Szczegółowe przepisy prowadzenia ruchu i gospodarki złożem w podziemnych zakładach górniczych wydobywających węgiel kamienny i brunatny

MINISTERSTWO GÓRNICTWA I ENERGETYKI

/

SZCZEGÓŁOWE PRZEPISY PROWADZENIA RUCHU I GOSPODARKI ZŁOŻEM W PODZIEMNYCH ZAKŁADACH

GÓRNICZYCH

WYDOBYWAJĄCYCH WĘGIEL KAMIENNY

§ BRUNATNY

N o w e l i z a c j e z d n i a : U . oi. t98*f

o l j e $ o ' 24 -. i* , 1SSO *

•?, a . M l *

KATOWICE 1984

m in is t e r s t w o g ó r n ic t w a i e n e r g e t y k i

SZCZEGÓŁOW E PRZEPISY PROWADZENIA RUCHU I GOSPODARKI ZŁOŻEM W PODZIEMNYCH ZAKŁADACH

GÓRNICZYCH

WYDOBYWAJĄCYCH WĘGIEL KAMIENNY I BRUNATNY

DO UŻYTKU SŁUŻBOW EGO

K a t o w ic e 1984 r.

S P I S T R E Ś C I

W s t ę p ... ... 15 Z arząd zen ie n r 14 M in istra G ó rn ictw a i E n erg ety k i z dn ia 28. VI. 1984 r. 17

D Z I A Ł I

PRZEPISY OGÓLNE

(§§ 1 — 16) . ... ... 19

D Z I A Ł II UDOSTĘPNIENIE ZŁOŻA

R o z d z i a ł 1

G łębienie szybów i szybików oraz w ykonyw anie nadsięw łom ów ( § § 1 — 3 8 ) ... ... 23

R o z d z i a ł 2

Przebudowa, remont i likw idacja szybów i szybików

(§§ 39 — 4 5 ) ... 28 R o z d z i a ł 3

W yrobiska poziome i pochyle

(§§ 46 — 48) ... 28

D Z I A Ł III ROBOTY W IERTN ICZE

R o z d z i a l i Postanow ienia ogólne

(§§ i — 5) : ... . . . . 30 R o z d z i a ł 2

Wiercenie otworów badawczych dla głębienia szybów

( § § 6 — 1 3 ) ... 31 R o z d z i a ł 3

W iercenie otworów m rożeniowych

(§ § 1 4 — 2 0 ) ... ...32 R o z d z i a ł 4

W iercenie otworów wielkośrednicow ych

{§§21 — 2 7 ) ...33

3

R o z d z i a ł 5

W iercenie otworów z w yrobisk górniczych

{§§ 28 — 3 3 ) ...

D Z I A Ł IV

ROZPOZNANIE I PROGNOZA METANOWOŚCI

(§ § 1 — 2 2 ) ...35

D Z I A Ł V ROBOTY PRZYGOTOWAWCZE I EKSPLOATACYJNE R o z d z i a ł 1 Postanow ienia ogólne ( § § 1 — 8 ) ...# 41

R o z d z i a ł 2 Roboty przygotow aw cze ( § § 9 — 1 1 ) ... 43

R o z d z i a ł 3 Roboty eksploatacyjne P o sta n o w ie n ia ogólne (§§12 —' 1 5 ) ...44

Ś cianow e sy stem y w y b ie ra n ia (§§ 16 — 2 5 ) ...44

S y stem ścianow y z zaw ałem stro p u (§§ 26 — 2 9 ) ... 46

S y stem ścianow y z p o dsadzką (§§ 30 — 3 1 ) ...47

S y stem ścianow y z po d sad zk ą częściow ą (§§ 32 — 4 0 ) ... 47

. S ystem ścianow y z p o dsadzką h y d ra u lic z n ą (§§ 41 — 4 3 ) ... 48

S y stem ścianow y z podsadzką su c h ą (§§ 44 — 4 7 ) ... 49

S ystem za b ie rk o w y (§§ 48 — 5 3 ) ... 49

In n e sy stem y ek sp lo a ta c ji ( § 5 4 ) ...50

R o z d z i a ł 4 Obudowa, utrzym anie i przebudowa oraz likw idacja wyrobisk górniczych P o sta n o w ie n ia ogólne (§ § 5 5 — 6 1 ) ...50

O budow a w y ro b isk (§§ 62 — 6 8 ) ... 51

P rz eb u d o w a w y ro b isk górniczych (§§ 69 — 7 3 ) ... 52

L ik w id a c ja w y ro b isk górniczych (§§ 74 — 8 0 ) ... 53

R o z d z i a ł 5 Podsadzanie w yrobisk górniczych (§ § 8 1 — 8 9 ) ...53

R o z d z i a ł 6

Prowadzenie robót górniczych w warunkach zagrożenia m etanow ego (§§ 107 — 1 1 3 ) ... 57

D Z I A Ł VI

WYKONYWANIE ROBÓT STRZAŁOWYCH ORAZ SZCZEGÓLNE WARUNKI PRZEWOZU ŚRODKÓW STRZAŁOWYCH

R o z d z i a ł 1 P ostanow ienia ogólne

( § § 1 — 5 ) ... 59 R o z d z i a ł 2

W ykonyw anie robót strzałowych

( § § 6 — 21 ) ...60 R o z d z i a ł 3

Szczególne rodzaje robót strzałow ych

U su w an ie niew y p ałó w (§§ 22 — 2 4 ) ...- . . . . 64 W ykonyw anie ro b ó t strza ło w y ch długim i otw o ram i (ponad 6 m)

(§§ 25 — 3 2 ) - . . ... 65 W y konyw anie robót strzało w y ch p rzy głębieniu szybów (szybików) oraz

w y k o n y w an iu n adsięw łom ów (§§ 33 — 37) . ... 66 W ykonyw anie ro b ó t strzało w y ch p rzy użyciu lontów d eto n u jąc y ch (§ 38) 67 W ykonyw anie ro b ó t strzało w y ch bez użycia m a te ria łu w ybuchow ego (§ 39) 67

R o z d z i a ł 4

Szczególne w arunki w ykonyw ania robót strzałow ych

W a ru n k i w y k o n y w an ia ro b ó t strza ło w y ch w m iejscach zagrożonych za­

p alen iem lub w y b u ch em m e ta n u (§§ 40 — 46) ... 68 W a ru n k i w y k o n y w an ia ro b ó t strzało w y ch w m iejscach zagrożonych p r ą ­

d am i błąd zący m i oraz zasady k o n tro li tych p rą d ó w w sk ła d ac h m a ­ te ria łó w w y buchow ych (§§ 47 — 4 9 ) ... 69 W a ru n k i w y k o n y w an ia ro b ó t strzało w y ch w m iejscach zagrożonych po d ­

w yższoną lu b obniżoną te m p e ra tu rą ( § 5 0 ) ...70 W a ru n k i w y k o n y w an ia ro b ó t strzało w y ch w m iejscach zagrożonych t ą ­

p an iam i (§§51 — 5 5 ) ... 70 W ykonyw anie ro b ó t strzało w y ch w w a ru n k a c h zagrożenia w odnego (§ 56) 71 W a ru n k i w y k o n y w an ia ro b ó t strzało w y ch w m iejscach zagrożenia w y ­

rz u ta m i gazów i sk a ł (§ 57) . . ' ...71 W a ru n k i w y k o n y w an ia ro b ó t strzało w y ch w w a ru n k a c h zagrożenia w y ­

p ływ am i m e ta n u ¡z od rzu tem w ęgla i sk a ł ( § 5 8 ) ...72 R o z d z i a ł 5

Zasady sporządzania dokum entacji (metryki) strzałow ej

(§ § 5 9 — 6 4 ) ...72 R o z d z i a ł 6

Szczególne w arunki przewozu środków strzałow ych

Przew óz środków strzało w y ch w w y ro b isk ac h pochyłych (§§ 65 — 6 6 ) . 73 R o z d z i a ł 7

5

P rzew óz środków strzało w y ch p rze n o śn ik am i taśm o w y m i (§§ 67 — 6 8 ) , 74 P rzew óz środków strzało w y ch k o le jk am i podw ieszonym i ((§ 69) . . . 74 P rzew óz środków strzało w y ch w yciągam i krzesełk o w y m i (§§ 70 — 71) . 74 P rzew óz środków strzało w y ch po jazd am i oponow ym i (§ 72) . . . .

D Z I A Ł VI I WENTYLACJA R o z d z i a ł 1

Przew ietrzanie przepływającym i prądami powietrza

. (§§ 1 — 14) . . . . *... ... 76 R o z d z i a ł 2

W entylatory głów ne i ich w yposażenie * ( § § 1 5 — 2 8 ) ... ...79

R o z d z i a ł 3

K ontrola przewietrzania przepływ ającym i prądami * (§§ 29 — 3 3 ) ... 81

R o z d z i a ł 4

Z asady i w a ru n k i sto so w an ia w e n ty la c ji o d ręb n e j (lutniociągam i, pom ocniczym i u rzą d zen iam i w e n ty la c y jn y m i oraz przeż dyfuzję)

(§§ 34 — 5 5 ) ... 83 R o z d z i a ł 5

P o stan o w ie n ia końcow e

<§§ 56 — 5 7 ) ... 88

\

D Z I A Ł V III M ETAN OM ETRIA

R o z d z i a ł 1 M e tan o m etria au to m aty cz n a

P o stan o w ie n ia ogólne (§ § 1 — 3) . . ...89 Z asad y sto so w an ia m e ta n o m e trii au to m aty czn ej (§ § 4 — 10) . . . . 90 K o n tro la w sk az ań i zatplisów o raz sta n u urząd zeń m e ta n o m e trii a u to m a ­

tycznej (§§11 — 1 9 ) ...93

P o stan o w ie n ia końcow e (§§ 20 — 24) . . . . . . . . 95

R o z d z i a ł 2

K o n tro la za w arto śc i m e ta n u w p o w ietrz u k o p aln ian y m przez przodow ych, strzałow ych, m e ta n ia rz y i osoby dozoru ru c h u

P o stan o w ie n ia ogólne (§§ 25 — 2 9 ) ... 95 Z asady k o n tro li zaw arto ści m e ta n u w p o w ietrz u (§§ 30 — 33) . . . . 96 Z asad y k o n tro li zaw arto ści m e ta n u w p o w ietrz u p rzy p ro w ad zen iu robót

strzało w y ch w p olach m etanow ych (§§ 34 — 3 8 ) ... 98 Z asad y k o n tro li zaw arto ści m e tan u w p o w ietrz u w w y ro b isk ac h k o ry ta ­

rzow ych d rążonych w polach m etanow ych z zastosow aniem k o m b a j­

nów, w rę b ia re k i zespołów w rę b o ła d u ją c y c h (§§ 39 — 41) . . . 99 D o k u m en tac ja w y n ik ó w pom iarów zaw arto ści m e ta n u w p o w ietrz u k o ­

p a ln ia n y m (§§ 42 — 4 4 ) ... 100

D Z I A Ł I X

ODMETANOWANIE GÓROTWORU R o z d z i a ł 1

Postanow ienia ogólne

(§§ 1 — 4 ) ...101

R o z d z i a ł 2 Urządzenia odmetanowania R urociągi m etan o w e ( § § 5 — 9 ) ...102

S ta c ja o d m etan o w an ia (§ § 1 0 — 1 8 ) ... ... . . 103

U jęcie m e ta n u (§§ 19 — 2 0 ) ... ...106

O dbiór te chniczny u rzą d zeń o d m e tan o w a n ia (§§ 21 — 2 4 ) ... 107

R uch u rzą d zeń o d m etan o w a n ia (§§ 2'5 — 3 2 ) ...108

R o z d z i a ł 3 W iercenie otw orów m etanow ych ( § § 3 3 — 4 1 ) ... 110

R o z d z i a ł 4 P o sta n o w ie n ia końcow e (§§ 42 — 4 5 ) ... 112

D Z I A Ł X ZW ALCZANIE ZA GRO ŻEN IA W YBUCHU PYŁU W ĘGLOW EGO R o z d z i a ł 1 ' Z abezpieczenie p rzed w ybuchem w przo d k ach i stre fa c h p rzy przodkow ych (§§ 1 — 7) . . ... 113

R o z d z i a ł 2 S tre fy zabezpieczające p rzed przenoszeniem się w ybuchu ( § § 8 — 1 4 ) ... ■ ...114

R o z d z i a ł 3 Z asady budow y i rozm ieszczenia zapór p rzeciw w ybuchow ych (§§ 15 — 2 2 ) ... 117

R o z d z i a ł 4 Z abezpieczenie p rzed w ybuchem p y łu węglow ego w czasie a k c ji p rzeciw pożarow ej ( §23) ...119

R o z d z i a ł 5 K o n tro la zabezpieczeń p rzed w ybuchem p y łu w ęglow ego (§§ 24 — 2 5 ) ... 119

D Z I A Ł X I OCHRONA PR ZEC IW PO ŻA R O W A R o z d z i a ł ! Z apobieganie pożarom ( § § 1 — 8 ) ... ...121

7

Organizacja i w yposażenie służby ochrony przeciwpożarowej

(§§ 9 — 1 5 ) ... ... 123 R o z d z i a ł 3

Rodzaj, ilość, rozm ieszczenie, sposób przechow yw ania środków przeciwpożarowych, sposób i term iny przeprowadzania kontroli stanu

sprzętu oraz urządzeń przeciwpożarow ych

(§ § 1 6 — 1 9 ) ...

R o z d z i a ł 4

Zasady sporządzania i aktualizacji planu akcji przeciwpożarowej

(§§ 20 — 2 6 ) ... 125 R o z d z i a ł 5

Zasady prowadzenia akcji przeciwpożarowej w polach m etanowych

(§§ 27 — 4 2 ) ... 127 R o z d z i a ł 2

D Z I A Ł XII

RATOWNICTWO GÓRNICZE, LAMPY I LAMPOWNIE ORAZ POCHŁANIACZE OCHRONNE I TLENOWE APARATY

UCIECZKOWE R o z d z i a ł 1 Ratownictwo górnicze

( § § 1 — 2 7 ) ... 131 R o z d z i a ł 2

Górnicze lam py osobiste, benzynowe lam py w skaźnikow e i lam pow nie kopalniane

(§§ 28 — 3 5 ) ... « j . . . 136 R o z d z i a ł 3

Pochłaniacze ochronne i tlenow e aparaty ucieczkow e

(§§ 36 — 3 9 ) ... 137 D Z I A Ł X III

MASZYNY I URZĄDZENIA ZAKŁADU GÓRNICZEGO R o z d z i a ł 1

Eksploatacja oraz naprawy m aszyn i urządzeń

( § § 1 — 8 ) ... . 1 3 9 R o z d z i a ł 2

M aszyny i urządzenia w w yrobiskach górniczych

P o sta n o w ie n ia ogólne ( § 9 ) ...141

Stosow anie, m aszyn u ra b ia ją c y c h i ła d u jąc y ch w p o k ła d ac h o n ac h y le n iu

pow yżej 12° (§§ 10 — 1 2 ) ... 142

S tosow anie p rzen o śn ik ó w do odstaw y u ro b k u (§§ 13 — 1 6 ) ... 143

U rządzenia głów nego o d w ad n ia n ia

(§§ 17 — 2 7 ) ...143

D Z I A Ł X IV T R A N SPO R T PIONOW Y ORAZ W W YR OB ISK AC H O N ACHYLENIU PO W Y ŻEJ 45° R o z d z i a ł 1 P o sta n o w ie n ia ogólne ( § § 1 — 3 ) ... ...148

* R o z d z i a ł 2 W a ru n k i te ch n iczn e u rzą d zeń w yciągow ych Szyby i u z b ro je n ia szybów ( § § 4 — 1 2 ) ...148

R ząpie (§§13 — 1 5 ) ... ... : 153

W ieże w yciągow e i k o ła linow e (§§16 — 18) . . . ...155

N aczynia w yciągow e (§§ 19 — 2 2 ) ...157

U k ład y zaw ieszeń naczy ń w yciągow ych (§§ 23 — 2 5 ) ... 159

U k ład y zaw ieszeń lin w yrów naw czych ( § 2 6 ) ...160

U k ład y zaw ieszeń lin prow ad n iczy ch i odbojow ych (§§ 27 — 28) . . . 160

L in y n ośne i w yrów naw cze (§§ 29 — 3 8 ) ... 161

M aszyny w yciągow e (§§ 39 — 5 3 ) ... 164

U rząd zen ia w ielolinow e (§§ 54 — 60) ... 175

P o stan o w ie n ia d o d atk o w e d la „m ały ch ” u rzą d zeń w yciągow ych (§§61—66) 176 U rządzenia sy g n alizacy jn e i u rzą d zen ia sterow niczo-sygnałow e (§§ 67—73) 177 P o stan o w ie n ia końcow e ( § 7 4 ) ...179

R o z d z i a ł 3 K o n tro la sta n u u rzą d zeń w yciągow ych P o stan o w ie n ia ogólne ( § 7 5 ) ...180

Szyb i jego u rzą d zen ia (§§ 76 — 80) . . . ... 180

W ieża szybow a i jej u rzą d zen ia (§§81 — 8 2 ) ...183

N aczynia w yciągow e ( § 8 3 ) ...183

U kład zaw ieszeń n ac zy ń w yciągow ych, lin w yrów naw czych oraz lin p ro ­ w adniczych i odbojow ych ( § 8 4 ) ...184

L in y nośne i w yrów naw cze (§§ 85 — 8 8 ) ... 185

M aszyny w yciągow e (§89) ... 188

U rząd zen ia sy g n alizacy jn e i ste row niczo-sygnałow e ( § 9 0 ) ... 189

U rządzenia p rzyszybow e (§ 91) ...189

R o z d z i a ł 4 Ja z d a ludzi szybam i P ró b n e ja zd y (§92) ... 190

P ro w ad zen ie ja zd y ludzi (§§ 93 — 9 4 ) ... 190

P ręd k o ść ja z d y (§ 95) . . . ... . . . . 191

Z jazd i w y jazd ludzi ( § 9 6 ) ...192

O św ietlenie ( § 9 7 ) ...192

N adzór nad re g u la rn ą ja z d ą ludzi (§ 98) . . . . . . . . . . 193

P rzejścio w a p rz e rw a w jeździe ludzi (§ 99) ...193

S ygnały (§ 1 0 0 )... 193 R o z d z i a ł 3

9

v

K sięgi k o n tro li i dozoru urząd zeń w yciągow ych oraz in stru k c je służbow e

{§§ 101 — 1 0 4 ) ... ...

R o z d z i a ł 6

W a ru n k i dla u zy sk an ia zezw olenia n a o ddanie do ru c h u urządzeń w yciągow ych

(§§ 105 — 108) . . ... 193

R o z d z i a ł 7 W a ru n k i te chniczne i ruchow e dla m aszyn w yciągow ych au to m aty cz n y ch P o sta n o w ie n ia ogólne (§ 1 0 9 ) ... 201

W a ru n k i tech n iczn e (§§ 110 — 1 2 3 ) ...• ... 201

K o n tro la sta n u technicznego au to m aty czn y ch m aszyn w yciągow ych (§§ 1.24 — 1 2 6 ) ... 205

Ja z d a ludzi (§§ 127 — 1 2 9 )... 206

R o z d z i a ł 8 P o stan o w ie n ia d odatkow e dla u rzą d zeń w yciągow ych p rzy g łębieniu i z b ro je n iu szybów P o stan o w ie n ia ogólne (§ 13*0)...206

W a ru n k i tech n iczn e (§§ 131 — 1 3 6 ) ... 207

W ieże szybow e — głow ica szybu ślepego (§ 137) . . . . . . . 208

N aczynia w yciągow e (§§ 138 — 140) . . . ...' 209

M aszyny w yciągow e (§ 1 4 1 ) ...209

L in y (§ 1 4 2 )... 210

U rząd zen ia sygn alizacji szybowej (§ 1 4 3 ) ... 210

Ja z d a ludzi (§§ 144— 1 4 5 )... 210

W a ru n k i ru c h u kubłów , tra n s p o rtu m ateriałó w , elem entów k o n s tru k ­ cyjnych lub u rzą d zeń oraz p racy z k u b ła (§§ 146 — 148) . . . . 211

K o n tro la u rzą d zeń w yciągow ych (§§ 149 — 1 5 2 )... 212

R o z d z i a ł 9i P o stan o w ie n ia dla u rzą d zeń pom ocniczych p rzy g łę b ien iu i z b ro je n iu szybów — w a ru n k i te chniczne + P o stan o w ie n ia ogólne (§ 1 5 3 ) ... 213

W ciągarki; bębnow e' w olnobieżne (§ 1 5 4 )... . 214

P o m o sty (§ 155) . . ...214

L iny (§§ 156 — 1 5 9 )... ^ ... 215

U rząd zen ia o d w ad n ia ją ce p rzy budow ie szybów (§ 1 6 0 ) ...217

S y g n aliz ac ja szybow a (§ 1 6 1 )...217

O św ietlenie szybu (§ 1 6 2 )...217

R o z d z i a ł 10 K o n tro la u rzą d zeń w yciągow ych p rzy g łębieniu i zb ro jen iu szybów W ciąg ark i bębnow e, w olnobieżne w ra z z sy g n a liz acją (§ 163) . . . . 217

L in y nośne i p ro w adniczo-nośne pom ostów w iszących (§ 164) . . . . 218

L in y do za w ieszania stalow ego sz alu n k u ślizgowego (§ 165) . . . . 218

L in y do n ad w ie sz an ia ład o w a rek szybow ych (§ 1 6 6 ) ... 219

R o z d z i a ł 5

L in y do zaw ieszania in n y ch u rzą d zeń pom ocniczych (§ 167) . . . . 219

P o m o sty (§§ 168— 1 6 9 ) ... 219

O św ietlen ie (§ 1 7 0 )... 220

W a ru n k i p rzem ieszczania pom ostów w iszących i in n y c h u rzą d zeń po­ m ocniczych (§§ 171 — 1 7 5 ) ... 220

D Z I A Ł XV TR A N SPO R T W W YR OB ISK AC H POZIOM YCH I POCHY ŁY CH O N ACHYLENIU DO 45° ORAZ NA PO W IER ZC H N I R o z d z i a ł 1 P rzew óz ludzi, u ro b k u i m a te ria łó w w w y ro b isk ac h podziem nych P o stan o w ie n ia ogólne (§ § 1 — 3 ) ... 222

P rzew óz ręczny ( §§4 — 5 ) ...223

P rzew óz lokom otyw ow y ( § 6 ) ...223

P rzew óz linow y u ro b k u i m a teria łó w (§§ 7 — 2 2 ) ... 223

P rzew óz linow y ludzi w w y ro b isk ac h o n ac h y le n iu do 45° (§§ 23 — 32) . 227 P rzew óz k o le jk am i jednoszynow ym i podw ieszonym i osobow o-tow arow y­ m i .(§§ 33 — 43) ...228

Przew óz ludzi w yciągam i krzesełk o w y m i (§§ 44 — 5 5 ) ... 229

P rzew óz ludzi p rze n o śn ik am i taśm o w y m i (§§ 56 — 6 9 ) ... 231

P rzew óz po jazd am i oponow ym i (§§ 70 — 8 1 ) ... 232

R o z d z i a ł 2 T ra n sp o rt n a p o w ierzchni K oleje u ży tk u niepublicznego należące do zakładów górniczych (§§ 82—83) 235 Szynow y tra n s p o rt n a zw ałach sk a ły płonnej (§ 8 5 ) ... 235

P rzew óz ła d u n k ó w w iszącym i k o le jk a m i linow ym i (§§ 86 — 91) . . . 235

D Z I A Ł XVI U RZĄ D ZEN IA ELEKTR YC ZNE I ENERGETYCZNE R o z d z i a ł 1 U rząd zen ia elek try cz n e P o stan o w ie n ia ogólne (§ § 1 — 2 ) ...237

D ostaw a energii elek try cz n ej (§ § 3 — 7 ) ... 237

P odział pom ieszczeń pod w zględem m ożliw ości do stęp u osób (§ 8 ) . . 239

P odział u rzą d zeń elek try czn y ch pod w zględem c h a ra k te ru i czasu p ra c y 239 ( § 9) ...

O chrona przed raż en ie m p rą d e m elek try cz n y m w podziem nych w y ro ­ b isk a ch (§ § 1 0 — 14) . . ... O chrona u rząd zeń elek try cz n y ch przeznaczonych d la pom ieszczeń zagro- 240 żonych w y buchem p yłu w ęglow ego pod ziem ią i na p o w ierzchni za­ k ła d u górniczego ( § 1 5 ) ... S ilniki elektryczne, tra n sfo rm a to ry , łączniki i u rzą d zen ia rozdzielcze 243 w p o d ziem n y c h -w y ro b isk a ch (§§ 16 — 35) ... K able i przew ody oraz ic h zab ezpieczenia w w y ro b isk ac h podziem nych 244 (§§ 36 — 4 8 ) ... 250

O św ietlenie sieciow e w w y ro b isk ac h podziem nych (§§ 49 — 51) . . . 254

U rzadzenia przenośne ru ch o m e i ręc zn e w w y ro b isk ac h podziem nych (§ 5 2 ) ... ... 256,

In sta la c je n a nap ięcie 1000 V (§ 5 3 ) ... 256

11

D o k u m en tac ja te ch n ic zn o -ru ch o w a sieci i u rzą d zeń elek try cz n y ch

(§§ 54 — 5 6 ) ... 257

O kresow e k o n tro le u rzą d zeń elek try cz n y ch w podziem nych w yro b isk ach (§§ 57 — 6 6 ) ... 258

R o z d z i a ł 2 R uch u rzą d zeń elek try cz n y ch P o stan o w ie n ia ogólne (§§ 67 — 7 2 ) ... 261

R oboty p rzy u rzą d zen iac h elek try cz n y ch (§ 7 3 ) ... 262

R oboty w pobliżu n ap ięc ia (§ 74) ... 262

R oboty pod n ap ięc iem (§ 7 5 ) ... 262

O bsługa i ek sp lo a ta c ja u rzą d zeń e lek try cz n y ch n a nap ięcie do 1000 V (§§ 76 — 7 8 ) ... 263

O bsługa i e k sp lo atacja u rzą d zeń elek try cz n y ch n a napięcie pow yżej 1000 V (§ 7 9 ) ... - . . . 264

R o z d z i a ł 3 A u to m a ty za cja urządzeń i m aszyn górniczych (§§ 80 — 8 9 ) ... 265

R o z d z i a ł 4 U rządzenia izotopow e (§§ 90 — 103) . . . . . . ... 267

R o z d z i a ł 5 U rząd zen ia te letec h n icz n e P o stan o w ie n ia ogólne (§§ 104 — 1 1 0 ) ... 271

Łączność o g 61 nokopa 1 n ia n a (§§ 111 — 1 1 9 ) ...272

Łączność d y sp o z y to rsk a (§ 1 2 0 ) ... ... 274

Ł ączność lo k a ln a (§§ 121 — 1 2 7 ) ... 275

S yg n alizacja a larm o w a (§§ 128— 1 3 7 ) ... 276

U rząd zen ia sy g n alizacji czasu (§ 1 3 8 ) ... 279

U rząd zen ia dy sp o zy to rsk ie (§§ 139 — 1 4 2 ) ... 279

Sieci te letec h n icz n e (§§ 143 — 1 5 8 ) ... 280

R o z d z i a ł 6 U rządzenia en ergetyczne (§§ 159 — 1 6 4 ) ... 282

R o z d z i a ł 7 , U rządzenia i sieci sprężonego p o w ietrz a (§§ 165 — 1 7 6 ) ... 284

D Z I A Ł X V II

STOSOW ANIE MASZYN I URZĄDZEŃ

W PO LA C H M ETANOW YCH

R o z d z i a ł 1

P o stan o w ie n ia ogólne

( § § 1 — 1 0 ) ... 287

Stosow anie m aszyn i urządzeń elektrycznych w pom ieszczeniach ze stopniem „b” lub „c” niebezpieczeństwa w ybuchu m etanu

( §§11 — 1 8 ) ... 290 R o z d z i a ł 3

Stosowanie m aszyn i urządzeń elektrycznych w polach II, III i IV kategorii zagrożenia m etanowego

<§§ 19 — 2 7 ) ... 292 R o z d z i a ł 4

Warunki stosow ania m aszyn i urządzeń transportu poziomego w polach m etanow ych

(§§ 28 — 3 1 ) ... 295 R o z d z i a ł 5

Urządzenia teletechniczne w kopalniach m etanowych

(§§ 32 — 3 5 ) ... ... 297 R o z d z i a ł 6

Próby i pom iary w ielkości elektrycznych i nieelektrycznych w polach m etanow ych

(§§ 36 — 4 3 ) ... ... ... 298 R o z d z i a ł 7

Zasady kontroli, w ykonyw ania prac oraz dokumentacje dla m aszyn i urządzeń stosow anych w polach m etanow ych

(§§ 44 — 5 1 ) ... ... 300

D Z I A Ł XVIII GOSPODARKA ZŁOŻEM

( § § 1 — 5 ) ... 303

D Z I A Ł X IX

MIERNICTWO GÓRNICZE I GEOLOGIA GÓRNICZA R o z d z i a ł 1

Postanow ienia ogólne

( § § 1 — 3 ) ... 305 R o z d z i a ł 2

Sporządzanie i w ydaw an ie map przez dział m ierniczo-geologiczny 305 R o z d z i a ł 3

Zakres prac m ierniczych i geologicznych

(§§ 7 — 8) ... 307 R o z d z i a ł 2

13

D Z I A Ł X X

MECHANICZNA PRZERÓBKA WĘGLA R o z d z i a ł 1

Postanow ienia ogólne

(§§ 1 — 11) ...309

R o z d z i a ł 2 P rzesiew anie, rozdrabnianie i wzbogacanie w ęgla (§§ 12 — 3 (3)... 312

R o z d z i a ł 3 Term iczne suszenie w ęgla, brykietow anie i prażenie łupku ogniotrwałego (§§ 34 — 3 9 ) ... 316

R o z d z i a ł 4 Składow anie w ęgla oraz zw ałow anie skały płonnej i odpadów (§§ 40 — 48) ... 317

R o z d z i a ł 5 Kontrola techniczna jakości w ęgla (§§ 49 — 5 6 ) ... 319

D Z I A Ł X X I OCHRONA ZDROW IA PRA CO W N IKÓ W ORAZ P R Z E P IS Y H IG IE N IC Z N O -S A N IT A R N E ( § § 1 — 8 ) ... ■... 321

D Z I A Ł X X II ZA B EZPIEC ZEN IE RUCHU ZAKŁADU G ÓRNICZEGO W O K R ESIE ZIM OW YM Posftanow ienia ogólne (§§1 — 4 ) ...323

Z abezpieczenie szybów i u rzą d zeń w yciągow ych ( § 5 ) ...324

Z abezpieczenie sta cji elek tro en e rg ety c zn y c h ( § 6 ) ... 324

Z abezpieczenie u rzą d zeń energetycznych ( § 7 ) ...324

Z abezpieczenie zak ład ó w p rze ró b k i m echanicznej w ęgla (§ 8) . . . . 325

Z abezpieczenie tr a n s p o r tu n a pow ierzchni ( §9) ... 325

Z abezpieczenie zbiorników podsadzkow ych ( § 1 0 ) ...326

W S T Ę P

N iniejsze „Szczegółowe przepisy prow adzenia ru c h u i gospodarki złożem w podziem nych zakładach górniczych w ydobyw ających w ę­

giel k am ienny i b ru n a tn y ” scalają i u jednolicają postanow ienia do­

tychczas obow iązujących przepisów w prow adzonych w życie zarzą­

dzeniem n r 38 M inistra G órnictw a i E nerg ety k i z dnia 10 paździer­

nika 1973 r. i zm ienionych w 1979 r. oraz w 1983 r.

W now ym w ydaniu uw zględniono dośw iadczenia z o kresu stoso­

w ania w p rak ty c e górniczej przepisów reg u lu jący ch prow adzenie r u ­ chu w w aru n k ach zagrożenia m etanow ego (zarządzenie n r 13 M inistra G órnictw a i E nerg ety k i z dnia 4 czerw ca 1983 r.), którego postano­

w ienia b yły przedm iotem szerokiej k o n sultacji ze specjalistam i n au k i i p ra k ty k i górniczej.

Odpow iednio dostosow ano rów nież niek tó re postanow ienia p rz e ­ pisów do stan u w iedzy i tech n ik i górniczej, w yposażenia technicz­

nego kopalń i do ak tualnego sta n u organizacyjnego w resorcie gór­

n ictw a i energetyki.

W now ej red a k c ji Szczegółowych przepisów uw zględniono także postanow ienia znow elizow anego w 1977 r. P ra w a Górniczego.

Z aw arte w Szczegółowych przepisach no rm y p raw n e określające zasady prow adzenia ru c h u zakładów górniczych m ają na celu przed e w szystkim zapew nienie praw idłow ego stan u bezpieczeństw a i w a ru n ­ ków p racy w podziem nych kopalniach w ęgla oraz stym ulow anie dzia­

łań, dla dalszej p opraw y tego stanu, odpow iednio do przew idyw anego rozw oju techniki i w yposażenia technicznego kopalń.. W zw iązku z ty m Szczegółowe przepisy zaw ierają szereg postanow ień, k tó ry c h te rm in y obow iązyw ania będą u stalan e stosow nie do rozw oju w ypo­

sażenia kopalń.

P ostanow ienia now ych przepisów zostały dostosow ane do a k tu a l­

nego stan u w aru n k ó w górniczo-geologicznych eksploatow anych złóż węgla, a zwłaszcza do w zrastający ch zagrożeń m etanow ych.

Biorąc jed n ak pod uw agę sta ły rozwój w iedzy i techniki górni­

czej oraz przew idyw ane dalsze zm iany w arunków n a tu ra ln y c h , zw ią­

zane ze w zrostem eksploatacji złóż węgla, prow adzi się n ad al p race dla dostosow ania przepisów do ty ch uw aru n k o w ań i przew id u je się ich dalszą sukcesyw ną ak tu alizację i now elizację.

15

ZA RZĄ DZEN IE N r 14

M IN ISTRA GÓRNICTW A I EN ERG ETY K I z dnia 28 czerw ca 1984 roku

(znak: GW-2/2523/84)

w prow adzające w życie „Szczegółowe przepisy prow adzenia ru c h u i gospodarki złożem w podziem nych zakładach górniczych w ydoby­

w ających w ęgiel k am ienny i b ru n a tn y ” .

Na podstaw ie a rt. 104 ust. 1 d e k re tu z dnia 6 m aja 1953 r. P ra w o górnicze (Dz. U. z 1978 r. N r 4, poz. 12) oraz w zw iązku z § 80 ust. 2,

§ 91, § 94, § 105 ust. 2, § 109 ust. 2, § 122 i § 188 rozporządzenia P rezesa R ady M inistrów z dnia 1 sierpnia 1969 r. w spraw ie bezpie­

czeństw a i higieny p rac y oraz bezpieczeństw a pożarow ego w pod­

ziem nych zakładach górniczych (Dz. U. z 1989 r. N r 24, poz. 176, zra. Dz. U. z 1973 N r 29, poz. 165), a także § 51 i § 80 rozporządzenia P rezesa R ady M inistrów z dnia 12 kw ietn ia 1971 r. w spraw ie n ab y ­ w ania, przechow yw ania i używ ania środków strzałow ych w zakła­

dach górniczych (Dz. U. N r 11, poz. 109) zarządza się, co następ u je:

§ 1. W prow adza się w życie „Szczegółowe przepisy prow adzenia ru c h u i gospodarki złożem w podziem nych zakładach górniczych w y­

dobyw aj cych w ęgiel k am ienny i b ru n a tn y ” — stanow iące załącznik do zarządzenia, zw ane w dalszej treści „Szczegółowym i p rzepisam i” .

§ 2. 1. O dstępstw a od Szczegółowych przepisów , poza określo­

nym i w nich przypadkam i, m ogą nastąpić w yłącznie po uzyskaniu zezw olenia M inistra G órnictw a i E n ergetyki w ydanego wt porozu­

m ieniu z P rezesem W yższego U rzędu Górniczego.

2. Z achow ują moc udzielone przed dniem w ejścia w życie zarzą­

dzenia, odstępstw a od postanow ień, k tó re zostały p rz y ję te w n ie­

zm ienionym brzm ien iu w Szczegółowych przepisach.

§ 3. Zobow iązuje się w łaściw e jednostki i kom órki organizacyjne re so rtu górnictw a i e n e rg e ty k i do opracow ania lub aktualizacji, w y ­ tycznych i in stru k c ji przew idzianych Szczegółowym i przepisam i.

2 — Szczeg. P rzep isy 17

§ 4. T racą moc:

1) zarządzenie n r 38 M inistra G órnictw a i E n e rg ety k i z dnia 10 paź­

d ziern ika 1973 r. w prow adzające w życie „Szczegółowe p rzepisy w spraw ie prow adzenia ru c h u i gospodarki złożem w podziem ­ n y ch zakładach górniczych w ydobyw ających w ęgiel k am ien n y i b ru n a tn y ”,

2) zarządzenie n r 59 M inistra G órnictw a i E n e rg ety k i z dnia 29 g ru d ­ nia 1973 r. w spraw ie zm iany te rm in u w ejścia w życie „Szczegó­

łow ych przepisów w spraw ie prow adzenia ru c h u i gospodarki zło­

żem w podziem nych zakładach górniczych w ydobyw ających w ę­

giel k am ien n y i b r u n a tn y ”,

3) zarządzenie n r 25 M inistra G órnictw a z dnia 20 sierpnia 1979 r.

zm ieniające „Szczegółowe przepisy prow adzenia ru ch u i gospo­

d a rk i złożem w podziem nych zakładach górniczych w y d obyw ają­

cych w ęgiel k am ien n y i b ru n a tn y ”,

4) zarządzenie n r 13 M inistra G órnictw a i E nerg ety k i z dnia 4 czerw ­ ca 1983 r. zm ieniające „Szczegółowe przepisy w spraw ie pro w a­

dzenia ru c h u i gospodarki złożem w podziem nych zakładach gór­

niczych w ydobyw ających w ęgiel k am ien n y i b ru n a tn y ” ,

5) zarządzenie n r 16 M inistra G órnictw a i E n erg ety k i z dnia 27 lipca 1983 r. v/ spraw ie zm iany te rm in u w ejścia w życie now elizacji

„Szczegółow ych przepisów w spraw ie prow adzenia ru c h u i gospo­

d a rk i złożem w podziem nych zakładach górniczych w y dobyw ają­

cych w ęgiel k am ien n y i b ru n a tn y ”.

§ 5. Z arządzenie w chodzi w życie z dniem podpisania z m ocą obow iązującą od 1 listopada 1984 roku.

W porozum ieniu:

P R E Z E S M I N I S T E R

W YŻSZEGO URZĘDU GÓRNICZEGO GÓRNICTW A I EN ER G ETY K I

(—) mgr inż. W. N aglik (-—) gen, dyw . d r inż. Cz. P io tro w sk i

D Z I A Ł I

P R Z EP ISY OGÓLNE

§ 1. 1. Szczegółowe przepisy prow adzenia ru chu i gospodarki złożem w podziem nych zakładach górniczych w ydobyw ających w ę­

giel k am ien n y i b ru n a tn y , zw ane dalej „Szczegółow ym i przep isam i”, n o rm u ją sp raw y prow adzenia ru ch u i gospodarki złożem w podziem ­ n ych zakładach górniczych w ydobyw ających w ęgiel k a m ie n n y i b r u ­ n a tn y oraz spraw y w ykonyw ania prac geologicznych zw iązanych z ru ch em ty ch zakładów .

2. Szczegółowe przepisy stosuje się rów nież p rzy prow adzeniu lub u trz y m y w a n iu pom ocniczych podziem nych w yrobisk górniczych w odkryw kow ych zakładach górniczych w ydobyw ających w ęgiel b r u ­ natn y .

3. Szczegółowe przepisy n o rm u ją rów nież w zakresie n ieu reg u lo ­ w anym w przepisach w ydanych n a podstaw ie a rt. 103 pkt. 2 d e k re tu z dnia 6 m aja 1953 r. P raw o górnicze (Dz. U. z 1978 r. N r 4, poz. 12) —- sp raw y ochrony przeciw pożarow ej w w yrobiskach podziem nych za­

kładów górniczych, o k tó ry c h m ow a w ust. 1 i 2 oraz ty c h obiektów , urządzeń i m aszyn na pow ierzchni, k tó re są bezpośrednio zw iązane z prow adzeniem ru c h u w podziem nych w yrobiskach (wieże szybowe, urządzenia w yciągow e, w e n ty la to ry , kom presory i b u d y n k i p rzyszy- bow e w raz ze zn ajd u jący m i się w nich zakładam i przeróbczym i).

g 2. „Szczegółowe przep isy ” stosuje się odpow iednio przy:

1) budow ie lub rozbudow ie podziem nych zakładów górniczych, o k tó ry c h m ow a w § 1,

2) prow adzeniu podziem nych robót górniczych, w ym agających za­

tru d n ie n ia ludzi przy p racach pod ziem ią, w celu poszukiw ania złóż w ęgla kam iennego i brunatnego,

3) prow adzeniu podziem nych robót przez kopalnie w ykonujące p ra ­ ce dla celów naukow o-badaw czych i dośw iadczalnych.

§ 3. W zakresie prow adzenia ru ch u i gospodarki złożem w zakła­

dach określonych w § 1 i § 2 należy rów nież stosow ać odpow iednie N orm y Polskie i no rm y branżow e.

g 4. Z agadnienia ochrony pow ierzchni i środow iska zw iązane z prow adzeniem ru c h u zakładów górniczych re g u lu ją odrębne p rz e ­ pisy zasad ochrony terenów górniczych oraz ogólnie obow iązujące przepisy o ochronie i kształto w an iu środow iska.

19

§ 5. U żyw ane w dalszej treści Szczegółowych przepisów okre­

ślenia:

1) „zakład górniczy” — oznacza czynny, w budow ie lub rozbudow ie podziem ny zakład górniczy, którego zadaniem jest w ydobyw anie w ęgla kam iennego lub b ru n atn e g o ze złóż sposobem podziem ­ ny ch robót górniczych, w ym agających z a tru d n ien ia ludzi pod ziem ią,

2) „k o p aln ia” — oznacza zakład górniczy, o k tó ry m m ow a w pkt. 1, 3) „rozporządzenie” — oznacza rozporządzenie P rezesa R ady M ini­

stró w z dnia 1 sierpnia 1969 r w spraw ie bezpieczeństw a i higie­

ny p racy oraz bezpieczeństw a pożarow ego w podziem nych zakła­

dach górniczych (Bz. U. K r 24, poz. 176 i z 1973 r. N r 29, poz, 165), 4) „j-ednoatka n a d rz ę d n a ”--- k a -

m iennego lub inną jednostkę w yznaczoną przez M inistra G órnic­

tw a i E n erg ety k i do w ykonyw ania fu n k cji zastrzeżonych w p rze­

pisach P ra w a górniczego dla jed n o stk i organizacyjnej bezpośred­

nio nadzorującej i k o n tro lu jącej działalność przedsiębiorstw i za­

kładów górniczych.

§ 8. 1. W zakładach górniczych w olno zatrudniać tylko te osoby, k tó re zostały uznane przez lek arza za zdolne pod w zględem fizycz­

n y m i psychicznym do w ykonyw ania danego rodzaju pracy.

2. Osoby ułom ne fizycznie m ożna z atru d n iać w yjątkow o tylko na pow ierzchni i to przy tak ich pracach, p rzy k tó ry c h m im o swej ułom ­ ności (w rodzonej lub n ab y tej) nie m ogą narażać na niebezpieczeń­

stw o ani siebie, ani innych osób, jak rów nież co do k tó ry c h lekarz stw ierdzi, że n a d a ją się do w ykonyw ania danego rodzaju pracy.

3. P racow nicy zatru d n ien i w zakładzie górniczym pow inni p rze­

chodzić okresow e badania lekarskie.

§ 7. 1. Z ab rania się zatru d n ie n ia w ru c h u zakładu górniczego nowo p rzy ję ty c h pracow ników , k tó rzy nie przeszli w stępnego p rze ­ szkolenia teoretycznego i praktycznego w zakresie bezpieczeństw a i h igieny p racy oraz bezpieczeństw a pożarow ego i nie zostali p rzy ­ gotow ani do p racy w zakładzie górniczym .

2. Z a tru d n ien ie pracow ników n a now ym m iejscu p rac y może n a ­ stąpić po odpow iednim ich przeszkoleniu (pouczeniu) przez osoby dozoru ru c h u w zakresie praw idłow ego i bezpiecznego w ykonyw ania danego rod zaju pracy. O bow iązek przeszkolenia dotyczy rów nież pracow ników pow racających do p racy po dłuższej nieobecności.

§ 8. Z ab ran ia się z a tru d n ien ia pracow ników , u k tó ry c h stw ie r­

dzono użycie alkoholu lub innych środków pow odujących zaburzenia

psychofizyczne.

§ 9. K ażda osoba zatru d n io n a w ru c h u zakładu górniczego po­

w inna ściśle przestrzegać ustalonego dla niej zakresu czynności.

§ 10. 1. P racow nicy zatru d n ien i pod ziem ią i na pow ierzchni za­

k ład u górniczego obow iązani są do pobierania znaczków k o n tro ln y c h w m arkow ni, k tó re w czasie p racy pow inni posiadać p rzy sobie i okazyw ać na żądanie osób kierow nictw a i dozoru ru ch u , ja k ró w ­ nież przedstaw icieli jedn o stek n ad rzęd n y ch i urzędów górniczych

2. N a lam pie i pochłaniaczu ochronnym każdej osoby ud ającej się do podziem nych’ w yrobisk pow inien być um ieszczony w idoczny n u ­ m er, id entyczny z n u m erem znaczka kontrolnego pobranego w m a r­

kowni.

§ 11. 1. W m arkow ni zakładu górniczego lub w innym m iejscu ustalonym przez k ierow nika ru c h u zakładu górniczego pow inny zn a j­

dować się dw ie książki zjazdów do podziem nych w yrobisk. J e d n a książka przeznaczona je st dla osób kierow nictw a i dozoru ru ch u , a także in n y ch pracow ników zakładu górniczego nie o bjętych obo­

w iązkiem codziennych zjazdów. D ruga książka przeznaczona je st dla osób nie będących praco w n ik am i zakładu górniczego, nie o bjętych obow iązkiem codziennych zjazdów. W ym ienione osoby zjeżdżające do podziem nych w yrobisk zakładu górniczego, zobow iązane są w pi­

syw ać do odpow iedniej książki nazw isko i imię, nazw ę in sty tu c ji (za­

k ład u pracy), godzinę zjazdu i przew idyw anego w yjazdu oraz rejon, oddział lub w yrobisko, do którego się udają.

\

2. W m arkow ni pow inna znajdow ać się rów nież książka k o n tro li w yjazdów załogi z w yrobisk podziem nych i książka k o n tro li rozpo­

częcia i zakończenia p rac y przez pracow ników pow ierzchni.

§ 12. W ykonyw anie jakichkolw iek p rac w danym oddziale (wy­

robisku, pom ieszczeniu) przez pracow ników spoza tego oddziału, ja k rów nież spoza zakładu górniczego pow inno być zgłoszone osobie do­

zoru danego oddziału.

§ 13. 1. Osoby dozoru ru c h u oddziałowego zobow iązane są po za­

kończeniu zm iany stw ierdzić w książce k o n tro li w yjazdów załogi (§ 11, ust. 2), czy w szyscy pracow nicy z a tru d n ie n i n a danej zm ianie w yjechali na pow ierzchnię lub w pisać nazw iska ty ch pracow ników , któ rzy pozostali w w yrobiskach podziem nych i określić czas ich. w y­

jazdu i m iejsce zatru d n ien ia.

2. W przy p ad k ach zagrożeń, jeżeli zarządzono n atychm iastow e w ycofanie załogi z w yrobisk podziem nych n a pow ierzchnię, znaczki k o n tro ln e pow inny być odbierane od pracow ników w yjeżdżających z w yrobisk podziem nych przez specjalnie w yznaczone osoby bezpo­

21

średnio przy szybach (w zględnie u w y lo tu upadow ych lub sztolni) i oddaw ane w m arkow ni.

N azw iska pracow ników w yjeżdżających bez znaczków k o n tro ln y ch pow inny być bezzw łocznie zapisane i podane do m arkow ni.

3. W p rzy p ad k ach w ycofania załogi z podziem nych w yrobisk zakładu górniczego na sk u te k zagrożeń, osoba dozoru ru c h u pro w a­

dząca zm ianę w oddziale zagrożonym zobow iązana je st niezw łocznie poinform ow ać pisem nie kiero w n ik a ak cji ratow niczej, czy w szyscy pracow nicy oddziału w y jech ali na pow ierzchnię lub podać nazw iska osób, k tó re pozostały w podziem nych w yrobiskach zakładu górni­

czego.

§ 14. 1. K ierow nik ru c h u zakładu górniczego zobow iązany jest w yznaczyć pisem nie na każdą zm ianę, rów nież w dni w cln e od pracy, osobę k iero w n ictw a ru ch u lub osobę wyższego dozoru ruchu, k tó ra je st odpow iedzialna za ru c h zak ład u górniczego i bezpieczeństw o za­

łogi na danej zm ianie. Osoba ta pow inna być w zakładzie górniczym w każdej chw ili osiągalna.

2. N ienależnie od w yznaczonych osób, o-których, m o w a w u:;t. 1, k iero w n ik ru c h u zakładu górniczego zobow iązany je st wyz•'uczyć*

pisem nie dla zm iany Il-g ie j i III-ciej w dni n orm alne pracy oraz dla każdej u m ia n y w dni w olne od p rac y osobę k iero w n ictw a ru ch u , k tó ra będąc poza zakładem górniczym pow inna b y ć -te le fo n ic z n ie osiągalna w każdej chw ili tak, aby m ogła staw ić się w zakładzie gór­

niczym w razie p o trzeby najpóźniej w ciągu 15 m inut.

S. D yspozytor ru c h u pow inien stale znać m iejsce p o bytu osób kiero w n ictw a lub wyższego dozoru, o k tó ry m m ow a w ust. 1 i

4. N iezależnie od postanow ień ust. 1 i 2, w dniach w olnych od p racy kiero w n ik ru c h u zakładu górniczego zobow iązany je st w y­

znaczyć osoby dla prow adzenia w, oddziałach górniczych w zględnie w w yznaczonych rejo n a ch k o n tro li w yrobisk górniczych oraz tam

pożarow ych. ' ~

§■ -15. D y re k to r jcdnorn;!i.:i na-ek sę d n o j ustala—dla- kaś4ej-»kopalni osoby k ierow nictw a ru c h u zakładu górniczego, k tó re pow inny m iesz­

kać w pobliżu zakładu górniczego.

§ 18. W czasie prow adzenia ak cji ratow niczej, k ierow nik akcji

m oże w p rzypadkach szczególnych ze w zględu na bezpieczeństw o

załogi lub zakładu górniczego, odstąpić od n iek tó ry ch postanow ień

szczegółow ych przepisów , p rzy zachow aniu zasad techniki górniczej.

D Z I A Ł II

U D O STĘPN IEN IE ZŁO ŻA

R o z d z i a ł 1

G łębienie szybów i szybików oraz w ykonyw anie nadśięw łom ów

§ 1. G łąbienie pierw szych 50 m szybu z pow ierzchni m ożna w y ­ konyw ać przy zastosow aniu u rządzeń prow izorycznych. Za urząd ze­

nia prow izoryczne uw aża się koparki, dźwigi przew oźne itp.

§ 2, 1. Szyb (szybik) pow inien posiadać obudow ę dostosow aną do w aru n k ó w geologiczno-górniczych górotw oru i przeznaczenia szybu (szybiku).

'2. W uzasadnionych przy p ad k ach dopuszcza się W ykonyw anie w ym ienionych w ust. 1 w yrobisk lub ich części bez obudowy. D łu ­ gość odcinków głębienia bez obudow y oraz ich lokalizacja pow inny być ustalone w d o k um entacji technicznej głębienia szybu (szybiku).

3. Rodzaj obudow y szybu (szybiku) lub w ykonyw anie ich bez obudow y ustala jed n o stk a zatw ierdzająca d okum entację techniczną głębienia szybu (szybiku).

§ 3. Tl' ’zr.j obudow y szybu (szybiku) era? sposób jej w ykony­

wa, pow inny być określone w duk u m en tacji technicznej, o k tó re j mowa w § 2 ust. 3 p rzy czym w spółczynnik w ytrzym ałości obudow y nie może być m niejszy od 2.

§ O budow a szybu (szybiku) pow inna być ta k w ykonana, aby jej odchylenie od osi pionow ej w yrobiska nie przekraczało ± 5 0 mm.

Technologia w ykonania obudow y tub:n£cwe.1 nie pow inna dopuszczać odchylenia większego od ± 20 mm.

§ 5. 1. Pogłębianie szybu (szybiku) czynnego m oże odbyw ać .się:

1) pod pełną półką skalną lub p ełnym sztucznym korkiem ,

2) w odrębnym przedziale pod częściową półką sk alną lub częścio­

w ym sztucznym korkiem ,

2. G rubość półki skalnej nie może być m niejsza niż 6 m . P ełn a i częściowa półka skalna pow inna być szczelnie zabudow ana. Częścio­

wą półkę skalną należy ponadto zabezpieczyć szczelną ścianą pio­

nową.

23

*

§ 6. P rz y pogłębianiu szybu (szybiku) w nieczynnym przedziale należy:

1) n ad przedziałem służącym do pogłębiania, nie w yżej niż 3 m n ad kołam i linow ym i, zabudow ać pom ost ochronny,

2) w ykonać od częściowej półki skalnej lub częściowego sztucznego ' k o rk a do pom ostu ochronnego n a d kołam i linow ym i, szczelną

przegrodę.

§ 7. P rz y głębieniu z poziom u w yłączonego z ru ch u , istn iejąca część szybu (szybiku) pow inna być na całej wysokości k o ntrolow ana lub oddzielona od części pogłębianej pełn y m pom ostem ochronnym .

§ 8. P ó łka skalna lub sztuczny ko rek m ogą być usuw ane tylko p rzy zatrzy m an iu ru c h u u rządzeń w czynnym odcinku szybu (szy­

biku). \ p i : $

§ 9. W czasie głębienia lub pogłębiania szybu (szybiku) za po­

m ocą otw oru w ielkośrednicow ego należy:

1) przodek szybu (szybiku) w yposażyć w zabezpieczenia w yklucza­

jące m ożliw ość w padnięcia ludzi do otw oru,

2) w yrobisko pod otw orem w ielkośrednicow ym w yposażyć w zabez­

pieczenie w ykluczające m ożliwość zagrożenia załogi.

§ 10. W p rzy p a d k u p rze rw a n ia głębienia szybu (szybiku) należy w yrobisko odpow iednio zabezpieczyć.

§ 11. W loty w yrobisk poziom ych, w y konyw ane z głębionego szybu (szybiku) pow inny być zabezpieczone w sposób w ykluczający spadnięcie jakichkolw iek przedm iotów i sk ał z ty ch w yrobisk do szybu (szybiku).

§ 12. W szelkie czynne w yrobiska posiadające bezpośrednie połą­

czenie z głębionym lub pogłębianym szybem (szybikiem ) pow inny być odgrodzone od szybu (szybiku) oraz odpow iednio oznakow ane.

§ 13. 1. Z ab ran ia się p rzeb y w an ia p racow ników w szybie (szy­

biku) pod pom ostam i w czasie ich ro zbierania i przem ieszczania.

2. W czasie przem ieszczania pom ostów ru c h in n y ch u rządzeń w szybie (szybiku) należy w strzym ać.

3. K ażdy pom ost w iszący bez prow adzenia pow inien posiadać p rzy n a jm n ie j trz y p u n k to w e zaczepienie.

§ 14. M ateriał i sprzęt opuszczany w szybie (szybiku) pow inien

być zabezpieczony w sposób w ykluczający spadnięcie.

§ 15. 1. Z brojenie szybu (szybiku) należy przym ocow ać do obu­

dow y przez w m urow anie lub kotw ienie.

2. W szybie (szybiku), w k tó ry m za obudow ą w y stę p u ją skały luźne i zawodnione, elem enty zbrojenia należy um ocow ać do obudo­

w y w yłącznie m etodą kotw ienia. Długość kotew m ocow anych do obu­

dowy nie może przekraczać 2/ 3 grubości obudowy.

§ 16. Z ab rania się pozostaw iania nie w y k o rzystanych gniazdek w obudow ie szybow ej.

§ 17. 1. Do odw odnienia głębionego szybu (szybiku) p ow inny być zainstalow ane co n a jm n ie j dw ie pom py. W ydajność każdej pom py pow inna być w iększa o co n ajm n ie j V3 od spodziew anego p rzy p ły w u w ody na dno szybu (szybiku). Obie zainstalow ane pom py m ogą być podłączone do jednego ru ro ciąg u tłocznego.

2. Pojem ność zbiornika w odnego pow inna być rów na co n a jm n ie j 15-krotnej m inutow ej w ydajności pom py.

§ 18. 1. P rz y każdej kom orze pom p pow inien być zabudow any pom ost, um ożliw iający w siadanie i w ysiadanie obsługi pom p do k u ­ bła i z ku b ła oraz ładow anie i w yładow anie urządzeń.

2. W lot kom ory pom p pow inien być zabezpieczony p rzy szybie (szybiku) b a rie rą oraz progiem .

§ 19. 1. Do sygnalizacji zjazdu i w y jazd u obsługi kom o ry pom p oraz opuszczania i w yciągania u rządzeń dopuszcza się używ anie sygnalizacji urządzenia w yciągow ego po u sta le n iu odpow iednich sygnałów .

2. W każdej kom orze pom p pow inien być zainstalow any telefon szybow y um ożliw iający porozum ienie się z nadszybiem .

§ 20. W czasie p row adzenia robót, dno szybu (szybiku), pom osty robocze i kom ory pom p pow inny być odpowiednio oświetlone.

7 ' •

§ 21. O budow a ostateczna szybu, głębionego m etodą zam rażania, pow inna być zabezpieczona o d stro n y zam rożonego górotw oru w a r­

stw ą term iczną.

§ 22. P rz y głębieniu szybu m etodą zam rażania, in sta la c ja m rożę- niow a pow inna być w yposażona w urządzenia sygnalizujące w ypływ ro ztw o ru zam rażającego z tej instalacji,

§ 23. W skałach luźnych i zaw odnionych szyb (szybik) m ożna głębić m etoda~kesonow ą do 30 m głębokości. ~~”"~~

25

§ 24. 1. G łębienie szybu m etodą obudow y opuszczanej m ożna prow adzić w zaw odnionych w arstw ach luźnych, k tó re nie zalegają na zw ięzłym podłożu sk alnym oraz nie zaw ierają g ru b y ch żw irów i otoczaków.

2. S topa obudow y opuszczanej pow inna być posadow iona w ska­

łach plastycznych w odonieprzepuszczalnych n a głębokość co n a j­

m niej 1 m.

§ 25. P rz y w y konyw aniu szybów z obudow ą zatapianą, ciśnienie cieczy w y p ełn iającej szyb pow inno rów now ażyć ciśnienie h y d ro sta ­ tyczne w y stęp u jące w górotw orze.

§ 26. G łębienie szybu m etodą sztucznego obniżania poziom u wód m ożna prow adzić w skałach, w k tó ry c h istn ieje możliwość obniżenia poziom u w ody poniżej odcinka głębionego tą m etodą.

§ 27. W Skałach zw ięzłych, szczelinow atych, o dużym naw odnie­

niu, głębienie szybu należy w ykonyw ać ~o uprzednim uszczelnieniu górotw oru.

§ 28. 1. W ysokość nadsięw łom ów , w k tó ry c h dojście załogi do przodki-, odbyw a się przedziałem drabinow ym , nie może być w iększa niż 50 m.

2. P ow ierzchnia p rze k ro ju nadsięw łom u nie pow inna p rz e k ra ­ czać 12 m 2.

3, Szybik m iędzy poziom owy o pow ierzchni w yłom u w iększej niż 12 rr.v należy w ykonyw ać m etodą nadsięw łom u z poszerzaniem .

4, ITadsiewłorn z n o m y tu p r o iz o r y c z n e g o można prow adzić do w ysokości S m od spągu w yrobiska, z którego rozpoczyna się n ad- sięw łom .

5. K ierow nik ru c h u zakładu górniczego za zgodą okręgow e "o u rzęd u górniczego może w uzasadnionych przy p ad k ach zezwolić na o d stępstw a od przepisów ust. 1 i ust. 4.

§-29. 1. N adsięw łom o w ysokości od 8 m do 20 m pow inien być w yposażony w przedział zsypny i przedział drabinow y.

2. N adsięw łom o w ysokości pow yżej 20 m pow inien być w yposa­

żony w przedział zsypny, przedział w yciągow y i przedział drabinow y.

3. N adsięw łom o w ysokości pow yżej 20 ra należy w yposażyć w szczelne pom osty:

1) ochronny — zabudow any nie w yżej niż 6 m n ad poziom em pod­

szybia,

2) roboczy — w przodku nadsięw łom u,

3) bezpieczeństw a — w odległości 2-3 rn pod pom ostem roboczym . 4. Pom ost o c h r o n n y i bezpieczeństwa- należy w yposażyć w otw ory dla przejazd u u rządzenia w yciągowego oraz przejścia dla ludzi.

O tw ory te pow inny być zabezpieczone klapam i o tw ieranym i tylko na czas p rzejazd u lub przejścia.

§ 30. 1. P rzed ział zsypny nadsięw łom u pow inien być stale w y­

pełniony urobkiem do wysokości pom ostu bezpieczeństw a.

2. P ra c e rem ontow e w przedziale zsypnym należy w ykonyw ać cd stro n y zew nętrznej tego przedziału.

§ 31. R uch kubłow ego urządzenia w yciągow ego w nadsięw łom ie należy prow adzić w sposób w ykluczający zaczepienie o obudow ę lub w yposażenie nadsięw łom u.

§ 32. Załoga przodku nadsięw łom u pow inna być każdorazow o po­

w iadom iona o przechodzeniu ludzi przedziałem drabinow ym .

§ 33. Czoło przodku w ykonyw anego nadsięw łom u pow inno być zabezpieczone obudow ą tym czasow ą. P rz y skałach dostatecznie m oc­

nych k ierow nik ru c h u zakładu górniczego m oże zezwolić n a niesto­

sow anie obudow y tym czasow ej. *

§ 34. W p rzy p ad k u p rzeb ijan ia się nadsięw łom em do istn iejący ch w yrobisk, jeżeli nadsięw łom nie je st p rzew ietrzan y za pom ocą otw o­

rów w iertniczych n ależy przodek na o statnich 6 m w yprzedzać ot­

w orem badaw czym o długości co n ajm n iej S m dla zbadania g ru ­ bości półki skalnej. W yrobisko do. którego n a stę p u je p rzeb ijan ie nad-' sięw łom u, należy przed przebiciem odpowiednio zabezpieczyć.

§ 35. W ykonyw anie nadsięw łom ów należy prow adzić zgodnie z d okum entacją techniczną.

§ 3G. P oszerzenie nadsięw łom u może być prow adzone w yłącznie w k ie ru n k u z góry na dół, pod w aru n k ie m zabezpieczenia przodku nadsięw łom u w sposób określony w d okum entacji technicznej.

§ 37. W zakresie w ykonyw ania obudow y i zbrojenia nadsięw ło­

m ów obow iązują przepisy dotyczące głębienia szybu (szybików).

4

§ 33. P rzebieg robót p rzy głębieniu szybu (szybiku) lub w yko­

n y w an iu nadsięw łom u należy dokum entow ać w dzienniku budow y, k tó ry po zakończeniu robót pow inien być przechow yw any w zakła­

dzie górniczym .

27

P rzebudow a, rem o n t i lik w idacja szybów i szybików

§ 39. 1. P rzebudow ę lub rem o n t szybu (szybiku) należy w yko­

nyw ać w k ie ru n k u z góry w dół.

2. W uzasadnionych p rzy p ad k ach kiero w n ik ru c h u zakładu gór­

niczego m oże zezwolić na zm ianę k ie ru n k u przebudow y lub rem ontu.

§ 40. 1. P rzebudow ę lub rem o n t należy w ykonyw ać p rzy z a trzy ­ m an y ch urządzeniach w yciągow ych n a czas p rac y w szybie (szybiku).

2. Je d n o stk a nad rzęd n a za zgodą okręgow ego u rzęd u górniczego może w uzasadnionym przy p ad k u udzielić odstępstw a od przepisu ust. 1.

§ 41. Podczas przebudow y szybu (szybiku) z obudow ą d rew nianą nie m ożna jednocześnie usuw ać w ięcej niż jeden elem ent obudowy.

§ 42. P rz ed rozpoczęciem przebudow y lub rem o n tu szybu (szy­

biku) należy zapew nić załodze kom unikację i łączność z odpow ied­

nim poziom em lub pow ierzchnią.

§ 43. 1. Szyb (szybik) zbędny należy likw idow ać przez:

1) całkow ite zasypanie,

2) zam knięcie n a zrębie podw ójnym i stały m i pom ostam i i w p rzy - szybow ych w yrobiskach szczelnym i, odpow iednio w ytrzy m ały m i tam am i w ykonanym i z m ateriałó w niepalnych.

2. Sposób likw idacji szybu (szybiku) pow inien być określony w d o k um entacji technicznej.

§ 44. 1. W ylot zlikw idow anego szybu na pow ierzchni pow inien być odpowiednio, zabezpieczony i ogrodzony.

2. Z likw idow ane szyby (szybiki) należy oznaczyć n a m apach gór­

niczych.

§ 45. L ikw idacja szybu w ym aga zezw olenia M inisterstw a G ór­

n ictw a i E nergetyki.

R o z d z i a ł 3

W yrobiska poziom e i pochyle

§ 46. W yrobiska poziom e i pochyłe pow inny być ta k zap rojekto­

w ane, w ykonane i w yposażone aby zapew niały w ym aganą fu n k cjo ­ nalność. O budow a w yrobiska pow inna być dostosow ana do lokalnych w a ru n k ó w i przew idyw anego czasu istn ien ia danego w yrobiska.

R o z d z i a ł 2

§ 47. W yrobiska kom orow e przeznaczone dla głów nych rozdzielni elektrycznych, składów MW, kom ór głównego odw adniania pow inny być w ykonane tak, aby spąg w ym ienionych w yrobisk kom orow ych znajdow ał się co n a jm n ie j 0,5 m pow yżej spągu w yrobisk p rzy ­ ległych.

§ 48. 1. W yrobiska pochyłe, drążone po wzniosie pow yżej 30°, pow inny być w yposażone w przedział odstaw czy i przedział dojścio- w o -transportow y.

2. P rzedział dojściow o-transportow y pow inien być od stro n y przodka zabezpieczony odpow iednio w sposób uniem ożliw iający w padnięcie do tego przedziału uro b k u i innych m ateriałów .

3. Podczas przechodzenia załogi w yrobiskiem drążonym po wznio­

sie, pracę w przodku tego w yrobiska należy przerw ać, a naczynie tran sp o rto w e pow inno znajdow ać się na dolnym pomoście.

4. W yrobisko pochyłe, dłuższe niż 20 m należy w yposażyć

• w urządzenia porozum iew aw cze pom iędzy pom ostem nadaw czym a przodkiem .

5. W w yrobisku o nach y len iu pow yżej 45° należy w ykonać osobny przedział drabinow y dla przejścia ludzi.

8. W yrobiska pochyłe o n achyleniu w iększym niż 12° pow inny być w yposażone w urządzenia zapew niające w ygodne i bezpieczne przejście ludzi (schody, b a rie ry itp.).

7. K ierow nik ru c h u zakładu górniczego może w uzasadnionych przypadkach udzielać odstępstw od przepisów ust. 1— 8.

29

D Z I A Ł III

ROBOTY W IERTN IC ZE

R o z d z i a ł 1

P ostanow ienia ogólne /

§ 1. 1. P rzep isy niniejszego działu dotyczą w iercenia otw orów badaw czych dla głębienia szybów, m rożeniow ych i w ielkośredni­

cow ych oraz otw orów badaw czych w ykonyw anych z w yrobisk gór­

niczych.

2. P rzep isy niniejszego działu nie dotyczą w ierceń otw orów strz a ­ łow ych, odm etanow ania oraz otw orów w ykonyw anych dla zw al­

czania zagrożenia tąp an iam i lub w y rz u ta m i gazów .i skał.

§ 2. 1. Podczas w ykonyw ania o tw oru w iertniczego należy p ro ­ wadzić odpow iednią dokum entację,

2-.- 'Zasady sporządza:riiv»-&r^g--//goryi’ d o k u m e n ta c ji,1' 0-"k ió rej m owa w - tt&fe'.- 3—e k r-ośla inotmkefo. w y d an a prz&a M inisterstw o G ó rnictw a i E nergetyki:-

§ 3. 1. Dla otw orów w iertniczych, k tó re stanow ią zagrożenie dla załogi lub ru ch u zakładu górniczego należy w yznaczyć fila ry bezpie­

czeństw a o prom ieniu co n ajm n iej 20 m.

2. D ecyzję o w yznaczeniu fila ra bezpieczeństw a pod ejm u je k ie- row nik ru c h u zakładu górniczego.

§ 4. 1. W ykonyw anie otw orów w iertniczych pow inno odbywać się pod nadzorem geologa górniczego oraz odpow iedzialnych osób k iero w n ictw a i dozoru ruchu.

2. K ażde rozpoczęcie robót w iertniczych należy zgłosić służbie geologicznej zakładu górniczego.

§ 5. 1. Szczegółowe sposoby prow adzenia robót w iertniczych o kreśli in stru k c ja w ydana przez M inisterstw o G órnictw a i E n e r­

getyki.

2. In stru k c ja , o k tó re j m owa w ust. 1 pow inna w szczególności

określać: zagospodarow anie m iejsca pracy, technologię w iercenia,

po b ieran ie prób i rdzeni, ru ro w an ie i cem entow anie r u r w otw orze,

izolacje horyzontów w odnych i gazowych, zabezpieczenie otw orów

oraz likw idację otworów.

W iercenie otw orów badaw czych dla głębienia szybów

§ 6. 1. W celu rozeznania w aru n k ó w hydrogeologicznych, geo­

technicznych i gazow ych dla p otrzeb budow y szybu pow inien być odw iercony otw ór badaw czy. W uzasadnionych p rzy p ad k ach otw ór po w in ien ' być w y k o n an y na całą p ro jek to w an ą głębokość szybu.

W p rzy p a d k u tru d n y c h w aru n k ó w geologicznych należy odw iercaó w iększą ilość otw orów badaw czych dla dokładniejszego rózeznania górotw oru.

2. Dopuszcza się głębienie szybu bez otw o ru badaw czego, o ile w a ru n k i hydrogeologiczne, geotechniczne i gazowe są dokładnie rozeznane na podstaw ie istn iejący ch w bezpośrednim sąsiedztw ie w yrobisk.

§ 7. W iercenie otw orów badaw czych należy w ykonyw ać dla ro ­ zeznania górotw oru w celu u stalen ia w łaściw ej m etody budow y szy­

bu w istn iejących w a ru n k a ch geologicznych. O tw ór badaw czy po­

w inien określać:

1) głębokość zalegania (strop i spąg) oraz rodzaj p rzew iercanych w a rstw skalnych górotw oru,

2) w ykształcenie litologiczne przew ierconych warstw7, 3) w łaściw ości geotechniczne skał,

4) ilość i głębokość w y stęp u jący ch horyzontów w odnych, ich ciśnie­

nie h y d ro staty czn e i wielkość dopływ u wody,

5) w ystępow anie horyzontów gazowych, ich ciśnienie i w ielkość do­

pływ u,

6) zachow anie się ścian otw oru w czasie w iercenia oraz p rzep ro w a­

dzanych b adań dopływ u w ody i gazu.

§ 8. W czasie w iercenia, oprócz n o rm alnych prób w iertniczych, należy pobierać p ró b y skał o s tru k tu rz e nienaruszonej, celem o k re­

ślenia: k ą ta tarcia w ew nętrznego, kohezji, ciężaru objętościow ego, porowatości, w ilgotności n a tu ra ln e j i granicy płynności oraz p la­

styczności.

§ 9. K ażdy n aw iercony horyzont w odny pow inien być zbadany dla określenia: głębokości w ystępow ania, miąższości w a rstw y wodo­

nośnej, poziom u hydrostatycznego, w ielkości dopływ u i ciśnienia wody, te m p e ra tu ry wody, zachow ania się ścian otw oru, chem izm u i aktyw ności wód w stosunku do cem entu.

§ 10. K ażdy naw iercony h o ryzont gazow y pow inien być zbadany dla określenia: głębokości, stre fy w ystępow ania, ciśnienia, dopływ u i składu chem icznego gazów.

R o z d z i a ł 2

31