Model życia średniowiecznego świętego – analiza
„Legendy o świętym Aleksym”
1. Cele lekcji
a) Wiadomości Uczeń:• zna definicję hagiografii,
• wie, jak wyglądał model życia średniowiecznego świętego,
• wymienia cechy ascety.
b) Umiejętności Uczeń potrafi:
• czytać tekst literacki ze zrozumieniem,
• tworzyć plan wydarzeń,
• korzystać z pomocy naukowych, np. ze słowników.
2. Metoda i forma pracy
Praca z tekstem, poszukująca, dyskusja.
3. Środki dydaktyczne
1. Podręcznik do kształcenia literackiego.
2. Słownik terminów literackich.
4. Przebieg lekcji
a) Faza przygotowawcza
W krótkiej pogadance nauczyciel przypomina najważniejsze ideały średniowiecza i wymienia panujące wtedy wzorce osobowe. Podaje temat lekcji. Potem prosi uczniów o przeczytanie Legendy o świętym Aleksym i stworzenie planu przedstawionych wydarzeń.
b) Faza realizacyjna
Po wykonaniu polecenia nauczyciel proponuje, by wyjaśnić pojęcie hagiografia. Prosi jednego z uczniów o znalezienie terminu w Słowniku terminów literackich. Odczytaną głośno definicję wyjaśnia i poleca zapisać w zeszytach.
Następnie uczniowie przedstawiają ułożony samodzielnie plan wydarzeń Legendy o świętym
Aleksym, a potem pod kierunkiem nauczyciela modyfikują go tak, aby stworzyć życiorys średniowiecznego świętego:
Miejsce narodzin: dobrze sytuowana, bogata rodzina rzymska.
Rodzice: pobożni, miłosierni dla ubogich,
Okoliczności narodzin: Aleksy był długo oczekiwanym dzieckiem, rodzice nie mogli począć potomka, modlili się żarliwie do Boga, aż ten wysłuchał ich próśb.
Młodość: Aleksy wyróżniał się pobożnością.
Wejście na drogę świętości: w dniu ślubu Aleksy porzuca młodą żonę; rozdaje swoje dobra materialne i wyrusza na żebraczą tułaczkę.
Towarzyszące mu cuda: do Aleksego z obrazu schodzi Matka Boska.
Asceza: Aleksy prze z lata żył jak nędzarz; nawet gdy wrócił do Rzymu, nie powiedział nikomu, kim jest, tylko przez 16 lat znosił upokorzenia. Mieszkał na schodach domu rodziców, był bity przez służbę i nękany.
Śmierć: tuż przed śmiercią Aleksy spisuje koleje swojego losu w formie listu
skierowanego do żony. Śmierci Aleksego towarzyszy atmosfera cudu: dzwony same biją, jego ciało wydziela uzdrawiającą woń.
Nauczyciel prowokuje uczniów do dyskusji, zadając pytania:
• Co to jest asceza? Czy dzisiaj jest możliwa taka postawa? Jeśli tak, wskaż zachowanie, które można by nazwać ascetycznym.
• Jak możesz zinterpretować zakończenie legendy? Dlaczego list z dłoni Aleksego mogła wyciągnąć jedynie żona?
• Jak oceniasz postawę Aleksego, który swoją decyzją skrzywdził bliskich?
Następnie prowadzący pyta, jakie - symptomatyczne dla epoki średniowiecza - motywy można odnaleźć w Legendzie o świętym Aleksym. Uczniowie powinni wymienić:
• motyw porzucenia domu na rzecz żebraczej tułaczki
• zachowanie czystości (brak konsumpcji małżeństwa)
• asceza
• cuda za życia i po śmierci.
c) Faza podsumowująca
Nauczyciel podsumowuje wiadomości, prosi o powtórzenie najważniejszych wniosków i spostrzeżeń, a na koniec podaje przykłady innych średniowiecznych żywotów świętych:
• Żywot świętego Stanisława (XII wiek)
• Żywot świętej Kingi (XIV wiek)
• Pieśń o świętej Dorocie męczennicy (XV wiek)
• Pieśń o świętym Stanisławie (XV wiek)
5. Bibliografia
1. Mrowcewicz K., Przeszłość to dziś. Literatura, język, kultura, Wydawnictwo STENTOR, Warszawa 2003.
2. Jaworski S., Szkolny słownik terminów literackich, Wydawnictwo Szkolne i Pedagogiczne, Warszawa 1991.
6. Załączniki
brak
7. Czas trwania lekcji
2 x 45 minut
8. Uwagi do scenariusza
Lekcja ta może poprzedzać zajęcia poświęcone analizie Kwiatków świętego Franciszka.
