18
3/2010ćwiadomoĈè ludzka powstaäa zaledwie minutö przed póänocñ na zegarze geologicznym. Ale my, jednodniówki, wciñĔ staramy siö nagiñè odwieczny Ĉwiat do naszych celów, nieĈwiadomi informacji ukrytych w jego däugich dziejach.
Stephaen Jay Gould
WyjñtkowoĈè tej myĈli pole- ga na uĈwiadomieniu czäowieko- wi, rodzajowi ludzkiemu, Ĕe Jego obecnoĈè w Ĉwiecie Natury cha- rakteryzuje, z jednej strony, „chwi- lowoĈè”, z drugiej zaĈ niewytäuma- czalna „zachäannoĈè” w bezpod- stawnym podporzñdkowywaniu so- bie Jej darów. Odwieczna eksplora- cja Natury, brutalna ingerencja w Jej prawa, determinizm ekonomiczny w imiö wszechogarniajñcego konsu- meryzmu, sprawiajñ, Ĕe zaciekäoĈciñ
„szaleþca” naruszamy fundament na- szej egzystencji – Ĕycia w symbiozie z Naturñ. I tutaj, wäaĈnie, znajduje siö ogromna przestrzeþ dla dziaäaþ w obszarze „edukacji ekologicznej”.
Edukacji, która jest podstawñ tworze- nia i rozszerzania moĔliwoĈci ludzi w rozwiñzywaniu problemów zwiñ- zanych z ochrona Ĉrodowiska oraz trwaäym i zrównowaĔonym rozwo- jem. Temu miödzy innymi säuĔy Na- rodowa Strategia Edukacji Ekologicz- nej, która zobowiñzuje samorzñdy terytorialne do utrzymywania Ĉcisäej wspóäpracy ze szkoäami, zapewnia- jñc im warunki do prowadzenia edu- kacji ekologicznej.
Natomiast „Program zrówno- waĔonego rozwoju i ochrony Ĉro- dowiska województwa dolnoĈlñ- skiego” przewiduje powoäanie spój- nego organizacyjnie i metodycznie systemu oĈrodków edukacji ekolo- gicznej, które bödñ ze sobñ wspóä- pracowaè. WäaĈnie na szczeblu re- gionalnym idea „zrównowaĔonego rozwoju i ochrony Ĉrodowiska” ma priorytetowe znaczenie. Uwzglöd- nia bowiem lokalne uwarunkowa- nia, moĔliwoĈci dziaäania, konkrety- zuje przedsiöwziöcia proekologiczne na szczeblu gmin, powiatów i woje- wództw.
Takim programem jest z pewno- Ĉciñ „Program edukacji ekologicznej dla Dolnego ćlñska”, który ma säuĔyè rozwojowi ĈwiadomoĈci ekologicz- nej jego mieszkaþców, racjonalne- mu wykorzystaniu bazy säuĔñcej po- wszechnej edukacji ekologicznej, a przede wszystkim ma doprowadziè do wypracowania spójnego systemu miödzysektorowej wspóäpracy po- przez ustawiczny dialog spoäeczny.
Cele okreĈlone w w/w progra- mie to miödzy innymi: propagowa- nie idei zrównowaĔonego rozwo- ju i ochrony Ĉrodowiska, wspieranie edukacji ekologicznej dzieci i mäo- dzieĔy na wszystkich szczeblach na- uczania, promowanie i wdraĔanie do placówek oĈwiatowych regional- nych, krajowych oraz miödzynaro- dowych programów edukacyjnych, wreszcie wspieranie pozarzñdowych organizacji ekologicznych w podej- mowaniu dziaäaþ na rzecz ochrony Ĉrodowiska.
Ed uk a cj a e ko lo gi cz na a a rc hi te kt ur a k ra jo b ra zu K rz ys zt o f C za ja
Ecological
Education and Landscape Architecture
Ekologia krajobrazu
19
Istotne znaczenie dla realizacji w/w idei na poziomie dziaäaþ Wy- dziaäu Edukacji oraz wrocäawskich szkóä i placówek oĈwiatowych ma program „Szare na zielone” z po- wodzeniem realizowanym w kilku- nastu placówkach prowadzonych przez Samorzñd Miasta. Przedmio- tem programu jest zazielenianie te- renów przy placówkach oĈwiato- wych poprzez: nasadzanie drzew, krzewów i roĈlin okrywowych (w tym np. tworzenie tzw. „zielonych ekra- nów”, ogrodów tematycznych, na- sadzeþ zieleniñ ozdobnñ), realiza- cja elementów „maäej architektury”
zwiñzanej z aranĔacjñ stref zielonych (np. trejaĔe, pergole, murki oporo- we, podpory dla roĈlin) oraz prace ratowniczo -pielögnacyjne w istnie- jñcym drzewostanie.
Jednym säowem to program, który nie tylko wzbogaca estetykö miejsc, ale takĔe poprawia warun- ki bezpieczeþstwa przebywajñcych na terenie szkóä, przedszkoli pod- opiecznych. Realizatorami progra- mu „Szare na zielone” sñ: Instytut Ar- chitektury Krajobrazu Uniwersytetu Przyrodniczego we Wrocäawiu, stu- denci koäa Dendrologii Stosowanej (autorzy projektów) i Wydziaä Edu- kacji Urzödu Miejskiego we Wrocäa- wiu oraz placówki oĈwiatowe prowa- dzone przez Samorzñd. W ramach realizacji programu w ciñgu roku akademickiego 2009/2010 powsta- äy ostatecznie 3 projekty, z których – na chwilö obecnñ – zrealizowano jeden, w Szkole Podstawowej nr 85 przy ul. Traugutta. Zgodnie z opra-
cowanym projektem uporzñdkowa- no teren, wybudowano murki opo- rowe, zrealizowano czöĈè nasadzeþ, a obecnie prowadzone sñ prace pie- lögnacyjne 18 drzew oraz nasadze- nia 13 kolejnych drzew, 10 pnñczy i 2240 krzewów. Podczas etapu pro- jektowania skupiono siö na stworze- niu przyjaznej, zielonej przestrzeni dla dzieci i mäodzieĔy. Dziöki odpo- wiedniemu doborowi roĈlin najmäod- si mogli obserwowaè florö, jej piökno i zmiennoĈè w czasie (projekt jest re- alizowany etapami).
ãñcznie na realizacje programu
„Szare na zielone”, których benefi- cjentami jest 11 placówek oĈwiato- wych w roku szkolnym 2009/2010 roku wydatkowano kwotö 100 tys.
zä (gäównie na prace pielögnacyjno- -ratownicze w drzewostanie oraz nasadzenia). Natomiast na rok 2010/2011 na ten cel dysponujemy kwotñ 200 tys. zä, co pozwoli nam na realizacje nasadzeþ i prowadze- nie prac pielögnacyjnych drzewo- stanu w ok. 15 placówkach, co sta- nowiè bödzie jedno z prioryteto- wych zadaþ Wydziaäu Edukacji. Za- tem perspektywy praktycznie pojmo- wanej „edukacji ekologicznej” rysu- jñ siö nie najgorzej.
Razem z pracownikami nauko- wymi oraz studentami Instytutu Ar- chitektury Krajobrazu Uniwersytetu Przyrodniczego we Wrocäawiu sku- pimy siö nad opracowaniem projek- tów zagospodarowania terenów zie- leni, projektów ekranów akustycz- nych, ogródków tematycznych, zie- lonych Ĉcian na budynkach wytypo-
wanych placówek. To waĔna i wca- le nieäatwa praca, która wymaga nie tylko przygotowania merytoryczne- go, ale i umiejötnoĈci motywowania do dziaäania innych: dzieci i mäo- dzieĔy, rodziców, a nawet dyrekto- rów placówek, którzy sñ gospodarza- mi terenów przyszkolnych. To pra- ca, której celem jest doprowadzenie do takiego stanu ĈwiadomoĈci spo- äecznej, w której edukacja ekologicz- na oraz jej efekty muszñ byè postrze- gane jako niezbödny warunek postö- pu spoäecznego.
DBAJCIE – SZANUJCIE – PAMIETAJCIE …
DBAJCIE … o LeĈmianowe malinowe chruĈniaki …,
SZANUJCIE … Norwidowe gniazda na gruszy bocianie – bo wszystkim säuĔñ, PAMIETAJCIE … o Ogrodach, przecieĔ stamtñd wyszliĈcie
W Ĕar epoki nie uĔyczy Wam chäodu ēaden schron, Ĕaden beton
(Janusz Kofta, poeta, bard krakowski).
Krzysztof Czaja Wydziaä Edukacji
Departament Spraw Spoäecznych Urzñd Miejski Wrocäawia Division of Education Departament of Social Affairs Municipality of Wrocäaw
