10865/20 ADD 4 mg
Rada
Unii Europejskiej
Bruksela, 17 września 2020 r.
(OR. en)
10865/20 ADD 4
CLIMA 189 ENV 518 ENER 292 TRANS 400 AGRI 276 ECOFIN 809 COMPET 408 IND 137 MI 335 PISMO PRZEWODNIE
Od: Sekretarz generalna Komisji Europejskiej (podpisała dyrektor Martine DEPREZ)
Data otrzymania: 17 września 2020 r.
Do: Jeppe TRANHOLM-MIKKELSEN, sekretarz generalny Rady Unii Europejskiej
Nr dok. Kom.: SWD(2020) 178 final
Dotyczy: DOKUMENT ROBOCZY SŁUŻB KOMISJI KONSULTACJE Z ZAINTERESOWANYMI STRONAMI – STRESZCZENIE SPRAWOZDANIA
Sprawozdanie zbiorcze dotyczące wyników konsultacji w sprawie planu w zakresie celów klimatycznych na 2030 r.
Towarzyszący dokumentowi:
KOMUNIKAT KOMISJI DO PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO, RADY, EUROPEJSKIEGO KOMITETU EKONOMICZNO-SPOŁECZNEGO I KOMITETU REGIONÓW
Ambitniejszy cel klimatyczny Europy do 2030 r. Inwestowanie w przyszłość neutralną dla klimatu z korzyścią dla obywateli
Delegacje otrzymują w załączeniu dokument SWD(2020) 178 final.
Zał.: SWD(2020) 178 final
KOMISJA EUROPEJSKA
Bruksela, dnia 17.9.2020 r.
SWD(2020) 178 final
DOKUMENT ROBOCZY SŁUŻB KOMISJI
KONSULTACJE Z ZAINTERESOWANYMI STRONAMI – STRESZCZENIE SPRAWOZDANIA
Sprawozdanie zbiorcze dotyczące wyników konsultacji w sprawie planu w zakresie celów klimatycznych na 2030 r.
Towarzyszący dokumentowi:
KOMUNIKAT KOMISJI DO PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO, RADY, EUROPEJSKIEGO KOMITETU EKONOMICZNO-SPOŁECZNEGO I KOMITETU
REGIONÓW
Ambitniejszy cel klimatyczny Europy do 2030 r.
Inwestowanie w przyszłość neutralną dla klimatu z korzyścią dla obywateli
{COM(2020) 562 final} - {SEC(2020) 301 final} - {SWD(2020) 176 final} - {SWD(2020) 177 final}
Sprawozdanie zbiorcze dotyczące wyników konsultacji w sprawie planu w zakresie celów klimatycznych na 2030 r.
1. Wprowadzenie
W kontekście Europejskiego Zielonego Ładu, którego celem jest uczynienie z Europy pierwszego na świecie kontynentu neutralnego dla klimatu, Komisja przeprowadziła działania konsultacyjne w związku z planem zwiększenia celu polegającego na redukcji emisji gazów cieplarnianych w UE do 2030 r.1 W ramach wstępnej oceny skutków dla planu w zakresie celów klimatycznych na 2030 r. informacje zwrotne przyjmowano od dnia 18 marca 2020 r. do dnia 15 kwietnia 2020 r. Za pomocą kwestionariusza internetowego przeprowadzono otwarte konsultacje publiczne. Kwestionariusz był dostępny przez 12 tygodni (od dnia 31 marca do dnia 23 czerwca 2020 r.). Komisja zwróciła się do wykonawcy2 o sporządzenie sprawozdania zawierającego analizę wyników kwestionariusza internetowego, w tym przedstawionych dokumentów dotyczących stanowiska. Wyniki zawarto w niniejszym sprawozdaniu. Pierwotnie przewidziane warsztaty i spotkania ad hoc z zainteresowanymi stronami nie odbyły się ze względu na środki bezpieczeństwa związane z COVID-19.
2. Wstępna ocena skutków
Komisja otrzymała 1 095 odpowiedzi, różniących się pod względem rozmieszczenia geograficznego, rodzaju respondentów, wielkości uczestniczących organizacji i poruszanych tematów. Największa liczba odpowiedzi pochodziła od obywateli, głównie z UE (712 z 772 odpowiedzi udzielili obywatele). Pozostałe odpowiedzi pochodziły od różnych organizacji, głównie z sektora przedsiębiorstw (174 odpowiedzi), organizacji pozarządowych oraz organizacji środowiskowych (101 odpowiedzi), instytucji naukowych (19 odpowiedzi), jak również organów publicznych (13 odpowiedzi).
W zdecydowanej większości odpowiedzi wyrażono zdecydowane poparcie dla zmienionego poziomu redukcji emisji proponowanego w ramach Zielonego Ładu (redukcja o 50–55% emisji gazów cieplarnianych w Europie do 2030 r.) lub zaproponowano jeszcze większe ograniczenia.
1 Szczegółowe informacje na temat konsultacji publicznych można znaleźć pod adresem: https://ec.europa.eu/
info/law/better-regulation/have-your-say/initiatives/12265-2030-Climate-Target-Plan/public-consultation.
2 Zamówienie publiczne na usługi nr 340201/2020/827061/SER/CLIMA.C.1. W skład konsorcjum wchodziło Trinomics wraz z Ricardo and Tyrsky.
Spośród poszczególnych obszarów zainteresowania zwrócono szczególną uwagę na sprawiedliwą transformację; efektywność energetyczną;
odpowiednie narzędzia finansowania i inwestycji; sprawiedliwość i solidarność klimatyczną; odejście od paliw kopalnych; energię odnawialną, wychwytywanie, wykorzystywanie i składowanie dwutlenku węgla; ucieczkę emisji gazów cieplarnianych; rolę nauki i budżetu emisji dwutlenku węgla;
oddzielenie wzrostu gospodarczego od wykorzystania zasobów, itp. COVID-19 to temat, który poruszyło kilku uczestników.
3. Otwarte konsultacje publiczne 3.1. Przegląd uczestników
W ramach konsultacji publicznych otrzymano łącznie 3 915 odpowiedzi z 26 państw członkowskich. Kolejne 116 odpowiedzi otrzymano spoza UE. 3 302 odpowiedzi pochodziło od osób fizycznych, a 729 od organizacji.
Rys. 1. Państwo pochodzenia Rys. 2. Rodzaje zainteresowanych stron
Jak pokazano na rys. 1, najwięcej odpowiedzi pochodziło z Niemiec (53%; 2 136 respondentów) i Francji (13%; 521 respondentów). Po osobach fizycznych największy odsetek respondentów (13%; 521 respondentów) stanowiły przedsiębiorstwa/organizacje biznesowe, stowarzyszenia przedsiębiorców i organizacje pozarządowe, jak przedstawiono na rys. 2. Respondenci działali głównie w sektorach edukacji (23%; 823 respondentów), transportu, gospodarki magazynowej i łączności (10%; 379 zainteresowanych stron).
Łącznie 14 organów krajowych państw członkowskich odpowiedziało na konsultacje w sprawie planu w zakresie celów klimatycznych na 2030 r., z czego pięć wniosło wkład na szczeblu rządowym lub legislacyjnym (Niderlandy, Finlandia, Dania, Czechy, Francja), natomiast siedem wniosło wkład na szczeblu ministerialnym (Cypr, Bułgaria, Litwa, Estonia, Węgry, Hiszpania i Słowacja). Z dwóch organów ministerialnych państw nienależących do UE (Norwegia, Brazylia) przyszły dodatkowe odpowiedzi.
Obywatel UE; 3261;
81%
Przedsiębiorstwo/org anizacja przedsiębiorstw; 202;
5%
Stowarzyszenie przedsiębiorców;
196; 5%
Organizacja pozarządowa (NGO); 123; 3%
Organ publiczny; 59; 2%
Inne; 50; 1%
Ośrodek akademicki/instytut
badawczy; 47; 1%
Obywatel spoza UE;
41; 1%
Organizacja środowiskowa; 36; 1%
Organizacja konsumencka; 8;
0,2%
Związek zawodowy; 8;
0,2%
Informację zwrotną przekazało między innymi kilka organów państw członkowskich, kilka krajów związkowych Republiki Federalnej Niemiec i Austrii, a także rząd flamandzki i dwie instytucje techniczne szczebla krajowego (niemiecka agencja ochrony środowiska Umweltbundesamt i francuskie narodowe centrum nieruchomości leśnych CNPF).
Spośród organów krajowych państw członkowskich UE sześć opowiada się za zwiększeniem poziomu ambicji klimatycznych do 2030 r. do 55% (rząd Niderlandów i Finlandii, rząd oraz parlament Danii, Ministerstwo ds. Przemian Ekologicznych i Wyzwań Demograficznych w Hiszpanii, rząd Francji). Jeden z organów krajowych państw członkowskich UE poparł zwiększenie poziomu ambicji klimatycznych do 2030 r. o 50% (Ministerstwo Środowiska Słowacji). Z kolei sześć organów krajowych państw członkowskich UE wolałoby pozostawić je niezmienione, na poziomie 40% redukcji gazów cieplarnianych (rząd Czech, Ministerstwo Gospodarki Słowacji, ministerstwa środowiska na Litwie i w Estonii, Ministerstwo Transportu, Technologii informacyjnych i Komunikacji Bułgarii oraz Ministerstwo Energii, Handlu i Przemysłu na Cyprze). Dwa organy państw członkowskich nie wskazały preferowanego poziomu ambicji, ale udzieliły dalszych wyjaśnień:
Ministerstwo Energii Bułgarii uważa, że należy dokonać dalszego przeglądu celu polegającego na redukcji emisji gazów cieplarnianych do 2030 r., pod warunkiem że przeprowadzona zostanie szczegółowa ocena skutków na szczeblu krajowym, regionalnym i unijnym. Ministerstwo Innowacji i Technologii na Węgrzech argumentuje, że do takiego zwiększenia poziomu ambicji na szczeblu unijnym potrzebne jest znaczne obniżenie emisyjności w sektorze energetycznym, transportowym, grzewczym i chłodniczym oraz przemysłowym, co musi pozostać głównym priorytetem.
Wśród zidentyfikowanych korzyści wynikających ze zwiększenia poziomu ambicji klimatycznych do 2030 r. organy krajowe państw członkowskich wymieniły w szczególności następujące możliwości: będzie to okazja do tego, by przyczynić się do ratowania naszej planety, a tym samym wywiązać się z naszego obowiązku wobec przyszłych pokoleń; pozwoli to obrać bardziej stopniową drogę do osiągnięcia neutralności klimatycznej UE w 2050 r.;
przyczyni się do zmniejszenia kosztów związanych ze zmianą klimatu w społeczeństwie; zapewni rozwój gospodarki UE w oparciu o nowe modele produkcji i konsumpcji itp. Wyzwania wymieniane jako powód wzrostu poziomu ambicji były następujące: będzie to istotne wyzwanie inwestycyjne dla unijnych sektorów przemysłu, usług, transportu i energii; prawdopodobnie doprowadzi do zmiany strukturalnej i zmiany wymogów w zakresie umiejętności w gospodarce; może prowadzić do znacznej relokacji siły roboczej między sektorami, zawodami i regionami; skróci czas potrzebny do opracowania i wdrożenia środków i do dostosowania się podmiotów gospodarczych.
Możliwe było przedłożenie dodatkowych dokumentów zarówno w drodze konsultacji publicznych, jak i wstępnej oceny skutków. 491 respondentów przedłożyło łącznie 500 załączników. Na rys. 3 przedstawiono rodzaje respondentów, którzy przedłożyli dodatkowe dokumenty.
Rys. 3. – Rodzaje zainteresowanych stron, które przedłożyły dodatkowe załączniki
Spośród tych załączników do analizy wybrano 233. Nie obejmowały one załączników zawierających wstępną ocenę skutków ani powielonych odpowiedzi na kampanię.
3.2. Metodyka przetwarzania danych
Ponieważ pytania w kwestionariuszu internetowym były nieobowiązkowe, przedstawione poniżej wartości procentowe odnoszą się do całkowitej liczby respondentów, którzy odpowiedzieli na dane pytania. Niektóre pytania pozwalały respondentom na „ocenę” opcji (1–5 lub 1–8). W odniesieniu do tych ocen w sprawozdaniu przedstawiono dane liczbowe dotyczące kategorii
„najwyższa ocena”, ponieważ wskazuje ona na najwyższe poparcie.
Dokumenty dotyczące stanowiska przetworzono poprzez katalogowanie. Dane z każdego dokumentu rejestrowano w bazie danych w celu przedstawienia kluczowych tematów i informacji pochodzących z dokumentu i od autora.
W odpowiedziach otwartych i załącznikach do kwestionariusza zidentyfikowano pewne kampanie. W największej kampanii (8%; 329 respondentów), składającej się głównie z osób fizycznych, opowiedziano się głównie za zwiększeniem poziomu ambicji klimatycznych i wspólną opłatą za emisję dwutlenku węgla. W drugiej kampanii (<1%; 40 respondentów), również obejmującej w większości osoby fizyczne, nalegano na zmianę metodyki obliczania emisji gazów cieplarnianych w sektorze rolnictwa.
W trzeciej kampanii (<1%; 35 respondentów), popieranej głównie przez organizacje pozarządowe, wnioskowano o spójność z porozumieniem paryskim i zwracanie większej uwagi na koszty bezczynności. W czwartej kampanii (<1%; 20 respondentów), składającej się z osób fizycznych, zaproponowano dywidendę klimatyczną dla obywateli jako mechanizm ustalania wysokości opłat za emisję dwutlenku węgla.
3.3. Kwestionariusz
Kwestionariusz składał się z dwóch części: jednej służącej do gromadzenia ogólnych informacji zwrotnych oraz drugiej – do zasięgnięcia opinii ekspertów będących zainteresowanymi stronami na temat określonych środków politycznych.
3.3.1. CZĘŚĆ I – Ogólne informacje zwrotne
Pierwsza część kwestionariusza obejmowała ogólne ambicje klimatyczne do 2030 r., działania sektorowe i warunki podstawowe.
Ogólne ambicje klimatyczne do 2030 r., szanse i wyzwania
Na rys. 4 przedstawiono odpowiedzi udzielone w odniesieniu do różnych celów. Po pierwsze, jeżeli chodzi o cel polegający na ograniczeniu emisji gazów cieplarnianych w UE, większość respondentów uważa, że należy zwiększyć go do 55% (77%; 2 904 respondentów). Większość respondentów (69%; 2 613 respondentów) uznało, że należałoby zwiększyć obecny cel w zakresie energii ze źródeł odnawialnych (32%) do udziału wyższego niż 40%. Podobnie preferowano zwiększenie do ponad 40% poprawy efektywności energetycznej w porównaniu z obecnym celem (32,5%) (62%; 2 345 respondentów).
Rys. 4 Poglądy na temat unijnych celów w dziedzinie klimatu i energii na 2030 r.
Najistotniejszą szansą na osiągnięcie wyższego poziomu ambicji było zdaniem respondentów zmniejszenie zanieczyszczenia w celu poprawy zdrowia i samopoczucia (14%; 3 081 respondentów), podczas gdy jako główne wyzwanie postrzegano spadek liczby miejsc pracy nieobjętych transformacją (20%; 2 084 respondentów). Ogółem respondenci uważali, że szans było więcej niż wyzwań (84%; 3 299 respondentów).
7%
12%
81%
22%
23%
55%
9%
14%
77%
0% 50% 100%
Powinien pozostać niezmieniony (redukcja emisji gazów cieplarnianych o co najmniej
40%)
Powinien zostać zwiększony do co najmniej 50%
Powinien zostać zwiększony do co najmniej 55%
Unijny cel w zakresie ograniczenia emisji gazów cieplarnianych do 2030 r.
Łącznie (n = 3 765)
Jako osoba działająca w ramach swoich uprawnień zawodowych lub w imieniu organizacji (n = 581)
Jako osoba prywatna w swoim własnym imieniu (n = 3 184)
4%
4%
5%
12%
74%
12%
13%
16%
19%
39%
6%
6%
7%
14%
69%
0% 20% 40% 60% 80% 100%
Nie wiem/Nie mam zdania 35% udział energii ze źródeł odnawialnych w zużyciu energii
końcowej 32% udział energii ze źródeł odnawialnych w zużyciu energii
końcowej 40% udział energii ze źródeł odnawialnych w zużyciu energii
końcowej Ponad 40% udział energii ze źródeł
odnawialnych w zużyciu energii końcowej
Wkład unijnego celu w zakresie energii odnawialnej na 2030 r. w osiąganie celu redukcji emisji gazów cieplarnianych do 2030 r. oraz celu
neutralności klimatycznej do 2050 r.
Łącznie (n = 3 799)
Jako osoba działająca w ramach swoich uprawnień zawodowych lub w imieniu organizacji (n = 598)
Jako osoba prywatna w swoim własnym imieniu (n = 3 201)
6%
5%
8%
14%
67%
14%
19%
14%
17%
36%
7%
8%
9%
15%
62%
0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90%100%
35% efektywność energetyczna (w zużyciu energii pierwotnej i końcowej) 32,5% efektywność energetyczna (w zużyciu energii pierwotnej i końcowej)
Nie wiem/Nie mam zdania 40% efektywność energetyczna (w zużyciu
energii pierwotnej i końcowej) Ponad 40% efektywność energetyczna (w
zużyciu energii pierwotnej i końcowej)
Wkład unijnego celu w zakresie efektywności energetycznej na 2030 r. w osiąganie celu redukcji emisji
gazów cieplarnianych do 2030 r. oraz celu neutralności klimatycznej do 2050 r.
Łącznie (n = 3 784)
Jako osoba działająca w ramach swoich uprawnień zawodowych lub w imieniu organizacji (n = 586)
Jako osoba prywatna w swoim własnym imieniu (n = 3 198)
Działania sektorowe i potencjał ograniczenia emisji gazów cieplarnianych do 2030 r.
Respondenci ocenili działania w zakresie dostaw energii (48%; najwyższą ocenę przyznało 1 705 respondentów) oraz mobilności i transportu (16%;
najwyższą ocenę przyznało 547 respondentów) jako sektory mające największy wpływ na osiągnięcie transformacji. W tabeli 1 przedstawiono podsumowanie poglądów na rolę różnych sektorów w osiąganiu wyższych celów UE w dziedzinie klimatu.
Tabela 1 – Rola różnych sektorów i działań w osiąganiu celów UE w dziedzinie klimatu, zgodnie z preferencjami respondentów
Preferowany wkład sektorowy
Poparcie respondentów (% całkowitej liczby
odpowiedzi na pytanie; liczba respondentów)
Energia
Większe rozpowszechnienie energii ze źródeł
odnawialnych w systemie energetycznym 18%; 3 213 Paliwa kopalne
Stopniowe wycofywanie wsparcia publicznego dla
inwestycji w paliwa kopalne 16%; 2 925
Zaprzestanie wykorzystywania gazu ziemnego, ponieważ doprowadzi to do problemów w realizacji celów (efektu uzależnienia)
59%; 2 265
Budynki
Poprawa właściwości termicznych budynków mieszkalnych 40%; 1 426 (najwyższa ocena) Stosowanie systemów zarządzania energią w budynkach
niemieszkalnych 40%; 1 426 (najwyższa ocena)
Przemysł
Rozwój gospodarki o obiegu zamkniętym 63%; 2 245 (najwyższa ocena) Transport drogowy
Poprawa przystępności cenowej zrównoważonego
transportu drogowego 57%; 1 993 (najwyższa ocena)
Usunięcie bariery w zakresie dostępności infrastruktury
ładowania i uzupełniania paliwa 31%; 2 755
Użytkowanie gruntów, zmiana użytkowania gruntów i leśnictwo Zrównoważona gospodarka leśna, odbudowa i ochrona
lasów 12%; 2 981
Warunki podstawowe i inne strategie polityczne
Część kwestionariusza koncentrowała się na warunkach podstawowych i innych strategiach politycznych niezbędnych do osiągnięcia celu polegającego na redukcji emisji gazów cieplarnianych do 2030 r.
i obejmowała wybory dokonywane przez konsumentów, sprawiedliwą
transformację i zatrudnienie, ustalanie wysokości opłat za emisję dwutlenku węgla oraz finansowanie badań.
Do najchętniej wybieranych przez konsumentów sposobów redukcji emisji należały rzadsze podróże samolotem (18%; 3 110 respondentów) oraz rzadsze korzystanie z samochodów (17%; 2 976 respondentów).
Jeżeli chodzi o sprawiedliwą transformację i zatrudnienie, respondenci stwierdzili, że do najważniejszych działań należała dywersyfikacja i modernizacja gospodarki w celu odejścia od paliw kopalnych (26%; 2 659 respondentów).
Jeżeli chodzi o opłaty za emisję dwutlenku węgla, większość respondentów uznała, że przychody z opłat za emisję dwutlenku węgla powinny zostać wykorzystane na finansowanie technologii ekologicznych i infrastruktury niskoemisyjnej mobilności (27%; 2 799 respondentów).
Oprócz tego respondenci wybrali magazynowanie energii (12%; 2 423 respondentów), a także przemysł o obiegu zamkniętym lub bezemisyjny (12%;
2 405 respondentów) jako główne obszary badań, które powinny finansować rządy.
3.3.2. CZĘŚĆ II – Kształtowanie konkretnych strategii politycznych
Druga część kwestionariusza obejmowała kształtowanie polityki w zakresie klimatu i energii oraz działania informacyjne skierowane do państw trzecich Ogółem na tę część odpowiedzi udzieliło 1 599 respondentów (40% ogółu respondentów, z czego 1 141 przedstawiło swoje poglądy jako osoby fizyczne, a 458 jako przedstawiciele organizacji).
Kształtowanie polityki w zakresie klimatu i energii
Podczas omawiania kluczowych elementów obowiązujących przepisów UE w dziedzinie klimatu uznano, że dyrektywa EU ETS w największym stopniu wymaga znacznego zwiększenia poziomu ambicji klimatycznych (55%;
najwyższą ocenę przyznało 883 respondentów) w porównaniu z rozporządzeniem w sprawie wspólnego wysiłku redukcyjnego i rozporządzeniem LULUCF.
Głównymi instrumentami uznanymi przez respondentów za istotne dla wzmocnienia EU ETS było wprowadzenie polityki cenowej (np. ceny minimalnej) (24%; 664 respondentów), zmniejszenie lub wyeliminowanie udziału bezpłatnych uprawnień(24%; 658 zainteresowanych stron) i zwiększenie współczynnika liniowego redukcji (23%; 626 zainteresowanych stron). W odniesieniu do bezpłatnych uprawnień większość respondentów
uważała, że należy zmniejszyć udział uprawnień EU ETS przyznawanych bezpłatnie przemysłowi (60%; 870 respondentów).
Jeżeli chodzi o rozszerzenie EU ETS na sektory budownictwa i transportu drogowego, większość respondentów opowiedziała się za ustalaniem opłat za emisję dwutlenku węgla jako uzupełnieniem innych polityk sektorowych (64%;
1 009 respondentów), głównie w formie podatku od emisji CO2 (64%; 966 respondentów). Zarówno w przypadku budownictwa (32%; 425 respondentów), jak i transportu drogowego (55%; 733 respondentów), wielu respondentów preferowało jednolitą opłatę za emisję dwutlenku węgla we wszystkich państwach członkowskich poprzez włączenie do EU ETS, a znacząca większość była za ustalaniem opłaty za emisję dwutlenku węgla na poziomie UE dla obu tych sektorów.
Innymi sektorami, które respondenci chcieliby włączyć do EU ETS, były transport morski (41%; 541 respondentów). W przypadku rozszerzenia EU ETS na budownictwo i transport, należałoby włączyć również inne powiązane z energią emisje dwutlenku węgla (46%, 676 respondentów). W takim przypadku są one dość podobne w rolnictwie (35%; 557 respondentów), odpadach komunalnych (34 %; 550 respondentów) i małych instalacjach przemysłowych (31%, 494 respondentów).
Jeżeli chodzi o wyzwania i szanse związane z rozszerzeniem EU ETS, uznano, że główną szansą jest pomoc UE w osiągnięciu jej celów klimatycznych i środowiskowych (51%; najwyższą ocenę przyznało 660 respondentów), natomiast największym wyzwaniem była akceptacja społeczna (45%; najwyższą ocenę przyznało 539 respondentów).
Większość respondentów nie było świadomych lub nie miało zdania na temat roli rozporządzenia w sprawie wspólnego wysiłku redukcyjnego w odzwierciedlaniu zwiększonego poziomu ambicji klimatycznych UE (40%;
585 respondentów). Ci, którzy mieli zdanie uważali, że ambicje rozporządzenia ESR powinny pochodzić z racjonalnego pod względem kosztów wkładu w porównaniu z EU ETS i LULUCF 22%; 328 zainteresowanych stron) i raczej woleli, aby emisje dwutlenku węgla z sektorów objętych ESR należących do EU ETS raczej pozostały w ESR (18%) niż były z niego wyłączone (9%).
Ostatnim aktem prawnym dotyczącym klimatu objętym kwestionariuszem było rozporządzenie LULUCF. Zasadniczo respondenci uznali za priorytet bardziej rygorystyczne przepisy dotyczące rozliczania dla sektora LULUCF (53%; najwyższą ocenę przyznało 437 respondentów).
Respondenci uznali, że spośród unijnych instrumentów ustawodawczych w dziedzinie energetyki dyrektywa w sprawie odnawialnych źródeł energii wymaga największych zmian w celu osiągnięcia wyższych celów (30%; 884 respondentów).
W tabeli 2 przedstawiono podsumowanie poglądów dotyczących szeregu obszarów polityki w osiąganiu wyższych celów UE w dziedzinie klimatu.
Tabela 2 – Polityki UE służące osiągnięciu wyższego poziomu ambicji klimatycznych, zgodnie z preferencjami respondentów
Obszary polityki Preferowany wkład polityki
Poparcie respondentów (% całkowitej liczby odpowiedzi na pytanie;
liczba respondentów) Energia
Zwiększony cel w zakresie energii ze źródeł odnawialnych
Rozwój niezbędnej infrastruktury
w celu zwiększenia produkcji 56%; 718 (najwyższa ocena) Zwiększony cel
w zakresie efektywności energetycznej
Bardziej rygorystyczne wymogi dotyczące charakterystyki energetycznej pojazdów w transporcie
57%; 667 (najwyższa ocena)
Infrastruktura energetyczna i integracja sektorowa
Nacisk na przesył energii
elektrycznej i inteligentne sieci 38%; 862
Budynek
Renowacja budynków
Wspieranie lepszego planowania przestrzeni miejskiej, budowy zrównoważonych budynków i zielonej infrastruktury
9%; 909
Usunięcie bariery, jaką są długie
okresy zwrotu 14%; 830
Przemysł Transformacja przemysłowa
Wdrożenie procesów gospodarki
o obiegu zamkniętym 48%; 607 (najwyższa ocena) Odpady
Polityka dotycząca odpadów
Zakaz składowania i ograniczenie spalania odpadów w celu zwiększenia recyklingu
23%; 860
Polityka i działania UE w dziedzinie zmiany klimatu skierowane do państw trzecich
Zdaniem respondentów państwa należące do grupy G-20 i G-7 to obszary, na których powinna skoncentrować się w nadchodzących latach UE w zakresie dyplomacji klimatycznej i współpracy (14%; 839 respondentów). Gospodarka
o obiegu zamkniętym i sprawiedliwe łańcuchy dostaw stanowiły preferowane podejście do pomocy rozwojowej i finansowania państw trzecich (15%; 842 respondentów). Jeżeli chodzi o poprawę instrumentów polityki handlowej i zagranicznej, respondenci opowiedzieli się za środkami dostosowywania cen na granicach w celu uniknięcia ucieczki emisji (16%; 890 respondentów).
W odniesieniu do najważniejszych celów, jakie mają zostać osiągnięte na Konferencji Stron UNFCCC (COP 26), respondenci opowiedzieli się za sfinalizowaniem pakietu katowickiego, aby porozumienie paryskie stało się w pełni operacyjne (17%; 951 respondentów).
Informacje dodatkowe
Respondenci przekazali uwagi do obu części kwestionariusza – I (47%; 1 883 respondentów) i II (14%; 604 respondentów). Kluczowe tematy przedstawione przez respondentów obejmowały znaczenie zmiany zachowań i poprawy kształcenia w zakresie zmiany klimatu, a także pilny charakter ambitnych działań w dziedzinie klimatu. Kilku respondentów (2%; 66 respondentów) przekazało uwagi związane z formułowaniem pytań i strukturą kwestionariusza, przy czym większość z nich stwierdziła, że kwestionariusz nie jest neutralny lub że użyto w nim tendencyjnych sformułowań.
3.4. Załączniki i inne odpowiednie dokumenty dotyczące stanowiska
Kluczowe wnioski z dokumentów uwzględnionych w przeglądzie:
• zapewniły dodatkowy wgląd w tematy poruszone w kwestionariuszu;
• uwzględniały szeroką gamę źródeł emisji, w szczególności transport i energetykę;
• technologie uznane za „kluczowe” dla transformacji były zgodne z sektorami uznanymi za
„ważne”;
• w niektórych zgłoszono potrzebę zmian w obowiązującym prawodawstwie: np. przegląd drugiej dyrektywy w sprawie odnawialnych źródeł energii lub finansowania technologii zapewniających efektywność energetyczną w budownictwie;
• zidentyfikowano szereg barier utrudniających osiągnięcie celów w dziedzinie klimatu, w tym: dotacje na paliwa kopalne, rozwój lotnictwa i brak wystarczającej koordynacji między państwami członkowskimi.
Proponowane zmienione cele do 2030 r.
Jeżeli chodzi o cele na 2030 r., w niektórych dokumentach poddanych przeglądowi (17%; 39 dokumentów) obecne cele w zakresie emisji gazów cieplarnianych do 2030 r. oceniono jako właściwe, natomiast w innych (18%;
42 dokumenty) oceniono je jako zbyt niskie. Jedynie w kilku dokumentach (5%; 12 dokumentów) wskazano, że cele są zbyt wysokie. Największa część (60%; 140 dokumentów) nie zawierała opinii.
W niektórych z przeanalizowanych dokumentów (9%; 21 dokumentów) określono nowy konkretny cel polegający na redukcji emisji gazów cieplarnianych do 2030 r. o 55% w porównaniu z poziomem z 1990 r.
W mniejszej liczbie dokumentów stwierdzono, że wartość powinna być wyższa niż 55% (4%; 10 dokumentów) oraz że wartość należy podnieść do 50%
(2%; 5 dokumentów).
Zakres sektorowy
W dokumentach dotyczących stanowiska wskazano dwa główne sektory:
transportu (19%; 43 dokumenty) oraz energii (25%; 58 dokumentów).
W każdym przypadku w dokumentach wskazano najważniejsze działania na rzecz obniżenia emisyjności, w tym wprowadzenie do 2025 r. zakazu użytkowania pojazdów wyposażonych w silnik spalinowy, ograniczenie lotnictwa, promowanie stref niskiej emisji, rozwój transportu publicznego oraz odchodzenie od węgla i zwiększenie udziału energii jądrowej.
Przedstawiono również opinie w kwestii oszczędności energii w budownictwie, w szczególności poprzez remonty; obiegu zamkniętego w sektorze gospodarki odpadami; promowania ekologicznej i zdrowej diety oraz produkcji żywności; zielonej gospodarki niepomijającej niepełnosprawnych obywateli oraz większej współpracy między państwami.
Kluczowe sektorowe działania, środki lub technologie
W dokumentach zwrócono również uwagę na technologie w sektorach uznanych za kluczowe dla przejścia na gospodarkę niskoemisyjną.
W niektórych (22%; 52 dokumenty) wspominano o konieczności odejścia od energii z węgla na rzecz gazu albo ekologicznych zasobów. W drugiej grupie (7%; 17 dokumentów) wspomniano o konieczności wspierania projektów dotyczących wychwytywania i składowania dwutlenku węgla. W kilku dokumentach określono technologie związane z sektorem transportu jako kluczowe dla osiągnięcia celów, w tym alternatywne i bezemisyjne pojazdy, zrównoważone paliwa, infrastrukturę dla bardziej ekologicznych środków transportu oraz lżejsze pojazdy. W innych (8%; 18 dokumentów) omówiono potrzebę zwiększenia efektywności energetycznej w określonym sektorze, w tym w 5 dokumentach wspominano o wykorzystaniu coraz większej ilości danych do informowania o działaniach.
Zmiany w przepisach UE dotyczących klimatu i energii
W szeregu przekazanych dokumentów (19%; 45 dokumentów) poruszono kwestię roli systemu handlu emisjami jako czynnika sprzyjającego obniżeniu emisyjności, przedstawiając różne argumenty przemawiające zarówno za zmniejszeniem, jak i rozszerzeniem jego zakresu, a także opowiadając się za rozszerzeniem systemu o sektory budownictwa i transportu. W innych (3%; 7 dokumentów) omówiono rolę drugiej dyrektywy w sprawie odnawialnych źródeł energii.
Bariery utrudniające osiągnięcie celów
W niektórych dokumentach omówiono bariery utrudniające osiąganie celów w dziedzinie klimatu (38%; 88 dokumentów). Za największą barierę uznano kwestie legislacyjne (14%; 32 dokumenty), a najczęstsze uwagi dotyczyły
„braku skuteczności” lub „strategii lub ram w zakresie energii jądrowej”.
W innych uwagach związanych ze złym sprawowaniem rządów mówi się o ryzyku, że prawodawcy „popadną w samozadowolenie” przy rozwiązywaniu problemów związanych ze zmianą klimatu (4%; 10 dokumentów). Ponadto w wielu innych dokumentach zwrócono uwagę na fakt, że brak chęci politycznej najprawdopodobniej przełoży się na zaniechanie działań.
W niektórych (5%; 12 dokumentów) zauważono również, że dalsze dotacje na paliwa kopalne miałyby wpływ na osiągnięcie celów w zakresie emisji gazów cieplarnianych, podczas gdy w innych (3%; 8 dokumentów) stwierdzono, że brak wsparcia finansowego będzie stanowił barierę dla postępu. Innymi kwestiami, na które zwrócono uwagę, były: rozwój transportu lotniczego zamiast kolejowego, brak wystarczającej współpracy między państwami, składowanie nieprzetworzonych odpadów i odpadów nadających się do recyklingu, postawa społeczna i brak świadomości.
