MŁODZIEŻOWY NIEZBĘDNIK

MŁODZIEŻOWY NIEZBĘDNIK

www.sempre.org.pl

2

AUTORKA PUBLIKACJI :

KOREKTA :

OPRACOWANIE GRAFICZNE

WYDAWCA : Magdalena Sobczuk

Wojciech Piesta

Grzegorz Kokot designaxo@gmail.com

www.freepick.com www.allonzoinc.wordpress.com

Petit S.K. Lublin na zlecenie Fundacji Sempre a Frente ISBN: 978-83-61144-85-4

Projekt “Akcja-Informacja” jest realizowany przy wsparciu Szwajcarii w ramach szwajcarskiego programu współpracy z nowymi krajami członkowskimi Unii Europejskiej

3

SPIS TREŚCI

Informacja pilnie poszukiwana...5

W morzu informacji...11

Poznaj swoje prawa...35

Bank Linków...46

Badania Ankietowe młodzieży...49

Kalendarz Działacza...64

4

Gdybym dostała taką oto publikację kilka lat temu, wiele z dotychczas zrealizowanych przeze mnie projektów wyglądałoby inaczej. Mam nadzieję, że dostarczyłam Ci choć trochę inspiracji. Chciałam pokazać Ci też, że możesz myśleć, planować i wychodzić dalej, istnieć poza mentalnym pudełkiem, którym jest Twoja głowa i schematami, które się w niej znajdują. Pewnie zastanawiasz się, kim jestem. Kilka lat temu tak jak Ty byłam uczennicą. Pochodzę ze Szczebrzeszyna i ostatnie 7 lat mojego życia zajmowałam się aktywnością społeczną. Dzisiaj jestem studentką, a moje życie ukształtowało właśnie działanie. Zdjęcie, które widzisz obok zostało zrobione w Grecji. Kiedyś nawet nie marzyłam, że tam pojadę. Jak widać, można było tam

trafić. Mam nadzieję, że te kilka zdań popchnie Cię do przeczytania „Młodzieżowego Niezbędnika”.

5 5

6

Żyjemy w XXI wieku, kiedy to informacje na każdy temat znaleźć możemy w Internecie. Jednak czy to takie proste? Nie zawsze. Z pomocą przychodzi nam informacja młodzieżowa.

W „Przewodniku Youth4Youth” definiowana jest ona jako:

„wszystkie ogłoszenia, zaproszenia i publikacje skierowane do młodzieży”. Zajmuje się tym, co interesuje młodych ludzi

i jest odpowiedzią na ich potrzeby.

Jakie informacje możesz uzyskać? Masz prawo wiedzieć!

o wolontariacie w kraju i za granicą, o projektach młodzieżowych, o doradztwie zawodowym,

o edukacji formalnej i pozaformalnej, o szkoleniach, warsztatach, kursach językowych,

o możliwościach wyjazdu za granicę, o formach spędzania wolnego czasu, i wiele innych

Jako obywatele mamy prawo do informacji. Gwarantuje je nam wiele międzynarodowych i europejskich

dokumentów, takich jak:

- Powszechna Deklaracja Praw Człowieka ONZ - Europejska Konwencja Praw Człowieka Rady Europy

- Konwencja Praw Dziecka

- Biała księga Unii Europejskiej w sprawie młodzieży - Europejska Karta Informacji Młodzieżowej

7

Informacja młodzieżowa powstała w Europie w latach. XX wieku jako odpowiedź na zmiany społeczne. Miała pomóc rozwiązywać problemy młodych ludzi, zajmować się młodzieżą z „trudnych” środowisk i przynieść nowe, innowacyjne spojrzenie na wspieranie młodych ludzi. Pierwszym miejscem w Europie, gdzie powstało centrum informacji młodzieżowej był Londyn. W ciągu kolejnych dziesięciu lat na europejską mapę informacji

młodzieżowej dopisały się takie kraje jak: Belgia, Holandia, Niemcy i Francja.

W dzisiejszych czasach informacja młodzieżowa obejmuje prawie całą Europę. W większości krajów na krajowy system informacji młodzieżowej, finansowany w większości przez środki państwa, składają się:

8

Wyobraź sobie, że w Twoim mieście/miejscowości, bez względu na to jak duże jest i jaką ma ono liczbę mieszkańców, istnieje centrum informacji młodzieży. Masz do niego blisko, możesz wstąpić tam po szkole lub idąc na dodatkowe zajęcia. Jest to kolorowe miejsce, w którym czujesz się mile widziany.

Uśmiechają się do Ciebie nawet szafki. Możesz znaleźć w nim informacje o tym, co w tej chwili zaprząta Ci głowę. Może jest to wybór nowej szkoły, a może szukać kursu językowego… Ludzie, którzy tam pracują potrafią odpowiedzieć na Twoje pytania, podsunąć interesującą Cię publikację lub stronę internetową, zaprosić na darmowe warsztaty lub skierować do organizacji, która swoim profilem odpowiada Twoim

zainteresowaniom.

9

Wyobraź sobie, że w Twojej szkole otrzymałeś informację o takiej właśnie stronie internetowej. Wracasz do domu, włączasz komputer, a tam znajduje się baza informacji o organizacjach pozarządowych, edukacji, spędzaniu czasu wolnego, darmowych szkoleniach, projektach młodzieżowych i wielu innych. Poznałeś narzędzie, które pokazuje Ci możliwości zarówno te na terenie całego kraju jak

i Twojego regionu.

Być może wydaje Ci się, że informacja młodzieżowa to wymysł polityków nie mający nic wspólnego z potrzebami młodych ludzi.

Liczby, które przytoczymy, udowodnią Ci, że jest inaczej:

Ponad 1500 centrów informacji młodzieżowej w całym kraju, z których korzysta ok. 5 milionów ludzi Portal młodzieżowy: www.jcomjeune.com, który każdego roku ma ponad 12 milionów unikalnych odsłon

153 punkty informacji młodzieżowej odwiedzane przez prawie 90% młodych Finów w wieku 13-24 lat

Ponad 10 tysięcy porad telefonicznych rocznie

Portal młodzieżowy: www.youngscot.org odnotowuje ponad pół miliona wejść miesięcznie Kartę Young Scot oferującą zniżki dla młodzieży posiada ponad 400 tysięcy młodych Szkotów

10

Europejska informacja młodzieżowa. To zarówno strona internetowa jak i działalność punktów regionalnych oraz lokalnych w całej Polsce, do których można zgłosić się w poszukiwaniu informacji. Konsultanci odpowiadają na

pytania młodych ludzi, prowadzą spotkania w szkołach oraz eurolekcje.

Kilka w skali całej Polski, m.in.: Centrum Informacji Młodzieży w Toruniu, Centrum Informacji i Doradztwa Młodzieżowego w Warszawie, Regionalne Centrum Informacji Młodzieżowej w Krakowie, Młodzieżowe Centrum Informacji i Rozwoju we Wrocławiu, Ośrodek Informacji Młodzieżowej w Katowicach, Centrum Aktywności

Młodzieżowej w Rudzie Śląskiej, Centrum Informacji Młodzieżowej w Szczecinie oraz…

Istnieje przy Fundacji Sempre a Frente. Swoje działania kieruje do młodych ludzi, a także osób pracujących z młodzieżą, szkół i organizacji pozarządowych. W ramach działania centrum można wziąć udział w bezpłatnych warsztatach lub szkoleniach, prowadzone są także spotkania informacyjne na temat aktywności młodych ludzi, informacji młodzieżowej, programów młodzieżowych, a także eurolekcje w szkołach województwa lubelskiego.

Portale młodzieżowe, a także te dotyczące aktywności obywatelskiej.

11 11

12

Na pewno pamiętasz lekcje wiedzy o społeczeństwie w szkole. Być może były one trochę nudne, być może musiałeś zapamiętać na nich wiele szczegółów, być może wcale nie zachęciły Cię one do bycia aktywnym.

W tym rozdziale znajdziesz dużo przykładów i praktycznych wskazówek, opisów osób, które są młodymi, aktywnymi obywatelami. Nie wszyscy z nich są pełnoletni. Być może dzięki nim inaczej spojrzysz na temat

aktywności obywatelskiej. Zabieramy Cię w podróż po morzu możliwości…

Nieważne w jakim miejscu jesteś. W dzisiejszym świecie dostęp do Internetu jest praktycznie wszędzie.

Sprawdź, kim jest Richard Turere. Co udało Ci się o nim znaleźć? Być może to, że ten młody chłopiec pochodzący z plemienia Masajów, był prelegentem prestiżowej konferencji TED albo to, że informowała o nim amerykańska telewizja CNN. Jeśli natomiast obejrzałeś filmik z jego wystąpieniem, którzy przetłumaczony został na czterdzieści języków lub znalazłeś hasło na Wikipedii zatytułowane: „lions lights”, jesteś bardzo blisko…

Chłopiec pochodzi z Kenii i mieszka obok Parku Narodowego Nairobi. Jego rodzina, jak prawie wszystkie w wiosce, zajmuje się hodowlą. Dzikie zwierzęta, w tym lwy, bardzo często zabijają należące do mieszkańców tej okolicy bydło. Richard jako chłopiec, jak wszystkie dzieci w okolicy, pomagał ojcu w wypasaniu zwierząt.

Widział, jak dużym problem są lwy i jak często są one zabijane przez okoliczną ludność. Postanowił znaleźć ro- związanie. Obudził się w nim duch wynalazcy. Próbował różnych rozwiązań, aż w końcu za pomocą akumulatora z radia mamy, regulatora kierunkowskazów z motocykla, włącznika oraz żarówki skonstruował urządzenie odstraszające lwy. Jego wynalazek okazał się genialnym rozwiązaniem problemów społeczności lokalnej mieszkającej wokół afrykańskiego parku narodowego. Z czasem przyjął się on w całej Kenii. Dzięki niemu nie giną ani lwy ani bydło, a ludność nie musi strzec swoich zwierząt w nocy. Chłopiec otrzymał stypendium

i uczy się, by tworzyć kolejne wynalazki.

RICHARD I JEGO WYNALAZEK

13

To jest właśnie istota aktywności oby- watelskiej - odpowiadanie na potrzeby społeczności lokalnej poprzez rozwiązy- wanie własnych problemów. Nie zawsze chodzi o stwarzanie tak spektakularnych rzeczy jak młody Richard. Być może młodzi ludzie w Twojej okolicy nie mają miejsca do jeżdżenia na deskorolkach, a może widzisz ciekawe rozwiązanie, które sprawdzi, że codzienność w Twojej szkole stanie się bardziej kolorowa?

Przykład chłopca pokazuje, że akty- wność procentuje, ma siłę przebicia i zmienia sytuację zarówno wszystkich w około jak i osoby ją inicjującej. Pokazuje

on, że warto się angażować.

Przeczytaj przykłady działań obywatelskich młodych ludzi. Podzielone są one na cztery kategorie, każda z nich posiada charakterystyczne dla sieabie cechy. Masz okazję poznać je, dzięki krótkim tekstom stworzonym przez

młodzieżowych aktywistów. Zobacz, co dało im zaangażowanie się!

- wypływa z możliwości uczestniczenia w życiu publicznym - to odpowiadanie na potrzeby społeczności lokalnej poprzez rozwiązywanie własnych problemów,

- to angażowanie się w działania organizacji społecznych, politycznych, pozarządowych, młodzieżowych

- to samorządność, czyli samodzielne decydowanie o kwestiach nas dotyczących

- to podejmowanie inicjatyw i wolontariat - działalność na rzecz społeczeństwa

- to interesowanie się tym, co dzieje się wokół nas (naszym krajem i regionem)

- to uczestnictwo w wyborach organów władzy i referendach (tych w szkole i później w dorosłych życiu)

- to dostrzeganie problemów oraz pozytywnych rzeczy, które dzieją się w naszej okolicy

- to szansa na rozwój otaczających nas ludzi i nasz własny

14

To angażowanie się w różne przedsięwzięcia w czasie wolnym od szkoły. Znajdziemy tu działania w organizacjach pozarządowych

i młodzieżowych, domach kultury, grupach nieformalnych…

15

Projekt Spontan to organizacja, która od października 2012 roku oferuje młodym ludziom w Jaśle ciekawe, alternatywne formy spędzania wolnego czasu. Powstała, ponieważ wraz z grupą przyjaciół poczuliśmy potrzebę wypełnienia pustki w ofercie kulturalnej naszego miasta. Dostrzegliśmy, że adresatem większości organizowanych na terenie miasta wydarzeń są dzieci, ewentualnie osoby dorosłe, a młodzież jest bardzo często pomijana. Stwierdziliśmy, że możemy i powinniśmy to zmienić. Zawsze uważałem, że to sami młodzi ludzie wiedzą najlepiej jakie są ich potrzeby. Zadaniem Projektu Spontan jest na nie właśnie odpowiadać.

A ponieważ sami jesteśmy młodzi, więc organizujemy akcje, w których również my chcemy wziąć udział. Często zwracamy się przy tym do różnych lokalnych instytucji z prośbą o pomoc. I zawsze – czy to w szkole, czy w urzędzie miasta, czy w domu kultury - przekonujemy się, że dorośli nie są tacy straszni i nas wspierają. Ale, co jest uważam ważne, inicjatywa i ciężar organizacji spoczywają na nas - młodych. Dewizą Projektu Spontan jest hasło „By już nikt nigdy nie powiedział: nudzę się!”. I z tym związana jest największa wartość, jaką wnosimy do społeczności Jasła. Pokazujemy, że życie nie musi ograniczać się do siedzenia w domu, szkolnej ławce i pod blokiem, że warto zrobić coś więcej i dobrze się przy tym bawić. Nasze akcje są różne, ale zazwyczaj bardzo uniwersalne, przeprowadzone wcześniej w wielu miejscach na świecie i możliwe do zorganizowania właściwie wszędzie. Trzeba tylko poświęcić trochę swojego wolnego czasu. Ale warto to zrobić. Mnie Projekt Spontan nauczył trzech rzeczy. Po pierwsze przechodzenia od słów do czynów – już nie mówię, że chciałbym, po prostu to robię. Po drugie przekonałem się jak ogromną satysfakcję daje aktywność na rzecz lokalnej społeczności - widok uśmiechniętych ludzi, którzy przychodzą wspólnie z nami spędzić czas na dobrej zabawie. I po trzecie, nauczyłem się, że będąc częścią zgranego, mocno zaangażowanego zespołu, możliwe jest absolutnie wszystko.

16

Od zawsze lubiłam spędzać czas z dziećmi i opiekować się nimi, więc, gdy półtora roku temu dowiedziałam się, że istnieje możliwość pomocy, postanowiłam dołączyć do Fundacji Sempre a Frente i zaangażować się w jej działania. Początkowo zajęcia prowadzone były dwa razy w tygodniu, jednak z czasem gdy poznaliśmy dzieci, ich potrzeby oraz środowisko, w jakim żyją, nasza działalność się poszerzyła. Nasi podopieczni byli uczestnikami licznych warsztatów tanecznych, muzycznych, teatralnych, street artowych. Przygotowanie zajęć polega na napisaniu scenariusza najczęściej o określonej tematyce - myśli przewodniej. Ważne jest, żeby znajdowały się w nim różnorodne ćwiczenia, ciekawe zabawy, które mogą czegoś nauczyć, ponieważ dzieci bardzo szybko się nudzą. Scenariusz piszemy indywidualnie lub wspólnie z innymi wolontariuszami, zawsze możemy liczyć na wsparcie pracowników fundacji, którzy pomagają nam rozwijać talenty podopiecznych. Informacje, zdjęcia oraz krótkie opisy zajęć można znaleźć na fanpage’u: www.facebook.com/sempreafrente, po te bardziej szczegółowe

zapraszamy do naszej siedziby na ulicy Kowalskiej.

Gdy postanowiłam włączyć sie w działania fundacji moim głównym celem była pomoc dzieciom, ale chciałam także nauczyć się czegoś nowego, zdobyć doświadczenie oraz rozwijać swoją osobowość. Uważam, że „prawdziwy”

wolontariat polega nie tylko na dawaniu, ale także na braniu. Tylko w takiej sytuacji można się całkowicie temu poświęcić - gdy widzi sie efekty swojej pracy oraz czuje się satysfakcje z tego, co się robi. Pracując z dziećmi mam świadomość, że zajęcia są dla nich odskocznią od codzienności, która często nie jest kolorowa. Mogą nauczyć się czegoś nowego, poznać swoje talenty i je rozwijać, odkryć że mogą wymagać od życia czegoś więcej niż tego, co widzą w otaczającym je środowisku. Dlatego zachęcam wszystkich do tego typu działań, często wymagają one tylko odrobiny wolnego czasu oraz dobrych chęci, a przynoszą duże efekty. Warto działać na rzecz innych

i robić coś dla społeczeństwa.

17

Do założenia Kuźni Talentów i rozpoczęcia warsztatów tanecznych zainspirował mnie fakt, iż w moim mieście - Zamościu, nie działo się praktycznie nic dla młodzieży. Ponieważ miałem dużo wolnego czasu i od paru lat tańczyłem popping - taniec, który wielu osobom wydaje się fajny i efektowny, a nie mają się go gdzie nauczyć, postanowiłem podzielić się moją wiedzą za darmo z rówieśnikami. Warsztaty organizowaliśmy we współpracu- jącej z nami Szkole Języków Obcych BACALARUS, która zgodziła się za darmo udostępnić nam swoje sale wraz z nagłośnieniem. Reklamowaliśmy nasze wydarzenie poprzez platformy społecznościowe, plakaty, ale najwięcej osób pozyskiwaliśmy poprzez marketing szeptany. Podczas warsztatów pokazywałem uczestnikom wszelakie ruchy taneczne, które potem łączyliśmy w układy. Starałem się zawsze zachować przyjazną, miłą atmosferę i stawiać przede wszystkim na to, aby uczestnicy czuli się komfortowo, poznali się nawzajem i nawiązali nowe przyjaźnie, jednocześnie ucząc się efektownie tańczyć. W organizacji wydarzeń i warsztatów wspierał mnie oczywiście cały zarząd Kuźni Talentów - przyjaciele, którzy razem ze mną wkręcili się w organizowanie, zbieranie ludzi, reklamowanie i zarządzanie. Wiele instytucji udzieliło nam swojego wsparcia, zarówno poprzez użyczanie nam miejsca na prowadzenie warsztatów, jak i w formie finansowej. Warsztaty były świetną okazją, aby poznać nowych ludzi, spędzić dwie godziny w przyjaznej i miłej atmosferze, ucząc się stylu tańca, który raczej nie był dostępny w naszych okolicach. Stali uczestnicy, którzy co tydzień pojawiali się na warsztatach, stworzyli świetną paczkę przyjaciół i z radością oczekiwałem co tydzień spotkania z nimi. Najważniejsze przy organizowaniu tego typu wydarzeń to po prostu siąść i to zrobić. Nie ma nic, co Cię powstrzymuje przed zorganizowaniem największego wydarzenia, jakie widział ten kraj. Wystarczy odrobina inwencji, dużo zaangażowania i pracy.

Skrzyknij ludzi, zaplanujcie, co chcecie zrobić i działajcie! Sami się zdziwicie, ile osób pomoże Wam na Waszej drodze do sukcesu. Poprzez działalność w KT nauczyłem się, że wszystko jest możliwe do załatwienia, jeśli się

wystarczająco mocno na to napracujesz. Nie wystarczy chcieć - trzeba harować, aby osiągnąć cel.

18

Projekt “Live life - Stencils” przez dłuższy czas stanowił niespełnione marzenie naszej siedmioosobowej grupy. Idea wzięła się z zafascynowania sztuką miejską, graffiti, propagowaniem wśród ludzi pozytywnych wartości poprzez ukazywanie ich w sposób oryginalny. Dlaczego mówię niespełnione? Wniosek na tę wymianę międzynarodową, wielokrotnie wzbogacany i ulepszany, miał aż trzy razy do czynienia z komisją przyznającą środki finansowe. Jak to się mówi do trzech razy sztuka - w końcu się udało, został zaakceptowany. Projekt wymagał dobrego przygotowania logistycznego, gdyż byliśmy zakwaterowani 20 km od Lublina, gdzie mieliśmy przedstawić wyniki naszej pracy. Jeszcze przed rozpoczęciem wymiany należało rozwiązać wszystkie problemy związane z transportem, wyżywieniem, zakupem materiałów... a ta lista mogłaby się ciągnąć i ciągnąć. Na szczęście są osoby doświadczone, które chętnie pomagają przy organizacji tego typu rzeczy. Można je najłatwiej znaleźć w siedzibie Fundacji Sempre a Frente. Zawsze służą pomocną dłonią i radą. Choć projekt w całości

należy do młodzieży, to jednak bez wsparcia osoby pełnoletniej, nie ma on szans się odbyć.

W ciągu tygodnia pilnie pracowaliśmy, by stworzyć niepowtarzalne wydarzenie. Osoby z Grecji, Włoch, Rumunii oraz Polski, po dwóch dniach przeznaczonych na integrację, podzieliły się na trzy grupy prowadzone przez liderów młodzieżowych. Ja, jako lider grupy zajmującej się zaprojektowaniem i stworzeniem graffiti na płytach gipsowych z użyciem spray’ów i szablonów, byłam odpowiedzialna za zapoznanie wszystkich z metodą, jaką się posługujemy, dostępnymi nam materiałami oraz tematyką, którą pragniemy poruszyć.

Grupa eventowa stworzyła wydarzenie na facebook’u, zaplanowała wszystkie atrakcje dostępne podczas finałowego wydarzenia oraz zadbała o dekoracje. Grupa dziennikarska uczestniczyła w licznych warsztatach, zbierała wywiady od osób związanych z kulturą Lublina oraz zajmowała się promocją. Dzięki jej członkom, mogliśmy także na finale cieszyć się filmikiem, ukazującym całe zaangażowanie i pracę, jakie włożyliśmy

w stworzenie wydarzenia.

19

Uczestnictwo w projekcie współpracy międzynarodowej jest absolutnie fantastyczne! Jest to doświadczenie, którego nie da porównać się do żadnego innego. Po pierwsze, nawiązuje się wartościowe przyjaźnie. Często mawiam, że na projekcie jestem w stanie poznać osobę dużo lepiej, niż udało mi się inną podczas trzyletniej nauki w tym samym gimnazjum, w tej samej klasie. Po drugie, zdobywa się wiele przydatnych umiejętności.

Zazwyczaj jest to zależne od tematyki projektu, jednakże bezwarunkowo rozwija się umiejętności socjalne, komunikacji, pracy w grupie, a także szkoli się język angielski. Po trzecie, zyskuje się niepowtarzalne wspom- nienia. O ile projekt się udał, został dobrze przeprowadzony, w przyjaznej atmosferze, nie ma opcji, by się nie uśmiechnąć, patrząc na pamiątkowe zdjęcie, czy na myśl o zabawnych sytuacjach, jakie się wydarzyły. W grupie jest magiczna energia, która emanuje przez cały okres trwania projektu. Wspólne dążenie do tego samego celu jednoczy ludzi i sprawia, że przestają być dla siebie tylko znajomymi, a stają się współzależni - jak jedna duża rodzina. Szczerze polecam zarówno organizację, jak i uczestnictwo w tego typu przedsięwzięciach. Według mnie wkład, jaki się daje, jest nieporównywalny do całej wiedzy, wspomnień, emocji, jakie można wynieść ze sobą. I właśnie dlatego uważam, że jest to aktywność obywatelska. Zdobywając to wszystko, angażując społeczności lokalne, zapraszając na wydarzenia, dzieląc się radością z innymi, można bardzo wpłynąć na ich światopogląd. Właśnie w ten sposób krok po kroku można aktywować siebie i innych, aby każdy mógł poczuć się ważny, doceniany, zsolidaryzowany, chętny do niesienia pomocy, a ostatecznie po prostu - szczęśliwy.

20

To działanie w szkole poprzez wdrażanie swoich pomysłów

i dbanie o interesy uczniów

21

Do startowania w wyborach na Rzecznika Praw Obywatelskich zachęciła mnie dyrektorka mojego gimnazjum.

Już od dłuższego czasu chciałem się bardziej zaangażować w życie szkoły, a ta funkcja bardzo mi odpowiadała.

Samorząd naszego gimnazjum znacznie różni się od większości samorządów w polskich szkołach. W gimnazjum funkcjonuje trójpodział władzy. Szczególnie dobrze działają Rada Szkoły (władza wykonawcza) oraz sąd. Rada organizuje szkolne imprezy, turnieje, akcje charytatywne, egzaminy do szkoły itp. Do sądu każdy obywatel szkoły (rodzic, uczeń i nauczyciel) może złożyć pozew przeciwko innemu obywatelowi. Na przykład uczeń może pozwać dyrektora, co zresztą już raz zakończyło się uczniowskim sukcesem. Władzę ustawodawczą sprawuje Sejm. W skład każdego organu samorządu wchodzi tyle samo uczniów, rodziców i nauczycieli.

Warto także wspomnieć o Rzeczniku Praw Obywatelskich, który ma obowiązek pilnować by prawo szkolne było skutecznie egzekwowane przez samorząd i żeby uprawnienia obywateli nie były łamane. Rzecznik powinien także służyć jako mediator podczas konfliktów i może reprezentować obywateli w sądzie szkolnym.

Co daje uczniom „demokratyczna szkoła”? To ideał, do którego bardzo ciężko się zbliżyć. Powinna uczyć aktywnej postawy, podejmowania inicjatywy i pokazywać uczniom, że warto walczyć o swoje. W takiej szkole relacje są oparte nie na hierarchii, lecz na autentycznym szacunku. Przy takiej definicji oczywiście ciężko znaleźć takie szkoły. Moje gimnazjum i liceum stara się osiągnąć ten ideał i mimo, że jest znacznie bliżej niż większość, to nadal jest daleko. Dlatego niektórzy uczniowie wychodzą z naszej szkoły jako aktywni

obywatele, a niektórzy są zawiedzeni tym, co nazywają iluzją demokracji.

22

Jako Rzecznik praw obywatelskich próbowałem przekonać uczniów, by korzystali ze swoich uprawnień.

Miałem też okazję bronić ucznia przed niesprawiedliwym wyrokiem sądu szkolnego. Będąc posłem i marszałkiem sejmu zgłaszałem własne inicjatywy ustawodawcze odnośnie dialogu między uczniami a nauczycielami i próbowałem uczynić system popraw bardziej liberalnym. Praca marszałka wymaga też ode mnie zwoływania i prowadzenia obrad sejmu, co jest ciężkim i niezwykle ciekawym zadaniem.

Funkcję Rzecznika pełniłem 2 lata. Posłem jestem od dwóch lat, a marszałkiem prawie rok. Zawsze mogłem liczyć na wsparcie dyrektorki mojego gimnazjum. W liceum też są nauczyciele, na których można liczyć i którzy udzielają dobrych rad. Nikt nie prowadzi dokumentacji mojej działalności, z wyjątkiem pracy w ramach sejmu szkolnego, z którego sprawozdania można znaleźć w pokoju nauczycielskim. Działalność w samorządzie szkolnym dała mi bardzo dużo niezwykle wartościowych doświadczeń i ogromną satysfakcję.

Udało mi się polepszyć jakość dialogu między uczniami i nauczycielami w gimnazjum przy pomocy ankiet, w których uczniowie anonimowo oceniali pracę nauczycieli. Jednak większość moich prób polepszenia jakości demokracji szkolnej nie powiodła się. Gdybym miał udzielić porady komuś, kto zaczyna pełnić podobną funkcję, to poradziłbym mu, by nie wyznaczał sobie od razu zbyt wielkich celów. Lepiej zacząć od małych działań o większych szansach powodzenia, a dopiero później stopniowo, wraz z przypływem doświadczenia, zwiększać trudność wyzwań. Działalność ta nauczyła mnie wiele o wadach i zaletach demokracji. Zrozumiałem też jak ważne jest uczenie ludzi, by podejmowali inicjatywę i walczyli o swoje prawa. Nauczyłem się też pobierać satysfakcję z samego podejmowania prób zmiany na lepsze. Nie potrzebuję już spektakularnych sukcesów, żeby czuć, że moja praca ma sens. Wystarczy mi przekonanie,

ze dałem z siebie wszystko.

23

Przygoda z Samorządem Uczniowskim ciągnęła się od samego początku mojej edukacji. Największym przeżyciem było liderowanie Młodzieżowej Radzie Szkoły. Może nie powinnam, jednak przyznam, że zostałam wybrana z przypadku. Do opiekuna SU zaciągnął mnie kolega z klasy informując przy tym, że właśnie staje się kandydatem na przewodniczącą. Pozostało mi zorganizować kampanię i pokazać, że stać mnie na wygraną. Byłam wówczas w drugiej klasie. Udało się. Przewodniczącą szkoły byłam przez ponad rok. Jednak ów rok był pełen wrażeń, przeżyć, działań i pozostawił cudowne wspomnienia. Na samym początku postawiłam sobie za cel poprawę przepływu informacji na płaszczyźnie uczniowie - SU. W tym celu założyłam fanpage na facebooku (www.

facebook.com/SamorzadUczniowskiPrus). Z perspektywy czasu uważam, że był to strzał w dziesiątkę. Nie dość, że poprawiła się wspomniana komunikacja, to mieliśmy możliwość promowania naszych działań na szerszą skalę. Tym sposobem wszystkie akcje, od kolorowych dni, przez zbiórki charytatywne, aż po szkolną wytwórnie filmową poznała nie tylko społeczność szkolna. Nakręcony za mojej kadencji LipDub stał się doskonałym filmem promującym I LO. Ogromnym sukcesem były dni otwarte, po których Prus okazał się najbardziej obleganą szkołą średnią w Siedlcach. Za swoją działalność na rzecz szkoły zostałam nagrodzona statuetką Aleksander. Za ogromne wyróżnienie uważam również zaproszenie na debatę prezydencką w ramach programu „Samorządy mają głos”, podczas której wypowiadałam się jako przedstawicielka samorządów z całej Polski. Miałam także przyjemność opowiedzieć o naszych działaniach podczas otwarcia projektu MEN „Szkoła współpracy”. Jednak

nie wszystko wyglądałoby tak pięknie, gdyby nie wsparcie.

24

Lata działalności społecznej ukształtowały mnie na takiego człowieka, jakim jestem dzisiaj. Dużo na tym zyskałam. Pewność siebie, umiejętność walki o swoje interesy, zdolności organizacyjne, większą kreatywność. Odwagę. Jest to przygoda, którą polecam KAŻDEMU. Ważne jest jednak, aby mieć świadomość swoich predyspozycji, bo nie pracujemy dla siebie, a dla innych. W pracy na rzecz SU bardzo często należy wyzbyć się egoizmu. Nie można także podchodzić do tego wyzwania odtwórczo. W roli lidera liczy się kreatywność. Istotna jest także pewność siebie i świadomość swoich racji. Prawda jest jednak taka, że wystarczą zalążki tych cech, bo one się ukształtują. Najważniejsze są chęci. Z niewolnika nie ma pracownika, zatem jeśli marzysz o przewodniczeniu Samorządowi Uczniowskiemu swojej szkoły, masz na to pomysł…

jestem przekonana, że będziesz lepszym kandydatem, niż najbardziej rozpoznawalna osoba w szkole, wybrana tylko z racji swojej charyzmy, która rzecz jasna jest ważna, ale nie bardziej niż sam koncept.

Natomiast jeśli nie masz predyspozycji liderskich - i tak możesz odnaleźć się w samorządzie. Swoje pomysły przekazuj do realizacji liderom, a sam bierz w nich czynny udział i czerp z tego przyjemność. Szkoła to nie tylko nauka, to czas na gromadzenie wspomnień na całe życie, a także zdobywanie doświadczenia i budowanie świadomości obywatelskiej. Wynosząc ze szkoły pamięć o możliwości wpływu na środowisko, w którym żyjesz, w przyszłości będziesz świadomym obywatelem. Rada ode mnie: nie marnuj szansy, jaką

jest Samorząd Uczniowski!

25

Działania podejmowane przez młodych ludzi we współpracy

z instytucjami rządowymi. Sprawiają, że głos młodzieży jest słyszalny

26

Sejm Dzieci i Młodzieży to spotkanie aktywnie działającej młodzieży z całej Polski. Ma na celu podniesienie świadomości obywatelskiej wśród młodych, a także propagowanie rozsądnych postaw wśród młodzieży. Jest to spotkanie, któremu towarzyszy dobra zabawa, mnóstwo pozytywnej energii, ale też możliwość poznania ciekawych ludzi. W projekcie może uczęszczać każdy uczeń gimnazjum lub liceum, który interesuje się życiem społecznym swojej „małej ojczyzny” i kraju. Informacje na temat sesji znaleźć można na stronie internetowej:

www.ceo.org.pl/pl/sejmmlodziezy.

Cała historia rozpoczęła się od debaty, którą przeprowadziłam w mojej szkole wraz z koleżanką - Patrycją.

Włożyłam w to bardzo dużo pracy, przygotowałam się najlepiej jak mogłam, zaprosiłam wiele ważnych osób takich jak: zastępca Pana Posła Romualda Ajchlera, radnych z mojego miasta, przedsiębiorców, a także ludzi, którzy zajmują się tematyką Unii Europejskiej. Temat mojej debaty brzmiał „Młodzi aktywni? Co zrobić, żeby młodzież brała udział w wyborach i życiu społecznym?”. Zjechała się na nią młodzież z okolicznych szkół. Wspólnie wypracowaliśmy wnioski, które spisaliśmy i wysłaliśmy do Centrum Edukacji Obywatelskiej. Sejm ma formę konkursu, posłami zostają osoby, które zorganizowały najlepsze w Polsce debaty. Gdy ukazały się wyniki, nie mogłam w nie uwierzyć. Okazało się, że mój zespół przeprowadził jedną z najlepszych debat w Polsce i dzięki temu jedziemy na komisję problemową poprzedzającą obrady. Na spotkaniu zajmowaliśmy się pisaniem uchwały, a przed uchwaleniem naszego projektu wybieraliśmy trzech Marszałków, przewodniczącego komisji i dwóch przedstawicieli pytań do Pani Minister. Każdy chętny do zdobycia tytułu marszałka (a jak wiadomo ile posłów tylu chętnych) musiał dokonać prezentacji swojej osoby i przedstawić w przeciągu jednej minuty, dlaczego chciałby zostać marszałkiem oraz „pochwalić” się swoimi dotychczasowymi osiągnięciami. Moim kolegom i koleżankom z komisji na tyle spodobała się moja kandydatura, że wybrano mnie jako jednego

z trzech marszałków.

27

Wszystko zaczęło się już kilka lat temu, kiedy byłam w gimnazjum. Był to mój udział w poprzedniej kadencji Parlamentu. Kiedy miała ona się już zakończyć, postanowiłam zaangażować się w to jeszcze bardziej. Podcza wyborów w Sali Błękitnej Urzędu Marszałkowskiego w Lublinie, zostałam wybrana z pośród 50 kandydatów.

I tak po raz kolejny weszłam do grona parlamentarzystów. Na pierwszej sesji zostały przeprowadzone wybory prezydium, podczas których należało zaprezentować siebie i swoje pomysły. Głowa każdego aktywisty jest ich pełna, nie musiałam długo myśleć nad pomysłami. Po prostu byłam sobą – energiczną, uśmiechniętą, wygadaną

i mającą tysiące pomysłów dziewczyną.

Cała idea Sejmu, jest dla mnie czymś niesamowitym, miałam bowiem możliwość zetknięcia się z osobami podobnymi do mnie, młodymi i ambitnymi obywatelami naszego kraju, którzy tak jak ja, chcą przekazać coś ważnego i pokazać, że my mamy prawo głosu. Sejm dał pewność, że nadal chcę aktywnie uczestniczyć w życiu społecznym mojego kraju. Widziałam, ile posłowie muszą spędzić pracy nad samym projektem uchwały, ile wysiłku wkładają w debaty, które potrafią trwać nawet kilka godzin i są bardzo męczące. Każdemu, kogo interesuje tego typu działalność, polecam z całego serca udział w tym przedsięwzięciu. Dzięki niemu zdobywamy mnóstwo doświadczenia, uczymy się pracy w grupie, dyskutujemy i spędzamy miło czas, a być może-jak w moim przypadku-spełniamy swoje marzenia. Niech nikogo nie przeraża ilość posłów, ilość chętnych na tytuł marszałka czy samo pełnienie tej bardzo ważnej funkcji. KAŻDY z nas może nim zostać. Jest jeszcze jeden aspekt, z którego bardzo się cieszę. Na większą skalę usłyszano o moim małym miasteczku czyli trzy i pół

tysięcznej Gołańczy, w której życie społeczne prosperuje na bardzo wysokich obrotach.

28

Właśnie w ten sposób stanęłam – można by powiedzieć – na czele dzieci i młodzieży z terenu Lubelszczyzny.

Parlament to apolityczna organizacja uczniowska działająca od prawie 20 lat przy Kuratorium Oświaty w Lu- blinie. Do zadań Parlamentu należą: reprezentowanie interesów dzieci i młodzieży województwa lubelskiego wobec władz samorządowych oraz państwowych, propagowanie znajomości przepisów prawnych dotyczących uczniów, idei samorządności i demokracji oraz pomoc Samorządom Uczniowskim w realizowaniu ich zadań.

Parlament ściśle współpracuje z Kuratorem Oświaty, nauczycielami, samorządami uczniowskimi oraz innymi organizacjami młodzieżowymi. Poczytaj o nas! Jeśli chcesz dowiedzieć się więcej, na bieżąco możesz śledzić nasze działania na Facebooku: www.facebook.com/pdimwl oraz na stronie lubelskiego kuratorium oświaty

w zakładce: „Rodzice, Uczniowie”.

Parlament tworzą młodzi ludzie w wieku od 13 do 21 lat. Wszyscy odpowiadamy za nasze działania i to jaki będą one miały efekt. Każdy parlamentarzysta reprezentuje swoje środowisko, a do jego obowiązków należy uczestniczenie w pracach Parlamentu, godne zachowanie się, przestrzeganie Statutu i Ordynacji Wyborczej oraz aktywne działanie na rzecz wszystkich uczniów województwa lubelskiego. „Głową Parlamentu” jest marszałe Odpowiadam za przygotowanie spotkań, koordynowanie prac Parlamentu, przewodniczenie sesjom, podpisywanie pism, rozpisywanie nowych wyborów oraz rozdzielnie pracy pomiędzy wicemarszałków. Praca marszałka jest bardzo odpowiedzialna, bo reprezentuję Parlament na zewnątrz, odpowiadam za jego wizerunek i całokształt organizacji. Śmiało mogę powiedzieć, jak wiele w moim życiu zmieniła aktywność w tej organizacji. Poznałam przede wszystkim cudownych ludzi, z którymi kontakt utrzymuję do dziś, a nawet są osoby z którymi zdołałam się zaprzyjaźnić. Ponadto dało mi to wiele możliwości i nauczyło jak niewiele trzeba, aby móc. Wystarczą tylko chęci i pomoc innych ludzi, aby coś mogło się udać. W momencie kiedy zostałam wybrana na marszałka, czułam coś czego nie da się tak po prostu opisać - szczyt marzeń. Życzę tego każdemu, kto tylko chcę poznawać ludzi i działać na rzecz innych. Parlament dał mi ponadto pewność siebie. Mnie działalność ta nauczyła spokoju, innego spojrzenia na niektóre kwestie, analizowania wszystkich za i przeciw, ufności co do poznawanych nowo ludzi - i to co najważniejsze – wiary, że młody człowiek może zdziałać więcej niż może mu się to wydawać. Działania Parlamentu mają ogromny zasięg. Dają możliwości, aby osiągnąć coś więcej i spełnić swoje marzenia. Mimo, że nazwa brzmi poważnie, tak naprawdę jest to organizacja od serca dla serca, po to aby wszystkim dorastającym,

młodym ludziom wkraczało się w tą dorosłość lepiej.

29

O powołaniu Młodzieżowej Rady Miasta w Poznaniu zacząłem myśleć na początku Liceum, kiedy to pod wpływem nowych doświadczeń zapragnąłem bardziej angażować się w życie publiczne w moim mieście.

Pomysł ten zrealizowałem jakiś czas później, kiedy to wspólnie z moim kolegą Andrzejem Urbanowiczem postanowiliśmy zawalczyć o utworzenie takiego organu w Poznaniu. Wspólnie opracowaliśmy statut i po długich negocjacjach z urzędnikami oraz ustaleniu wspólnej wersji dokumentu, 25 lutego Radni Rady Miasta przyjęli uchwałę powołującą do życia MRM. Następnie w ławach sali sesyjnej urzędu miasta zasiedli przedstawiciele poznańskiej młodzieży, tym samym zainaugurowano I kadencję Młodzieżowej Rady Miasta Poznania. W Radzie pełnię funkcję przewodniczącego. Do moich zadań należy organizowanie pracy Rady i koordynacja jej wszyst- kich działań. Odpowiadam również za kontakt z władzami i Urzędem Miasta oraz reprezentowanie Rady na zewnątrz. Jako organizacja młodzieżowa, w kwestii kontaktu z naszymi rówieśnikami stawiamy głównie na drogę internetową. Prowadzimy fanpage na Facebooku, Twittera oraz stronę internetową: www.mrm.poznan.pl.

Zgodnie z ustawą o samorządzie gminnym tego typu organy to ciała doradcze i to właśnie jest nasze główne zadanie. Gdy zauważymy taką potrzebę podejmujemy wspólne stanowisko, które następnie przesyłane jest do właściwych instytucji. Poza tym działalność MRM to organizacja różnego rodzaju imprez i wydarzeń o charakterze kulturalnym, sportowym i edukacyjnym. Zawsze możemy liczyć na wsparcie różnych instytucji.

Poza Urzędem Miasta pomoc oferują również szkoły, organizacje pozarządowe, instytucje kulturalne lub osoby z życia publicznego (mam tu na myśli np. posłów). Przykładem takiej współpracy może być np. koncert zespołów młodzieżowych, który we wrześniu 2014 roku zorganizowaliśmy wspólnie z Centrum Kultury Zamek. Ponadto w kwietniu tego samego roku dzięki pomocy pana europosła Konrada Szymańskiego udało nam się wręczyć nagrodę w postaci wycieczki do Parlamentu Europejskiego w Brukseli dla zwycięzcy organizowanego przez

nas konkursu wiedzy o Unii Europejskiej i Europie.

30

Młodzieżowa Rada stała się w Poznaniu platformą aktywności obywatelskiej oraz polem do działania dla młodych, społecznie aktywnych mieszkańców miasta. Dzięki Radzie mają oni możliwość współdecydowania i wyrażania swojej opinii w sprawach, które bezpośrednio ich dotyczą. Jest to ogromna wartość, biorąc pod uwagę fakt, że w obecnych strukturach władzy nadal mało jest osób młodych i głos naszego pokolenia może pozostawać niezauważany. Poza wymienionymi wcześniej aspektami działalność w Radzie uczy odpowiedzialności oraz sumienności w wykonywanych działaniach. Młodzieżowa Rada jest też wspaniałą Szkołą Demokracji, ponieważ w sposobie działania tylko nieznacznie odbiega od jej „dorosłych” odpowiedników. To w jaki sposób Rada będzie funkcjonować i czy faktycznie uda jej się wpłynąć na życie młodych ludzi, zależy w dużej mierze od przewodniczącego. Musi to być osoba o zdolnościach i predyspozycjach liderskich, która pociągnie za sobą resztę. Przy kierowaniu pracami MRM trzeba zawsze pamiętać, że aby ten organ spełniał swoją funkcję, musi odpowiadać na potrzeby młodzieży i przekazywać je dalej. Przewodniczący powinien nieustannie zabiegać o zwiększanie stopnia zainteresowania problemami młodzieży przez urzędników i lokalne władze. Działalność w MRM nauczyła mnie, że takie działania przynoszą efekty. Jestem przekonany, że te dwa lata w znaczący

sposób wpłyną na dalszy rozwój mojej kariery i pozwolą mi lepiej działać w kolejnych latach.

31

Sposób na wyrażanie swojego zdania poprzez publikowanie w szkolnej

gazecie, na blogu, portalu internetowym…

32

W MiM Media i Młodzież jestem szefem działu podróże oraz redaktor naczelną projektu MiM@City.

W podróżach zarządzam grupą młodych, ambitnych licealistów oraz studentów, dla których największą pasją jest podróżowanie. Nasza praca polega na ustalaniu harmonogramów publikacji artykułów, wprowadzaniu nowych serii artykułów, projektów podróżniczych w MiM. Ponadto spotykamy się na zjazdach MiMa, gdzie rozmawiamy na temat pracy oraz szkolimy się w zakresie dziennikarstwa internetowego. Funkcja redaktora naczelnego MiM@City polega na zakładaniu młodzieżowych, lokalnych redakcji w stolicach województw.

Po zgłoszeniu przez młodych ludzi zainteresowania dołączeniem do MiM City, rozpoczynamy współpracę, omawiamy zasady i regulaminy, wewnętrzne dokumenty. Następnie przechodzimy do realnego działania, jakim jest rozpoczęcie promocji i rekrutacji, organizacja wydarzeń otwierających redakcję, a następnie - współpraca z grupą zainteresowanych osób na szczeblu wojewódzkim. Media młodzieżowe przede wszystkim ukazują punkt widzenia młodego człowieka i jego pasje. Jako młodzież wyszukujemy informacje, redagujemy je i przekazujemy w taki sposób, aby nasi odbiorcy, czyli nasi rówieśnicy zostali zaciekawieni tematem i z chęcią odwiedzali naszą domenę.  Naszym celem i główną ideą jest od nas dla was, czyli od młodych dla młodych. Młodzi, ambitni ludzie piszą artykuły, przeprowadzają wywiady, organizują konferencje prasowe oraz wydarzenia promujące w taki sposób, aby były one czytelne i zachęcające młodzież. Jest to miejsce, gdzie każdy człowiek znajdzie coś dla siebie: bycie redaktorem, fotoreporterem, reporterem, współpraca w TV, dziale technicznym czy korekcie. MiM to miejsce rozwoju młodych przez szkolenia online, warsztaty dziennikarskie. MiM jest największą redakcją ogólnopolską, jedną z większych w Europie. Na co dzień pracujemy głównie zdalnie, komunikując się przez Facebooka, maile. Głównym źródłem dowodzenia jest kokpit MiMu, na którym piszemy, sprawdzamy, tworzymy

fotogalerie. Wszelkich informacji można dowiedzieć się na stronie: www.mim24.pl oraz fanpage’u:  

www.facebook.com/mimmediapl.

33

Dziennikarstwem zajmuję się od niedawna. Bardzo lubię przelewać swoje myśli na papier, rozmawiać z ludźmi.

Dlatego też zajęłam się pisaniem artykułów, przeprowadzaniem wywiadów, wyłapywaniem najważniejszych informacji i redagowaniu ich w taki sposób, aby były one bardziej czytelne i zachęcające dla młodzieży.  Praca w MiMie daje mi ogromną satysfakcję i możliwość interakcji z ludźmi o podobnych pasjach. Tematy na artykuły podróżnicze wynajduję w głowie :) Opisuję miejsca które odwiedziłam, bądź pragnę odwiedzić, a jest ich wiele.

Informacje w City czerpiemy ze stron redakcji wojewódzkich. Współpraca z ludźmi - i starszymi i młodszymi wymaga ode mnie ogromnej precyzji, rozwoju w kierunku dziennikarskim tak, abym mogła wprowadzać wszystkie informacje w obieg. Jest to niesamowita możliwość do nauczenia się odpowiedzialności i punktualności, pisania projektów z tymi osobami. Mając pod sobą tak ogromną liczbę osób czuję radość, że ci ludzie ufają mi oraz chcą ze mną współpracować. Jest to dla mnie możliwość rozwoju - pasji, kompetencji. Działalność w MiMie, tak jak wspomniałam wcześniej, nauczyła mnie odpowiedzialności, punktualności, precyzji i perfekcji. Jest to miejsce, gdzie poza pracą nawiązujemy przyjaźnie, spotykamy się poza zjazdami MiMa prywatnie, odnajdujemy swoje bratnie dusze :) Dotychczas najwięcej trudności sprawiały mi sytuacje konfliktowe. Jednak każdą sytuację da

się rozwiązać i dziś z tymi osobami jestem w bardzo dobrych relacjach.

34

Pełnię swoją funkcję od roku. Zajmuję się m. in. składaniem gazety i wybieraniem zdjęć, staram się także wspi- erać inne redaktorki w poczynaniach dziennikarskich. Pisanie od zawsze sprawiało mi przyjemność, gdy w gim- nazjum uzyskałam możliwość współtworzenia szkolnej gazety byłam zachwycona. Tworzenie tekstu stukając w klawiaturę pozwalało mi, chociaż na chwilę zapomnieć o czekającym mnie sprawdzianie, a z czasem stało się moim obowiązkiem, który jednak wypełniam z radością. Wszyscy twórcy gazety mogą rozwijać swoje pasje i zdolności, a także nabierać doświadczenia dziennikarskiego. Czytelnicy dzięki gazecie mogą dowiedzieć, co działo się w szkole w ostatnim czasie, przeczytać pozdrowienia czy też uzyskać wiedzę na różne tematy dzięki artykułom.

Praca w gazecie nauczyła mnie wywiązywania się ze swoich obowiązków, współpracowania z innymi. Dzięki regularnemu redagowaniu zyskałam także łatwość w wyrażaniu swojego zdania i pisaniu.Pisać można niemal o wszystkim, jednak trzeba ,,ugryźć’’ temat w ciekawy sposób, tak aby czytelnicy czytali tekst bez odrywania się od niego. Jako redakcja piszemy o wszystkim, od tematów cięższych po lekkie. Inspiracje do poruszenia danego tematu można znaleźć wszędzie: w Internecie, w sklepie, na przerwie w szkole czy nawet patrząc przez okno...

Uczniów interesują różne tematy, jedni wolą zagłębić się w lekturę tekstu dotyczącego sportu, inni natomiast będą zainteresowani modą... Bardzo ważną częścią „Gemjusza” są szkolne wieści, one bez wątpienia skierowane są i do uczniów i do nauczycieli - spajają społeczność szkolną. Dokumentujemy w nich życie szkoły, a także prowadzimy wywiady z ciekawymi uczniami, a także nauczycielami! Każdy kolejny numer gazety wymaga sporych nakładów energii od redaktorów i opiekuna gazety. Trzeba napisać artykuły, sprawdzić je, wybrać zdjęcia, rozplanować rozmieszczenie tekstów i zdjęć w specjalnym programie. Trzeba poświęcić temu sporo czasu. Każdy redaktor z reguły jest odpowiedzialny za poszczególną rubrykę. Myślę, że założenie gazety w szkole jest świetną inicjatywą, wymaga to tylko trochę chęci i współpracy uczniów z nauczycielem chętnym podjąć się takiego wyzwania. Daje

szansę na realizowanie swoich pomysłów i kreatywność. Więc nie czekaj, działaj!

35 35

36

MOJE PRAWA TO...

Jako młody człowiek masz szereg praw. Wynikają one z dokumentów prawa polskiego, europejskiego oraz międzynarodowego, m.in.:

Konstytucji RP

Powszechnej Deklaracji Praw Człowieka

Międzynarodowego Paktu Praw Obywatelskich i Politycznych Konwencji o Prawach Dziecka ONZ

Europejskiej Konwencji o wykonywaniu praw dziecka

Konwencji o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych Wolności Ustawie o Rzeczniku Praw Dziecka

Ustawa o Systemie Oświatowym

Artykuł 72.  Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej 1.

żądać od organów władzy publicznej ochrony dziecka przed przemocą, okrucieństwem, wyzyskiem i demoralizacją.

2.

3.

i w miarę możliwości uwzględnienia zdania dziecka.

4.

37

PRAWA CZŁoWIEKA

PRAWa dziecka

Przysługują każdej osobie bez względu na kolor skóry, orientację seksualną, pochodzenie czy status majątkowy. Są niezbywalne.

To prawa przysługujące każdej osobie do skończenia 18 roku życia. Są podobne do praw człowieka a więc niezbywalne. Oznacza to, że posiada je każda osoba niepełnoletnia i praw tych nie można jej pozbawić.

Z konwencji o prawach dziecka onz wynikają m. In. Następujące prawa:

- Prawo do życia

- Prawo do życia i opieki w rodzinie - Prawo do imienia i obywatelstwa

- Prawo do życia, odpowiednich warunków i rozwoju - Prawo do rozwoju i wykorzystywania swojego potencjału

- Prawo do równości i ochrony przed dyskryminacją - Prawo do zrzeszania się i pokojowych zgromadzeń

- Prawo do tożsamości

- Prawo do swodoby myśli, sumienia i wyznania - Prawo do ochrony zdrowia,

- Prawo do tajemnicy korespondecji - Prawo do nauki

- Prawo do wypoczynku i czasu wolnego

- Prawo do wypowiedzi, informacji i decydowania o sobie,

- Prawo do godności, życia bez przemocy, wolności, szacunku i nietykalności osobistej - Prawo do wyrażania własnych poglądów

- Prawo do korzystania z dóbr kultury

- Prawo do znajomości swoich praw

38

Prawa ucznia Karta Praw Ucznia

Obowiązek szkolny Statut Szkoły

To normy prawne regulujące funkcjonowanie ucznia w szkole oraz ochronę jego interesów

Spis najistotniejszych zapisów prawnych wraz ze źródłem ich pochodzenia rozszerzone o informacje dotyczące praw człowieka. Na jej podstawie może zapisany zostać statut szkoły

Zapisany jest w: Ustawie o systemie oświatowym oraz Konstytucji RP. W skrócie to obowiązek uczęszczania do szkoły od roku szkolnego, w którym dziecko skończy 6 lat, a trwa do ukończenia gimnazjum, nie dłużej

jednak niż do 18 roku życia.

Jeden z najważniejszych dokumentów regulujących funkcjonowanie szkoły, jego zapisy regulują rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej i Sportu w sprawie ramowych statutów publicznego przedszkola oraz publicznych szkół. Uchwala go i zmienia Rada Szkoły (uczniowie, nauczyciele oraz rodzice) lub w przypadku jej braku Rada Pedagogiczna. Zaleźć można w nim prawa i obowiązki uczniów, a także nauczycieli oraz tryb składania skarg,

gdy prawa nie są egzekwowane

39

Co powinien zawierać statut szkoły?

fragment publikacji Macieja Osucha „Uczeń - wobec praw i obowiązków”

• rodzaje nagród i kar stosowanych wobec uczniów oraz tryb odwoływania się od kary

• przypadki, w których rada pedagogiczna może podjąć uchwałę upoważniającą dyrektora do skreślenia ucznia z listy uczniów (tylko w przypadku uczniów, którzy już spełnili obowiązek szkolny)

• przypadki, w których dyrektor gimnazjum może wystąpić do kuratora oświaty z wnioskiem o przeniesienie ucznia do innego gimnazjum (dotyczy też szkoły podstawowej)

• warunki pobytu w szkole zapewniające uczniom bezpieczeństwo

• szczegółowo określone prawa i obowiązki ucznia

• szczegółowe zasady wewnątrzszkolnego systemu oceniania uczniów

• cele i zadania szkoły wynikające z przepisów prawa oraz uwzględniające program wychowawczy i program profilaktyki dostosowane do potrzeb uczniów (oba dokumenty wymagają zaopiniowania przez samorząd uczniowski i radę rodziców)

• formy opieki i pomocy uczniom, którym z przyczyn rozwojowych, rodzinnych lub losowych potrzeb- na jest pomoc materialna

• zasady udziału w zajęciach edukacyjnych, przygotowania się do nich oraz właściwego zachowania w ich trakcie

• zasady usprawiedliwiania, w określonym terminie i formie, nieobecności na zajęciach edukacyjnych,

• zasady dbania o schludny wygląd oraz noszenia odpowiedniego stroju

• warunki korzystania z telefonów komórkowych i innych urządzeń elektronicznych na terenie szkoły

• zasady właściwego zachowania wobec nauczycieli i innych pracowników szkoły oraz pozostałych uczniów

40

Co jeśli prawa dziecka są łamane?

Telefony zaufania

Rzecznik Praw Dziecka

W tym miejscu dowiedzieć się możesz, gdzie szukać pomocy, kiedy Twoje prawa są łamane

Ogólnopolski Telefon Zaufania dla Dzieci i Młodzieży

tel. 116 111 (www.116111.pl)

Dziecięcy Telefon Zaufania Rzecznika Praw Dziecka

tel. 800 12 12 12

Telefon zaufania dla dzieci i młodzieży Kuratorium Oświaty w Lublinie

tel. 81 538 52 88

Jak przeczytać możemy na stronie internetowej rzecznika: „stoi na straży praw dziecka. (…) Podejmuje działania przewidziane w ustawie z własnej inicjatywy, biorąc pod uwagę napływające do niego informacje wskazujące na naruszenie praw lub dobra dziecka. Zajmuje się przypadkami indywidualnymi, jeśli nie zostały one wcześniej rozwiązane we właściwy sposób mimo, że wykorzystano dostępne możliwości prawne. Rzecznik nie zastępuje wyspecjalizowanych służb, instytucji i stowarzyszeń zajmujących się ochroną dziecka, lecz interweniuje w sytuacji, kiedy dotychczasowe procedury okazały się nieskuteczne bądź ich zaniechano”. Więcej informacji znaleźć można

na stronie: www.brpd.gov.pl.

41

Rzecznik Praw Ucznia

Wybrane Organizacje zajmujące się ochroną praw dziecka

To osoba, która powinna znajdować się w każdej szkole. Do niej uczniowie powinni zgłaszać wszelkie naruszenia statutu szkoły i sytuacje, kiedy prawa ucznia są łamane. Do zadań rzecznika należą także działania na rzecz propagowania wiedzy na temat praw uczniów. Nie ma jednak przepisów prawnych regulujących tę funkc- ję. Każda szkoła powołuje go dobrowolnie na zasadach, które ustalono w statucie lub regulaminie szkoły.

W niektórych szkołach funkcję tę pełni nauczyciel, w innych uczeń, a czasami rzeczników jest dwóch: nauczyciel i uczeń. Sprawdź, czy w Twojej szkole jest osoba, która dba o przestrzeganie praw młodych ludzi. Jeśli nie,

zawsze możesz zadziałać w tej sprawie i doprowadzić do jej wybrania.

1) Komitet Ochrony Praw Dziecka - www.kopd.pl 2) UNICEF - www.unicef.pl

3) Fundacja Dzieci Niczyje – www.fdn.pl

4) Fundacja Mamy Prawa - www.mamyprawa.org.pl

42

Odpowiedzialność prawna

Odpowiedzialność cywilna

Odpowiedzialność cywilną i karną młodej osoby regulują trzy dokumenty:

1) Ustawa o postępowaniu w sprawach nieletnich, 2) Kodeks Cywilny,

3) Kodeks Karny.

Odpowiedzialność w oparciu o przepisy prawa cywilnego. Stroną oskarżająca jest poszkodowany obywatel.

Fragmenty artykułu pochodzącego ze strony internetowej Kuratorium Oświaty w Rzeszowie:

OSOBA PONIŻEJ 13 ROKU ŻYCIA

Prawo polskie uznaje małoletniego, który nie ukończył trzynastu lat za osobę nie mającą rozeznania. Konsekwenc- ją tego jest wyłączenie odpowiedzialności takiego małoletniego za szkodę, którą wyrządził przez swój czyn (…).

Za szkodę, którą wyrządził małoletni przed osiągnięciem trzynastego roku życia odpowiada ten, kto nad nim w chwili wyrządzenia szkody, sprawował nadzór.

OSOBA POWYŻEJ 13 ROKU ŻYCIA

Z chwilą ukończenia trzynastego roku życia małoletni nabywa tzw. zdolność deliktową. (…) W dziedzinie zdolności deliktowej więc kodeks zrównuje małoletniego powyżej trzynastu lat z osobami pełnoletnimi. (…) Spadający na osobę sprawującą nadzór nad małoletnim obowiązek naprawienia szkody, którą wyrządził pozostający pod nadzorem, obciąża tę osobę dlatego, że nie wywiązała się należycie ze swego obowiązku nadzoru i że nie uczyniła zadość temu

obowiązkowi.

43

Odpowiedzialność karna

Odpowiedzialność w oparciu o przepisy prawa karnego. Stroną oskarżającą jest prokurator.

Fragmenty artykułu ze strony www.pedagogszkolny.pl:

OSOBA PONIŻEJ 13 ROKU ŻYCIA

Nieletni dopuszcza się czynu zabronionego przed ukończeniem 13 roku życia - sąd traktuje popełnienie takiego czynu wyłącznie jako przejaw demoralizacji i może zastosować środki przewidziane w ustawie o

postępowaniu w sprawach nieletnich.

OSOBA POMIĘDZY 13 A 17 ROKIEM ŻYCIA

Co do zasady sąd stosuje środki przewidziane w ustawie o postępowaniu w sprawach nieletnich; jeżeli jednak nieletni ukończył lat 15 i dopuścił się czynu zabronionego:

zamachu na życie Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej;

zabójstwa i morderstwa;

umyślnego ciężkiego uszkodzenie ciała;

umyślnego sprowadzenia katastrofy godzącej w bezpieczeństwo powszechne;

przejęcia kontroli nad statkiem wodnym lub powietrznym przez sprawcę stosującego; podstęp, gwałt na osobie lub groźbę bezpośredniego użycia takiego gwałtu;

umyślnego sprowadzenia katastrofy w komunikacji;

zgwałcenia ze szczególnym okrucieństwem lub wspólnie z inną osobą;

wzięcia lub przetrzymania zakładnika;

rozboju;

może odpowiadać na zasadach określonych w kodeksie karnym, o ile sąd uzna, że okoliczności sprawy, stopień rozwoju sprawcy, jego właściwości i warunki osobiste za tym przemawiają, a w szczególności

wcześniej stosowane środki wychowawcze lub poprawcze okazały się bezskuteczne.

OSOBA POMIĘDZY 17 A 18 ROKIEM ŻYCIA

Co do zasady sąd stosuje przepisy kodeksu karnego - sprawca nie jest już nieletni, ponieważ skończył lat 17.

Wyjątkowo jednak sąd zastosuje zamiast kary środki wychowawcze, lecznicze albo poprawcze przewidziane dla nieletnich, jeżeli popełniony czyn jest występkiem, a okoliczności sprawy, stopień rozwoju sprawcy, jego

właściwości i warunki osobiste za tym przemawiają.

44

Czy wiesz że…

Masz prawo!

LEGITYMOWANIE

Napaść na funkcjonariusza publicznego to zaatakowanie policjanta, ale także nauczyciela.

Konsekwencje takiego zachowania reguluje Kodeks Karny.

Styczność z policją może mieć każdy obywatel. Trzy wymienione poniżej czynności są podstawą w kontakcie ze policjantami. Procedury w nich opisane dotyczyć mogą Cię na przykład w sytuacji podejrzenia o posiadanie

narkotyków lub inne wykroczenia. Zastanawiałeś się kiedyś, jakie są Twoje prawa w takiej sytuacji?

To ustalenie lub potwierdzenie tożsamości osoby. Podczas wykonywania tej czynności, każdy policjant zobo- wiązany jest do podania Ci podstawy prawnej oraz przyczyny legitymowania, swojego stopnia oraz imienia i nazwiska. Ponadto funkcjonariusz nieumundurowany ma obowiązek okazać Ci legitymację służbową. W tak- iej sytuacji masz prawo zapisać dane legitymującego Cię. Dokumentem, na podstawie którego policjant może ustalić tożsamość osoby jest: dowód osobisty, paszport, czy inny dokument z fotografią i z indywidualnym oznaczeniem (serią lub numerem). Tożsamość osoby może być również ustalona na podstawie oświadczenia osoby trzeciej, której tożsamość została ustalona na podstawie okazanego dokumentu tożsamości. Policjant może pominąć czynność w sytuacji, w której zna osobiście osobę legitymowaną. Powinieneś wiedzieć także, że wylegitymować może Cię wyłącznie policjant. Ochroniarz ze specjalną licencją może poprosić Cię jedynie

o dokument potwierdzający tożsamość.

Kodeks Karny (Artykuł 223.)

Kto, działając wspólnie i w porozumieniu z innymi osobami lub używając broni palnej, noża lub innego podobnie niebezpiecznego przedmiotu albo środka obezwładniającego, dopuszcza się czynnej napaści na funkcjonariusza publicznego lub osobę do pomocy mu przybraną podczas lub w związku z pełnieniem obowiązków służbowych,

podlega karze pozbawienia wolności od roku do lat 10.

45

PRZeSZUKANIE BAGAŻU KONTROLA OSOBISTA

Musi odbyć się w obecności jego właściciela. Wyjątek może stanowić sytuacja, kiedy zwłoka mogłaby zagrażać życiu, zdrowiu lub mieniu innych osób. Może zostać przeprowadzona jedynie w przypadku uzasadnionego podejrzenia popełnienia przestępstwa lub wykroczenia. Z przeszukania musi zostać spisany protokół. Jeśli

spotka Cię taka sytuacja, pamiętaj, że masz prawo domagać się spisania go.

Może zostać przeprowadzona jedynie w przypadku uzasadnionego podejrzenia popełnienia przestępstwa lub wykroczenia. Podczas wykonywania tej czynności, każdy policjant zobowiązany jest do podania Ci podstawy prawnej oraz przyczyny kontroli, swojego stopnia oraz imienia i nazwiska. Ponadto funkcjonariusz nieumundurowany ma obowiązek okazać Ci legitymację służbową. W takiej sytuacji masz prawo zapisać dane kontrolującego Cię.

Skontrolować może Cię policjant tej samej płci w miejscu niedostępnym dla osób postronnych. Osoba kontrolowana ma prawo wskazać osobę trzecią, która będzie uczestniczyła w kontroli.

Policjant sprawdza zawartość odzieży osoby kontrolowanej i przedmioty, które znajdują się na jej ciele, nie odsłaniając przykrytej odzieżą powierzchni ciała oraz zawartości podręcznego bagażu oraz innych przedmiotów, które posiada przy sobie osoba kontrolowana. Funkcjonariusz odbiera osobie kontrolowanej posiadaną broń lub inne niebezpieczne przedmioty mogące służyć do popełnienia przestępstwa lub wykroczenia albo przedmioty mogące stanowić dowody w postępowaniu lub podlegające przepadkowi oraz legitymuje osobę kontrolowaną.

Z kontroli musi zostać spisany protokół. Jeśli spotka Cię taka sytuacja, masz prawo domagać się spisania go.

46

BANK LINKÓW

46

47

INTERNET

www.eurodesk.pl – tagi: europejska informacja młodzieżowa, praca za granicą, studia za granicą, wymiany

międzynarodowe, stypendia, projekty,

programy grantowe, organizacje pozarządowe, dobre praktyki, eurolekcje

www.dzialasz.pl – tagi: aktywność społeczna, instrukcje, inspiracje, mapa liderów, dobre praktyki

www.wolontariat.org.pl – tagi: wolontariat, informacje, wskazówki, centra wolontariatu

www.ngo.pl – tagi: organizacje pozarządowe, wolontariat, szkolenia, programy grantowe, dobre praktyki

www.platformakultury.pl - tagi: kultura, animacja kultury, publikacje, wskazówki, dobre praktyki

www.centrum.sempre.org.pl – tagi: centrum informacji i rozwoju młodzieży, lublin, informacja młodzieżowa, wyszukiwarka organizacji, testy, wolontariat, eurolekcje

www.mlodziezowarada.org.pl - tagi: młodzieżowa rada, informacje, wskazówki, porady, MRM

www.europa.eu/youth/pl - tagi: europejski portal młodzieżowy, informacja młodzieżowa

www.strefamlodych.pl – tagi: rzecznik praw dziecka, prawa dziecka, prawa ucznia, strefa młodych

47

48

PUBLIKACJE

Młodzi obywatele działają - jak zorganizować inicjatywę lokalną: www.ceo.org.pl/sites/

default/files/CEO/davBinary/Publikacje/mlod- zi_obywatele_dzialaja.pdf.

Przewodnik Youth4Youth - gdzie zaangażować się na Lubelszczyźnie, jak zorganizować projekt od A do Z: www.platformakultury.pl/

files/2012-02-20/przewodniky4y_web.pdf.

Standardy Funkcjonowania Samorządu Uczniowskiego. Jak działać? Poradnik dla uczniów – jak skutecznie działać w samorządzie uczniowskim: www.ceo.org.pl/

sites/default/files/news-files/su2013_cz4jak_

dzialac_2013_12_23_wgladowka.pdf.

Samorząd Uczniowski. Przewodnik dla ucznia – jak usprawnić funkcjonowanie samorządu uczniowskiego:

www.ceo.org.pl/sites/default/files/news-files/samorzad_

uczniowski-przewodnik_dla_ucznia_0.pdf.

Animator kultury. Realizowanie projektów arty- stycznych w przestrzeni miejskiej – pomocny dla zaint- eresowanych działaniami kulturalnymi: www.kulturalna.

warszawa.pl/pi/73331_1.pdf.

Przybornik animatora kultury. Lokalne projekty twórcze – jak zorganizować lokalny projekt kulturalny:

www.issuu.com/majadobiasz/docs/przybornik_animato- ra_kultury.

Publikacje związane z organizacją projektów młodzieżowych: www.mlodziez.org.pl/publikacje.

Maciej Osuch - Uczeń-wokół praw i obowiązków:

www.mamyprawa.pl.

Maciej Osuch - Karta Praw Ucznia: www.maciekosuch.

com/category/karta-praw-ucznia

48

49

POTRZEBUJEMY INFORMACJI

BADANIA ANKIETOWE MŁODZIEŻY

49

50

W przeprowadzanych badaniach ankietowych wzięło udział 866 osób.

W celu dokonania analizy statystycznej posłużono się metodą doboru losowego systematycznego – do opracowania wyników badań wykorzystano co drugi kwestionariusz, a więc próba liczyła 433 osoby. Proporcje kobiet i mężczyzn były wyrównane. Respondentami byli uczniowie 10 szkół znajdujących się na terenie województwa lubelskiego w wieku od 13 do 20 lat. Średnia wieku wyniosła 16 lat.

RESPONDENTÓW 433

50% Kobiet 50%

mężczyzn

13 -20 lat

przedział wiekowy

16lat

średnia

wieku