdzem, a mimo to uważa, że nie należy nawracać na siłę (...) jego Poezja mówi o Bogu, ale jest nie tylko dla wierzących, lecz dla każdego. (Barbara Cetner, marzec 2001)
– Nie ma ludzi idealnych?
– Nie. Jest to niemożliwe, absurdalne. Piękne i wzruszające jest natomiast to, że człowiek grzeszny stara się wciąż wracać do Boga. (...) Żeby kogoś nawrócić najpierw trzeba siebie samego nawrócić.
Wciąż bowiem coś nas od Boga oddala, nie tylko grzech. Także codzienne zajęcia, nastroje, problemy, ciągle musimy starać się, by to wszystko nie pochłonęło nas całkowicie. I to jest nawracanie się do Pana Boga. (Zgoda na świat, Milena Kindziuk)
http://www.opoka.org.pl/zycie_kosciola/kultura/fragmentywywiad.html
ii. b) Karta pracy ucznia Załącznik 2
Białe Czarne
iii. c) Zadanie domowe
Wypisz, jakich rad chce nam udzielić poeta w formie krótkich zdań, typu: Nie oceniaj innych zbyt pochopnie.
g. 7. Czas trwania lekcji
45 minut
h. 8. Uwagi do scenariusza
brak
