ANNALES
UN1VER S I T A T I S MARIAE CURIE-SKŁODOWSKA L U B L I N—P O L O N I A
VOL. IX, 4. SECTIO B 1954
Katedra Systematyki i Geografii Roślin Wydziału Biologii i Nauk o Ziemi U. M. C. S Kierownik: prof dr Józef Motyka
Dominik FIJAŁKOWSKI
Szata roślinna wąwozów okolic Lublina na tle niektórych warunków siedliskowych
Растительный покров оврагов окрестностей г. Люблина на фоне некоторых экологических
условий
Vegetation of Loess Ravines near Lublin on the Background of some Environmental Conditions
T R E SC
Wstęp...125
Część I. Badania ekologiczne...126
1. Metoda pracy...126
2. Stosunki ekologiczne... 132
3. Florystyczno-ekologiczna analiza zdjęć 140 4. Próba klasyfikacji zbiorowisk roślinnych 153 5. Zakończenie...156
6. Spis zdjęć geobotanicznych .... 157
Część II. Wykaz roślin i ich ekologiczne właściwości . 161 Literatura 196 Резюме ...197
Summary... 207
Wstęp
Badania szaty roślinnej wąwozów okolic Lublina przeprowadził F. Karo (10) i H. Ko po ris k a (12), zresztą dość fragmenta
rycznie. Badań ekologicznych nad tą roślinnością dotychczas nie prze
prowadzano. Celem mojej pracy było dokładniejsze zbadanie tej
roślinności i próba wykrycia czynników ekologicznych powodujących rozmieszczenie roślin naczyniowych. Prace terenowe przeprowadziłem w promieniu około 15 km od Lublina, w czasie od lipca do paździer
nika 1948 roku. W następnych latach uzupełniłem spis roślin wcześnie kwitnących.
Składam serdeczne podziękowanie Prof. Dr Józefowi Mot yc e za cenne wskazówki w czasie wykonywania pracy i pomoc w ozna
czaniu niektórych roślin oraz Prof. Dr Bohdanowi Dobrzań
skiemu za zezwolenie na korzystanie z pracowni i chemikalii Zakładu Gleboznawstwa Wydziału Rolnego UMCS w Lublinie.
Składani również podziękowanie Prof. Dr В o g u m i ł o w i Pawłow
skiemu i Mgr Henrykowi Stasiakowi za oznaczenie trudniejszych rodzajów roślin.
I . Badania ekologiczne Metoda pracy
Badania terenowe przeprowadziłem metodą analizy geobota- nicznej (J. Motyka 14) i „luźnych” spostrzeżeń. Wyszukiwałem płaty roślinności możliwie najmniej zniszczone, odmierzałem na nich kwadrat o boku 4 m lub prostokąt o równoważnej powierzchni i spi
sywałem dokładnie występujące na tym płacie gatunki roślin.
Pokrycie określałem w skali dziesiętnej Kulczyńskiego.
Gatunki występujące poniżej 5°/o pokrycia, oznaczałem znakiem „+”
Naokoło tego „małego kwadratu”, wytyczałem „duży kwadrat”
o boku 25 m. Na tej powierzchni spisywałem rośliny nie występujące w „małym kwadracie” i oznaczałem je znakiem „x”. W obrębie
„małego kwadratu” wykonywałem odkrywkę glebową do 1 m głęboką.
Po możliwie dokładnym jej opisie, pobierałem zwykle trzy próbki glebowe z głębokości 5—15 cm, 30—40 om i 60—70 cm.
Szczególną uwagę poświęcałem opisowi warunków topograficz
nych: wzniesieniu terenu, ukształtowaniu zboczy, wystawie, stopniu nachylenia zboczy, wypasaniu, namulaniu, zmywaniu itp.
Skład mechaniczny gleby badałem metodą areometryczną Ca sa grande’a w modyfikacji Prószyńskiego, aktualny odczyn glebowy pH metodą ко'ю-metryczną H e 1 1 i g a, nasycenie zasadami .metodą Kappena.
Celem uporządkowania materiału zdjęciowego zastosowałem sta
tystyczną metodę diagnozy różniczkowej C ze к a n o w s к i e g o.
Szata roślinna wąwozów okolic Lublina 127 W obliczeniach zastosowałem wzór kwadratów różnic, zaproponowany przez T. H e n t z i a (9) Polega on na obliczaniu różnic (d), zacho
dzących między dwoma zdjęciami (k), przy stopniu pokrywania powierzchni przez poszczególne gatunki (i, j), podniesieniu ich do drugiej potęgi i zsumowaniu według wzoru:
2 n 2
д = Sdk
•i 1
Metoda ta różnicuje bardzo silnie płaty roślinne na skutek zwiększenia ich wartości i dlatego ułatwia porządkowanie porówny
wanych zdjęć.
Gatunki roślin ustawiłem na -tablicy zdjęciowej na podstawie ich skojarzenia ze średnią arytmetyczną stopnia nasilenia poszczególnych czynników ekologicznych. Nasuwało się bowiem przypuszczenie, że o ile istnieje jedność, a więc wzajemna współzależność rośliny ze środowiskiem, to ich skojarzenie musi być powiązane z czynnikami ekologicznymi. Do wysnucia tych wniosków skłoniło mnie spostrze
żenie, że natężenie pewnych czynników ekologicznych wpisanych na tablicy zdjęciowej (tab. 1) w porządku zdjęć, jaki otrzymałem z ich uporządkowania metodą statystyczną — wykazuje wzrost nasilenia (np. zwarcie piętra drzew, krzewów, miąższość próch
nicy i poziomu eluwialnego) począwszy od pierwszego zdjęcia aż do ostatniego. Inne czynniki zmniejszają swoje nasilenie (stro- mość zboczy, zasady wymienne, pH). Przebieg natężenia nie jest jednak zupełnie stopniowy i nie zachodzi u wszystkich czynników w jednakowy sposób. Tak na przykład mało zróżnicowany jest skład mechaniczny gleby nie tylko między płatami, ale i poszczególnymi poziomami.
Zarysowująca się prawidłowość w zmianach nasilenia poszcze
gólnych czynników ekologicznych jest niewątpliwie wynikiem wzajem
nego powiązania z. sobą przyczyn i skutków. Tak na przykład z sil
niejszym urzeźbieniem terenu, położeniem na górnej części zboczy, z większym stopniem wypasania, z wycinaniem drzew i podszycia, łączy się najczęściej zmniejszenie się ilości próchnicy w glebie. Wynika to ze zwiększonej erozji i szybszego rozkładu próchnicy. Z kolei dopro
wadza to do coraz silniejszego ogrzewania gleby przez słońce, wzmoże
nia ruchów wstępujących (J. Motyka, 14, 15), regradacji gleby (B. Dobrzański 3) i wznoszenia soli do powierzchni gleby.
Wynikiem tych przemian jest między innymi zwiększenie ilości zasad wymiennych w górnej części profilu glebowego, zmniejszenie się różnic
Tabi. 1. Czynniki ekologiczne 94 zdjęć geobotanicznych.
Ecological factors for 94 chart quadrats.
1.L.p. 11.Wysokośćwzględnam 111.Wystawa 17.Stopieńnachyleniazbocza 7.ukształtowaniezbocza VI.Położenienazboczu 711.Zwarciewarstwydrzeww%(skala1:10) 7111."*krzewów** 11."*runa"" 1.Stopieńwypasienia XI.Miąższośćpoziomueluw.ca XI1.""iluw.aa X111.".substancjiorg.a; X17.’warstwypróchnieznejen 17.Składcząstki1-0,1mm%5-15cm media-"0,02’ niecny”1-0,1"30-40" gleby“0,02"" "1-0,1"60-70“ "0,02" X71.Ilośćzasadwymiennych5-15” ,„,,30w40” wmg-równ.na100ggleby K711.OdczynglebowypH5-15" "■•30-40" »•«60-70"
3, 4.
5, 6.
7, 8, 9, 10, 11.
12.
13, 14.
15, 16.
17.
18.
19, 20.
21, 22, 23.
24, 8 6 8 10 5 15 20 10 15
0S S 30 30 3 w жо
6 8«
8 12 15 20 12 4 12 7 10 15 6 3
30 0 IW s 3 s N 110 w 3 0 30
45 50 70 30 80
50 65 45 45 30 60 45 40 45 30 30 45 50 80 50 35 30
a G a
G G G R
F 3 3 G G
8 9 8 5 5 5 8 6 5
F
F F G G R F G G
az
3 3 sz D 8 D
sz
1
1
1
i i i
9 9 9 10 8 7 6 9 9 10 9 10 10 10 10 10 10 9 10 10 10 10
1 1 4 2 1 4 3 1 1 1 2 2 1 3 1 2 4 3 3 2 1
26.
27.
28.
29.30.
31.
32.33, 34.
35, 36, 37.
38.
39.
40,
43.
44.
45.
46.
47.
48, 49, 50.
51.
52.
53, 4 10 15 10
8 7 12
3 12
5 8 7 3 20 10 20 10 8
0 I,
N 1W 11 30 3 0 0 0 0 0 N 0 30 0 s.
20 6050 45 45 35 50 25 35 50 35 35 45 50 45 15 50 45 12 Sit
5 12 7 13 5 15 15 10 3 15 15 12
U N N 0 w N N 3 0 w N It
F R R G r R F а R F F R F F il
D S
D D
D 0 D D S D D
8 6 8 2 4 7 2 1 8 2 2 7 7 2
9 10 9 10
9 10 10 1C
8 8 10 8 9 9 6 10 5 3 6
9 10 9
3 1 3 2 1 1 2 4 3 1 1 3 4 2 2 3 3 3
- » - 15- 15 - 10
8 35 8 26 6 39
1 33
8 28 5 31 35 34 40 65 70 75 49 50. 70 7.5
7,5 7.5
7 24 30 50
24 15 — 15 8 29 1 41 5 38 30 9 30 60 60 55
— a> * 32 9 38 5 43 47 49 65 70
— — — 10 6 30 2 32 3 30 50 49 50 60 7 5 7 5
— — — A 6 36 b 3b 50 49 75 7.5
— — — 15 9 23 8 33 10 23 .7 49 38 70 70 7.5
— — — 35 13 2b 17 23 43 W 70 80
35 30 — 30 5 28 8 36 36 31 70 7.0
— —— a> 15 11 28 20 30w 10 6 29 2 27 48 4743 50 70 7.070 7.5 1545 a. 15 9 31 17 25 31 28 60 60
— — * Ib 9 30 3 39 7 31 31 зо 30 55 60 7,5
— * w 12 7 32 1 45 32 49 7.5 80
— — « 10 10 3b 7 35 47 50 70 7.5 25 15 2 10 b 39 1 48 34 50 65 7.5
— — — 15 11 25 3 34 34 50 70 7.0 15 45 w 12 8 36 4 39 30 32 60 ÓD
— — 1 30 12 31 12 38 5 30 32 28 60 7.5 7.5 40 60 — 25 10 31 16 33 16 21 30 30 31 60 7.5 70 60 40 - 13 b 33 2 42 5 27 19 29 28 50 50 55
- • 3 630 9 33 44 .50 7.0 75 25 45 a. 45 1 44 1 38 49 49 7.0 80 50 30 a. Ib 9 37 1 40 5 40 30 1’8 30 60 7.0 7.5
•» — a. b 10 31 3 33 38 41 45 45 65 7,5 7.5
— — — b b36 4 35 40 40 45 45
a. — — Ib 8 30 7 35 39 40 60 7,0 - - 1 Ib 30 18 36 2b 15 35 43 40 50 7.0 7.5 8.0 20
20 60 10 5 70
1 24 2 10
33
25 15 20 10
50 67
25 55 25 40
1
1 2
16 46 10 10 15 14 43 25 40
5 8 9 7 7 7 7 10 9 5 7
35 24 32 28 32 37 32 28 27 34 32
5 13 3 5 6
38 34 39 40 36
13 1 6
35 38 41 5 40 5 1 8 7
30 44 39 33 41
3 4 8 6 1 8
39 38 20 30
30 31 25 28 37 39 50 29 29 35 41 28 29 40
45 30 50 45 40 50 45 50 35 45 35
F а F fi R G R F R F R R R
3 S D D 32 D D 0 D 3 D 3
7 8 1 5 6 7 7 8 8 4 6 9
7 8 8 8 9 9 9 8 9 8 9 10 6
1 4 2 40 110
34 18 3-15 15 2 15 35 3 3 2 3 3 1 3 3
10 30 10 30 15 45 30 70 10 55 10 35
2 1
2 1 1 1 2 1 2
70 32 20
7 8 5
30 35 14 10
6 36 5 40 5 39 11
33 30 30 34
9 9 13 5 7
31 30 28 20
1 7 23 19
15 12 45 8 23 7 20 12
23 10 23 17
36 29 27 33 30 25 24
7 9 37
33 27 32 7 10 17
34 1 4 41 28 3 30 25 8 29
10 5 5 15 9
23 35 25 21
7
30 34 29 28 29 42 50 28 29 49 27 30 33 6 35 43 29 32 30 29 50 28 46 30 30 28 29
26 50 30 28 49 29 32 46 38
37 29 29 32 50 28 30 49 28
33 28 28 49 29 42 28 33 49
70 60 45
65 7.0 55 45 45 60 60 50
80 50 50
7.0 45 60 50 50
7.0 7.0 ...
80 80 55 60 65 eo
65 65
55
60 65 65 7.0 50 50 65 75 45 60 60 40 7.0 45
60 7550
7.5 50 50 7.0 55 55 7.5 7.5 50 50 60 60 7,0 65 7,5 . 40 60 7.5
Szata roślinna wąwozów okolic Lublina 129
d. c. tabi. 1
J > Й и'Й Й и U П
54. 8 N 45 R D - 7 9 3 30 30 2 28 9 30 2 48 4 40 31 38 29 50 55 33 55. 5 80 45 R n - 8 10 2 60 40 - 46 9 32 5 40 4 35 26 æ æ 50 60 60 56. 8 A' 45 F D - 6 8 4 20 20 1 20 9 29 1 46 37 50 65 7.5 57. 7 KO 40 R □ - 9 9 4 20 20 1 15 Il 31 3 39 4 3 5 49 50 50 75 80 80 58. 20 W 45 R n - 7 8 3 10 40 1 30 8 31 4 38 1 33 28 28 50 45 æ 7b æ. 5 Sli 45 R D - 8 8 3 10 45 2 15 6 29 2 34 8 48 29 47 25 60 7,5 7,5
60. 15 MW 50 R U - 9 7 3 - - 5 23 8 27 4 33 49 50 S) 75
61. 5 W 30 F H - 9 6 4 25 15 - 15 7 32 2 44 2 34 33 44 32 60 707,5 62. 5 0 30 F s 1 5 8 3 60 20 2 18 7 34 5 35 3 32 30 29 49 60 50 80 63. 7 N 45 R U - 9 6 4 - - - 15 8 31 2 33 35 50 7.5 7.5 64, 4 0 40 F D 3 8 8 3 10 90 - 35 16 30 3 41 7 38 28 29 31 55 60 70
65. 3 9 6 2 55 45 1 45 15 31 7 43 9 39 27 26 29 50 60 55
66. 6 6 8 4 15 55 1 34 9 30 8 35 26 27 50 65
67. 5 W 25 R U 2 7 6 4 10 70 1 45 7 27 2 37 3 45 28 27 30 40 55 60 68. 6 W 25 F S - 9 9 4 15 65 1 60 9 34 2 43 3 39 30 30 28 50 60 55
69. 1 9 8 2 40 60 1 14 5 40 6 45 5 40 27 28 29 50 60 60
70. 7 0 45 R 0 3 5 7 2 15 75 1 10 38 16 42 18 25 5 28 27 26 40 40 40 71 . 4 8 9 4 65 35 1 35 23 30 10 42 23 42 28 28 30 50 60 55
72. 2 8 9 2 30 40 1 12 7 33 2 38 1 40 27 28 28 60 55 5,5
73. 5 0 30 R U - 9 9 2 - - 1 35 9 30 8 35 26 27 50 60
74. 4 0 10 F U - 8 7 3 10 45 1 25 5 34 5 40 6 41 27 27 29 50 5.5 60
75. 2 8 9 2 15 45 1 17 11 29 1 40 3 45 28 27 Zl 60 55
50 65 55
76. 8 A 35 R 3 - 7 9 1 - - 2 99 7 29 4 35 30 32
77. 8 5 7 4 30 40 2 30 10 32 6 43 7 44 27 27 20 55 55 55
78. - 9 9 2 40 40 1 10 9 27 5 40 9 S3 27 28 29 55 55 60
79. 5 Iffl 40 R 0 5 5 8 3 25 1 0 1 10 7 32 1 36 5 36 30 29 50 45 50
80. _ - 7 6 9 3 55 45 2 38 8 29 5 37 5 44 18 27 27 40 50 50 81 . 4 « 20 F U 8 8 8 4 40 60 2 43 7 29 6 36 9 27 28 28 34 40 æ 70
82. 7 8 9 4 55 45 1 45 16 31 3 48 33 31 26 27 28 60 60 55
83. 2 7 8 2 20 45 1 10 23 30 17 39 15 35 26 27 31 50 55 65
84. 6 6 8 4 10 99 1 15 67 11 69 12 26 25 45 65
85. 6 8 9 2 5 35 1 10 7 29 7 43 7 40 28 29 28 45 60 60
86. 4 9 8 4 15 40 1 10 34 25 32 30 24 26 40 60
87. 7 7 9 4 65 35 1 416 7 33 4 36 9 4 2 28 27 29 W 60 60
.18. 1 9 8 3 15 30 1 40 9 25 6 28 6 33 28 29 27 40 50 ■50
89. 15 S 30 R 0 1 8 7 4 25 15 1 15 8 37 4 40 5 36 31 39 50 65 7.0 7.5
90. 2 8 9 3 55 45 1 43 11 31 23 40 3 45 26 26 29 60 50 50
91. - 8 b 9 3 15 45 1 15 15 20 11 <14 28 28 45 63
92. 17 0 35 R s 9 4 5 2 15 30 2 43 11 29 14 29 26 24 44 35 50 7.0 7.0 7,5
93. 8 0 35 F G 8 9 8 3 5 30 1 30 6 38 1 43 18 24 45 50
94. 18 0 40 R S 8 8 8 3 10 30 2 11 9 27 1 41 4 30 30 49 50 63 5,5 7.5
w zawartości tych zasad w różnych poziomach profilu glebowego, cząstek ilastych w poziomie eluwialnym i iluwialnym oraz zatracenie kwaśnego odczynu gleby (tab. 1). Równolegle z tym zjawiskiem wzmaga się kontynentalizm siedliska i zachodzą przemiany w szacie roślinnej. Chcąc oznaczyć główny kierunek tych przemian i doprowadzić badane czynniki ekologiczne do szeregu wzrastającego (można i od
wrotnie — doprowadzić je do szeregu malejącego), określiłem ich wartości w stosunku do Liczby wyrażającej największe nasilenie bada
nego czynnika. Tak na przykład dla wysokości względnej przyjąłem liczbę 20 m, dla stopnia nachylenia zboczy 90, zasad wymiennych 50, pH 10.
Określając wartości stopnia .nachylenia do szeregu wzrastającego odejmowałem faktyczny stopień nachylenia każdego płatu (50°
w zdjęciu 2) od 90 i wpisywałem różnicę (40°). W podobny sposób postępowałem z innymi wartościami, następnie zaś określałem inny czynnik ekologiczny. Wszystkie dane ekologiczne zaokrągliłem do liczby jednocyfrowej, a to dla ułatwienia obliczeń i dokładniejszego porównania wyników. Ukształtowanie zboczy, położenie na .zboczu, stopień wypasania, oznaczone na tablicy 1 w postaci znaków, wyra
ziłem w liczbach, celem łatwiejszego oznaczenia stosunków płatów roślinnych do siebie. Dla wystawy S przyjąłem liczbę — 1, SE — 2, SW — 3, E — 4, W — 5, NE —■ 6, NW — 7, N — 8, dla położeń rów
ninnych (—) — 9.
Przy ukształtowaniu zboczy liczbą 1 oznaczałem: położenia na lokalnych garbach (G), liczbą 2 — zbocza faliste (F), 3 — o spadku równym (R), 4 — płaty leżące na równinie (—). Szczytowe położenie na zboczu (SZ) oznaczałem liczbą 1, podszczytowe (G) — 2, środ
kowe (S) — 3, dolne (D) — 4 i płaty leżące na równinie (—) — 5.
Najsilniejszy stopień wypasania oznaczałem liczbą 1, mniej silny — 2, słaby — 3, brak śladów wypasania — 4.
Przyjęte na tej podstawie oznaczenia liczbowe — klasy czynników ekologicznych tworzą również dość'wyraźne-szeregi wzrastające, po
cząwszy od zdjęcia 1—94 (tab. 2). Jest to dowodem, iż bardziej sło
neczna wystawa, szczytowe położenie na zboczach i większy stopień wypasania, są przyczyną powstawania takiego układu czynników eko
logicznych, który w naszych warunkach prowadzi do osuszenia siedlisk (W alter 21), (D. Fijałkowskie) i kształtowania się pro
cesu stepowego (J. Motyka, 15, 16).
W następnym etapie pracy sumowałem w każdym płacie oddzielnie liczby klasowe czynników ekologicznych. Sumy tych liczb tworzą, podob
nie jak przy pojedynczych czynnikach ekologicznych, — szereg wzrasta
jący, mniej lub więcej regularnie. Liczby tego szeregu nazywam wy
kładnikami ekologicznymi płatów roślinnych, albo zdjęć geobotanicznych. Określają one w konkretnych przypadkach badanych zjawisk ogólny stopień kseryczności siedliska, jego konty- nentalizmu lub nasilenia, zachodzącego w naszych warunkach procesu stepowego poszczególnych płatów w ten sposób, że im wykładnik ekologiczny płatu jest mniejszy, tym. w zasadzie większa jest jego
„kseryczność”. Stąpień kseryczności płatu roślinnego łączy się ze stop
niem kseryczności roślin na nim występujących. Aby to stwierdzić, obliczyłem stopień korelacji każdej rośliny oddzielnie z wykładnikami ekologicznymi płatów, w których ten gatunek występuje. Obliczenia
Szata roślinna wąwozów okolic Lublina 131 Tabl. 2. Klasy czynników ekologicznych 94 zdjęć geobotanicznych.
Classes of ecological factors for 94 chart quadrats.
a?
ö ti 0
§
Ю
CD W O
.3 «5 Л 5 ê
£§s
000 '9 »-<
5
p >5
1
O .2,8
£j Ы CD
pS M N N f4 od o -p
CD lr*4 aJ
я Й CD O
0 p
0
CD -r-t
•r4 Ół)
@ 0
Q-. •
■Й)
'O
О
О СП
d ä co
Ч Й CD C_S
'iM<d d
eu ы o w -P ^4 0Q₽
x
a ä
CD
a ф CD -r4
•N Q O fd « rM d
O *5 ü> iSJ d o
& 'O 'П 0
• o t:h 0 ж pj-N O d* cojs
лэ 4 S* d d 0 0 ^3,0 CD T1)
O
*0
• O Ilośćsasadvii .Wykładnikekol
• •
£££г-чМ Й И XI
1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 10, 9, 11. 12.
13. 14.
15, 16.
17.
18.
19. 20, 21. 22,
24, 25,26,
29,30, 31.
32.33, 34.
36,35.
37.38, 39,40,
1 11 12
11 1 11 1 12 11 11 1 2 12 1 11 12 1 12 1 2 1
4 11 22 15 4 3 42 71 1 81 6 5 4 1 2 4 5 87 82 14 4 44 4 48
4 15 3 2 36 1 1 3
2 - 2 -2 - 2 - 2 - 3 5 3
2 11 21 5 5 6 6 a5 41 11
3 - 2 - 2 - 1 -2 - 2 -2 - 3 - 3 -
8 o 85 55 86 5
1 1 42 12 4
2 2 1 3 2 .1
3 42 3
1 22
1 2'1 - 1 11 3 6 12 6 73 4 55
1
Л1 3 4 3 1
11 1
11 12 Г2 13 42
4 o 4 2 3 1
2 33 33
11 1 2
3 2
5
2 2 22 11 1
3 2 4- 3 13 4 6 1 7 46 6 6 45 5 33 2 2
3 - 3 - 4 -2 - 4 - 3 - 4 -2 -
86 82 47 2 81
1 3 13 2 11
4 42 7 2 3
46
3 5
- 15 - 4 -6 -
35 31 1 1 52 1 1
4-2 4-73-7 4 -3-2 4 -3 -
65 3
д 3 11 43 2 2 2 2 15 3
- 16 1 7 -1 2
5 7 1
4-633 3 22 1
36 43
1 2
4 42 33 4 3 45 5 3 4 3 3 2 4д 2 12 5 11 1
2 2 2 2 21 22 33 1 2 5 11 3 3 4 55 44 25
11 22 2 11
4 4 2 3 5 12 4 5 2
30 2624 31 23 23 28 2727 29 14 3323 20 1920 31 3127 32 26 32 3438 4326 3235 3524 41 4236 3526 3940 3841
• •
41. 42, 43.44.
46.45.
47.48.
49, 50.
51.52, 53.54.
55.56.
57.
58.
59.
60.
61.62.
63.
64.65.
66.67.
68.69.
70.71.
72.73.
74.75.
76. 77.
78. 79.
80.
81.82.
83, 84.
85.
86.87.
88.89.
90.91.
92. 93.
94.
1 3 5 2 3 - 7 1 - - 2 7 4 2 37 28533-94441332 51 18623-8232-254 46 18434-13221131 34 14534-52243152 41 2 5 5 1 1 - 6 3 - - 2 3 4 2 34 18434-7313134244 18524-72131362 45 1143 4 - 8325133 - 38 24724-83372252 51 1 5 6 3 3 - 4 1 1 6 - 5 4 2 41 1 8 5 3 4 - 6 3 - - 1 2 3 2 38 1 5633-93142262 47 18534-73332352 49 22534-8264-552 48 15524-6422123138 1 6533-94 2 2122 - 40 -5534-73141352 43 23534-831 5224244 17434-93--524- 42 25623-9432-24244 24623 1-5362224244 18534-94---221 39 2452438319-442 51 2 9 9 4 5 3 9 2 6 5 1 5 5 2 67 2994566426 1 3 5 2 64 25734274171 562 56 1 5723-9427165254 2 9 9 4 5 1 9 2 4 6 1 1 5 2 60 1.4 534352281162 47 2994548474145267 29945282341142 56 24634-82--1452 41 24822-831 51352 46 29945282251242 57 1 5 6 3 3- 7 1 - - 2 9 5 2 44 2994585443234264 29945-924 4 -142 55 27534553311143 47 29945763652463 71 25722884462462 62 29945784651 542 71 299 4 52722511 5256 29945664191252 65 2994568214115259 29945 4 9424116363 2 9945774741452 70 2 9945193231462 60 116 3 4184321232 41 2994528 3 65144264 '2 994586325125263
-4633942232431 46 1462289313135351 -4533883132142 47 3 5 3
1
przeprowadziłem w ten sposób, że sumowałem wykładniki ekologiczne płatów, w których dany gatunek występuje, i dzieliłem przez ilość płatów.
Tą drogą otrzymałem średnie arytmetyczne, które nazywam wykład
nikami ekologicznymi gatunków.
Korelacja każdego gatunku z określonym na badanym obszarze wykładnikiem ekologicznym płatów nie określa jeszcze przywiązania lub unikania przez te gatunki pewnych pojedynczych czynników ekolo
gicznych. Stąd też postanowiłem obliczyć w podobny sposób średnie arytmetyczne dla każdego gatunku i z każdym czynnikiem oddzielnie.
Posługiwałem się tablicą 2, tą samą, z której obliczyłem wykładniki ekologiczne zdjęć, zawierającą tylko klasy poszczególnych czynników ekologicznych w płatach.
Otrzymane wartości (wykładniki czynników ekologicznych) mno
żyłem przez 10 i wpisałem na tablicę nr 3, zsumowałem otrzy
mane wyniki grupami według czynników topograficznych, glebo
wych, i zwarcia roślin. Te z kolei zsumowałem razem, zaokrągliłem do liczby dwucyfrowej, otrzymując wykładnik ekologiczny, wyraża
jący stosunek określonego gatunku do wszystkich badanych czynników siedliska. Wykładnik ten jest taki sam, jaki otrzymałem z korelacji na podstawie wykładników ekologicznych płatów roślinnych. Uzy
skuję dokładniejszą metodę, która uwzględnia w tych działaniach nie tylko występowanie gatunku w zdjęciach, ale i jego stopień pokrycia powierzchni.
Niektóre z czynników siedliska pominąłem (zwarcie runa, pH i zasady wymienne w głębszych poziomach), a to głównie ze względu na małe ich zróżnicowanie w jednorodnych na ogól stosunkach gle
bowych i ze względu na oszczędność czasu.
Wyniki, jakie otrzymałem przy zastosowaniu opisanej metody, omawiam w analizie florystyczno-ekologicznej.
2. Stosunki ekologiczne
Szata roślinna okolic Lublina wiąże się, poza stopniem niszczenia jej przez gospodarkę człowieka, głównie z geomorfologią terenu.
Można to stwierdzić dość łatwo przy dokonywaniu „luźnych (spo
strzeżeń”. Największy jednak wpływ na rozmieszczenie roślin ma budowa geologiczna podłoża. Podłoże jest zbudowane z kredy, lessu i piasków dyluwialnych (A. Malicki 13). Kreda zalega w okolicy Lublina w jej południowej części (płytko pod po wierzchnią gleby.
