Temat: Wodorotlenek sodu, wodorotlenek potasu
Cele lekcji: Poznanie sposobów otrzymywania, właściwości oraz zastosowań wodorotlenków sodu i potasu.
1. Jak otrzymać wodorotlenek sodu?
D.32/211 Otrzymywanie wodorotlenku sodu w reakcji sodu z wodą
O: Sód gwałtownie się porusza po powierzchni wody. Roztwór przyjmuje barwę malinową.
Gaz w probówce zapala się z charakterystycznym dźwiękiem.
W: Sód jest metalem bardzo aktywnym chemicznie, o gęstości mniejszej od gęstości wody.
Malinowa barwa roztworu świadczy o powstaniu związku chemicznego o odczynie zasadowym. Drugim produktem reakcji jest wodór.
Równanie reakcji chemicznej jest uzgodnione. Jednak ze względu na to, że współczynniki stechiometryczne reakcji chemicznej powinny być liczbami całkowitymi, należy pomnożyć przez 2 współczynniki stechiometryczne po obu stronach równania reakcji chemicznej.
Otrzymywanie wodorotlenku sodu w reakcji tlenku sodu z wodą
Kóre tlenki metali reagując z wodą tworzą wodorotlenki?
Tlenki metali 1. i 2. grupy układu okresowego w reakcji z wodą tworzą wodorotlenki.
Instrukcja:
Sód wyjmij z pojemnika pęsetą, osusz bibułą i odetnij nożem maty kawałek.
Umieść ponownie sód w pojemniku z naftą, a odcięty kawałek wrzuć do krystalizatora z wodą i fenoloftaleiną. Krystalizator przykryj lejkiem z probówką (schemat). Po zakończeniu reakcji chemicznej wykonaj próbę na obecność wodoru w probówce. Podaj obserwacje i sformułuj wniosek.
Jak otrzymać wodorotlenek potasu?
Wodorotlenek potasu otrzymuje się podobnie jak wodorotlenek sodu - w reakcji potasu lub tlenku potasu z wodą. Potas z wodą reaguje gwałtowniej niż sód. Zachodzące wówczas reakcje chemiczne przedstawiają równania:
D.33/213 Badanie właściwości wodorotlenku sodu
b) Na szkiełku zegarkowym połóż kawałek wilgotnej bibuły, a na nim granulkę wodorotlenku sodu. Podaj obserwacje i sformułuj wniosek.
O: Wodorotlenek sodu jest substancją stałą o białym kolorze, rozpuszcza się w wodzie, a probówka się rozgrzewa. Granulki wodorotlenku sodu „rozpływają się" Bibuła ulega zniszczeniu. Wodorotlenek sodu pochłania wodę z bibuły.
W: Rozpuszczaniu wodorotlenku sodu w wodzie towarzyszy wydzielanie się energii w postaci ciepła. Jest to zjawisko egzoenergetyczne. Wodorotlenek sodu jest substancją higroskopijną.
Podobnie jak na zwilżoną bibułę, NaOH (fot. 126.) działa na skórę, dlatego nie wolno dotykać granulek wodorotlenku sodu palcami. wodorotlenek sodu nazywany jest sodą żrącą. Stopiony wodorotlenek sodu niszczy szkło i porcelanę.
Wodorotlenek potasu (fot. 127.) ma bardzo podobne właściwości do wodorotlenku sodu.
Opis zastosowań wodorotlenku sodu i potasu znajdziesz na str. 214 podręcznika.
Rozwiąż zadania 1 – 5 str. 215 i zad. 6/215 dla chętnych.
Instrukcja: a) Do probówki wrzuć dwie granulki
wodorotlenku sodu (schemat) i dodaj wody
(około 1/3 objętości probówki). Zawartość
probówki zmieszaj. Ostrożnie dotknij dłonią dna probówki.
