Kwartalnik Geologiczny t. 26, nr I, 1982, p. 71-89
UKD 553.94.076.001.8 :662.6: 543.8: 550.856(438 -13 GZW) Project 166
Krystyna KRUSZEWSKA
Omowiono cechy petrograficzne gornosl,!:skich w~gli typow 31-42. Wskazano warstwy litostraty- graficzne oraz rejony GZW, w ktorych nalezy poszukiwac w~gli cennych z punktu widzenia przy- datnosci dla uwodorniania i koksowania.
WST~P
Przeprowadzono analiz~ skladu petrograficznego w~gli Gornosl(!skiego Za-
gl~bia W~glowego, zaliczonych do roznych typow i poziomow stratygraficznych w dotychczas obowi(!zuj(!cej klasyfikacji polskiej, dla dokonania oceny ich przy- datnosci przemyslowej. Wykorzystano materialy zrodlowe odnosnie do rozmiesz- czenia typow w~gli w GZW, uzyskane w Banku Informacji lakosci W~gla OPW, materialy archiwalne
w
zakresie cech patrograficznych w~gli, zebrane w Karto- tece Analiz Petrograficznych Laboratorium Petrografii W ~gla OZP, opracowa- nie mon9graficzne budowy petrograficznej w~gli GZW (K. Kruszewska i in., 1978a, b, 1979).Znajomosc skladu petrograficznego ma znaczenie szczegolnie w odniesieniu do w~gli koksuj(!cych oraz perspektywicznego uzyskiwania paliw plynnych. W obu przypadkach wazna jest zawartosc inertynitu, a w przypadkach w~gli jako surowca do produkcji paliw plynnych dodatkowo egzynitu. 0 ile jednak zawartosc inertynitu w profilu litostratygraficznym osadow karbonu GZW ulega znacznym wahaniomuwarunkowanym facj(!, 0 tyle zawartosc egzynitu nie wykazuje wi~kszych
zmian i w poszczegolnych warstwach stratygraficznych wynosi srednio 10- 12%.
Dlatego tez przy omawianiu w~gli gornosl(!skich skupiono uwag~ przede wszyst- kim na sredniej zawartosci inertynitu.
Kruszewska
CHARAKTERYSTYKA W~GLl GZW
Analiz,!: obj~to w~gle z 73 kopahl, zaliczonedo typow 31 - 38 i wyst~puj,!:ce
w nast~puj,!:cych seriach litostratygraficznych (Z. Dembowski, 1972):
Seria Krakowska seria piaskowcowa Seria mulowcowa
G6rno§1ll:ska seria piaskowcowa Seria paraliczna
Warstwy libi,!skie i laziskie . orzeskie i zal~skie
rudzkie i siodlowe
por~bskie, jaklowieckie, gruszowskie, pietrzkowickie
Grupa pokladow 100; 200 300 0; 400 z 400 r; 500 600; 700; 800; 900
Badania zawartosci maceralow wykonane zostaly w 54 kopahi.iach i obszarach wiertniczych w pokladach zaliczonych do wszystkich wymienionych wyzej po- ziomow litostratygraficznych i warstw, w ktorych w~giel reprezentowany jest przez typy 31- 37. Analiz~ zebranego materialu faktograficznego oparto na 3 zasadniczych cechach w~gli:
- typie w~gla okreslonym parametrami fizykochemicznymi, stanowi,!:cym
podstaw~ jego kwalifikacji przemyslowej i dostarczaj'!:cym informacji 0 stopniu
uw~glenia;
- skladzie petrograficznym wyrazonynl sredni,!: procentow'!: zawartosci,!: iner- tynitu uj~t'!: w przedzialy oceny zmiennosci (2) i stanowi,!:cym uscislenie jakosci
w~gla okreslonego typu;
- wyst~powaniu w okreslonym poziomie litostratygraficznym rzutuj,!cym na jego cechy genetyczne.
Charakterystyka rozmieszczenia przestrzennego w Zagl~biu oraz skladu petro- graficznego w~gli poszczegolnych typow przedstawia sj~ nast~puj,!:co:
WI;:GLE TYPU 31
Omowiono l,!:cznie w~gle typow 31.1 i 31.2. Nie chodzi tu bowiem 0 ekspertyz~
handlowych wartosci omawianych w~gli, lecz 0 wskazanie ogolnych kierunkow ich wykorzystania. Jak wynika z dost~pnych zrodel, w~gle tcgo typu wyst~puj,!:
w kopalniach i warstwach stratygraficznych zestawionych w tab. I.
W~gle typu 31 najcz~sciej spotyka si~ w pokladach warstw mlodszych. Z re- guly typ ten reprezentowany jest w pokladach war s t w 1 i b i '! ski c h wy-
st~puj,!:cych w KWK Janina. Srednia zawartos~ inertynitu wynosi tu 19°~; w prze- liczeniu na czyst'!: substancj~ w~glow,!:. W skrajnych przypadkach, np. w pokladzie 116/1 zawartosc ta spada nawet do 2%. Nalezy jednak zaznaczyc, ze jest to poklad bardzo zmienny pod wzgl~dem skladu petrograficznego i stwierdzono w nim takze najnizsz,! w profilu pokladow libi,!:skich zawartosc inertynitu. W sumie mozna uznac w~gle libi,!:skie za korzystny surowiec do procesow uplynniania i zgazowania
w~gla. Na szczegoln'!_ uwag~ zasluguj,!: poklady 119/1, 117 i 116, w ktorych przy zawartosci inertynitu srednio nie przekraczaj'!:cej 20% zaznacza si~ wysoki, w po- rownaniu ze sredni,!:, udzial egzynitu (18, 16 i 21 O~).
Poklady war s t w 1 a z i ski c h (grupa 200) z w~glcm typu 31 wyst~puj(!
w 9 kopalniach, a ich sklad petrograficzny oznaczono w 6 kopalniach. Zawartosc inertynitu w tych warstwach tylko w pokladach K WK Piast ksztaltuje si~ ponizej
20~~ i mieki si~ w 5 przedziale zmiennosci. W obszarze wiertniczym Mi~dzyrzecze
Bierun i w kopalniach Ziemowit i Jaworzno srednia zawartosc inertynitu w tych
GZW w kokso- i karbochemii
Tabela Zestawienie typow wfgla (wg klasyfikacji polskiej), srednich zawartosci inertynitu
i proporcji
I w Gornosillskim Zagl~biu W~glowym
V+E
Grupa Typy Typy Srednia w prze-
Kopalnia pokladcm dominuj,!ce akcesorycznc zawar· dzialach Uwagi tose oceny
inertynitu zmiennosci
1 2 3 4 5 6 7
RYDULTOWY 600 32 33 34 16 5
700 32 31 34 16 5
600 32 33 34 15 5
,\NNA 700 32 33 34 - 17 5
800 35.1 35.2 21 4
400 r 33 34 - - -
500 32 33 - 35 3
:V1ARCEL 600 32 33 34 - -
700 32 33 34 - - -
800 34 33 - - -
~-
RYMER 600 32 33 15 5
700 32 33 34 18 5
CHWALOWICE 300+400 z 31 32 13 5
400 r 31 32 - -
300 31 32 - 9 6
400 z 31 32 - 12 5
JANKOWICE 400 r 31 32 --- 14 5
500 3] 32 - 21 4
600 31 33 34 - - -
1-'
I MAJA 600 33 34 35 32 37 38 16 5
700 35 27 4
--
300 0 32 34 - 17 5
DI;BIENSKO 300 z 32 34 - 11 5
400 z 32 34 - 26 4
----
ROZE DARY 300 0 31 32 - -
t::~TOWICE
400 z 300 300 z 0 33 34 33 34 33 34 --- 12 15 12 5 5 5 --- - - - - - - - - - - -
Kruszewska
Tab e I a 1 c.d.
1 2 3 4 5 6 7
300 z 3435.1 35.2 37 17 5
BGRYNIA 400 z 35.1 35.2 - 19 5
400 r 35.2 3S.1 40 -
SOO 3S.2 - - 1 poklad
400 z 3S.1 34 37 38 22 4
lASTRZ~BIE 400 r 3S.1 35.2 34 37 42 27 4
SOO 3S.1 3S.2 37 33 3
MOSZCZENICA 400 r 35.1 35.2 34 37 31 3
SOO 3S.1 3S.2 37 - 33 3
MANIFEST 300 z 34 3S.1 37 16 S
LIPCOWY 400 z 34 3S.1 35.2 31 19 S
400 r 3S.1 3S.2 37 23 4
XXX-LECIA PRL 300 z 33 34 33 3S.1 13 S
400 z 34 3S.1 - 12 S
WARSZOWICE- 300 z 34 35.1 33 16 S
PAWLOWICE 400 z 34 3S.1 3S.2 27 4
300 0 - - 13 S
300 z 34 3S.1 32 33 20 4
400 z 34 3S.1 35.2 20 4
BZIE-D~BlNA
400 r 34 35.1 3S.2 - 26 4
500 35.1 35.2 SO 1
300 z 34 3S.1 20 4
400 z 3S.1 - 20 4
KACZYCE 400 r 343S.1 35.2 - 24 4
SOO 3S.2 36 37 32 3
600 - - 22 4
200 31 32 - -
SILESIA 300 0 31 32 - 17 S
300 z . 31 32 - 12 -
300 0 31 32 33
300 z 32 33 14 S
BRZESZCZE- 400 z 32 - -
-lA WISZOWICE 400 r 32 34 - -
500 33 -
600 34 - -
200 31 32 - 22 4
MI~DZYRZECZE- 300 0 32 - 15 5
-BIERUN 300 z 32 - 18 5
400 z - - 39 3
GZW w kokso- i karbochemii
Tab e I a 1 c.d.
1 2 3 4 5 6 7
200 31 32 - 15 5
PIAST 300 0 32 31
300 z 33 34 - -
JANINA 100 31 - 19 5
200 31 - 22 4
ZIEMOWIT 200 31 - 24 4 poklad
207
300 0 31 32 -
LENIN 300 z 31 32 20 4
400 z 32 - 23 4
300+400 z 32 -
STASZIC 400 r 32 - - -
500 r 32 - - -
300 0 31 32 -
MURCKI 300 z 31 32 - 22 4
400 z 31 32 - - -
400r+500 32 - - -
BOLESLAW 200 31 32 -
SMIALY 300 31 32 33 34 - -
.. 600 3435.1 35.2 36 37 - -
GUWICE 700 33 35.1 - -
800 35.1 35.236 34 37 20
900 35.2 36 -
300 z 32 33 34 17 5
SZCZYGLOWICE 400 z 32 33 34 - 25 4
400 r 32 33 34 - 19 5
300 z 32 34 -
400 z 32 33 34 - -
KNUROW 400 r 32 33 34 37 - -
500 32 33 34 -
600 34 - - -
300 z 32 33 - - -
400 z 32 33 34 20 4
SOSNICA 400 r 32 33 34 21 4
500 32 33 34 - -
600 34 33 -
... 700 34 35 - -
Krusz€wska
Tab e 1 a 1 c.d.
1 2 3 4 5 6 7
300 z 32 33 - 20 4 1 poklad
MAKOSZOWY 400 z 32 33 - 35 3 pok!. 207
400 r 32 33 34 - -
500 33 34 31 3 1 poklad
300 z 32 - 21 4
400 z 32 31 37 3 I poklad
ZABRZE 400 r 32 33 31 34 38 3
500 33 34 32 41 2
600 34 - -
300 z 32 33 34 31 15 5
BlELSZOWICE 400z+400r 32 33 34 35.1 37 30 3
500 34 35.1 33 - -
400z+r 32 33 34 37 - -
WAWEL 500 32 33 34 37 -
600 34 33 -
400 z 32 - - -
POKOJ 400 r 32 33 34 - -
500 32 33 34 37 3
600 34 - -
HALEMBA 400z+r 32 33 34 21 4
500 32 - - -
400 z 32 33 34 - -
NOWY WIREK 400 r 32 - -
500 32 33 34 37 40 2
400 r 31 32 - -- -
POLSKA 500 32 33 34 -
600 32 33 34
r-'
400 r 32 31 37 - -
GOTTWALD 500 32 - 46 2
400 z 32 31 34 37 3 pokl. 405
KLEOFAS 400 r 32 34 - -
500 32 33 - -
300 z 32 31 20 4 pokl. 402
400 z 32 31 - -
WUJEK 400 r 32 31 33 - -
500 32 33 34 31 38 3
600 33 32 34 28 4
GZW w kokso- i karbochemii
Tab e I a 1 c.d.
1 2 3 4 5 6 7
400 z 31 32 - 44 2 pokL 405
KATOWICE 400 r 31 32 - - -
500 31 32 - 39 3
600 32 - - 1 poklad
300 z 31 32 -
WIECZOREK 400 z 31 32 - 19 5
400r+500 31 32 49 2 pokl. 500
600 32 -
300 z 31 32 - 18 5
SOSNOWIEC 400 z 31 32 - 17 5
500 31 32 18 3
600 31 32 - 18 5
300+400z 31 32 - 37 pokl. 405
MYSLOWICE 400 r 31 32 - - -
500 31 32 - 48 -
600 32 - -
GRODZIEC 600+700- 31 32 - 20 5
<GEN. ZAWADZKI 500 31 - - -
CZELAOZ 500 31 32 - -
vHLOWICE 600 31 32 - -
400z+r 31 - - -
500 31 - - - -
600 31 - - -
700 31 - - -
7 ACa FR!E 300 +400z 31 - -
200 31 .- -
300 0 31 - - -
200 :n -
I
24 4
JAWORZNO 300 31 -
400 r 31 -
I - - 1 poklad
SlERSZA 200 31 -- 39 3
JOWISZ 400r+500 31 - - -
400 r 31 "" _'k - - -
JULIAN 500 31 32 - - -
600 31 - -
L....
A~' , . " , . ... Kruszewska
Tab e 1 a 1 c.d.
I 2 3 4 5 6 7
400 r 31 - -
ANDALUZJA 500 31 32 - -
600 31 32 - -
POWSTANC6w 400z+r 31 32 - -
SLt\SKICH 500'* 31 32 - - -
600 32 - -
MIECHOWICE 400 r 31 32 - - -
500 32 33 34 30 3
400 31 32 - - -
500 33 34 - 24 4
PSTROWSKI 600 32 33 34 - 13 5
700 32 33 34 - - -
800 34 -
400 z 32 - - -
DYMITROW 400 r 31 32 - 25 4
500 31 32 - 31 3
BOBREK 400 r 32 -
500 32 33 34 - -
400 r 31 32 - -
BYTOM 500 31 32 -
600 32 - - -
400 r 32 - - -
500 r 32 33 34 - -
SZOMBIERKI 600 34 33 - -
705 34 - -
816 34 22 4
400z+r 31 32 - -
ROZBARK 500 32 -
620 32 33 34 31 -
BARBARA 400 r 31 32 - -
CHORZ6w 500 32 - 31 3
600 32 33 34 - -
400 r 32 - - -
MATYLDA 500 32 - - -
600 34 33 -
CZERWONA 501 31 24 4 pokl. 500
GWARDIA 615 31 - 17
GZW w kokso- i karbochemii
Tab e I a I c.d.
I 2 3 4 5 6 7
400 r 31 32 -
SIEMIANOWICE 500 31 32 -
600 32 -
SLf\SK 400 32 36 3
500 32 - 31 3
NIWKA 400 z 32 26 4
MODRZEJOW 400 r 32 - -
510 32 24 4
Objasnienia: V witrynit, E egzynit, I - inertynit, 0 - warstwy orzeskie, z - warstwy zal~s-
kie,r - warstwy rudzkie
warstwach waha si~ odpowiednio od 22 do 24%. Bogate w inertynit s,! w~g1e K WK Siersza, srednia zawartosc tego skladnika dochodzi prawie do 40%, co przy- pomina poklady warstw siodlowych w rejonie siodla glownego.
W pokladach war s two r z e ski c h w~gle typu 31 stwierdzono w 13 kopalniach, przy czym w 4 znany jest ich sklad petrograficzny. We wszystkich tych kopalniach w~gle zawieraj,! srednio mniej niz 20% inertynitu. W KWK biensko i Silesia srednia zawartosc tego skladnika wynosi po 17%, w obszarze
Mi~dzyrzecze - Bierun - 15%, a w KWK Budryk w budowie - tylko 12%.
War s t w y z a I ~ ski ego r n e z pokladami w~gla typu 31 wyst~puj,!
w 8 kopalniach, z tego w 7 maj~ okreslony sklad petrograficzny. Srednia zawar- t08c inertynitu z reguly nie przekracza tu 20%, a w KWK Jankowice spada nawet ponizej 10%.
W war s t w a c h z a I ~ ski c h d 0 In y c h w~gle typu 31 wyst~puj,!
w 8 kopalniach, przy czym w 5 z nich zbadano ich sklad petrograficzny. W kopal- niach: Wieczorek, Chwalowice i Jankowice zawartosc inertynitu ksztaltuje si~
ponizej 20% i odpowiada 5 przedzialowi zmiennosci, natomiast w KWK Niwka- Modrzejow inertynitu jest srednio 26%, co odpowiada 4 przedzialowi zmiennosci.
W KWK Katowice jednyny badany poklad 405 zawiera nawet srednio 44% inerty- nitu. Jest to jeden z najnizej zalegaj,!cych pokladow warstw zal~skich znajduj,!cy
si~ w strefie przejscia od gornosl,!skiej serii piaskowcowej do serii mulowcowej, co usprawiedliwia w pewnym stopniu nietypowo wysok'! dla warstw zal~skich
zawartosc inertynitu odpowiadaj,!c,! 2 przedzialowi zmiennosci.
W pokladach war s t w r u d z k i c h w~gle typu 31 stwierdzono w 18 ko- palniach. !ch sklad petrograficzny rozpoznany zostal jedynie w 4 kopalniach i jest bardzo zroznicowany. I tak srednia zawartosc inertynitu w niecce chwalowickiej (KWK Chwalowice i Jankowice) wynosi > 15% odpowiadaj,!c 5 przedzialowi zmiennosci, w KWK Dymitrow jest znacznie wi~ksza (25% - 4 przedzial zmien- noki), a w KWK Borynia osi,!ga nawet 40% (3 przedzial zmiennosci).
W war s t w a c h s i 0 d low y c h poklady z w~glami typu 31 notuje si~
w 17 kopalniach, a ich sklad petrograficzny oznaczono w 6 kopalniach. Srednio najmniej inertynitu stwierdza si~ w KWK Jankowice, Czerwona Gwardia i Pstrow- ski (po 21 - 24% - 4 przedzial zmiennosci), wyraznie wi~cej w KWK Miechowice (30% - 4 przedzial), Dymitrow (31 % - 3 przedzial) i Sosnowiec (38% - 3 prze-
Kruszewska
dzial), a najwi~cej w K WK Katowice (39~1o - 3 przedzial), Wieczorek (49%
2 przedzial) i Myslowice (48% - 2 przedzial).
W pokladach war s t w po r ~ b ski c h w~gle typu 31 stwierdzono w 7 kopalniach. !ch sklad petrograficzny rozpoznano w 3 kopalniach: Sosnowiec (18% inertynitu - 5 przedzial), Czerwona Gwardia (17% inertynitu - 5 prze- dzial) oraz Grodziec (20~~ inertynitu - 5 przedzial).
W~GLE TYPU 32
W~gle tego typu nalez,! do najbardziej rozpowszechnionych w Zagl~biu Oorno- sl,!skim. Podobnie jak przy omawianiu w~gli typu 31, rowniez w~gle podtypow 32.1 i 32.2 omowiono hlcznie. Kopalnie i warstwy stratygraficzne, w ktorych w~gle
te dominuj'!, zestawiono w tab. 1.
W profilu od warstw jaklowieckich do laziskich typ 32 wyst~puje w 46 niach. Badania petrograficzne w~gli zostaly wykonane w 36 kopalniach.
Najmlodszymi w~glami typu 32 s,! w~gle pokladow war s t w 1 a z i ski c h.
Wyst~puj,! one w 2 kopalniach i 1 obszarze wiertniczym. Badania petrograficzne w obszarze Mi~dzyrzecze - Bierun wykazaly sredni'! zawartosc inertynitu 22%
(4 przedzial zmiennosci). natomiast w KWK Piast 15°;) (5 przedzial zmiennosci).
W ~gle kopalni Boleslaw Smialy nie byly badane pod wzgl~dem skladu petrogra- ficznego.
W pokladach war s two r z e ski c h w~gle typu 32 stwierdzono w 7 kopalniach. W KWK D~biensko i Silesia srednia zawartosc inertynitu wynosi po 17% (5 przedzial zmiennosci), w KWK Budryk tylko 12% (5 przedzial zmien- nosci), a w obszarze Mi~dzyrzecze-Bierun 15% (5 przedzial zmiennosci). W po- zostalych 3· kopalniach skladu petrograficznego nie okreslono.
W pokladach war s t w z a I ~ ski c h g 0 r n y c h w~gle typu 32 wyst~
puj,! w 14 kopalniach, przy czym w 12 zbadano sklad petrograficzny. ledynie
w~gle z kopaln: Murcki i Zabrze zawieraj,! srednio > 20% inertynitu. W KWK:
D~biensko, Silesia, Brzeszcze - lawiszowice, Murcki, Szczyglowice, Makoszowy, Zabrze - Bielszowice, Wujek i Sosnowiec oraz w obszarze Mi~dzyrzecze - Bierun zawieraj,! ~20% inertynitu (5 przedzial zmiennosci). Najkorzystniejszy sklad petrograficzny majq w~gle z KWK lankowice, w ktorych srednia zawartosc iner- tynitu nie przekracza 10%, co odpowiada 6 przedzialowi zmiennosci.
Poklady war s t w z a 1 ~ ski c h dol n y c h z w~glami typu 32 wyst~puj,!
w 17 kopalniach, badania petrograficzne wykonano w 13 kopalniach. Najwi~ksz,!
zawartosci,! inertynitu charakteryzuj,! si~ w~gle z obszaru Mi~dzyrzecze Bierun- srednio 39/~ (2 przedzial zmiennosci). Bogaty w inertynit jest tez poklad 405 z KWK Makoszowy i Myslowice, 0 zawartosci 35 - 37% inertynitu oraz z KWK Katowice 0 zawartosci 44% inertynitu. W~gle warstw zal~skich dolnych z kopaln:
D~biensko, Lenin, Szczyglowice, Sosnica, Niwka - Modrzejow zawieraj,! 20 - 30~1o
inertynitu (4 przedzial zmiennoSci). Przeci~tnie najmniej inertynitu (> 20%) stwier- dzono w w~glach z kopaln lankowice, Sosnowiec i Wieczorek.
W pokladach war s t w r u d z k i c h w~gle typu 32 wyst~puj,! w 34 kopal- niach. Badania petrograficzne przeprowadzono jedynie w 9 kopalniach, w kto- rych najbogatsze w inertynit s,! w~gle z KWK Zabrze (38% - 3 przedzial), Sl,!sk
(30~,~ - 3 przedzial) i Zabrze - Bielszowice (30/~ - 4 przedzial). Mniej inertynitu w tej grupie zawieraj,! poklady z kopaln: Niwka - Modrzejow (26% - 4 przedzial), Dymitrow (25~~ - 4 przedzial) i Sosnica (2f~;;; 4 przedzial). Najkorzystniejszy sredni sklad petrograficzny maj,! poklady z kopam Szczyglowice (19% - 5 prze- dzial) i lankowice (l4;~ - 5 przedzial).
Poklady war s t w si 0 d low y ch z w~glami typu 32 wyst~pujq. w 31 ko-
GZW w kokso- i karbochemii
palniach, W tym 0 znanym skladzie petrograficznym w 18 kopalniach. S,! one zwykle bogate w inertynit, a kopalnie, w ktorych zaznacza si~ szczegolnie wysoka srednia zawartosc tej grupy maceralow mieszcz'!ca si~ w 2 przedziale zmiennosci, to: Zabrze, (41 %), Gottwald (46%), Wieczorek (49%) i Myslowice (48%). Tylko nieco mniej intertynitu (3 przedzial zmiennosci) zawieraj'! poklady w K WK: Ma- koszowy (31 %), Pokoj, (37%), Wujek (38%), Wieczorek (39%), ~osnowiec (38%), Katowice (39%), Dymitrow (31 %), Chorzow - Barbara (31 %) i Sl,!-sk (36%). Sto- sunkowo najkorzystniejsze proporcje grup maceralow (4 przedzial) maj,! poklady z kopaln lankowice (21% intertynitu), Miechowice (30% inertynitu) i Niwka- Modrzejow (24% inertynitu). W GZW nie spotkano pokladow warstw siodlowych, w ktorych srednie zawartosci inertynitu spadalyby ponizej 20%.
Poklady war s t w po r ~ b ski c h 0 w~glach typu 32 wyst~puj,! w 15 ko-
JJ">.U. ... v u , W tym 0 znanym skladzie petrograficznym w 7 kopalniach. Charakte-
ryzuj,! si~ one wyraznie nizsz,! sredni'! zawartosci'! inertynitu niZ poklady warstw siodlowych. Tylko z KWK Wujek zawieraj,! srednio 28% inertynitu (4 przedzial
zmiennosci)~ Pozostale kopalnie: ~ydultowy, Anna, Rymer, Sosnowiec, Grodziec i Pstrowski dysponuj,! grup'! pokladow warstw por~bskich 0 zawartosci
nitu 13 20%, co odpowiada 5 przedzialowi zmiennosci.
Poklady' war s t w j a k low i e c k i c h, w ktorych spotyka si~ liczne
w~gle typu 32, wyst~puj,! w 5 kopalniach. W 4 maj,! oznaczony sklad nAt-rA(',r"'_
ficzny. Zawieraj,! srednio od 16 (KWK Rydultowy i Anna) do 18 Rymer) , i 20% Grodziec) inertynitu, co odpowiada 5 przedzialowi zmiennosci.
WI;:GLE TYPU 33
S,! to po typie 32 najpospolitsze w~gle w Gornosl,!skim Zagl~biu W~glowym.
Wyst~puj,! w karbonu gornosl,!8kiego od warstw gruszowskich (KWK Marcel) az po warstwy zal~skie gorne w obszarach gorniczych 26 kopaln. Naj-' mlod8ze w~gle typu 33 zaliczane 8,! do war s two r z e ski c h (KWK Bo- leslaw Smialy) i nie byly badane pod wzgl~dem skladu petrograficznego.
Znacznie cz~sciej spotyka si~ w~gle typu 33 w pokladach war s t w z a I k i c h go r n y c h. Wyst~puj,! one w 7 kopalniach, w tym w 5 (XXX-lecia Szczyglowice, Makoszowy i Zabrze - Bielszowice oraz obszar
zostal okreslony ich sklad petrograficzny. Cechuj,! si~ nisk'! zawartosci,!
nitu od 13 (kopalnie: Budryk i XXX-1ecia PRL) poprzez 15 (KWK Zabrze szowice) i 17 (KWK Szczyglowice) do 20% (KWK Makoszowy), co odpowiada 5 przedzialowi zmiennosci.
Poklady war s t w z a I ~ ski c h dol n y c h 0 w~glach typu 33 spotyka si~
w 6 kopa1niach, przy czym w 4 znany jest sklad petrograficzny w~gli. W KWK Budryk zawieraj,! srednio 12% inertynitu (5 przedzial zmiennosci).
wi~cej inertynitu wykazuj,! w~g1e w KWK Sosnica (20% - 5 przedzial), a jeszcze
wi~cej w KWK, Szczyglowice. Poklad 405 z KWK Makoszowy, ktorego w~giel
w szeregu punktach zaliczono do typu 33, zawiera 35% inertynitu.
Poklady w a .r s t w r u d z k i c h z w~glami typu 33, wyst~puj,! w 8 niach, przy czym w 3 jest znany ich skladpetrograficzny. Srednia zawartosc tynitu jest zroznicowana. W KWK Szczyglowice nie przekracza 20% (5 pr:z:ed:i~ml
zmiennosci), w KWK Sosnica wynosi srednio nieco wi~cej - 21% (4 przedzial zmiennosci), a w KWK Zabrze dochodzi az do 38% (3 przedzial zmiennosci).
Poklady war s t w si 0 d low Y c h z w~glami typu 33 wyst~puj,! w 12 ko- palniach, a w 6 znany jest ich sredni sklad petrograficzny. Zawartosc inertynitu w KWK Makoszowy, okreslona tylko w jednym pokladzie, wynosi31% (3 prze- dzial). Wsrod pozostalych kopam tylko w KWK Pstrowski spada ponizej 30~~
Kruszewska
(24% - 4 przedzial). W KWK: Marcel, Pok6j, Nowy Wirek i Wujek srednia zawartosc inertynitu odpowiada 3 przedzialowi zmiennosci i oscyluje mi~dzy
35 (KWK Marcel) a 40% Nowy Wirek). Srednio najwi~cej inertynitu no- tuje si~ w w~glach poklad6w siodlowych KWK Zabrze (41 % - 2 przedzial zmien- nosci).
Poklady war s t w, po r ~ b ski c h 0 w~glach typu 33 wyst~puj'l w 9 ko- palniach, czym w 5 znany jest ich sredni sklad petrograficzny. Z wyj'ltkiem
w~gli z Wujek, w kt6rych odpowiadaj'l one 4 przedzialowi zmiennosci (28%), w pozostalych kopalniach (Rydultowy, Anna, 1 Maja i Pstrowski) w~gle
zawieraj'l srednio od 13 do 16% co odpowiada 5 przedzialowi zmien- noSci.
Najstarsze zb~dane pod wzgl~dem petrograficznym poklady zaliczane Sq do war s t w j a k low i e c k i c h. W~gle typu 33 nalez'lce do tych warstw znane S'l z 5 kopahl, przy czym w 2 kopalniach znany jest ich sklad petrograficzny. W KWK Anna i Rymer srednia zawartosc inertynitu jest niemal identyczna i wynosi 17 - 18%, co odpowiada 5 przedzialowi zmiennosd.
TYPU 34
W~gle tego typu wyst~puj'l w niecce chwalowickiej, jejkowickiej, w obszarze siodla Jastrz~bia, poludniowo-zachodniego i zachodniego sklonu niecki g16wnej, w p61nocno-zachodnim krancu GZWoraz na p6lnocy w obr~bie siodla gl6wnego i niecki bytomskiej. Rozmieszczenie tych w~gli przedstawia tab. 1.
W~gle typu 34 spotyka si~ od warstw gruszowskich (rejon KWK UL'JUJ"VH • .lAJ.!
az po warstwy zal~skie g6rne (zachodnie i poludniowo-zachodnie cz~sci
g16wnej oraz siodla g16wnego). Wyst~puj'l one w 10 kopalniach i obszarach wiertniczych.
Poklady war s t w z a I ~ ski c h g 6 r n y c h, w kt6rych dominuje typ zostaly rozpoznane pod wzgl~dem skladu petrograficznego w 6 kopalniach (D~
biens ko, Budryk, Borynia, Manifest Lipcowy, XXX-lecia PRL i Bielszowice) oraz w obszarze wiertniczym Warszowice-Pawlowice. Srednie zawartosci iner- tynitu w tych warstwach S'l do siebie bardzo zblizone i wahaj'l si~ w granicach od 13 (obszar Ornontowice i KWK XXX-lecia PRL) do 17% (KWK Borynia).
Poklady war s t w z a I ~ ski c h dol n y c h rozpoznane zostaly pod
wzgl~dem skladu petrograficznego w 9 kopalniach. Stosunkowo najwi~cej iner- tynitu zawieraj'l w~gle w KWK Szczyglowice (25% - 4 przedzial) i w obszarze wiertniczym Warszowice - Pawlowice (27% - 4 przedzial). W pozostalych ko- palniach (5 przedzial zmiennosci) srednia zawartosc inertynitu waha si~ w gra- nicach od 12 (obszar Ornontowice i KWK XXX-lecia PRL) do 19 (KWK Ma- nifest Lipcowy) i 20~~ (K WK Sosnica oraz obszar wiertniczy Kaczyce i Bzie- bina).
Poklady war s t w r u d z k i c h 0 znanym skladzie petrograficznym, w kt6rych jednym z dominuj'lcych typ6w jest typ 34, spotyka si~ w kopalniach Szczy- glowice(l9% inertynitu - 5 przedzial zmiennosci), Sosnica (srednio 21% iner- tynitu - 4 przedzial zmiennosci) i Bielszowice (30% inertynitu - 4 przedzial zmiennosci), Kaczyce (24% inertynitu - 4 przedzial zmiennosci) oraz obszarze wiertniczym Bzie - D~bina (26~~ - 4 przedzial zmiennosci).
Poklady war s t w s i 0 d low y ch rozpoznane zostaly pod wzgl~dem
skladu petrograficznego w 4 kopalniach i maj'l charakterystyczn'l dla tych warstw podwyzszon'l zawartosc inertynitu. I tak w~gle z KWK Pok6j zawieraj'l srednio 37% inertynitu, w~gle z KWK Wujek 38°~, natomiast w~gle z KWK Nowy Wirek
GZW
40%, co odpowiada 3 przedzialowi zmiennosci. Jedynie w~gle z KWK Pstrowski charakteryzujq si~ nietypowq dla warstw siodlowych riiZszq od przeci~tnej sredniq zawartosciq inertynitu wynoszqcq 24% (4 przedzial zmiennosci).
Poklady war s t w P 0 r ~ b ski c h majq zbadany sklad petrograficzny w rejonach kopalii 1 Maja i Pstrowski, a wi~c na 2 przeciwleglych kraiicach Za-
gl~bia, jednak jest on bardzo zblizony i w KWK 1 Maja wynosi 16%, a w KWK Pstrowski 13% inertynitu, co odpowiada 5 przedzialowi zmiennosci.
Poklady war s t w j a k low i e c k i'c h 0 w~glach 34 pod wzgl~dem
skladu petrograficznego byly badane jedynie w KWK Anna przeci~tnie zawierajq 17% inertynitu. Pojedynczy poklad 816 w KWK Szombierki zawiera srednio 22% inertynitu.
W~GLE TYPU 35.1
Poklady, w ktorych dominujq w~gle typu 35.1, wyst~pujq w gl~bszych pozio- mach niecki jejkowieckiej (KWK Anna), w niecce chwalowickiej (KWK 1 Maja), w obszarze siodla Jastrz~bia (KWK: Jastrz~bie i Moszczenica) oraz poludniowo- -zachodnim sklonie niecki glownej (KWK: Borynia, Manifest Lipcowy, XXX-lecia PRL i obszary wiertnicze Warszowice - Pawlowice i Bzie - D~bina). Dalej ku poludniowi w rowie przedkarpackim w~gle typu 35.1 wyst~pujq w KWK Kaczyce.
W polnocnej cz~sci Zagl~bia w~gle typu 35.1 notuje si~ w KWK Gliwice oraz Biel- szowice. Rozmieszczenie tych w~gli przedstawia tab. 1.
W~gle typu 35.1 0 znanym skladzie petrograficznym wyst~pujq we wszystkich wymienionych wyzej kopalniach, z wyjqtkiem KWK Bielszowice. W profilu osa- dow karbonu gornoslqskiego spotykane Sq od warstw gruszowskich az po warstwy
zal~skie g6rne.
Poklady war s t w z a 1 ~ ski c h g 6 r n y c h 0 w~glach typu 35.1 roz- Sq w poludniowo-zachodniej cz~sci GZW w kopalniach Borynia, Ma- Lipcowy i oraz obszarach wiertniczych Bzie D~bina i Kaczyce.
Sq to w~gle 0 niskiej zawartosci iriertynitu, kt6ra przeci~tnie miesci si~ w granicach od 17 (KWK Borynia) do 20% (KWK Kaczyce i obszar Bzie D~bina).
Poklady war s t w z a 1 ~ ski c h dol n y c h 0 w~glach typu 35.1 r6wniez
wyst~pujq w poludniowo-zachodniej cz~sci GZW. Jak wszystkie poklady warstw
zal~skich Sq one ubogie w maceraly grupy inertynitu, kt6rych srednia zawartosc w poszczeg61nych kopalniach ksztaltuje si~ nast~pujqCo: KWK Borynia i Ma- nifest Lipcowy 19% (5 przedzial zmiennosci), KWK Kaczyce i obszar Bzie - D~bina
20% (5 przedzial zmiennosci), KWK Jastrz~bie 22% (4 przedzial zmiennosci) i obszar Warszowice - Pawlowice 27%. Najmniej inertynitu zawierajq w~gle z KWK XXX-lecia PRL.
Poklady war s t w r u d z k i c h r6wniez wyst~pujqce w poludniowo-za- chodniej cz~sci Zagl~bia znane Sq z kopalii: Jastrz~bie (srednio 27% inertynitu), Moszczenica (srednio 31% inertynitu), Manifest Lipcowy (srednio 23% inertynitu) i Kaczyce (24% inertynitu), a takZe z obszaru Bzie - D~bina (26% inertynitu).
Najbogatsze w inertynit Sq poklady war s t w s i 0 d low y c h zawierajqce srednio 32% (KWK Kaczyce) i po 33% (KWK Jastrz~bie i Moszczenica) inerty- nitu. Najwi~kszq w skali GZW sredniq zawartosc tego skladnika wykazujq poklady warstw siodlowych w obszarze Bzie - D~bina, w kt6rych osiqga ona 50%.
Poklady war s t w P 0 r ~ b ski c h z K WK 1 Maja zawierajq wyraznie mniej inertynitu (srednio 16%).
Wi~cej inertynitu stwierdza si~ w pokladach war s t w j a k 1 0 "1/ i e c k i c h z tejze kopalni (srednio 27%). Kolejny spadek zawartosci inertynitu zaznacza si~
w war s t w a c h g r us z 0 w ski c h w kopalniach Anna (srednio 21%)i Gli- wice (srednio 20%).
~~. 1'~' " .• ~ Kruszewska WJ;<:GLE TYPU 35.2
Obszary wyst~powania w~gli typu 35.2 podobnie jak i stratygraficzny zasi~g
ich wyst~powania, pokrywaj,! si~ na ogol z obszarami wyst~powania w~gla typu 35.1.
Poklady war s t w z a 1 ~ ski c h g 0 r n Manifest Lipcowy i obszarze wiertniczym sklad petrograficzny. Zawartosc inertynitu we przekracza 20%.
c h znane w kopalniach Borynia,
D~bina maj,! korzystny sredni wszystkich trzech kopalniach nie Poklady war s t W
i w KWK
z a 1 ~ ski c h dol n y c h S,! rowniez ubogie w iner- srednia jego zawartosc wynosi 19%, w KWK Manifest
L"",",U."'vL,U 20°10, a w obszarze Bzie D~bina rowna si~ 20°;).
Poklady war s t w r u d z k i c h S,! bogatsze w inertynit. W K WK Kaczyce w~gle zawieraj,! srednio 24%, w Manifest Lipcowy - 23%, KWK
Jastrz~bie - 27% i w obszarze Bzie - D~bina - 26%. Najwi~cej inertynitu stwier- dzono w pokladach z KWK Moszczenica (31%) i Borynia (40%).
Poklady war s t w si 0 d low ye h z kopalii Jastrz~bie i Moszczenica zawieraj,! srednio 33% i.nertynitu, podobnie poklady z KWK Kaczyce (srednio 32%). Szczegolnie bogate w inertynit s,! poklady warstw siodlowych w obszarze Bzie - D~bina, 0 czym wspomniano przy omawianiu w~gli typu 35.1.
Poklady war s t w p 0 r ~ b ski c h z w~glami typu 35.2 rozpoznane w KWK 1 Maja zawieraj,! srednio 16% inertynitu, a poklady war s t w j a k lo- w i e c k i c h z tejze kopalni 27%.
Poklady war s t w g r u s z 0 w ski ch z kopalii Anna i Gliwice zawieraj,!
inertynit w niemal identycznych srednich ilosciach (20 i
WJ;<:GLE TYPU 36
W~gle tego typu wyst~puj,! cz~sciej jedynie w pokladach war s t w s i 0 d lo- w Y c h (KWK Kaczyce) oraz pokladach war
s
t w i e t r Z k 0 w i c k i c h i g r u s z 0 w ski c h (KWK Gliwice), przy czym w Kaczyce maj,! cha- rakterystyczn'! dla warstw siodlowych wysok'! sredni,! zawartosc inertynitu (32%), natomiast w pokladach z KWK Gliwice nalez'!cych do dolnej cz~sci serii para- licznej nie przekracza ona 20%.Akcesorycznie w~gle typu 36 spotyka si~ w pokladach war s t w p 0 r ~ b- ski c h z Gliwic.
WJ;<:GLE TYPU 37
W~gle typu 37 spotyka si~ najcz~sciej w pokladach war s t w si 0 d low ye KWK Kaczyce (srednio 32% inertynitu), Jastrz~bie (33%) i Moszczenica (33%).
Z punktu widzenia petrograficznego zawieraj,! one wi~ksze lub mniejsze ilosci
w~gla skoksowanego. W~gle tego typu spotyka si~ rowniez w pokladach war s t w P 0 r ~ b ski c h (KWK Gliwice), r u d z k i c h (KWK Knurow, Gottwald, Moszczenica), r u d z k i c h i s i 0 d low ch (KWK Wawel), s i 0 d low y c h (KWK Nowy Wirek), po r ~ b ski c (KWK 1 z a- 1 ~ ski c h (KWK Borynia) oraz z a 1 ~ s k ic h i r u d z k i c h Ja-
strz~bie, Manifest Lipcowy). .
WJ;<:GLE TYPU 38
Wyst~puj,! akcesorycznie w pokladach war s t w po r ~ b ski c h KWK Maja i z a 1 ~ ski c h KWK Jastrz~bie.
GZW w kokso- i karbochemii WI;:GLE TYPU 42 (ANTRACYT)
Wyst~puj,! akcesorycznie w pokladach war s t w r u d z k i ch KWK Ja-
strz~bie.
PODSUMOWANIE 1 WNIOSKI
lakosciowa ocena petrograficzna w~gli obu wymienionych grup w Zagl~biu
Gornosl,!:skim przedstawia si~ nast~puj,!:co. W~gle typu 31 i 32 jako potencjalny surowiec do produkcji paliw plynnych wyst~puj,!: glownie we wschodniej, pol- nocno-wschodniej i poludniowo-wschodniej cz~sci Zagl~bia oraz w poludniowo-
cz~sci w niecce chwalowickiej. W pozostalych rejonach obu typow spoty kane s,!: znacznie rzadziej.
W pionowym profilu warstw karbonu gornosl,!:skiego w~gle typu 32 wyst~puj,!:
od warstw jaklowieckich (seria paraliczna) az po strop serii w~glonosnej (warstwy libi,!:skie, krakowska seria piaskowcowa). W~gli typu 31 nie spotyka si~ w pokla- dach starszych od warstw por~bskich. W~gle obu typow najcz~sciej spotyka si~
w pokladach od warstw siodlowych wzwyz.
Kryteria zawartosci inertynitu w w~glach przeznaczonych do produkcji paliw plynnych S,!: ostrzejsze niz przy doborze w~gli dla koksochemii i w przeliczeniu na czyst'! substancj~. w~glow,!: zawartosc ta nie powinna w zasadzie przekroczyc 15% (M.T. Mackowsky, informacja ustna).
Przegh!d w~gli gornosl,!:skich typow 31 i 32 wskazuje, ze w skali Zagl~bia naj- nizsz,!: sredni'!: zawartosci,!: inertynitu < 10% cechuj,!: si~ w~gle warstw zal~skich
gornych (grupa 300) z KWK Jankowice. Rowniez w~gle z pozostalych warstw stratygraficznych niecki chwalowickiej (KWK Jankowice i Chwalowice z wyj,!:t- kiem pokladow grupy 500) maj,!: bardzo korzystny sklad petrograficzny dla pro- cesow uplynniania, a zawartosc inertynitu nie przekracza w nich 15%. Z pozosta- lych rejonow Zagl~bia szczegolnie korzystny sklad petrograficzny
«
15% inerty- nitu) maj,! nast~puj,!ce w~gle:cala grupa 200 - warstwy laziskie (KWK: Piast, Budryk, obszar wiertni- czy Mi~dzyrzecze - Bierun) ;
- grupa 303 - 326 - warstwy orzeskie (KWK Budryk i obszar wiertniczy
Mi~dzyrzecze - Bierun);
- grupa 327 - 364 warstwy zal~skie gorne (:rzWK: Siersza, D~biensko,
Brzeszcze -Jawiszowice, Bielszowice, obszar wiertniczy Mi~dzyrzecze BierUI1);
- grupa 000 - warstwy por~bskie (KWK: Rymer j Pstrowski).
grupa 401 4U6 warstwy Lal~skie dolne oraz grupa 500 - warstwy siodlowe, charakteiyzuj,!:ce si~ wysok'!: zawartosci,!: inertynitu; w~gle tych warstw wchodz'icych w sklad g6rnosl,!:skiej serii piaskowcowej nie S,!: wlasciwym surow- cem dla uplynniania;
W~gle typ6w 34 (gazowo-koksowe), 35.1 i 35.2 (ortokoksowe) wyst~puj,! w zachodniej cz~sci Za,gl~bia. lako krytyczn,!: zawartosc inertynitu rzutuj,!:c,!: na przydatnosc ich w koksownictwie przyj~to zgodnie z dotychczasowym stanem wiedzy 30%, przy czym najkorzystniejszy sklad petrograficzny maj,!: w~gle, w kt6- rych zaw~rtosc inertynitu nie przekracza 20%.
W~gle typu 34 0 szczeg61nie korzystnej zawartosci inertynitu spotyka si~ prak- tycznie we wszystkich kopalniach, w ktorych wyst~puj,!: warstwy zal~skie, z wy- j'!:tkiem obszaru Warszowice - Pawlowice (27%) i KWK Szczyglowice (25%), oraz w pokladach serii paralicznej (KWK Anna, 1 Maja i Pstrowski). Natomiast poklady g6rnosl,!:skiej serii piasko\vcowej S,!: bogate w inertynit, kt6rego srednia zawartosc zwykle przekracza 30~~ w pokladach warstw siodlowych (z wyj'!:tkiem
Kruszewska
pokladow z K WK Pstrowski), a w pokladach warstw rudzkich ksztaltuje si~ na poziomie 20 - 30% i tylko w KWK Szczyglowice nie przekracza 20%.
W~gle ortokoksowe typu 35.1 i 35.2, w ktorych zawartos6 inertynitu nie prze-' kracza 20%, wyst~puj,! w warstwach zal~skich gornych w kopalniach Borynia, Manifest Lipcowy, Kaczyce i obszarze Warszowice-Pawlowice. W~gle tego typu znane z warstw zal~skich dolnych zawieraj,! srednio 20/0 inertynitu i jedynie w obszarze Warszowice Pawlowice i KWK Jastrz~bie od 20 do 30%. Srednia zawartosc inertynitu w pokladach warstw rudzkich jest wyzsza niZ w warstwach
zal~skich i w kopalniach Jastrz~bie, Manifest Lipcowy i Kaczyce oraz obszarze Bzie - D~bina wynosi 20 - 30%, a w KWK Moszczenica nawet przekracza 30%.
Poklady warstw siodlowych z kopahl Jastrz~bie, Moszczenica i Kaczyce zawieraj,!
srednio ponad 30% a w obszarze Bzie D~bina osi,!gaj,! aZ 50%.
*
Przegl'!d skladu petrograficznego w~gli gornosl,!skich pod k'!tem ich prze- tworstwa pozwala na postawienie nast~puj,!cych wnioskow:
1. W poszukiwaniu surowcow dla przyszlej produkcji paliw plynnych nalezy skoncentrowac si~ przede wszystkim na w~glach z pokladow warstw zal~skich
i rudzkich (grupy 300 i 400) wyst~puj,!cych w niecce chwalowickiej, na w~glach
z warstw laziskich w kopalniach Piast, Budryk i z obszaru wiertniczego Mi~dzy
rzecze - Bieruii, a takze pokladach warstw zal~skich (grupa 300) z KWK Silesia.
We wszystkich tych kopalniach wymienione grupy pokladow zawieraj,! srednio mniej niZ 15% in~rtynitu w przeliczeniu na czyst'! substancj~ w~glow,!.
2. Przy rozpatrywaniu perspektywicznego zagospodarowania pokladow w~gla
GZW dla potrzeb produkcji paliw plynnych nalezy wykluczyc poklady gorno- sl,!skiej serii piaskowcowej, w tym szczegolnie poklady warstw siodlowych, gdyi:
w calym Zagl~biu S'! one wyj,!tkowo bogate w gruN maceratow inertynit9wYch.
3. W~gle koksuj,!ce, szczegolnie cenne dla kok;sownictwa w~gle orto- koksowe ubogie w inertynit (~20%), wyst~puj,! przede wszystkim w pokladach warstw gruszowskich (KWK Anna i Gliwice), warstw por~bskich (grupa 600 z KWK I Maja) oraz warstw zal~skich dolnych (gorna cz~sc grupy 400) i gornych (dolna cz~sc grupy 300 - kopalnie Borynia, Manifest Lipcowy i obszar Bzie-
D~bina).
4. Dobrym surowcem dla koksownictwa jest rowniez w~giel z warstw jaklo- wieckich KWK 1 Maja (~30% inertynitu) i warstw rudzkich z kopalii Jastrz~bie,
Manifest Lipcowy, K~czyce i obszaru Bzie - D~bina.
5. Bardzo niekorzystny sklad petrograficzny maj,! w~gle ortokoksowe po- kladow warstw siodlowych z obszaru Bzie-D~bina, w ktorych srednia zawar- tosc inertynitu osi,!ga 50%.
6. Badania petrograficzne w~gli GZW wykazuj,!, ze najkorzystniejszy sklad petrograficzny z punktu widzenia szeroko poj~tego przetworstwa maj,! w~gle
ubogie w inertynit z warstw orzeskich i zal~skich (seria mulowcowa). Natomiast poklady gornosl,!skiej serii piaskowcowej zawieraj,!ce duzo inertynitu, w tym szczegolnie poklady warstw siodlowych, mog'! sprawiac klopoty zarowno w koksow- nictwie, jak i przy perspektywicznej produkcji paliw plynnych.
Gl6wny Instytut G6rnictwa Katowice, Plac Gwark6w 1 Nadeslano dnia 8 kwietnia 1981 r.
Streszczenie PISMIENNICTWO
DEMBOWSKI Z. (1972) - Ogolne dane 0 Gornoslqskim Zagl~biu W~glowym. Pr. Inst. Geol., 61.
KRUSZEWSKA K., MAGNES C, LONAK 1., OPATOWIECKAL., DADOK U., SEIDLITZ H., WAJDA M., STERANCZAK P. (1979) - Metoda prognozowania cech petrograficznych w~gli w obszarze na podstawie punktowych stwierdzen. Arch. GIG. Katowice.
KRUSZEWSKA K., OLSZEWSKA K., MAGNES C. (1978a) Monografia petrograficzna w~gli Zagl~bia Gornoshl:skiego. Arch. GIG. Katowice.
KRUSZEWSKA K., OLSZEWSKA K., MAGNES C., DADOK U. (l978b) - Podstawy algorytmu prezentacji danych petrograficznych. Arch. GIG. Katowice.
KPblCTbIHO KPYWEBCKA
nPEABAPHTEnbHAII OL4EHKA nPHrOAHOCTH KAMEHHOrO yrnll BEPXHECHnE3CKOrO yronbHOrO 6ACCEHHA Anll KOKCO·
H KAP60XHMHH B CBETE nETPOrPA<!)H4ECKHX HCCnEAOBAHHH
Pe310Me
B CTOTbe POccMoTpeHbl neTporpoq"''I4ecKlIIe cBoikTBO BepxHeclIIne3CKI1X yrnei:1 no BceM nl1To- CTpOTl1rpo<j>H4ecKHM rOpI130HTOM, OTHOCI1MblX K Tl-mOM 31-42. cornOCHO nonbCKOW KnOCCI1<j>HKOL\I1H.
nepecMoTp BepXHeCI1ne3CKI1X yrnew Tlllno 31 III 42 nOK030n, 4TO B MocwT06e 60ccewHo COMblM HI13KHM cOAep>KOHHeM HHepTI1HI1TO (10%) OTnH40lOTOI yrnH BepxHHx 30neHCKI1X nnOCTOB (rpynno 300)
B KOMeHHoyronbHow WOXTe .RHKOBI1L\e. Yrmt OCTonbHblX cTpoTHrpo<j>H4eCKI1X ropaooHToB XBOnOBI1L\- KOW BnOAHHbl, 3enerOlOUV1e B WOXTOX .RHKOBI1L\e 11 XBOnOBI1L\e (KpoMe nnOCT08 rpynnbl 500) TOK>Ke
OTnH40lOTC1I neTporpo<j>H4ecKIIIM COCTOBOM, 6nOrOnpHlITHblM An1l npoL\ecco p03>KI1>KeHI111 yrnll, 0 co- Aep>KOHHe IIIHepTI1HIIITO B HI1X He npeBblwoeT 15%. B OCTonbHblX POWOHOX 60ccewHa oc06eHHo 6noro- npHlITHblW neTporpa<j>1II4eCKI1W COCTOB « 15% I1HepTIIIHIIITa) HMelOT cneAYIOU4l11e yrml:
- BClI rpynno 200 - n0311CKHe nnOCTbl (WOXTbl: nllCT, BYAPbIK, 6YPOBOll nnOU4oAb MeHAlbl-
>Ke4e-5epYHb) ;
- rpynno 303-326 - O>KeCKHe nnOCTbl (WOXTO: 5YAPblK, 6YPOBOll nn0U40Ab MeHA3bl>Ke4e- 5epyHb);
- rpynno 327-364 - BepxHHe 30neHCKMe nnaCTbl (WOXTbl: Cepwo, .QeM6eHbcKo, 5>KeU4e- .RBHWOBHL\bl, 5enWOBHL\bi, 6YPoBall nnOIl.\OAb MeHAlbl>Kel.fe....:5epYHb);
- rpynno 401-406 - HH)KHl1e 30neHCKHe nnOCTbl M rpynno 500 - ceAn08ble nnOCTbl, xapoK- TepH3ylOIl.\HeClI BblCOKHM cOAep>KaHHeM HHepTIIIHMTO; yrnH 3TMX nnacToB, SXOAlIU4MX B COCTOS sepxHe- cMne3cKow neCI.lOHOH Cepl1M, Henpl1rOAHbl Anll p03>KM>KeHIII1I;
- rpynno 600 - nopeM6cKMe nnOCTb. (WOXTbl: AH'Ho, PblMep M nCTpOSCKHW).
YrnH THnoS 34 (ro30so-KOKcoBble). 35,1 11 35,2 (OpTOKOKcoBble) 30nerOlOT 8 30nOAHOW I.lOCTM 60ccei:1HO. KpMTIIIl.leCKHM COAep)KOHllleM HHepTMHIIITO, onpeAen1l101l.\IIIM nplllrOAHOCTb yrnll AnR KOKCO- Boro npOM3BOACTBO, no COCT01lHlilIO 113Yl.leHHOCTIII HO HOCTOllll.\ee BpeMR CI.lIIITOeTClI 8enlllYMHa 30%.
npllll.leM COMblH 6nOrOnplllllTHblW neTporpo<j>!.!yeCKMW COCT08 I1MelOT Te yrnlll, B KOTOPblX cOAep>KOHMe I4HepTIIIHI1TO He npeBblwaeT 20%.
Yrn'k Tlllno 34 C oc06eHHo 6nOrOnplll1lTHblM cOAep>KaHHeM HHepTHHHTO BCTpel.lalOTCR npaKTH- l.leCKI4 80 8cex WOXTOX, rAe 30neratOT 30neHCKHe nnOCTbl, 30 HCKnlOyeHHeM nnOU4aAI4 BOPW0814L\bl- n08n08HL\bl (27%) 11 KOMeHHoyronbHol1 WOXTbl lltl1rn0814L\bl (25%), a TOK>Ke 8 nnaCTOX nOpOnHl.leC- KOI1 cepHH (KOMeHHoyronbHoR waXTO AHHO. 1 MOR H nCTp08CKI1i:1). nnocTbl 8epxHecHne3cKow necl.lo-
