Potencjał polskich gospodarstw rolnych do produkcji zielonej energii

(1)

biuletyn informacyjny KFPZ o Federacji

Numer 18 Luty 2012

Potencjał polskich gospodarstw rolnych 41

do produkcji zielonej energii

32 Ochrona pszenicy ozimej na

doświadczeniu ścisłym Krajowej Federacji Producentów Zbóż w Modrzu

Komunikat Komisji Europejskiej 7

na temat reformy WPR

(2)

biuletyn informacyjny KFPZ

2

o Federacji

Świat Zbóż Nr 18 Luty 2012

3

Świat Zbóż Nr 18 Luty 2012 Henryk Ordanik

tel. 502 608 085 woj. wielkopolskie, lubuskie, dolnośląskie Ireneusz Brudnoch

tel. 604 938 265 woj. pomorskie, zachodniopomorskie Rafał Mładanowicz

tel. 608 755 255 woj. zachodniopomorskie, kujawsko-pomorskie

Maciej Dybioch

tel. 609 734 131 woj. lubelskie, podkarpackie, podlaskie, warmińsko-mazurskie Jerzy Hławiczka

tel. 505 022 609 woj. opolskie, śląskie, małopolskie, świętokrzyskie Joanna Leśniewska

tel. 667 958 199 woj. mazowieckie, łódzkie Leszek Bosek

tel. 663 763 467 woj. opolskie

Kontakt w terenie:

Henryk Ordanik

tel. 502 608 085 woj. wielkopolskie, lubuskie, dolnośląskie Ireneusz Brudnoch

tel. 604 938 265 woj. pomorskie, zachodniopomorskie Rafał Mładanowicz

tel. 608 755 255 woj. zachodniopomorskie, kujawsko-pomorskie

Maciej Dybioch

tel. 609 734 131 woj. lubelskie, podkarpackie, podlaskie, warmińsko-mazurskie Jerzy Hławiczka

tel. 505 022 609 woj. opolskie, śląskie, małopolskie, świętokrzyskie Joanna Leśniewska

tel. 667 958 199 woj. mazowieckie, łódzkie Leszek Bosek

tel. 663 763 467 woj. opolskie

Kontakt w terenie:

Redakcja

redaktor naczelny: Joanna Leśniewska kom. 667 958 199

e.mail: redakcja@swiatzboz.pl www.swiatzboz.pl

Skład i grafi ka

PRINTOMATO.pl

e-mail: magda@printomato.pl www.printomato.pl

Krajowa Federacja Producentów Zbóż ul. Świętokrzyska 20 lok 402 A 00-002 Warszawa

kom. 667 958 199 www.kfpz.pl e-mail: biuro@kfpz.pl

3

Ś Ś

Członkowie wspierający:

4 O FEDERACJI

1. List Prezesa 4

2. Sprawozdanie z Grupy Roboczej ds. zbóż

Copa-Cogeca oraz grupy konsultacyjnej w Komisji 5, 12 - Zbigniew Kaszuba

3. Komunikat Komisji Europejskiej na temat reformy WPR 7 - red

4. Szkolenie producentów zbóż w Zamościu 8

5. Wyjazd studyjny 9

6. Cereal Future Forum 9

7. Podsumowanie polskiej prezydencji w Radzie UE 10 - Joanna Leśniewska

8. W skrócie… 14

WYWIAD Z...

1. O niedalekiej przyszłości rolnictwa 15 - rozmowa z Wiktorem Szmulewiczem

Wiceprezesem Komitetu COPA, Prezesem Krajowej Rady Izb Rolniczych

15 EKONOMIA 19

1. Spożycie podstawowych produktów i handel zagraniczny 19 2. Zarządzanie ryzykiem cenowym w obrocie

artykułami rolnymi 20

- Milda Kraużlis

RYNEK ZBÓŻ 22

1. Sytuacja na krajowym rynku zbóż w sezonie 2011/12 22 - Wiesław Łopaciuk

2. Wiadomości zbożowe ze świata 25 - Beata Michalska-Klimczak

3. Notowania zbóż 29 4. Przegląd wiadomości z rynku wschodniego 30

- Beata Michalska-Klimczak

AGROTECHNIKA

1. Ochrona pszenicy ozimej

na doświadczeniu ścisłym Krajowej Federacji

Producentów Zbóż w Modrzu 32

- Zuzanna Sawinska

2. Wykorzystanie systemów fungicydowych Univo^® i Fusaro^® w ochronie zbóż 36 - Andrzej Żmijewski

3. Nawożenie azotem pszenicy ozimej 37 - Stanisław Samborski

4. Potencjał polskich gospodarstw rolnych do produkcji

zielonej energii 41

- Jan Pawlak

32

ŻYWIENIE

1. Wrócić do dobrego 45

- Urszula L. Kwiatek

2. Deklaracja członkowska 47

45

Za treść ogłoszeń, reklam i artykułów sponsorowanych redakcja nie odpowiada.

(3)

o Federacji biuletyn informacyjny KFPZ o Federacji

Szanowni producenci, czytelnicy!

W październiku ubiegłego roku uczestniczyłem w budynku Przedstawicielstwa KE w Warszawie w oﬁ cjalnym ogłoszeniu ko- munikatu Komisji Europejskiej w temacie przyszłego kształtu Wspólnej Polityki Rolnej. Krótką relację z tego wydarzenia wraz z pełną treścią komunikatu znajdą Państwo w tym numerze biuletynu. Wstępna reakcja europejskich rolników i spółdzielni rolniczych na propozycje legislacyjne Komisji Europejskiej WPR po roku 2013 jest w trakcie międzynarodowej dyskusji i kon- sultacji, na grudniowym Prezydium Copa-Cogeca nie przyjęto projektu stanowiska w tej sprawie. To bardzo ważne jaki kształt będzie miała ostateczna treść stanowiska rolników, dlatego z niecierpliwością na nie czekamy. Po styczniowym spotkaniu infor- macyjnym Zespołu oraz Grupy Konsultacyjnej w obszarze zbóż federacja złożyła do MRiRW swoją opinię i propozycję WPR po roku 2013 w obszarze rynku zbóż. Jednym z przedłożonych postulatów przez KFPZ jest dążenie do urealnienia poziomu ceny interwencyjnej najlepiej już od 2014 roku.

Z Nowym Rokiem przed producentami zbóż stoi wiele wyzwań. Na przestrzeni ostatnich miesięcy wyraźnie widoczny jest wzrost kosztów w rolnictwie. Wysokie ceny paliw, podniesienie akcyzy o 10 groszy, galopujące ceny nawozów azotowych – te czynniki z pewnością odbiją się na dochodowości produkcji rolnej. Jeszcze we wrześniu ubiegłego roku za tonę saletry amonowej płaciliśmy 970 zł netto, w grudniu było to już 1280 zł/t netto. Na wzrost ceny nawozów nie wpłynął gwałtowny wzrost zapotrzebowania, a słaba wartość złotówki i duży eksport nawozów. Odpowiedź na pytanie: Jak przy obecnych cenach zwiększyć efektywność na- wożenia azotowego znajdą Państwo w artykule dr Stanisława Samborskiego.

Napięty bilans zbóż zarówno na rynku krajowym jak i światowym, jesienne regionalne susze glebowe sprawiają, że sytuacja cenowa zbóż powinna w najbliższym czasie być stabilna. Bardziej prawdopodobne są lekkie wzrosty cen za ziarno zbóż. Ważne i wpływające na rynek zbóż okażą się wiosenne szacunki tegorocznych zbiorów oraz ocena przezimowania ozimin.

W tym roku federacja będzie uczestniczyć w Targach Polagra 2012 Premiery w Poznaniu odbywających się w dniach 16-19 lutego. W dniu 16 lutego w godzinach 12 00 - 13 00 federacja wspólnie z MTP organizuje na Scenie w Alei Lipowej debatę – Perspektywy rynku zbóż, na którą już dziś serdecznie Państwa zapraszam.

W Nowym Roku 2012 życzę sprzyjającej pogody, dobrych plonów i satysfakcjonujących cen zbóż.

Z poważaniem,

Rafał Mładanowicz Krajowa Federacja Producentów Zbóż

Posiedzenie tradycyjnie po bardzo sprawnym przyjęciu sprawoz- dania z ostatniego spotkania oraz porządku obrad aktualnego spotkania poprowadził nowy przewodniczący Grupy Roboczej ds. zbóż Ian Backhaus. Przedstawiciele poszczególnych krajów UE przedstawili swoje aktualne prognozy dotyczące zbiorów w 2011 roku. W imieniu Polski przedstawiłem (przesłaną wcze- śniej do Copa-Cogeca) przygotowaną i skonsultowaną ostatecz- ną prognozę zbiorów zbóż na poziomie około 26,064 mln ton, w tym 2,1 mln ton kukurydzy. Pomimo długotrwałej suszy w Polsce centralnej, a zwłaszcza w woj. wielkopolskim, lubuskim, kujawsko pomorskim i częściowo w województwach ościennych zbiory w Polsce okazały się nienajgorsze, były słabsze o około 1 mln ton w stosunku do roku 2010. Jednak ich jakość okazała się gorsza.

Poniżej prezentuję prognozy przedstawione przez niektórych ekspertów ds. zbóż z pozostałych krajów członkowskich UE.

Francja – zbiory w 2011 roku ostatecznie były mniejsze zaled- wie o ok. 2,5 % niż w roku poprzednim i wyniosły 63,28 mln ton (w tym 34 mln ton pszenicy miękkiej, czyli więcej niż się spodziewano i ok. 2 mln ton pszenicy durum). Bardzo dobrze natomiast zamknęły się zbiory kukurydzy, przy plonach około 10,5 t/ha wy- niosły ponad 15 mln ton.

Niemcy – zbiory zbóż w Niemczech rozczarowały wszystkich i wyniosły 41,4 mln ton, dużo słabsza była jakość przez nadmierne opady w lipcu i sierpniu. Natomiast zasiewy zbóż ozimych w wyniku bardzo dobrych warunków pogodowych we wrześniu i październiku przebiegły prawidłowo, obsiano podobne ilości jak rok wcześniej. Zmniejszył się areał uprawy rzepaku o ok. 20 tys.

ha (zwłaszcza na północy kraju) na korzyść zbóż. Siew rzepaku był utrudniony i opóźniony przez niekorzystną pogodę w tamtym czasie.

Ceny zbóż na rynku, pszenica konsumpcyjna spadła obecnie do 195 Euro/tonę, pszenica paszowa 165 Euro/tonę. Na rynku ob- serwuje się też bardzo duże zapotrzebowanie na zboża paszo- we. Eksport niemieckiego zboża na razie jest mały, zwłaszcza ze względu na niekonkurencyjne ceny zbóż wobec innych rynków.

Obserwowany jest utrudniony przewóz zbóż transportem rzecz- nym, ze względna bardzo niski stan wód wobec długotrwałej jesiennej suszy.

Wielka Brytania – zbiory zbóż w 2011 roku zamknęły się ilością 21,7 mln ton przy dobrych plonach 7,1 t/ha. Problemem rolników z Wielkiej Brytanii jest niestabilna pogoda i gwałtownie rosnące koszty produkcji. Powoduje to niestabilność tej produkcji i niepewność rolników na rynku, stąd uważają oni, że WPR jest nadal im oraz pozostałym europejskim rolnikom potrzebna. Po- nadto uważają oni, że konkurencja ukraińskiego zboża jest zagro- żeniem dla produkcji europejskiej.

Węgry – produkcja w 2011 roku zamknęła się wynikiem 13,6 mln ton. Ceny pszenicy 160 do 170 Euro/tonę, kukurydzy 140 do 150 Euro/tonę. Węgry odczuły dotkliwą jesienną suszę. Zasiewy jesienią wzrosły o około 100 tys. hektarów.

Czechy – zbiory zbóż w Czechach w 2011 roku były doskonałe i wyniosły 8,2 mln ton, przy areale zasiewów 1,4 mln ha. Nowe zasiewy będą prawdopodobnie nieco wyższe.

Austria – łączne zbiory 2011 to 5,6 mln ton i były one lepsze niż się spodziewano, ale głównie dzięki lepszym plonom kukurydzy.

Ceny pszenicy obecnie to 180 do 185 Euro/t. Obecna jesień jest uboga w opady, stąd zasiewy mają utrudnione warunki wegetacji.

Litwa – ostateczny poziom zbiorów z 2011 nie był najgorszy i zamknął się wynikiem 3,36 mln ton, natomiast jakość zebranych zbóż okazała się bardzo słaba. Ceny na rynku są dość wysokie, ale nie takie jakich spodziewali się rolnicy po tym sezonie.

Estonia – zbiory 2011 roku to 761 tys. ton, areał zasiewów 0,283 mln ha, średnie uzyskane plony to 2,7 tony z hektara.

Sprawozdanie z Grupy Roboczej ds. zbóż oraz

grupy konsultacyjnej w Komisji, DG Agri

Bruksela 8-9.12.2011

(4)

6

o Federacji

77

12 października 2011 r. w siedzibie Przedstawicielstwa Komisji Europejskiej w Warszawie odbyło się spotkanie informacyjne poświęcone pakietowi legislacyjnemu określającemu nowe zasady Wspólnej Polityki Rolnej po 2013 r. Po video trans- misji wystąpienia komisarza UE ds. rolnictwa i rozwoju ob- szarów wiejskich Daciana Ciolosa, szczegółowego objaśnienia propozycji Komisji Europejskiej dokonał Jerzy Plewa (zastępca dyrektora generalnego w Dyrekcji Generalnej ds. Rolnictwa Komisji Europejskiej).

Komisja Europejska proponuje nowe partnerstwo między Eu- ropą i rolnikami. W spotkaniu z ramienia KFPZ uczestniczył Prezes – Rafał Mładanowicz oraz dyrektor biura – Joanna Leśniewska. Ze względu na ważność dokumentu poniżej dru- kuje całą treść komunikatu KE.

Komisja Europejska – Komunikat prasowy

Komisja Europejska proponuje nowe partnerstwo między Europą i rolnikami

Komisja Europejska przedstawiła dzisiaj projekt reformy wspólnej polityki rolnej (WPR) na okres po 2013 r. Projekt ten ma na celu zwiększenie konkurencyjności oraz zrów- noważonego i trwałego charakteru rolnictwa na wszystkich obszarach, aby zagwarantować obywatelom Europy zdrową żywność wysokiej jakości, chronić środowisko i rozwijać obszary wiejskie.

„Komisja Europejska proponuje nowe partnerstwo między Europą i rolnikami w celu sprostania wyzwaniom bezpieczeństwa żywno- ściowego, zrównoważonego wykorzystania zasobów naturalnych i wzrostu gospodarczego. Nadchodzące dziesięciolecia będą mieć decydujące znaczenie dla stworzenia podstaw silnego rolnictwa, będącego w stanie sprostać zmianom klimatu i międzynarodo- wej konkurencji, spełniając jednocześnie oczekiwania obywateli.

Europa potrzebuje swoich rolników, a rolnicy potrzebują wsparcia

Europy. Wspólna Polityka Rolna to nasza żywność, to przyszłość ponad połowy naszego terytorium” – oświadczył Dacian Cioloş, europejski komisarz ds. rolnictwa i rozwoju obszarów wiejskich.

Zreformowana WPR umożliwi promowanie innowacji, zwięk- szenie konkurencyjności sektora rolnego zarówno pod wzglę- dem gospodarczym jak i ekologicznym, walkę ze zmianami klimatu oraz wsparcie wzrostu gospodarczego i zatrudnienia.

Wniesie także decydujący wkład w strategię „Europa 2020”.

Dziesięć kluczowych punktów reformy:

1) Bardziej ukierunkowane wsparcie dochodów w celu pobudzenia wzrostu gospodarczego i za- trudnienia

W celu lepszego wykorzystania potencjału rolnego UE Komisja proponuje wsparcie dochodów rolników w bardziej sprawie- dliwy, prostszy i lepiej ukierunkowany sposób. Podstawowe wsparcie dochodu będzie dotyczyć jedynie rolników aktyw- nych. Będzie ono maleć począwszy od kwoty 150 000 euro (degresja), a jego pułap wyniesie 300 000 euro rocznie na gospodarstwo, przy czym wsparcie będzie uwzględniać ilość miejsc pracy stworzonych przez gospodarstwa. Będzie ono również sprawiedliwiej rozdzielane między rolników, regiony i państwa członkowskie.

2) Sprawniej działające i lepiej dostosowane narzę- dzia zarządzania kryzysowego, aby sprostać no- wym wyzwaniom gospodarczym

Niestabilność cen stanowi zagrożenie dla długofalowej kon- kurencyjności rolnictwa. Komisja proponuje skuteczniejsze i sprawniej działające sieci bezpieczeństwa dla sektorów najbardziej narażonych na kryzysy (prywatne przechowywanie i interwencja publiczna) oraz wspieranie tworzenia ubezpie- czeń i funduszy wzajemnego inwestowania.

3) Płatność „ekologiczna” na rzecz długofalowej wydajności i ochrony ekosystemów

W celu zwiększenia przyjaznego środowisku zrównoważe- nia sektora rolnego oraz waloryzacji starań rolników Komi- sja proponuje przeznaczyć 30 proc. płatności bezpośrednich na praktyki umożliwiające optymalne wykorzystanie zaso- bów naturalnych. Praktyki te, proste do wdrożenia i efektywne ekologicznie, to: dywersyfi kacja upraw, zachowanie trwałych użytków zielonych, ochrona niszy ekologicznych i krajobrazów.

4) Dodatkowe inwestycje na rzecz badań nauko- wych i innowacji

W celu stworzenia konkurencyjnego rolnictwa opartego na wiedzy Komisja proponuje podwojenie budżetu na badania naukowe i innowacje w dziedzinie rolnictwa oraz zapewnie- nie, by wyniki badań miały odzwierciedlenie w praktyce, po-

Komunikat Komisji Europejskiej na temat reformy WPR

Hiszpania – zbiory z 2011 roku zamknęły się poziomem 20,7 mln ton, przy średnich plonach 3,5 t/ha. Jakość zebranych zbóż jest bardzo dobra. Zasiewy zbóż ozimych odbyły się bez zakłó- ceń, areał będzie podobny do roku poprzedniego i wyniesie oko- ło 5,9 mln ha.

Łotwa – zbiory w roku 2011 były niższe niż się spodziewano i wyniosły 1,38 mln ton. Żniwa na Łotwie odbyły się bez utrud- nień. Zasiewy ozime wyglądają obecnie bardzo dobrze.

Belgia – zbiory 2,8 mln ton, co jest dobrym wynikiem. Jakość zebranych zbóż jest dobra, zwłaszcza zbóż sianych w terminie, gorzej sianych po zbiorze buraków cukrowych, które były czę- ściowo utrudnione dużymi opadami jesienią 2010 roku. Ceny pszenicy oscylują na poziomie 155-165 Euro/tonę. Obecne zasiewy są bardzo dobre, wegetacja zasianych zbóż jest idealna.

Do tego w Belgii właśnie został utworzony nowy Rząd (po ponad 600 dniach bez Rządu) i powołana zostanie najprawdopodob- niej Minister Rolnictwa – Sabina Rouel, która jest akceptowana przez rolników belgijskich i była Ministrem Rolnictwa w ostatnim Rządzie.

Polska – łączne z kukurydzą zbiory zbóż w Polsce w sezonie 2011 wyniosły 26,1 mln ton, z czego ponad 9 mln ton pszenicy, 4,1 mln ton pszenżyta, 3,2 mln ton jęczmienia oraz ponad 2,1 mln ton kukurydzy. Zbiory te były o 1 mln ton niższe niż rok wcześniej.

Przekazałem na grupie roboczej, że warunki klimatyczne w Pol- sce w 2011 roku były wręcz katastrofalne, od wiosennej suszy i mrozów w maju, po bardzo deszczowe lato i bardzo trudne żni- wa. Właśnie poprzez nadmierne opady w drugiej części żniw ja- kość zebranych zbóż była bardzo słaba. Wyjątkiem była natomiast bardzo dobra jakość kukurydzy oraz bardzo dobre plony.

Zasiewy i wschody zbóż ozimych były z kolei utrudnione przez kolejną suszę, trwającą praktycznie od września do grudnia 2011, głównie na południu i wschodzie Polski. Skutki jesiennej suszy mogą odbić się na plonach w 2012 roku. Jednak areał zasianych zbóż ozimych powinien być wyższy niż rok wcześniej i wg federacji wynosi około 4,5 mln ha.

Na koniec debaty na temat rynku zbóż przewodniczący Ian Ba- khaus zaapelował do członków grupy roboczej o zapraszanie na spotkania grup swoich ekspertów ds. rynku zbóż, których z przy- jemnością będziemy gościć.

Kadm. Jego poziom w nawozach fosforowych

W wyniku wielomiesięcznych prac stałej grupy d/s żywności dla ludzi i zwierząt, Komisja Europejska ogłosiła 28.10.2011 jej podsumowanie oraz przedstawiła propozycję nowych norm dla zawartości kadmu w nawozach fosforowych. Przedstawiciel Co- pa-Cogeca brał udział w tym spotkaniu. Obecnie będzie przepro- wadzona na ten temat dyskusja ogólna, gdzie DG Sanco przewiduje zwołanie grupy ekspertów w tej kwestii, prawdopodobnie dyskusja odbędzie się w lutym 2012 roku.

Wg opinii dyrektora Arnaud Petit sektor zbóż zostanie bezpo- średnio dotknięty tą nową regulacją, ale głównie w zakresie spożycia nasion nieprzetworzonych np. pszenicy durum, czy też jęczmienia browarnego (ok. 13% produkcji). Nie będzie to natomiast wpływać na produkcję rzepaku, lnu i słonecznika.

Wg. informacji przekazanych w dniu 9 grudnia na Komitecie Kon- sultacyjnym ds. zbóż w DG Agri zaproponowane normy kadmu dla krajów UE mają być obniżone (obecnie 60 mg/kg P₂O₅, 20 państw UE ma regulacje norm w tym zakresie) w ciągu 5-10 lat do poziomu 40 mg/kg P₂O₅ oraz do poziomu 20 mg/kg P₂O₅ w kolejnych 10-20 latach. Zakłada to przyjęta przez Komisję Eu- ropejską strategia zmniejszania zawartości kadmu i pozostałych metali ciężkich w: nawozach, żywności oraz tytoniu.

W tej kwestii zgłosiłem wniosek, aby Komisja przyłożyła więcej uwagi na ograniczenie poziomu kadmu w żywności innymi metodami niż ich ograniczenie w stosowanych nawozach. Przykłady ograniczania poziomu kadmu: racjonalne nawożenie, poprawa pH gleby. Jak dowodzą prace naukowe te metody są równie skuteczne w praktyce i nie pociągają, aż tak wiele kosztów i dodatkowych działań. Bowiem skutki nie- właściwie dobranych regulacji odbiją się na wzroście kosztów produkcji żywności w Europie.

Po omówieniu problemu zawartości kadmu, odbyła się podobna dyskusja w sprawie mytotoksyn, zwłaszcza w zakresie interwencji.

COCERAL (Europejskie Stowarzyszenie Handlowców Zbożami, Ryżem, Nasionami Oleistymi, Tłuszczami i innymi Produktami Rolnymi) proponuje w tej sprawie również zaostrzenie stosowanych do tej pory norm, na co grupa robocza ds. zbóż wyraziła swoją negatywną opinię. A. Petit zwrócił uwagę, że obecnie prace badawcze n/t zawartości mytotoksyn dotyczą jedynie prze- chowalnictwa, a powinny być nimi również objęte technologie uprawy zbóż. Głos producentów w tym problemie powinien być bardzo wyraźny, aby ponownie nie utrudnić, czy nawet ograni- czyć produkcji zbóż, aby odpowiedzialnością za ten problem nie obciążyć tylko rolników.

Copa-Cogeca zgłosiła w tym zakresie formalny wniosek do DG Badania, aby programy badawcze na 2013 rok zawierały taką pro- blematykę w technologii uprawy zbóż oraz doboru odmian i ich hodowli, chodzi o identyfi kację genów odporności itp.

(Dokończenie na str. 12)

o Federacji

py. Wspólnnnnnna aaaaPolityka Rolna toooo nannnnnn sza żywność, to przyszłość ad połowy nassszszzezzz go terytoriuiuiuum”uuum”m”m”mmmm – ooośwooośwśwśwśwśwś iadczył Daaciaaaaaccccccan Cioloş, opejski komisarz zzzzds. rolnictwwwwa iiiiii rorozwoju obszrororororo szszszszss arrrówrrrrówówówówówów wiej- h.

ormowana WPR umożlżlżlżlżżlżliwiwi promowanie innowiwiwiwiw wwwwwwacji, zwięk- ie konkurencyjności sektora rororororoooolnlnlnlnlnnneggggo zarówno pod wzglę- gospodarczym jak i ekologicznym, wwwwwwalwaalalalallkękękękękękęę zezzzzzzze ee zmzmiammmmmmiaianaiaaaanannananananamimimimmimim atu oraz wsparcie wzrostu gospodarczego i zatrudnienia

(5)

Podczas prezentacji dr Sawinskiej uczestnicy szkolenia zapoznali się ze znaczeniem gospodarczym chorób pszenicy w Polsce, na- uczyli się rozpoznawać kiedy dochodzi do infekcji, a kiedy należy zastosować ochronę, poznali także czynniki ryzyka wstąpienia łamliwości podstawy źdźbła. Na wykładzie dr Galanta można było usłyszeć jak ograniczyć skutki niekorzystnej pogody, a prof.

Szewczuk przypomniał kiedy i ile nawozić by otrzymać zadowa- lający plon.

Serdecznie dziękuje uczestnikom szkolenia za ich obecność i ak- tywność. Szkolenie było sfi nansowane w 100% ze środków Fun- duszu Promocji Ziarna Zbóż i Przetworów Zbożowych.

Szkolenie prowadził Waldemar Abramczuk (komisja rewizyjna KFPZ).

Joanna Leśniewska biuuuluety

o Federacji

przez ustanowienie nowego partnerstwa na rzecz innowacji.

Ze środków tych będzie można sfi nansować przekazywanie know-how, usługi doradcze dla rolników a także wesprzeć istotne dla rolników projekty badawcze, zapewniając ściślej- szą współpracę między sektorem rolnym a środowiskiem naukowym.

5) Bardziej konkurencyjny i zrównoważony łańcuch dostaw żywności

Rolnictwo, które leży u podstaw łańcucha dostaw żywności, jest bardzo rozdrobnione i mało ustrukturyzowane. W celu umocnienia pozycji rolników Komisja proponuje wsparcie organizacji producentów i organizacji międzybranżowych oraz rozwijanie krótkich łańcuchów między producentami a konsu- mentami (bez zbyt wielu pośredników). Ponadto kwoty cukru, które straciły znaczenie, nie zostaną przedłużone na okres po roku 2015.

6) Zachęcanie do inicjatyw rolno-środowiskowych Należy uwzględnić specyfi kę każdego obszaru i zachęcać do inicjatyw rolno-środowiskowych na szczeblu krajowym, re- gionalnym i lokalnym. W tym celu Komisja proponuje, aby zachowanie i odbudowa ekosystemów oraz walka ze zmianami klimatu jak również efektywne wykorzystanie zasobów sta- nowiły dwa z sześciu priorytetów polityki rozwoju obszarów wiejskich.

7) Wsparcie młodych rolników podejmujących dzia- łalność

Dwie trzecie rolników ma ponad 55 lat. Aby wesprzeć tworzenie miejsc pracy i zachęcić młode pokolenie do rozpoczę- cia działalności w sektorze rolnym, Komisja proponuje stwo- rzenie nowego środka wsparcia przyznawanego na podjęcie działalności dostępnego dla rolników poniżej 40 roku życia podczas pierwszych pięciu lat ich projektu.

8) Pobudzanie zatrudnienia i ducha przedsiębior- czości na obszarach wiejskich

W celu promowania zatrudnienia i ducha przedsiębiorczości Komisja proponuje szereg środków mających za zadanie po- budzić działalność gospodarczą na obszarach wiejskich oraz zachęcić do inicjatyw związanych z rozwojem lokalnym. Przy- kładowo stworzony zostanie „zestaw na początek” mający na celu wsparcie projektów mikroprzedsiębiorstw z fi nansowa-

niem do wysokości 70 000 euro w okresie pięciu lat. Wzmoc- nione zostaną lokalne grupy działania LEADER.

9) Większe uwzględnienie obszarów najbardziej za- grożonych

W celu uniknięcia pustynnienia oraz zachowania bogactwa naszego terytorium Komisja umożliwia państwom członkowskim udzielenie większego wsparcia rolnikom na obszarach o nie- korzystnych warunkach naturalnych za pomocą dodatkowej rekompensaty. Pomoc ta uzupełni inne dotacje już dostępne w ramach polityki rozwoju obszarów wiejskich.

10) WPR prostsza i skuteczniejsza

W celu uniknięcia zbędnych obciążeń administracyjnych Ko- misja proponuje uproszczenie kilku mechanizmów WPR, w szczególności zasady współzależności oraz systemów kon- troli, nie zmniejszając przy tym ich skuteczności. Ponadto środki wsparcia dla drobnych rolników zostaną uproszczone.

Dla tych ostatnich stworzona zostanie płatność zryczałtowana w wysokości od 500 do 1000 euro rocznie na gospodarstwo.

Drobni rolnicy kończący działalność rolną zachęcani będą do przekazywania gruntów innym rolnikom zamierzającym zre- strukturyzować swoje gospodarstwa.

Podsumowanie propozycji ustawodawczych KE

red

Szkolenie producentów zbóż w Zamościu

Wyjazd studyjny

22 listopada 2011 r. Krajowa Federacja Producentów Zbóż zor- ganizowała po raz trzeci bezpłatne szkolenie dla producentów zbóż z cyklu: Produkcja zbóż konsumpcyjnych. Uczestnicy mogli wysłuchać następujących wykładów:

Możliwości zapobiegania i zwalczania chorób grzybowych w uprawie zbóż – dr inż. Zuzanna Sawinska – Uniwersytet Przyrodniczy w Poznaniu;

Produkcja zbóż konsumpcyjnych, a zmiany klimatyczne – dr inż.

Henryk Galant – Uniwersytet Przyrodniczy w Lublinie;

Nawożenie doglebowe i dolistne zbóż – prof. dr hab. Czesław Szewczuk – Uniwersytet Przyrodniczy w Lublinie.

Wyjazd organizacji członkowskiej Krajowej Federacji Producen- tów Zbóż. „Poznajmy Struktury Europejskie” pod takim hasłem członkowie Zrzeszenia Producentów Zbóż i Rzepaku „Rola”

z Człuchowa, brali udział w wyjeździe studyjnym w dniach 27 listopada – 2 grudnia 2011 r.

Podczas spotkania zorganizowanego w Komisji Europejskiej w DG Agri (DG Rolnictwo) uczestnicy wyjazdu zostali zapozna- ni ze szczegółami procesu decyzyjnego Unii Europejskiej, omó- wiono reformę WPR po 2013 roku oraz zasady nowych płat- ności bezpośrednich po 2013 roku. Ponadto zaznajomili się oni z ostatnimi analizami KE na temat europejskiego i światowego rynku zbóż.

W Parlamencie Europejskim europoseł Wojciech Olejniczak,

członek Komisji Rolnictwa PE, przedstawił swoje dotychczasowe działania i projekty na rzecz rozwoju rolnictwa i obszarów wiejskich. Następnie w siedzibie Copa-Cogeca odbyła się rozmowa z Ruud Schers koordynatorem ds. Polityki przy Komitetach Copa-Cogeca oraz Arnaud Petit dyrektorem grupy zbożowej. Po wielu staraniach udało się doprowadzić do spotkania z Komisa- rzem ds. budżetu KE Januszem Lewandowskim. Rozmowa Zbi- gniewa Kaszuby (Eksperta KFPZ ds. WPR) z komisarzem skupiła się wokół propozycji budżetu przeznaczonego na WPR, mającej obowiązywać od 1 stycznia 2014 r.

W drodze powrotnej miała miejsce wizyta w niemieckiej biorafi - nerii, należącej do fi rmy współpracującej ze zrzeszeniem.

Joanna Leśniewska

Cereal Future Forum

3 listopada 2011 r. uczestniczyłem w Monheim w Cereal Future Forum, którego organizatorem była fi rma Bayer. W międzyna- rodowej konferencji uczestniczyło 150 naukowców, hodowców, kupców i producentów zbóż.

Problemy z którymi spotykają się rolnicy z całego Świata to mię- dzy innymi: zmiany klimatu (wzrost temperatury o 1°C w krajach

rozwijających się powoduje spadek plonów o 10%), niedobór wody i nawozów, nowe choroby, rozwój owadów, wysokie koszty stałe. Zdaniem Jacques MATHIEU (General manager of ARVALIS – Instut du végétal) zmiany klimatu są przyczyną w aż 50-60% stagnacji plonów.

(6)

10

o Federacji

11 11

9 stycznia 2012 roku w CBR w Warszawie miała miejsce konferencja zorganizowana przez MRiRW podsumowująca polską prezydencję w Radzie UE w obszarze rolnictwa i rybołówstwa.

W spotkaniu uczestniczył Zbigniew Kaszuba i Joanna Leśniew- ska. Z prezentacji wygłoszonej przez Dyrektora Departamentu UE i Współpracy Międzynarodowej – Juliana Krzyżanowskiego – wynika, iż w czasie prezydencji odbyło się 5 formalnych posie- dzeń Rady AGRIFISH, dodatkowo we wrześniu we Wrocławiu miało miejsce nieformalne spotkanie Ministrów Rolnictwa państw członkowskich UE.

Jako najważniejsze działania w ramach obszaru rolnictwo, w zakresie WPR ujęto następujące:

odbyła się prezentacja pakietu przez KE (12.10.2011), podjęto prace na wszystkich poziomach Rady,

zorganizowano debatę na temat: Oceny skutków reformy (tzw.

Impact Assessment),

dyskutowano nad projektami legislacyjnymi w trakcie posie- dzeń Rady Ministrów (październik 2011), w zakresie płatności bezpośrednich (listopad 2011 r.) i kształtu II fi lara (15-16 grudnia),

trwały intensywne prace w grupach roboczych (analiza rozpo- rządzeń: fi nansowego, płatności i rozwoju obszarów wiejskich),

z inicjatywy polskiego Ministra Rolnictwa – Marka Sawickiego – odbył się trzy debaty nt przyszłości WPR z udziałem mini- strów rolnictwa UE i posłów PE (listopad), organizacji branżo- wych (listopad), przedstawicieli świata nauki (grudzień).

Ponadto 19 lipca podczas posiedzenia Rady Unii Europejskiej Komisja Europejska zaprezentowała Zieloną Księgę w zakresie

promocji i informacji o produktach rolnych, jednocześnie otwo- rzyła publiczne konsultacje. Podsumowanie konsultacji miało miejsce 29 listopada 2011 r. na konferencji Promocja europejskiego rolnictwa – nowe podejście, zorganizowanej w Warszawie przez Agencję Rynku Rolnego i współfi nansowanej przez Komisję Eu- ropejską. W konferencji poświęconej przyszłości europejskiej polityki promocyjnej w kontekście publikacji i konsultacji publicz- nych Zielonej księgi w sprawie działań promocyjnych… jak również wymianie doświadczeń związanych z dotychczasową realizacją działań promocyjnych w wybranych sektorach produkcji rolno- spożywczej uczestniczył Rafał Mładanowicz.

Prezydencja była okazją do promocji polskich produktów rolnych:

truskawki kaszubskiej, jabłka z Kotliny Łąckiej oraz rogali świę- tomarcińskich. Ponadto w trakcie konferencji Minister Rolnictwa i Rozwoju Wsi Marek Sawicki zachęcał do przedstawiania swoich propozycji i rozwiązań co do kształtu WPR do ministerstwa.

Według prognoz ONZ w 2050 r. światowa populacja ludzi osią- gnie 9 miliardów. W opinii FAO do 2030 roku świat będzie po- trzebował dodatkowego miliarda ton zbóż. Zatem rolnicy staną przed wyzwaniem jakim będzie produkcja wystarczającej ilości żywności. Obecnie wydajności pszenicy rośnie, najważniejszego na świecie surowca spożywczego wraz z ryżem, w tempie mniej

niż jeden procent rocznie. Natomiast globalny popyt na pszenicę rośnie dwa razy szybciej. Zatem można przypuszczać, że areał uprawy pszenicy w wieloletniej perspektywie będzie miał tendencje zwyżkową, podobnie jak jej jakość.

Rafał Mładanowicz Prezes KFPZ

SUMI AGRO POLAND SP. Z O.O. | ul. Bonifraterska 17 | 00-203 Warszawa | tel.: 22 637 32 37 | www.sumiagro.pl

Czas na Yamato!

JAPOŃSKI ŚRODEK GRZYBOBÓJCZY

Ze środków ochrony roślin należy korzystać z zachowaniem bezpieczeństwa. Przed każdym użyciem przeczytaj informacje zamieszczone w etykiecie i informacje dotyczące produktu. Zwróć uwagę na zwroty wskazujące rodzaj zagrożenia oraz przestrzegaj środków bezpieczeństwa zamieszczonych w etykiecie.

kup 15 litrów fungicydu Yamato 303 SE (zachowaj dowód zakupu) wymyśl hasło reklamowe dla tego produktu

hasło i numer dowodu zakupu wyślij SMS-em na numer 668 707 267 (opłata wg stawek Twojego operatora)

najlepsze 3 hasła będą nagrodzone ZŁOTYMI ZEGARKAMI!

30 pierwszych uczestników konkursu, którzy zgłoszą się w każdym miesiącu trwania konkursu otrzyma pamiątkowe zegarki Yamato

konkurs trwa od 1 marca do 31 lipca 2012 r.

Złoty zegarek byłby Ci na rękę?

Wiemy, że tak!

W promocji 2012 rozdamy

3 złote zegarki GENEVE

oraz 150 pamiątkowych zegarków Yamato

Szczegóły na www.stosuj-yamato.pl i www.sumiagro.pl infolinia: 668 707 267

PROM 2012 OCJA !

Rys. 1 Poziom plonów pszenicy we Francji w q/ha

(J. Mathieu, Arvalis - instytut du végétal) 80,0

70,0 60,0 50,0 40,0 30,0 20,0 10,0 0

1956 1959 1962 1965 1968 1971 1974 1977 1980 1983 1986 1989 1992 1995 1998 2001 2004 2007

Podsumowanie polskiej prezydencji w Radzie UE

(7)

Nawozy

W listopadzie w Brukseli odbyła się duża konferencja naukowa (zorganizowana przez GFT) na temat nawozów, a dokładnie światowych zasobów do ich produkcji. Dyskutowano m.in. o tym czy wystarczy składników odżywczych do produkcji, aby wyżywić świat w roku 2050, gdy ludzkość osiągnie prawie 9 mld osób.

W konferencji brał udział ekspert Copy Max Shulman ( kolega z grupy roboczej), który przedstawił swoje uwagi. Jeśli chodzi o zasoby azotu to jednoznacznie odpowiedź jest pozytywna, ponieważ azot otacza nas wokół. Jedynym problemem jest bardziej ekologiczna ich produkcja oraz optymalne jego stosowanie. Natomiast zasoby fosforu okazuje się, że są wyższe niż do tej pory sądzono. Problemem może być jego ja- kość, która często wiąże się z występującym w nim promieniowaniem, czy też dużą zawartością kadmu lub innych metali ciężkich. Dodatko- wym problemem będzie wyższy koszt jego wydobycia z coraz bardziej niedostępnych pokładów, natomiast ich brak na razie nam nie grozi.

Zastanawiano się też nad jak najlepszy wykorzystaniem nawozów łącz- nie. Zgłoszono problem kumulacji światowej produkcja w coraz więk- szych przedsiębiorstwach.

Niestety nic nie mówiono o kalkulacjach produkcji zbóż przez samych rolników, którzy muszą uwzględnić te rosnące koszty i rosnące wymagania jakościowe dla środków produkcji i samej produkcją w ich gospodarstwach. Dodatkowym problemem dla producentów jest kto kontroluje te zasoby, ponieważ to bezpośrednio wpływa na poziom cen dostępnych na rynku nawozów. Max Schulman zaprosił przewod- niczącego GFT na najbliższe posiedzenie grupy roboczej ds. zbóż.

Następnie głos zabrał Nick von Ghlan ekspert zajmujący się projektami dotyczącymi pozyskania energii z odnawialnych źródeł w Maroku. Nick Ghlan przedstawił możliwości pozyskania nawozów z pokładów do- stępnych w Maroko. Kolejny sposób to pozyskanie energii elektrycznej z promieniowania słońca, poprzez zwierciadła paraboliczne, które tam może być wyjątkowo korzystne do tych celów, zwłaszcza na terenach pustyni w zachodniej Saharze. Jest tutaj całkowicie zredukowana emisja CO₂

Dodatkowo w Maroko są wyjątkowo korzystne przepisy w tym wzglę- dzie oraz determinacja króla Maroka do rozwoju szerokiego pozyskania ze wszystkich źródeł energii odnawialnych.

Nick Ghlan zaapelował o współpracę krajów europejskich, poprzez swoich przedstawicieli w zakresie uruchomienia produkcji oraz zaopa- trzenia w konkurencyjne cenowo nawozy azotowe i azotowo fosforo- we, jako konkurencja dla drogiej produkcji europejskiej.

Na zakończenie grupa robocza poparła projekt stanowiska w sprawie rezolucji antydampingowej dotyczącej nawozów azotowych, chodzi tu o ograniczenia importowe dostępu do rynku europejskiego nawozów spoza strefy UE (załącznik nr 1).

Reforma WPR

Na początku przewodniczący grupy roboczej Ian Bakhaus przedstawił działania lobbystyczne prowadzone w ramach Copa-Cogeca przez pracowników i niektórych członków grupy w kwestii reformy WPR głównie w Parlamencie Europejskim.

Głównym problemem była defi nicja aktywnego rolnika oraz zazielenianie tzw.”greening”, który wg Copa-Cogeca powinien być instrumentem dobrowolnym oraz powinien znaleźć się w II fi larze, a nie jak proponuje Komisja w I fi larze jako instrument obowiązkowy. Poparcie takiego stanowiska zadeklarował Capulos Santos przewodniczący frakcji zielonych

PE. Spotkania odbyły się również z przedstawicielami partii liberalnych PE, europosłowie nie bardzo interesowali się problematyką WPR.

Ogólnie jednak większość eurodeputowanych nie jest przekonana do zazieleniania WPR i rozumieją, że sektor rolny tego nie akceptuje, jednak oczekują, że przedstawi on swoje alternatywne projekty i rozwią- zania w tej sprawie.

Stanowisko Copa-Cogeca w sprawie reformy WPR

Ofi cjalny dokument w tej sprawie jest przygotowany, ale nie został on przyjęty przez Prezydium Copa-Cogeca m.in. przez polską delegację na grudniowym posiedzeniu. Projekt dokumentu był też tematem tej grupy roboczej d/s zbóż.

Dyskusja na temat reformy WPR przed ustaleniem budżetu przez Parla- ment Europejski, który to Komisja Europejska chciałaby, aby nastąpiło to przed końcem 2012 roku, w opinii wielu specjalistów, a nawet rządów niektórych państw członkowskich, jest przedwczesna. Jednakże dyskusja na ten temat dopiero po zatwierdzeniu ram fi nansowych na WPR na lata 2014-2020 jest wg oceny Copa-Cogeca zbyt późna, aby wnieść tam merytoryczne zmiany. Są też ogromne obawy, iż ze względu na kryzys fi nansowy i gospodarczy w Europie i na świecie, że Komisja Eu- ropejska będzie zmuszona do ograniczenia budżetu na WPR.

W swoim stanowisku Copa-Cogeca podkreśla, że w reformie brakuje elementów uproszczenia, a wręcz wyraźnie widać na podstawie choćby propozycji zazieleniania, czy też defi nicji aktywnego rolnika jej dalszą złożoność i komplikacje przy dodatkowym obciążeniu rolników kolejnymi wymaganiami. Również tempo przechodzenia od płatności historycznych do ryczałtowych jest zbyt szybkie, Komisja proponuje 40

% już w 2014 roku w formie płatności ryczałtowych, czego nie mogą zaakceptować tzw. stare kraje UE, dlatego komitety Copa i Cogeca apelują o większą elastyczność w tej sprawie oraz łagodniejsze zmiany w tej kwestii.

Również defi nicja tzw. ”aktywnego rolnika” jest zbyt złożona, pomimo, że zarówno Komitet Copa i Cogeca chce, aby płatności bezpośred- nie były bezwzględnie skierowane właśnie do nich. Defi nicja ta jest nie do zaakceptowania, a ponadto grozi ona skierowanie płatności do nie- właściwych rolników. Powinna natomiast zostać przedstawiona więk- sza liczba kryteriów i wskaźników do określania aktywnego rolnika, z możliwością ich wyboru przez Państwa Członkowskie w zależności od lokalnych uwarunkowań oraz sytuacji w danym kraju. Komitety Co- pa-Cogeca sprzeciwiają się wprowadzaniu górnych pułapów płatności bezpośrednich, co zwiększa znacząco biurokrację oraz będzie karą za modernizację gospodarstw.

Zazielenianie może natomiast spowodować zwiększenie kosztów produkcji europejskiej oraz ograniczyć jej wielkość i uzależnić się od impor- tu żywności. Jest to niewątpliwie zły kierunek, który przyjęła Komisja, ponieważ i tak rolnicy muszą spełniać zasady cross-compliance. Dlatego Copa-Cogeca proponuje w to miejsce zasady tzw. „zielonego wzrostu”

produkcji, z oczywistym uwzględnieniem ochrony środowiska. Przecież zasada cross-compliance dodatkowo została wzmocniona poprzez ra- mową dyrektywę wodną oraz dyrektywę o zastosowaniu pestycydów, a także o utrzymaniu zawartości w glebie materii organicznej i wysokiej zawartości w niej węgla. Programy dotyczące drobnych rolników powinny być całkowicie dobrowolne. ONW nie powinny występować

w obu fi larach. Zbigniew Kaszuba

Ekspert KFPZ

(Dokończenie ze str. 6)

CER(11)9923:2

Komisarz Karel DE GUCHT Członkowie Komisji Europejskiej 200 rue de la Loi B-1049 Brussels

Bruksela, 6 stycznia 2012 Szanowny Panie Komisarzu,

Komitety Copa i Cogeca pragną wyrazić swoje obawy związane z rynkiem nawozów, a zwłaszcza z rynkiem nawozów azotowych.

Obecnie rynek cierpi z powodu ciągłego wzrostu cen, który niekoniecznie związany jest ze wzrostem cen gazu ziemnego (patrz wykres w załączniku). Ostatnie sprawozdanie FAO¹ podkreśla, że do roku 2015 światowa podaż nawozów azotowych będzie o 10% wyższa od popytu.

Badania te popierają również aktualne prace Wspólnego Centrum Badawczego (JRC)², wedle których nie ma ryzyka zbytniego ograniczenia dostępności nawozów. Dlatego też nie może ono wpływać na ceny nawozów. Co najwyżej dostęp do surowców mineralnych będzie droższy w przyszłości (ich wydobycie i oczyszczanie).

To samo zjawisko zaobserwowano również w przypadku nawozów fosforanowych i potaszowych. W związku z tym pra- gnę przypomnieć Panu, że w czerwcu Komisja zadecydowała o zniesieniu instrumentów antydumpingowych dla potaszu.

Oczekuje się, że możliwości produkcji nawozów azotowych zwiększą się jedynie poza Unią Europejską. Regiony Europy Wschodniej³ oraz Azji Środkowej w dalszym ciągu będą dysponować nadwyżkami nawozów, podczas gdy Europa Środ- kowa i Zachodnia będą zmagać się z niedoborem nawozów azotowych (-2 miliony ton). Należy rozważyć kwestię instru- mentów antydumpingowych w sektorze nawozów azotowych w tym właśnie kontekście, ponieważ w perspektywie śred- nioterminowej nie przewiduje się wzrostu produkcji nawozów azotowych w Europie. Dlatego pragniemy zachęcić Komisję Europejska do rewizji tych instrumentów, ponieważ wpływają one bezpośrednio na rentowność gospodarstw rolnych.

Ponadto Rosja jest jednym z głównych graczy na rynkach międzynarodowych. W związku z tym chcielibyśmy, aby kwe- stia ta została poruszona podczas negocjacji w sprawie przystąpienia Rosji do WTO. Sektor produkcji musi stać się bardziej przejrzysty, aby można było lepiej rozumieć prognozy cen nawozów azotowych.

Oprócz tego, wiele badań uwidoczniło zmiany w strukturze światowego rynku nawozów azotowych. Operatorzy gospodarczy działający jedynie na poziomie lokalnym są zagrożeni ze względu na wzrastającą globalizację rynku. Wydaje się, że ci, którzy opowiedzieli się za polityką ekspansyjną zyskują na tym w perspektywie średnio i długoterminowej. Dzięki niej mają oni lepszy dostęp do zasobów naturalnych (przenoszenie produkcji do regionów bogatych w surowce naturalne), co im pozwoliło na niezbyt drogą optymalizację łańcucha produkcji i dystrybucji, dzięki czemu wzmocniła się ich pozycja na rynku. Obecnie 9 fi rm odpowiada za 80% światowego handlu amoniakiem, jednakże liczba ta jest znacznie niższa na rynku europejskim. Dlatego należy zapewnić zdrową i sprawiedliwą konkurencję w Europie. Dla informacji, prawo konkurencji w USA nie obejmuje sektora nawozów. Pragniemy aby Komisja rozpoczęła prace nad pogłębioną analizą funkcjonowania rynku nawozów azotowych w celu wzmocnienia pozycji rolników.

Pismo to zostało przesłane również do komisarzy Daciana Cioloşa i Joaquína Almunia.

Z wyrazami szacunku Pekka Pesonen Załącznik 1

1 Obecne tendencje nawozów na świecie i prognozy na rok 2015,

2 Seminarium zorganizowane przez JRC 5 i 6 grudnia 2011 "Nawozy mineralne NPK - czy wystarczy nawozów aby wyżywić 9 miliardów osób w 2050 roku?"

3 Defi nicja regionów FAO.

(8)

14

o Federacji

15

14

ŚŚ Świat Zbóż Nr 18 Luty 2012

15

29 listopada 2011 roku w Szkole Głównej Go- spodarstwa Wiejskiego, odbyła się konferencja Prawidłowa ochrona roślin, bezpieczeństwo rolnika i bezpieczna żywność inaugurująca kampanię fi rmy Bayer CropScience Grunt to bezpieczeństwo. Firma Bayer CropScience, zapoczątkowała ak- cję promującą właściwe korzystanie ze środków ochrony roślin ze szczególnym uwzględnieniem zasad bezpieczeństwa dla użyt- kowników, uprawianych roślin, środowiska naturalnego i konsu- mentów. Na konferencji Krajowa Federacja Producentów Zbóż była reprezentowana przez Jerzego Hławiczka (Przewodniczący Komisji Rewizyjnej KFPZ) i Joannę Leśniewską.

Według Prof. Ryszarda Hołownickiego (Instytut Ogrodnictwa w Skierniewicach), który dał wykład: Miejsce techniki w bezpiecz- nej i skutecznej ochronie roślin, 50% popełnianych błędów wynika z techniki (nowoczesne wyposażenie, sprawność techniczna opry- skiwacza, właściwa kalibracja). Profesor dodał, że obecnie rolnika nie stać na byle jaki opryskiwacz ze względu na stale rosnące koszty środków ochrony roślin oraz rygorystyczne regulacje prawne.

Na stronie internetowej kampanii www.grunttobezpieczenstwo.

pl znajdą Państwo wszystkie prezentacje z konferencji oraz zapo- znają się z aktualnie prowadzonymi przez organizatora akcjami (Program DressCode).

W skrócie…

Kolejne publikacje z PSR 2010

Gdańska Giełda Zboża

Grunt to bezpieczeństwo

19 stycznia na stronie internetowej Głównego Urzędu Staty- stycznego pojawiły się nowe opracowania wyników z Powszech- nego Spisu Rolnego z 2010 roku. W pierwszej „Powszechny Spis Rolny 2010 – Środki produkcji w rolnictwie” znajdą Państwo informacje o zmianach jakie zaszły w gospodarstwach od roku 2002 w wyposażeniu w ciągniki, wybrane maszyny i urządze- nia rolnicze. Ponadto publikacja zawiera informacje o poziomie

i kierunku zmian w użyciu nawozów mineralnych i naturalnych w roku gospodarczym 2009/2010. O wynikach pierwszy raz przeprowadzonego w Polsce, badania nt. metod produkcji roślin- nej, przeczytają Państwo w opracowaniu „Powszechny Spis Rolny 2010 – uprawy rolne i wybrane metody produkcji”. Obie wymie- nione publikacje są dostępne bezpłatnie w wersji elektronicznej pod linkiem: http://www.stat.gov.pl/gus/11734_PLK_HTML.htm

red

Planowany w tym roku termin kolejnej już edycji Gdańskiej Gieł- dy Zboża – 26 lipca w Dworze Artusa. Jednodniowe spotkanie fi rm handlowych z branży rolnej połączone z uroczystą kolacją w Hotelu Hilton.

Dodatkowe informacje wkrótce będą dostępne na stronie internetowej organizatora: www.gdgz.pl

red

O niedalekiej

przyszłości rolnictwa

- rozmowa z Wiktorem Szmulewiczem Wiceprezesem Komitetu COPA, Prezesem Krajowej Rady Izb Rolniczych

biuletyn informacyjny KFPZ wywiad z ...

W komunikacie z 20 grudnia 2011 roku czytamy:

„Komitety Copa-Cogeca informują iż z radością przyjęły dzisiaj pierwsze szacunki Eurostatu poka- zujące, że w UE dochody rolników wzrosły średnio o 6.7% w wartościach rzeczywistych w porównaniu z 2010 rokiem, dzięki poprawie cen zbóż w pierw- szym półroczu. Jednakże Komitety Copa-Cogeca ostrzegały, że są to jedynie szacunki wstępne i mogą się zmienić, gdy zaczną one odzwierciedlać niedaw- ny spadek cen zbóż.” Czy rzeczywiście dochody w rolnictwie rosną?

Jeśli chodzi o szacunki dochodów europejskich rolników po- dawane przez Eurostat to nie będę ich podważał. Znam te liczby, przed Polską są Niemcy, Francuzi. Polscy rolnicy pod względem dochodów plasują się mniej więcej w środku, większe dochody od nas mają nawet Słowacy i Czesi. Biorąc pod uwagę infl ację i inne czynniki to dochody w rolnictwie i innych gałęziach gospodarki mogły wzrosnąć. Dotychczas był i nadal się utrzymuje niekorzystny parytet dochodów na rzecz

ludności zatrudnionej w rolnictwie. W zależności od równych źródeł będzie to od 50-60% w stosunku do gospodarki pań- stwowej. I wówczas ten wzrost dochodów w rolnictwie na poziomie 6 % nie jest znaczący.

W rolnictwie widoczna jest silna intensyfi kacja produkcji, zwiększenie obsady i wydajność produkcji, która wpływa na wzrost dochodów. Moim zdaniem jest to pozytywne zjawisko i nie ma wpływa na wzrost cen artykułów spożywczych na sklepowych półkach.

W ostatnim czasie z miesiąca na miesiąc mamy wyż- sze ceny nawozów, gdzie można szukać przyczyny tego trendu?

Nawozy są w pewnym sensie wykładnikiem tych wyników, o których mówiłem wcześniej. Po pierwsze, obserwacja, że dochody z produkcji rolnej rosną i warto inwestować w środki do produkcji rolnej, bo to się w pewnym sensie się opłaci.

Z drugiej strony mamy teraz przełom roku i fi rmy nawozowe dobrze wiedzą, że w okresie od grudnia do marca spływa do rolników gro dopłat. Jeśli ostatnie dane wskazują, że w do- chodach rolników dopłaty stanowią 60%, to fi rmy sprzedające nawozów wiedzą, że w tym momencie rolnicy mają środki fi - nansowe pochodzące z dopłat i wykorzystują ten fakt. Surow- ce do produkcji większości nawozów (sole, fosforyty), oprócz azotowych, są sprowadzone do Polski. Największy koszt w produkcji nawozów azotowych to gaz, którego ceny syste- matycznie rosną. Słaby kurs złotego powoduje to, że sąsiedzi Polski i fi rmy obok są zainteresowane wykupem nawozów u nas bo ceny są niższe niż w ich kraju. Przy wysokim kursie euro nawozy kupione u nas stają się automatycznie tańsze dla rolników ze strefy euro.

Dlatego zakłady produkujące nawozy mają dość duży zbyt i podnoszą ceny swoich produktów.

Proszę o ocenę działań ministerstwa podczas pol- skiej prezydencji. Czy dużo udało się zrobić resorto- wi rolnictwa, czy można było cos więcej?

Można oceniać działania na dwóch płaszczyznach: to co rząd polski robił i proponował do nowej Wspólnej Polityki Rolnej.

Nasz prezydencja wypadła w chwili gdy ogłoszono zasady WPR po 2013 r i budżetu Unii Europejskiej. WPR opiera się w głównej mierze na wielkości uchwalonego budżetu.

(9)

Unia Europejska U

Un

Uniiaia EurEEuropopejejjskskaka biuletyn informacyjny KFPZ wywiad z ...

Muszę powiedzieć, że propozycje naszego resortu były dale- ko idące, bardzo dobre jeśli chodzi o tą medialną stronę, i to co byśmy chcieli zrobić. Natomiast kolejna rzecz to co z tych propozycji zostało w projekcie uwzględnione. I tu z projektów rządowych w propozycji WPR po 2013 nie zostało uwzględ- nione nic.

Warto tu zadać sobie pytanie: Czy za małą siłę mieliśmy jako kraj lobbystyczną? Bo to jest cały mechanizm, że nie tylko sa- memu trzeba chcieć, ale też przekonać do tego innych. Czy Pan Minister był sam w tych propozycjach i walce o nie, czy miała pomoc całego rządu, lobbystów i czy to było właściwie wykonane. Należało tu prowadzić politykę na szerokim fron- cie z różnymi krajami, nie tylko z tymi mocnymi dwoma, myślę tu o Niemczech i Francji. Ale także z tymi mniejszymi, które należało zmobilizować i przekonać do słuszności naszych pro- jektów, wówczas coś może zostałoby uwzględnione. Ja na te pytania nie znam odpowiedzi. Nie będę tu nikogo osobowo obwiniał, ale projekt nowego kształtu WPR nie zawiera propozycji satysfakcjonujących Polskę i inne kraje.

Mamy początek nowego roku, do końca tej perspek- tywy fi nansowej zostało jeszcze trochę czasu. Jest Pan wiceprezesem komitetu Copa, można by zadać sobie pytanie co dalej z WPR? Co jeszcze można w tym roku zrobić?

Ja trochę inaczej niż rząd, mając do swoje dyspozycji bardzo skromne środki prowadziłem lobbing żeby zjednywać przedstawicieli innych krajów. Copa jako ciało opiniotwórcze, w którym bardzo dobrze zorganizowane są kraje 15-ki i ich or- ganizacje branżowe są tam mocno ukorzenione i mogą więk- sze budżety przeznaczyć na lobbing. Taki profesjonalny lobbing dziś kosztuje. To są koszty wielu rozmów, przyjazdów, uczest- niczenia w spotkaniach, to musi robić dużo osób. Nam udało się zablokować poparcie przez COPĘ stanowiska Komisji Euro- pejskiej (KE), jak pierwotnie planowano. Ja wykorzystując swo- ją funkcję wiceprezydenta COPY, wspólnie z nowymi członka- mi Unii zablokowałem przyjęcie tego stanowiska COPY. Nie było poparcia przez rolników europejskich poparcia projektu KE dla WPR po 2013 roku. W najbliższym czasie odbędzie się kolejne spotkanie nowoprzyjętych krajów UE, ponadto spoty- kam się z głównym szefem COPY, który jest przedstawicielem niemieckich rolników. Planuje tez spotkanie z szefem FNSA, który jest przedstawicielem rolników francuskich w COPIE, no i będę starał się przedstawić im argumenty mówiące o słabości tego projektu, dla nich również. Ten projekt jest bardziej zbiu- rokratyzowany, nieczytelny, nie dają korzyści rolnikom wpro- wadzane zmiany. Nie wyznacza kierunków które w tej chwili są. Ta WPR była tworzona 20-30 lat temu, kiedy to był nadmiar żywności, celem polityki było zatrzymanie rolnictwa na etapie w którym było. Im mniej intensyfi kujesz swoją produkcję tym większe masz środki z Unii Europejskiej. To widzimy na przy- kład w programach rolnośrodowiskowych.

Obecna cena interwencyjna jest niezmieniana od lat.

Zdaniem producentów zbóż warto byłoby starać się podnieść ją?

Cena interwencyjna jest jednym z elementów WPR. Dzisiaj nasza produkcja rolna w Europie przez to, że mamy bardzo duże obciążenia środowiskowe, jakościowe, dla bezpieczeń- stwa żywności, dla ochrony klimatu jest kosztowna. W więk- szości cały świat nie przestrzega tych wymogów , przez to żywność ma o wiele tańszą od europejskiej. Przegrywamy na świecie jeśli chodzi o koszty. Konsument oczekując od nas byśmy te wszystkie wymagania spełniali, musi być świadom, że do tej polityki rolnej trzeba dopłacać z podatków. Ważne by polityka UE była skierowana na różne innowacje, żebyśmy pozwalali na coraz to większą produkcję zgodną ze środowi- skiem i klimatem, ale również stali się graczami na rynkach światowych. Dziś produkujemy bardzo dobrą żywność, ja- kościowo spełniającą wszelkie normy. A importujemy tańsze produkty na przykład pochodzące z Azji, które nie spełniają żadnych norm, ale też znacznie mniej kosztują. Konsument wybiera z półki tańszy produkt. Dlatego też nasza produkcja nie znajduje często zbytu.

Dziś cena interwencyjna w skupie dla zboża to 101,3 euro/t.

Natomiast rynkowa cena za zboże w Europie to około 200 euro za tonę. Polska kilkukrotnie wnioskowała o podniesienie ceny interwencyjnej i my na posiedzeniach Copy i mini- sterstwo swoją drogą. Moim zdaniem cena ta powinna być chociaż na poziomie 130 euro/t. Wówczas to , w razie ja- kiejś klęski na rynku światowym mielibyśmy zabezpieczoną produkcję. Na razie nie znajduje to poparcia ani w Copie ani w KE. Cena rynkowa odbiega znacznie od ceny interwencyjnej, budżet europejski nie ponosi kosztów związanych ze skupem, więc to jest bardzo dla nich korzystna sprawa i KE nie chce podnosić ceny interwencyjnej zbóż, żeby ewentualnie nie ponosić związanych z tym kosztów. Cena interwencyjna powinna być wyższa, ale na dzisiaj nie ma takiej siły wsparcia z różnych stron, żeby ją podnieść. Trochę tu uśpieni są wszyscy przez dobre ceny rynkowe zbóż, pytanie ile to potrwa.

Na początku stycznia w ministerstwie miała miejsce grupa robocza ds. zbóż, na którym mówiono o pro- pozycji KE, aby przesunąć termin skupu interwen- cyjnego z 1 listopada na od 1 września. Czy Pana zdaniem byłoby to korzystne dla polskich producen- tów zbóż?

Moim zdaniem jest to dobry pomysł (Polska nawet kiedyś o takie przesunięcie wnioskowała) bo największy ruch zbo- żem jest w okresie żniw lub tuż po nich

Wielu rolników, zwłaszcza tych mniejszych nie mając dobrych magazynów, a także z potrzeby kapitału, sprzedaje zboże (czasem bezpośrednio z pola), by mieć na bieżące wydatki w gospodarstwie . Skup interwencyjny odbywa się od 1 listopada, przetwórcy i fi rmy pośredniczące wiedzą o tym i wyko- rzystują ten moment na handel.

W ubiegłym roku w Polsce w niektórych rejonach kraju żniwa w wrześniu jeszcze trwały. Czy kraje które wcześniej kończą żniwa nie wykorzystają bu- dżetu przeznaczonego na skup interwencyjny zanim w Polsce wszyscy skończą żniwa?

(10)

18

wywiad z ...

Świat Zbóż Nr 18 Luty 2012 Świat Zbóż Nr 18 Luty 2012

19 19

Wszystkie zboże spełniające parametry powinno być skupio- ne. We wrześniu w Polsce jest zbieranych bardzo mały procent zbóż i najczęściej zdarza się tak w wyniku anomalii pogodowych, które występują na niewielkiej części kraju. I oby takich żniw we wrześniu było jak najmniej.

Zboże zbierane we wrześniu najczęściej nie będzie się nada- wało na skup interwencyjny, bo będzie zbyt słabej jakości.

Podczas styczniowej grupy roboczej ds. zbóż była też mowa o wsparciu nowotworzonych organizacji branżowych. Kto z będzie mógł skorzystać z tego wsparcia?

Myślę, że ta pomoc będzie się przeznaczona na tworzenie grup producenckich. Jest to rodzaj zachęty dla rolników, aby działali razem tworząc grupy.

Łatwiej jest dysponując większą ilością jednolitego materiału negocjować, mogą tą sprzedaż rozłożyć czasowo, są więk- szym partnerem na rynku. Mechanizm grup producenckich jest w nowej perspektywie we wszystkich sektorach zauwa- żany. Większość towarów w UE, tj. warzywa, owoce, zboża są sprzedawane przez grupy producenckie. Polska przez to, że ma mało takich grup jest ciągle mało konkurencyjna, w stosunku do Niemiec, Francji, Danii czy Holandii.

Jak przebiega lobbing o interesy polskich rolników w czasie kryzysu w EU?

Nikt nie mówi o tym by zmniejszyć środki na WPR, są utrzy- mane na poprzednim poziomie – około 1,03% PKB krajów europejskich. W czasie kryzysu nie możemy wywalczyć więk- szego budżetu na politykę rolną. Chcemy budżet na WPR zwiększyć poprzez inne działania. Warto wyjąć np. z PROW, takie działania jak budowa dróg czy kanalizacji i przenieść do polityki spójności. Wówczas to, nie zwiększając budżetu na samą politykę rolną, tych środków mogłoby być więcej. Jeśli to nam się uda przeforsować to byłoby całkiem duże osiągnię- cie. Polska dużo korzysta z polityki spójności i jest ona dla nas bardzo ważna.

Co oznacza nowy model dochodzenia do pełnych płatności bezpośrednich?

Jest to taki utopijny model, że może nasze wnuki kiedyś do niego dojdą. Bo jeżeli się dzisiaj mówi, że zasada ma być taka:

kraje, które dzisiaj mają poniżej 90% średniej europejskiej będą miały zwiększone o 10%. Kraje, które mają powyżej 100% średniej europejskiej, mają mieć zmniejszone o 10%

do 2020 r. Poza krajami nadbałtyckimi, które mają dochody poniżej 50%, Estonia czy Łotwa dzisiaj mają około 100 euro z dopłat bezpośrednich to im wzrośnie o 30 %. Czyli będą mieć 130 euro, to będą miały ciągle znacznie niżej od Grecji, która ma ponad 500 euro. Więc w 2020 r. Estończycy osią- gną poziom 130 euro, a Grecja zmniejszy sobie z 520 na 490 euro. Polska jest zdecydowanie przeciw takiemu modelowi.

Traktat podpisanym w Kopenhadze przez Polskę, mówi że okresy dochodzenia przejściowe kończą się w 2013 r. Taka

jest treść traktatu. O dalszych kwestiach przejściowych dla nowych krajów się tam nie mówi. Zatem wszystkie kraje powinny mieć jednakowe zasady i warunki przyznawania dopłat bezpośrednich jednak one mogą i powinny się różnić. Ale tu decydować powinny czynniki klimatyczne, położenie, jakość gleby, ukształtowanie terenu. Tam gdzie uzyskanie produkcji jest trudniejsze to powinno się więcej dopłacać. Jeśli byśmy wszystkim płacili po równo wówczas rolnictwo rozwijałoby się tylko tam gdzie są korzystne warunki do rozwoju. Nato- miast na trudniejszy terenach prowadziłoby to do zaniechania produkcji rolnej.

Dlaczego jesteśmy przeciwni zmianie SAPS na SPS?

Do tej pory w Polsce funkcjonuje SAPS, tzw. uproszczony schemat. Zmiana systemu SAPS na SPS, spowoduje to, że będziemy musieli budować nowy., kosztowny system infor- matyczny obsługujący nowy model płatności bezpośrednich w Polsce. Z drugiej strony trzeba będzie rolników nauczyć wszystkiego od nowa, nowe wnioski, zasady powiązania z produkcją. W tej chwili jesteśmy nie przygotowani do tak raptownej zmiany systemu.

Co z zazielenieniem, bo teraz używa się pojęcia zie- lony wzrost?

Zazielenienie to wprowadzenie kolejnej machiny administra- cyjnej w której rolnik, będzie musiał się wykazać spełnieniem pewnych norm. Byłoby to plusem gdybyśmy przyjęli, że mamy dziś 100% dopłat i dochodzi nam 30% za zazielenienie. A tu jest zupełnie odwrotnie, zaczynamy od 70% i mamy możliwość dojścia do 100%, jeśli będziemy spełniać warunki zazielenienia to wówczas dostanie się te 30%. Czyli de facto kwota naszych dopłat bezpośrednich zmniejsza się o 30%, bo musimy spełnić dodatkowy wymóg. Myślę, że nie jest on taki trudny do spełnienia, nie jest czymś nadzwyczajnym, więk- szość gospodarstw jest w stanie spełnić te wymogi. Gospo- darstwa uprawiające w monokulturze będę miały problem z tym wymogiem.

Rolnik z Estonii lub z Łotwy jeśli ma 100 euro dopłat, to 70%

zostanie mu obcięte, Polakowi 60 Euro, a Grekowi prawie 200. I tu widać jak niespójna jest WPR. Jeśli zazielenianie jest dodatkowym kosztem, to dlaczego Łotysz dostaje 30, my 60 a Niemiec 150. Jaka to Wspólna Polityka Rolna? Jest to nierów- ne i nieuczciwe.

Z drugiej strony jaki ma cel dziś wyłączanie 7% gruntów na tzw. ugorowanie lub odłogowanie, jeśli na świecie brakuje żywności.

Po co Europa dodatkowo sobie narzuca zmniejszenie po- wierzchni uprawy o 7%, zwłaszcza że będzie to obowiązy- wało nie rok. Nie popieram tego i będę przeciwstawiał się takim rozwiązaniom.

Bardzo dziękuje za rozmowę.

Spożycie podstawowych produktów i handel zagraniczny

Według danych GUS spożycie podstawowych produktów w przeliczeniu na 1 mieszkańca kształtowało się następująco:

zboża: w 2008 r. – 112 kg, w 2009 r. – 111 kg, w 2010 r.

– 110 kg,

ziemniaki: w 2008 r. – 118 kg, w 2009 r. – 116 kg, w 2010 r.

– 112 kg,

warzywa: w 2008 r. – 115 kg, w 2009 r. – 116 kg, w 2010 r.

– 108 kg,

owoce: w 2008 r. – 55,0 kg, w 2009 r. – 55,5 kg, w 2010 r.

– 45,0 kg.

Poziom spożycia większości artykułów żywnościowych zależy przede wszystkim od wielkości dochodów gospodarstwa do- mowego i kształtowania się cen detalicznych tych artykułów.

W 2010 r. utrzymała się tendencja spadkowa spożycia ziarna zbóż (w przeliczeniu na przetwory), ziemniaków, warzyw oraz owoców. Zgodnie z informacją GUS spadek spożycia pieczywa w 2010 roku wyniósł 3,7%.

Źródło: Produkcja i handel zagraniczny produktami rolnymi w 2010 r., GUS, 27.12.2011

Źródło: MRiRW, ZSRIR (26.01.2012 r.)

CN Nazwa towaru

Eksport/Wywóz

Wartość [tys. PLN] Wolumen [tony]

I-XI 2010 r. I-XI 2011 r. I-XI 2010 r. I-XI 2011 r.

RAZEM

zboża i produkty zbożowe 1 082 134 1 180 517 1 754 561 1 206 703

1001 Pszenica i meslin 597 105 711 483 942 850 691 360

1002 Żyto 179 815 78 400 375 923 92 945

1003 Jęczmień 105 893 86 552 171 269 109 465

1004 Owies 16 733 15 487 38 325 21 064

1005 Kukurydza (ziarna) 108 739 193 587 155 061 222 794

1101 Mąka pszenna

i żytnio-pszenna 73 848 95 009 71 132 69 077

CN Nazwa towaru

Import/Przywóz Saldo

Wartość [tys. PLN] Wolumen [tony] Wartość [tys. PLN]

I-XI 2010 r. I-XI 2011 r. I-XI 2010 r. I-XI 2011 r. I-XI 2010 r. I-XI 2011 r.

RAZEM

zboża i produkty zbożowe 746 226 1 427 324 1 078 723 1 506 546 335 907 -246 806

1001 Pszenica i meslin 367 368 658 353 660 178 752 651 229 737 53 130

1002 Żyto 6 445 37 838 4 647 38 380 173 370 40 562

1003 Jęczmień 68 949 185 599 126 670 218 898 36 945 -99 048

1004 Owies 1 884 4 737 4 206 5 378 14 849 10 750

1005 Kukurydza (ziarna) 236 985 470 208 239 812 449 573 -128 246 -276 622

1101 Mąka pszenna

i żytnio-pszenna 64 596 70 588 43 210 41 666 9 252 24 421

Handel zagraniczny produktami zbożowymi styczeń – listopad 2011 r. – Dane wstępne

biuletyn informacyjny KFPZ ekonomia