Andrzej Wawrzeńczak
Współpraca polsko-wietnamska w
zakresie ochrony dóbr kultury
Ochrona Zabytków 34/1-2 (132-133), 109
W SPÓ ŁPR A C A P O L SK O -W IE T N A M SK A W Z A K R ESIE O C H R O N Y D Ó B R K ULTURY
W ramach um ow y podpisanej przez M inis terstwo K ultury i Informacji w Socjalis tycznej R epublice W ietnamu oraz M inis terstwo Kultury i Sztuki w P olsce, a okreś lającej m .in. warunki współpracy w za kresie ochrony dóbr kultury, przebywała we wrześniu 1980 r. w W ietnam ie trzyoso bow a grupa specjalistów z PP Pracownie K onserwacji Zabytków: mgr inż. Jerzy Jarzębowski, mgr inż. arch. Kazimierz K w iatkowski i mgr inż. Andrzej Wawrzeń- czak. Zapoznali się oni z kulturą plem ie nia Czarnów, które pozostaw iło na terenie obecnego środkow ego W ietnam u niezwykle interesujące budow le, pow stałe w okresie od VIII d o X V w.
Budow li tych, zwanych — ze względu na charakterystyczny układ — w ieżam i,
jesz-1. W ietnamskie wieże z X I I w.
2. P o rta l kamienny wieży z X II w.
cze na początku wieku było trzysta, dzisiaj pozostało ich tylko około trzydziestu; z o stały w większości zniszczone w wyniku działań wojennych. W ieże, o w ysokości dochodzącej nawet do 28 m, znajdują się najczęściej na terenach górzystych, a wy konane zostały w nieokreślonej do dnia dzisiejszego technologii łączenia cegieł. Brak jest tradycyjnego wątku ceglanego łączonego zaprawą wapienną; hipoteza zakłada stosowanie specjalnego (nie ziden tyfikow anego) kleju. M im o wieloletnich badań prowadzonych przez uczonych fran cuskich zagadka ta nie została wyjaśniona. M oże wyjaśnią ją Polacy, którzy skłaniają się raczej d o innej hipotezy: że obiekty staw iano z surowej cegły, a następnie je wypalano.
3. Fragm ent dekoracji rzeźbiarskiej w ieży z X I V w. (zd ję cia : A . W aw rzeńczak)
P olscy specjaliści w ykonali wstępną inwen taryzację wież, zaproponow ali sposoby natychm iastow ych zabezpieczeń konstruk cyjnych oraz opracowali pięcioletni, w spól ny ze specjalistami wietnam skim i, program prac. P olacy mają wykonać inwentaryzację fotogram etryczną, która jest niezbędna z uw agi na bogaty wystrój wież. Prze widuje się również w ykonanie ekspertyz konstrukcyjnych, technologicznych oraz opracowanie programu konserw atorskiego, obejmującego również aranżację otoczenia dla celów turystycznych. Program ten realizować będą specjaliści wietnam scy, przeszkoleni uprzednio przez konserw a torów polskich.
A ndrzej W aw rzeńczak
TR A D Y C Y JN E B U D O W N IC T W O L U D O W E W O JE W Ó D Z T W A SU W A LSK IEG O — W YSTAW A W SU W AŁK ACH
Wystawa została zorganizowana we wrześ niu 1980 r. przez Biuro Dokum entacji Za bytków w Suwałkach. Organizatorzy, m a jąc d o dyspozycji jedną salę w Biurze W y staw Artystycznych, postarali się w sposób zwięzły i czytelny przedstawić dzieje i kie runki osadnictwa, historię zabudowy wiej skiej, charakterystyczne typy w si, budyn ków m ieszkalnych i gospodarczych oraz znaczenie tego budow nictw a w całokształ cie substancji zabytkowej województwa suwalskiego. Poniew aż teren województwa obejmuje dwa różne, historycznie ukształ towane regiony kulturowe (M azury — część zachodnia i centralna województwa; Pojezierze Suwalsko-Augustowskie — część wschodnia), ekspozycja podkreśliła ich spe cyficzne cechy i ukazała istniejące różnice. Treści i założenia wystawy przedstawiono za pom ocą plansz, na których znalazły się
liczne fotografie, plany obiektów , m apy itp.
U
. i
U zupełniały je plansze tekstow e, m akiety budynków wiejskich oraz detale architek toniczne z chałup (np. nadokienniki), w kom ponow ane w całość ekspozycji. Szczególną uwagę pośw ięcono obiektom zabytkow ym . Liczba tego typu zespołów i pojedynczych budynków — jak w ynikało z wystawy — w ynosi kilkaset. W iększość z nich znajduje się w północno-w schodniej części wojew ództw a (gm. Sejny, Puńsk). R ów nocześnie zwracała uwagę znikom a liczba zachow anych obiektów mazurskich. Stan zabytkow ego budow nictw a ludow ego i sposób użytkow ania budzi w iele niepo koju, co w sposób dobitny dokum entow ały zdjęcia. W celu przeciwdziałania ich de wastacji organizatorzy w ystaw y zapropo now ali pow ołanie m uzeum typu skanse now skiego, jak też podjęcia działań na rzecz wykorzystania tych obiektów na cele w ypoczynku i kultury (np. izby
