Regulamin w sprawie rachunkowości zespołów adwokackich w praktyce kierownika zespołu

Karol Potrzobowski

Regulamin w sprawie rachunkowości

zespołów adwokackich w praktyce

kierownika zespołu

Palestra 9/4(88), 5-13

1965

K r 4 (88) R eg u la m in w spraw ie ra ch u n ko w o ści zespołów

nictwo socjalizmu w okresie nowej kadencji organów władzy mas pra­

cujących.

Tegoroczne Święto Pracy, obchodzone po raz dwudziesty po Wyzwo­

leniu i zbiegające się z przygotowaniami do wyborów, jest szczególną

okazją do podsumowania wielkich osiągnięć nie tylko w okresie ostatnich

4

lat, ale i w ciągu dwudziestu lat budownictwa socjalizmu, jest świętem

szczególnie uroczystym mas pracujących, w tym także adwokatury.

KAROL POTRZOBOWSKI

Regulamin w sprawie rachunkowości zespołów

adwokackich w praktyce kierownika zespołu

Z dniem 1 stycznia 1965 r. w szedł w życie now y re g u la m in w sp ra w ie r a c h u n ­ kow ości zespołów ad w o k ack ich , u c h w a lo n y n a p osiedzeniu p le n a rn y m N aczelnej R ady A dw okackiej w d n iu 14.XI.1964 r. i z a tw ie rd z o n y d ec y zją M in istra S p ra w ie ­ dliw ości z d n ia 9.XII.1964 r. R eg u lam in te n z a stą p ił in s tru k c ję N aczelnej R a d y A dw okackiej z 1954 r., która,' ja k o w y d a n a w p ierw szy m o k resie istn ie n ia zespo­ łów , n ie ro zw iązała w ielu za g ad n ień dotyczących g o sp o d ark i fin an so w e j, a poza ty m za w ie ra ła sz ereg p o stan o w ień , k tó re n ie w y trz y m a ły p ró b y życia. K onieczność w y d a n ia now ych p rzep isó w p o w sta ła rów n ież w zw iązk u ze zm ianam i doty czący ­ m i s tr u k tu r y zespołów ad w o k a ck ic h a w y n ik a ją c y m i z u sta w y o u s tro ju a d w o ­ k a tu r y i z ro zp o rzą d zen ia w sp ra w ie zespołów adw o k ack ich .

U chw alenie re g u la m in u o p a rte je s t n a deleg acji z a w a rte j w § 41 ro zp o rzą d ze­ n ia M in istra S p raw ied liw o ści z d n ia 28.XII.1963 r. w sp ra w ie zespołów ad w o ­ k ac k ic h (Dz. U. z 1964 r . N r 1, poz. 4). Stosow nie do p ism a okólnego M in iste r­ stw a F in an só w z d n ia 10.V.1952 r. (Dz. U rz. M in. F in . z 1952 r. N r 16, poz. 42) rach u n k o w o ść zespołów „pow inna być p ro w a d zo n a w ed łu g za sa d i sposobów u s ta ­ lonych .przez N aczelną R a d ę A dw o k ack ą a z a tw ie rd z o n y ch p rzez M in istra S p ra ­ w iedliw ości”, w zw iązku z czym o d stę p stw a od p o sta n o w ień om aw ianego r e g u la ­ m in u z d n ia 14.XI.1964 r. p rz y p ro w a d z e n iu rach u n k o w o śc i zespołu m ogą p o c ią ­ gnąć za sobą k o n se k w e n cje p odatkow e, n ie w y łą c z a ją c stw ie rd z e n ia n ie p ra w id ło ­ wości k siąg i u sta le n ia p o d sta w y o p o d atk o w a n ia w drodze oszacow ania.

Z ad an iem niniejszego o p rac o w a n ia nie je st k o m e n to w an ie poszczególnych p o sta ­ now ień re g u la m in u dotyczących sposobu i te c h n ik i księg o w ań , gdyż n ie o d b ie­ g a ją one od pow szechnie sto so w an y ch zasad p ro w a d ze n ia rach u n k o w o śc i . i są d ostateczn ie z n a n e księgow ym zespołów . P ra g n ę n a to m ia st zw rócić uw ag ę n a z a ­ g ad n ien ia , k tó re p o w in n y szczególnie in te reso w ać k ie ro w n ik ó w zespołów , ja k o w iążące się z ogólnym obow iązkiem p ro w a d z e n ia s p r a w fin an so w y c h i g o sp o d a r­ czych zespołu (art. 30 u. o u.a., § 39 rozporządzenia) i sp ra w o w a n ia n ad z o ru n ad p ra c ą p erso n e lu pom ocniczego. W y d a je się ró w n ież rzeczą celow ą przy p o m n ien ie p o d sta w o w y c h p rzepisów podatkow ych, k tó re się w iąż ą z d ziałalnością zespołów adw o k ack ich .

6 K a r o l P o t r z o b o w s k l N r 4 (88)

1. Spraw y podatkowe

a). Z espół ad w o k a ck i zgłasza corocznie w e w łaściw y m w yd ziale finansow ym (najpóźniej w g ru d n iu n a ro k n astęp n y ) obow iązek p o d a tk o w y w z a k resie p o d a t­ ku o b rotow ego n a fo rm u la rz a c h w e d łu g p rzepisanego w zoru, za łą cz ają c zezw olenie n a p ro w a d ze n ie d ziałalności zaw odow ej w fo rm ie za św iad czen ia r a d y ad w o k ack iej, k tó r e stw ie rd z a, że zespół fig u ru je w re je s trz e zespołów (§ 7 rozp. w sp ra w ie zespołów adw okackich), i k tó re w y m ie n ia osobę k ie ro w n ik a oraz e w e n tu a ln ie je ­ go zastępcę.

O p ła ta za zgłoszenie obow iązku p odatkow ego p o b ie ra n a je s t w w ysokości p rz e ­ w id zian ej d la za k ła d ó w usługow ych, tj. w kw ocie 300 zł (pow ołany okólnik M i­ n iste rstw a F in an só w z d n ia 10.V.1952 r.). P o d sta w ę o p o d atk o w a n ia p o d atk iem ob ro to w y m stan o w i n ie k w o ta określona! w um ow ie z klientem , lecz z a p ła ta rz e ­ czyw iście o trz y m a n a w d an y m ro k u p o d atk o w y m (okólnik M in isterstw a F in an só w z d n ia 12.1.1953 r. — Dz. U rz. M in. F in. N r 1, poz. 4). S ta w k a p o d a tk u o b ro to w e­ go w ynosi 4% (rozporządzenie M in istra F in an só w z d n ia 15.1.1952 r. — Dz. U. N r 10, poz. 59).

b) Z espoły ad w o k ack ie nie w y k o n u ją działalności obliczonej n a o siągnięcie zysku i z tego w zględu nie p o d le g a ją obow iązkow i p o d atk o w e m u w p o d a tk u dochodo­ w y m (pkt 4 reg u la m in u ).

c). Od w y n ag ro d ze ń w y p ła c a n y c h — przez zespół — a d w o k a to m p o b ie ra n y jest p o d a te k od w y n ag ro d zeń n a p o d sta w ie § 1 ust. 1 p k t 11 za rząd zen ia M in istra F in an só w z d n ia 8.VI.1960 r. (Mon. Pol. N r 52, poz. 250).

W ynagrodzenia' ad w o k a tó w z ty tu łu u cz estn ictw a w zespole o ra z z ty tu łu k ie ­ ro w a n ia zespołem p o d le g a ją o p o d atk o w a n iu w e d łu g sta w e k tzw . „ta b e li P ”, w p ro ­ w adzonej rozp o rząd zen iem M in istra F in an só w z d n ia 5.1.1953 r. (Dz. U. N r 1, poz. 1), co zostało w y ja śn io n e p rze z M in isterstw o F in an só w w p iśm ie okólnym z d n ia 4.V.1964 r. N r PO/3115/4/64. P o d sta w ę o p o d a tk o w a n ia p o d atk iem od w y ­ n ag ro d z eń stan o w i k w o ta w y n ag ro d ze n ia w y n ik a ją c a z a rk u sz a rozliczeniow ego (p k t 6 regulam inu).

Z espoły ad w o k a ck ie zo stały zw olnione od uiszczenia u zu p e łn ia ją ceg o p o d atk u od w y n ag ro d zeń n a p o d sta w ie § 60 u st. 1 p k t 3 ro zp o rząd zen ia w ykonaw czego do u sta w y o p o d a tk u od w y n ag ro d ze ń (rozporządzenie M in istra F in an só w z d n ia 28.V.1960 r. — Dz. U. N r 26, poz. 149).

K iero w n ik zespołu o b o w iąz an y je s t do p o b ra n ia od p raco w n ik ó w , ap lik an tó w i ad w o k a tó w ośw iadczenia w s p ra w ie obliczenia p o d a tk u od w y n ag ro d ze ń w edług urzędow ego w zo ru w y d an e g o p rzez C e n tra lę W ydaw niczą D ru k ó w (wzór ZO-95). P o n a d to ad w o k aci — w zw iązk u z p o stan o w ien iam i § 1 ust. 3 cytow anego z a rz ą ­ d ze n ia M in istra F in an só w z d n ia 8.VI.1960 r . — sk ła d a ją dodatk o w o o św iadcze­ nie, że: 1) n ie o sią g ają poza zespołem p rzychodów z działalności zaw odow ej n ie w y n ik a ją c e j ze sto su n k u p ra c y , 2) n ie w y k o n u ją żad n y ch św iadczeń p o d leg ający ch p o d atk o w i obrotow em u.

W ykazy p o trą c e ń p o d a tk u od w y nagrodzeń, spo rząd zan e n a d ru k u urzędow ego n a k ła d u (w zór M in. F in . 113), lu b od p isy list p ła cy n ależy p rzesy łać w łaściw em u w ydziałow i finansow em u.

W ra z ie p o trą c e n ia p o d a tk u w w ysokości w yższej od w y n ik a ją c e j z obow iązu­ ją c y c h p rze p isó w zespół — n a w n io sek za in tereso w an eg o złożony w tr y b ie a r t. 162 d e k re tu o p o stę p o w an iu p o d atk o w y m (Dz. U. z 1963 r. N r 11, poz. 60) — p ro ­ s tu je w y m ia r p o d a tk u i za rząd z a zw ro t n a d p ła ty . W zór decyzji z a w iera okóln ik

N r 4(88) R eg u la m in w spraw ie ra ch u n k o w o ści zespołów 7

M in istra F in an só w z d n ia 20.V.1953 r. (Mon. P ol. N r A-62, poz. 764). W ra z ie zaś p o b ra n ia p o d a tk u w kw ocie niższej od w y n ik a ją c e j z p rzepisów — należne, a nie p o b ra n e k w o ty p o d a tk u O bciążają w yłączn ie zespól i(art. 141 ust. 3 d e k re tu o post. pod.), k tó ry n ie m a p ra w a d odatkow ego p o trą c e n ia ty c h kw o t p o d atn ik o w i p o ­ d a tk u od w y nagrodzeń.

N a p o d sta w ie a rt. 27 d e k re tu o post. pod. zespół obow iązany je s t u sta n o w ić osobę o d p ow iedzialną za p ra w id ło w e obliczanie i p o b ie ra n ie p o d a tk u od w y n a ­ grodzeń o ra z za te rm in o w e w p ła c a n ie p o d atk u , zg łasz ają c w łaściw em u w y d z ia ­ łow i fin an so w em u im iona, n az w isk a i a d re sy ty c h osób.

d) W raz ie w y p ła c e n ia w y n ag ro d ze n ia członkow i zespołu w ciągu ro k u k a le n ­ darzow ego w w ysokości p rz e k ra c z a ją c e j 96 000 zł, zespół je st obow iązany p rz e ­ słać odpow iednie zaw iad o m ien ie w y działow i fin an so w e m u w te rm in ie do d n ia 15 stycznia ro k u n astęp n e g o (art. 9 u sta w y o p o d a tk u w y ró w n a w c zy m — Dz. U. z 1957 r. Nï( 62, poz. 336).

e) Z dn iem 1.1.1964 r. zespoły adw o k ack ie, ja k o o rg an y sam o rząd u zaw odow ego zw olnione zo stały od p o d a tk u od lo k a li (pism o okólne M in isterstw a F in an só w z dnia 18.VIII.1964 r. L. dz. PO/5181/4/64).

2. Koszty adm inistracyjne zespołu

R odzaje kosztów a d m in istra c y jn y c h zespołów o kreślone zo stały w § 30 rozp. w sp raw ie zespołów adw okackich.

W ysokość kosztów n a d a n y r o k k ale n d a rz o w y o k re śla p re lim in a rz b udżetow y zespołu u c h w a lo n y przez z e b ra n ie zespołu (art. 25 p k t 6 u.o u.a.). W zespołach, k tó re m a ją k o m isję rew iz y jn ą, celow e je s t u p rz e d n ie zaopiniow anie p re lim in a rz a p rzez kom isję. U ch w ała z e b ra n ia zespołu z a p a d a z w y k łą w iększością głosów. P o ­ mim o b ra k u w y raźn eg o p rze p isu n ależy p rz y ją ć , że poszczególnym członkom zespołu n ie p rz y słu g u je o d w o łan ie od u ch w a ły w sp ra w ie b u d że tu , gdyż u ch w a ła n ie dotyczy b ezpośrednio poszczególnych osób, lecz m a c h a ra k te r u ch w a ły ogól­ nej. W b rew p ra k ty c e stosow anej w n ie k tó ry c h ra d a c h ad w okackich, u ch w a ła ze b ra n ia zespołu w sp ra w ie b u d że tu n ie w y m ag a z a tw ie rd z en ia przez ra d ę a d w o ­ k a c k ą (jed n a k że r a d a m oże — oczyw iście — u ch y lić z u rz ę d u u ch w a łę w w y ­ p a d k a c h p rze w id zia n y ch w a rt. 27 u. o u.a.).

E w e n tu a ln e zm ian y p re lim in a rz a budżetow ego w y m a g a ją u ch w a ły ze b ra n ia zespołu, z w y ją tk ie m p rzek ro c zen ia za p la n o w a n y ch w p ły w ó w i zw iązanego z ty m au to m aty czn eg o p rzek ro c zen ia w y d a tk ó w w p o zy cjach p o d a tk u obrotow ego, św ia d ­ czeń n a rzecz sa m o rz ąd u adw okackiego i w p ła t n a F u n d u sz S zk o len ia A p lik a n ­ tów.

P rz e n ie sie n ia k re d y tó w bu d żeto w y ch z pozycji n a pozycję (tzw. vire m e n t), jako stan o w iące zm ian ę b u d że tu , w y m a g a ją p o d ję c ia u ch w a ły przez z e b ra n ie zespołu. B rak je d n a k przeszkód, żeby ze b ra n ie (przy u c h w a la n iu b u d ż e tu lu b w okresie późniejszym ) up o w ażn iło k ie ro w n ik a zespołu do d o k o n y w an ia p rze n iesień k r e d y ­ tó w w ra m a c h poszczególnych pozycji w y d a tk ó w rzeczow ych.

W szelkie w y d a tk i bu d żeto w e pow in n y b y ć n ależy cie u d o k u m e n to w an e lista m i p łacy lu b ra c h u n k a m i. W obec b ra k u szczególnych p o sta n o w ień reg u la m in u d o ty ­ czących fo rm y u d o k u m e n to w a n ia w y d a tk ó w budżeto w y ch , n ależ y stosow ać zasady o k reślo n e w a rt. 103 d e k re tu o post. pod. (Dz. U. z 1963 r. N r 11, poz. 60).

s

3. W ynagrodzenia członków zespołu

P o d sta w ę obliczenia u d z ia łu a d w o k a ta w dochodzie zespołu sta n o w i a rk u sz r o z ­ liczeniow y p o d ziału dochodu, k tó reg o w zó r u s ta la P re z y d iu m N aczelnej R a d y A d ­ w okackiej (pkt 7 reg u lam in u ). Do czasu ew en tu aln eg o uw zględnienia d e z y d e ra ­ tów a d w o k a tu ry w sp ra w ie zm ian y za sa d obliczania u d ziału w nadw yżce (patrz d y sk u sja n a p o sied zen iu p le n a rn y m N R A w d n i u , 14.XI.1964 r. — „ P a le s tra ” inr 1 z 1965 r.) obow iązuje w zó r a rk u sz a rozliczeniow ego załączony d o reg u la m in u , o b ja śn ie n ia zaś do a rk u sz a z a w ie ra u c h w a ła W ydziału W ykonaw czego N RA z dnia 20.I I I .1964 r . („ P a le stra ” n r 5 z ,1964 r., s tr . 94—95). Z a w a rte w o b ja śn ie n ia c h d y ­ spozycje dotyczące s u b s ty tu c ji i ob ro n z u rz ę d u zo stały sprecy zo w an e w in s tru k c ji P re zy d iu m N RA z d n ia 18.11.1965 r . (niniejszy n u m e r „ P a le s try ”, str. 61).

D la upro szczen ia czynności zw iązan y ch z rozliczaniem należności za z a stę p ­ stw a su b sty tu c y jn e in s tru k c ja p rz e w id u je p ro w a d ze n ie r e je s tr u su b sty tu cji, w k tó ­ ry m k ie ro w n ik zespołu obciąża k o n to a d w o k a ta u d ziela ją ceg o s u b s ty tu c ji d u z n a je k onto su b sty tu ta . W ysokość należn o ści o k reśla k ie ro w n ik zespołu, k tó ry u w zg lę d ­ nia, w ja k ie j m ie rz e w p ły w y zespołu p o w sta ły z p ra c y a d w o k a ta prow adzącego sp raw ę, a w ja k ie j — z p ra c y su b sty tu ta 1 (§ 34 u st. 4 rozp. w sp raw ie zespołów adw okackich). W y p ro w ad zan e ra z w m ie sią cu saldo stan o w i p o d sta w ę do k sięgo­ w ań n a koncie 61 w cię ż a r lu b n a dobro poszczególnych członków zespołu i w zw iązku z ty ra n ie fig u ru je w a rk u sz u rozliczeniow ym (pkt 2 o b ja śn ie ń do a r k u ­ sza), w k tó ry m r u b ry k a „w pływ ze sp ra w ” o b e jm u je ró w n ież rozliczenia s u b s ty ­ tu c y jn e.

W czasie u rlo p u w ypoczynkow ego i niezdolności do p ra c y a d w o k a ta z pow odu ch oroby trw a ją c e j do 3 m iesięcy n ie d o k o n u je się rozliczeń z ty tu łu zastęp stw su b sty tu c y jn y c h (§ 4 in stru k c ji), s u b sty tu t zaś p e łn i sw e czynności b ezpłatnie. O graniczenie b ezp łatn o ści z a stę p stw ty lk o do ty c h w y p ad k ó w n ie w y d a je się słuszne, n ie je d n o k ro tn ie bow iem za stę p stw o w y m ag a w rę cz znikom ego n a k ła d u p ra c y (np. w ra z ie zgłoszenia w n io sk u o odroczenie ro z p ra w y n a sk u te k choroby stro n y p rz y dopuszczonym p o p rze d n io dow odzie z p rze słu c h a n ia stro n , o p rz e k a ­ za n ie sp ra w y sądow i w łaściw e m u itp.).

N ależność za sp ra w ę p ro w a d z o n ą b e z p ła tn ie z u rzę d u o k reśla k ie ro w n ik zespołu (§ 34 u st. 3 p k t 2 rozp. w s p ra w ie zespołów ad w o k ack ich ). Z arac h o w an ie n a s tę ­ p u je w ark u sz u rozliczeniow ym n a w n io sek a d w o k a ta złożony po praw om ocnym zakończeniu sp raw y cyw ilnej, a w sp raw ac h k a rn y c h — po zakończeniu sp raw y w in sta n c ji. J a k to w y jaśn io n o w § 8 in s tru k c ji, za rac h o w a n ie n ie m a za sto so w a­ n ia w ra z ie zasąd zen ia kosztów p ro w a d z e n ia sp ra w y w p ro cesie cyw ilnym , n a to ­ m ia st w p ro ce sie k a rn y m zalicza się n a poczet określonego w y n ag ro d ze n ia w szy ­ stk ie w p ła ty d o k o n a n e p rzez k lie n ta lu b w jego im ieniu. Je że li k lie n t w p łac i w y ­ nag ro d zen ie ju ż po d o k o n an iu p rze z k ie ro w n ik a zespołu rozliczenia z ty tu łu o b ro ­ n y z u rzę d u , w p ła ta zo sta je z a ra c h o w a n a n a dochód zespołu i p o d le g a podziałow i pom iędzy członków zespołu n a z a sa d ach ogólnych. W zw iązku z decyzją k ie ro w ­ n ik a zespołu o zaliczeniu n ależności za o b ro n ę z u rz ę d u n ie p rze p ro w ad z a się ż a d ­ nych księgow ań n a k oncie 61.

O k re śle n ie w ysokości należn o ści przez k ie ro w n ik a zespołu pow in n o n astąp ić p rz y u w zg lę d n ie n iu w szy stk ich okoliczności sp raw y , a w ięc n a k ła d u p ra c y a d w o ­ k a ta , sto p n ia zaw iłości sp raw y , znacznej p racochłonności obro n y z urzędu, k tó ra p o w o d u je konieczność ogran iczen ia p rz y jm o w a n ia s p ra w z w y b o ru lu b u d z ie la ­ n ia su b sty tu c ji w s p ra w a c h ju ż p rzy ję ty ch , itd . S ta w k i tzw . „ ta k s y ” m ogą tu m ie ć ty lk o posiłkow e zastosow anie, zw łaszcza jeśli się zw aży, że n aw e t p rz y p ro w a d e e

-N r 4 (88) R eg u la m in w sp raw ie rach u n k o w o ści zespołów _9^

n iu sp ra w z w y b o ru k ie ro w n ik zespołu m oże iw uzasad n io n y ch w y p a d k a c h zw ol­ nić k lie n ta od z a p ła ty całości lu b części w yn ag ro d zen ia. N iew ątp liw ie Więc ta s a ­ m a zasad a m oże być sto so w a n a w drodze a n a lo g ii p rz y z a rach o w a n iu obron z urzędu.

Ja k k o lw ie k zasad ą je s t za rach o w y w an ie przez k ie ro w n ik a zespołu należności za p ro w a d zo n ą sp ra w ę z u rz ę d u , to je d n a k n ie m o żn a w yłączyć o d stę p stw a od tej za sa d y w w y ją tk o w y c h w y p ad k a ch . M ianow icie szereg zespołów adw o k ack ich n a p o d sta w ie u c h w a ł z e b ra ń zespołów p ro w a d zi b e z p ła tn ie n ie k tó re k ate g o rie sp ra w z w y b o ru (np. sp ra w y o u sta le n ie o jcostw a, o alim en ty , pow ództw a cyw ilne w sp ra w a c h z a r t. 201 k.k., n ie k tó re k ate g o rie s p ra w n ie letn ich itp.), ad w okaci zaś tr a k tu ją sw e czynności ja k o p ra c ę społeczną. S koro zatem adw o k ato w i n ie zalicza się w y n ag ro d ze n ia p r z y sp ra w ie z w y b o ru , to b ra k je s t m ery to ry czn y ch p rze słan e k , żeby w ty c h sa m y ch k a teg o riac h sp ra w prow adzonych z u rzę d u z a r a ­ chow yw anie m ia ło m iejsce.

N a (m arginesie z a g ad n ien ia obron z u rz ę d u n ależało b y poruszyć sp raw ę w y z n a ­ czania obrońców w sp ra w a c h k a rn y c h bezpośrednio p rze z są d y — w przeciw ień ­ stw ie d o sp ra w cyw ilnych, w k tó ry c h pełnom ocników z u rzę d u w yznacza ra d a ad w o k ack a lu b zespół ad w o k a ck i (art. 117 k.p.c.). P rzew odniczący w y d zia łu k a r ­ nego, w y zn a cz ają c im ie n n ie obro ń cę z u rzę d u z lis ty adw okatów , nie m oże p rz e ­ cież w ziąć p o d u w ag ę o bciążenia p ra c ą tego o b ro ń cy w in n y c h sp ra w a c h , sp e c ja ­ liz ac ji ad w o k a ta , o k re su je g o u rlo p u lu b choroby, itp., w k tó ry c h to k w estiac h najlep sze ro ze zn an ie m a k ie ro w n ik zespołu. W y d a je się, że n a w e t bez po trzeb y n o w elizacji a rt. 80 i 83 k.p.k. (które p rzecież nie p re c y z u ją sam ej technicznej stro n y w y zn a cz en ia obrońcy) n ależ ało b y dążyć do w y ja śn ie n ia przez M in iste r­ stw o S p raw ied liw o ści, iż za rząd z en ie w sp ra w ie w yznaczenia o b rońcy d la o sk a r­ żonego w y d aje przew o d n iczący w ydziału, z w ra c a ją c się jednocześnie do ra d y adw o k ack iej lu b zespołu adw okackiego o w sk a z a n ie osoby ad w o k a ta, k tó ry b ę ­

dzie p e łn ił czynności obrońcy.

P rzep isy dotyczące podziału dochodu zespołu pomiędzy; jego członków n ie w y ­ ja ś n ia ją sposobu sp ro sto w an ia obliczenia w y n ag ro d ze n ia a d w o k a ta w raz ie u c h y ­ le n ia p rze z r a d ę a d w o k a c k ą z u rz ę d u lu b n a sk u te k odw ołania u ch w a ły ze b ra n ia zespołu, p o w ziętej w try b ie § 35 lu b § 36 rozp. w sp raw ie zesp. adw ., gdy zespół dokonał ju ż rozliczen ia za d an y m iesiąc zgodnie z pow ziętą u chw ałą. S y tu a c ja ta k a będzie w ystępow ać z reg u ły , albow iem u ch w a ły z e b ra ń zespołów podejm o w an e są zw ykle w o sta tn ic h d n ia ch m iesiąca, a u ch y len ie u ch w a ły n a s tę p u je ju ż p o d o ­ k o n a n iu w y p ła ty w y n ag ro d ze ń za d a n y m iesiąc.

Z agad n ien ie -pow yższe zostało — m oim z d a n ie m p raw idłow o — ro zstrz y g n ię te w p iśm ie okólnym n r 16/64 R ady A dw okackiej w K rakow ie. W ra z ie w ięc «prawo­ m ocnego u ch y len ia o g ran ic ze ń zastosow anych p rze z ze b ra n ie zespołu n a p o d sta w ie

S 35 lu b § 36 n ależ y obliczyć w y ró w n a n ie w y n ag ro d ze n ia n ależnego adw okatow i,

tj. różnicę p om iędzy w yn ag ro d zen iem b ru tto w yp łaco n y m a w y nagrodzeniem b ru tto w y n ik a ją c y m z u d z ia łu a d w o k a ta iw dochodzie zespołu n a za sa d ach ogól­ n ych (bez zastosow ania ograniczenia). K w otę w y ró w n a n ia n a le ż y doliczyć d o w y ­ n ag ro d z en ia za m iesiąc, w k tó ry m sp ro sto w a n ie zo stało dokonane. W księgow ości zespołu n ie p rze p ro w a d z a się żadnych d e k re ta c ji w zw iązku z pow yższym s p ro ­ stow aniem , gdyż w y p ła ta w y ró w n a n ia n a s tę p u je z ogólnych w pływ ów zespołu (w drodze zm n iejsze n ia n ad w y ż k i p rz y p a d a ją c e j do pod ziału , co pow inno być uw idocznione w o b ja śn ie n iac h do a rk u sz a rozliczeniow ego).

10 K a r o l P o t r z e b o w s k i Nr 4(88)

4. Z w ro t kosztów prowadzenia spraw

W ypłaty z ty tu łu .kosztów p ro w a d z e n ia sp ra w m ogą n a stą p ić w y łącznie po u p rze d n im a k c ep to w a n iu przez k ie ro w n ik a zespołu dow odu stanow iącego p o d sta­ w ę w y p ła ty (pkt 39 reg u la m in u ) i po z a o p atrz en iu dow odu n u m e re m k a r ty ew i­ d e n c y jn e j sp ra w y (pkt 41). D ow odam i ty m i w m yśl p k t 40 re g u la m in u m ogą być w yłącznie:

a) p o k w ito w an ia k as sądow ych, k tó re s ą w y d aw an e p rz y w ysokości o p ła ty są ­ dow ej p rz e k ra c z a ją c e j 500 zł (§ 2 ro zporządzenia M in istra S p raw ied liw o ści z dn ia 14.V III.1952 r. .— Dz. U. z 1952 r. N r 38, poz. 264 i z 1960 r. N r 18, poz. 109), przy o p ła ta c h zaś ściąganych w drodze egzekucji, p rz y w p ła ta c h z ty tu łu zaliczek na k oszty , depozytów itp . — bez w zględu n a w y s o k o ś ć . w p łaty ,

b) ośw iadczenia a d w o k a tą pro w ad ząceg o sp ra w ę co do z a k u p u znaczków są d o ­ w ych i sk arb o w y ch w w ysokości n ie p rz e k ra c z a ją c e j jednorazow o kw oty 500 zł w d an ej sp raw ie, ze w sk az an iem sy g n a tu ry a k t, w k tó ry c h o p ła ta zo stała u isz­ czona,

c) deleg acje służbow e o d p o w iad a ją ce w aru n k o m , ja k ie są przew id zian e w in ­ s tru k c ji P re zy d iu m N R A z d n ia 21.1.1965 r. („ P a le stra ” n r 3 z 1965 r., str. 55). W y­ p ła ty z tego ty tu łu , a w ięc zaró w n o koszty, ja k i d ie ty , w o ln e są od p o d atk u od w ynag ro d zeń na p o d sta w ie o k ó ln ik a M in isterstw a F in a n só w z d n ia 15.11. 1955 r. L. dz. PIM 4/55,

d) ra c h u n k i za p rze p isy w an ie n a m a szy n ie i p rze p isy w a n ie a k t, je śli czynności t e z o stały zlecone n a za sa d ach p rze w id zia n y ch w in s tru k c ji N RA , ogłoszonej wj n rz e 11 „ P a le stry ” z 1960 r. n a str. 98—99,

e) ra c h u n k i za in n e rzeczyw iście poniesione i u d o k u m e n to w an e w y d a tk i z w ią ­ zan e z pro w ad zen iem sp ra w y <np. koszty e k sp erty z pozasądow ych, odrysów p la ­ nów geodezyjnych, tłu m ac ze ń , le g aliza cji d o k u m e n tó w itp.),

f) ośw iadczenia (tzw. „dow ody w e w n ę trz n e ”) dotyczące d ro b n y ch w y d atk ó w nie p rz e k ra cza ją cy c h jednorazow o 30 zł, k tó ry c h u d o k u m e n to w an ie ra c h u n k a m i jest z n a tu ry rzeczy n iem ożliw e lu b znacznie u tru d n io n e .

Z aznaczyć należy, że w m yśl p k t 54 lit. g) re g u la m in u członek zespołu p r o w a ­ dzący sp ra w ę o d pow iada [wobec zespołu za s ta n ro zliczeń z k lie n te m oraz za m e ry to ry c zn e u za sa d n ien ie w y d a tk u .

P o zakończeniu sp ra w y n ie ro zchodow ana część w p ła ty n a poczet kosztów p o ­ w in n a • być zw rócona k lie n to w i b ąd ź przek sięg o w an a na w ynagrodzenie, jeżeli należność z tego ty tu łu n ie z o stała w całości przez k lie n ta p o k ry ta . S ald a kosz­ tó w nie p rz e k ra c z a ją c e k w o ty 30 zł w je d n e j sp ra w ie m ogą być p rze k aza n e na k o n to ra d y adw o k ack iej n a cele przez n ią ok reślo n e <z re g u ły b ęd ą to cele soc­

jalne). 1

5. Wpłaty na rzecz zespołu

W szelkie w p ła ty za ró w n o z ty tu łu w ynag ro d zen ia adw okackiego, ja k i ’ko6E- tów p ro w a d ze n ia sp raw y m ogą być d o k o n y w an e w y łąc zn ie do k asy zespołu (§ 21 ust. 2 rozp. w sp raw ie zesp. adw .), w zw iązku z czym re g u la m in za w ie ra zakaz ■dokonywania w p ła t z ty c h ty tu łó w b ezpośrednio przez członków zespołów (pkt 36). Je d y n y m w y ją tk ie m je s t d o k o n an ie przez a d w o k a ta w p ła ty w raz ie p o b ra n ia

N r 4 (88) R eg u la m in w spraw ie rach u n ko w o ści zespołów 11

w arto śc i dew izow ych lu b bonów tow aro w y ch B a n k u P K O n a w a ru n k a c h p rz e ­ w idzianych w obow iązujących p rzep isach dew izow ych (w ykaz ty c h przepisów ogłoszony z o stał ja k o załącznik do u ch w a ły W ydziału W ykonaw czego N RA z dn ia 20.IX.1963 r. — „ P a le s tra ” n r 10 z 1963 r., str. 81).

Zgodnie z p k t 40 reg u la m in u p rzychodow y k w it kasow y p ow inien zaw ierać — poza podpisem k a s je r a — ró w n ież podpis osoby d okonującej wipłaty (analogiczny przepis z a w ie ra ła rów nież in s tru k c ja z 1954 r.). W ra z ie do k o n an ia przez k lie n ta w p łaty za pom ocą p rze k a z u pocztow ego odcinek p rze k azu pow inien być załączany do k w itu . W w y p a d k u w p ła ty k lie n ta n a k o n to zespołu w P K O odcinek b la n k ie tu w p łaty sta n o w i załączn ik do w yciągu bankow ego.

Zespoły ad w o k a ck ie m ogą rów nież p rzy jm o w a ć w p ła ty klien tó w przeznaczone d la in n y c h zespołów . W p łaty te d la u n ik n ię cia ew en tu aln eg o podw ójnego o p o d at­ kow ania n ie p o w in n y być księgow ane n a koncie w pływ ów za p ro w a d ze n ie sp ra w , lecz n a koncie 35 („Inne rozliczen ia”), a n a s tę p n ie p rze lew an e n a k o n to w ła ś c i­ wego zespołu (pkt 33 reg u lam in u ). R eg u lam in w p ro w a d za dopuszczalność p o b ie­ r a n ia w p ła t poza siedzibą zespołu za pom ocą o drębnego k w ita riu sz a w raz ie p ro ­ w ad zen ia p rzez zespół p u n k tu k o n su ltac y jn eg o w in n e j m iejscow ości (pkt 37). O czyw iści^ m oże to m ieć m iejsce ty lk o w ów czas, gdy p u n k t k o n su lta c y jn y d zia­ ła za zgodą ra d y adw okackiej.

Z godnie z a rt. 20 ust. 3 u. o u .a . w p ła ty dokonyw ane- są n a rzecz zespołu, w zw iązku z czym o z a rach o w a n iu w p ła ty k lie n ta n a k onto 61 lu b n a k o n to 34 d ec y d u je k ie ro w n ik zespołu. W p ra k ty c e z d a rz a ją się n ie jed n o k ro tn ie w y p ad k i, w k tó ry c h p rz y p rzy ję c iu sp ra w y nie m ożna określić w ysokości w ynagrodzenia, ja k ie zo stan ie p o b ra n e z a p ro w a d ze n ie sp raw y , k lie n t zaś w p łaca zaliczkow o o k reślo n ą przez k ie ro w n ik a k w o tę o d p o w iad a ją cą w p rzy b liżen iu p rze w id y w a n ej należności zespołu. N a p rz y k ła d k lie n t p ow ierza o bronę w tzw . „zbiorow ym ” p ro ­ cesie k a rn y m toczącym się w są d zie w ojew ódzkim , p rz y czym ro z p ra w a ro zp isan a je s t n a okres trz e c h ty godni. W ynagrodzenie zostało określone n a 1200 zł p lu s 240 zł za k aż d y d o d atk o w y dzień, azyli łącznie n a 6 000 zł i k lie n t w p ła c a tę kw otę. W chw ili re je stro w a n ia sp ra w y n iepodobna przew idzieć, czy n a pierw szej ro zp raw ie sp ra w a nie zo stan ie o d esłan a do u zu p e łn ia n ia śle d ztw a (a ta k i w łaśn ie w niosek za m ie rz a zgłosić obrońca), czy sp ra w a k lie n ta nie zostanie w yłączona do odrębnego p o stę p o w an ia , czy w reszcie tok ro zp raw y n ie ulegnie skróceniu. Z a r a ­ ch ow anie w całości w p łaco n ej kw o ty n a w y n ag ro d zen ie b y łoby w ty c h w a ru n k a c h niew łaściw e, albow iem n ależ y się liczyć z m ożliw ością zw ro tu k lie n to w i znacznej części w płaconej kw oty, co w n ie k tó ry c h w y p a d k a c h m ogłoby doprow adzić do k o m p lik ac ji p rz y rozliczaniu dochodu zespołu pom iędzy jego członków w zależ­ ności od osobistego w k ła d u pracy .

T ak w ięc w o m aw ianych sy tu a c ja c h b ra k je st m oim zdaniem przeszkód, żeby p rzy p rz y ję c iu sp ra w y za rach o w a ć n a w y n ag ro d ze n ie zespołu je d y n ie 1200 zł, a 4 800 zł za rach o w a ć n a k o n to 34 „R ozliczenia z k lie n ta m i”. W m ia rę postępu spraw y, co u z a sa d n ia podw yższenie ustalonego zaliczkow o w ynag ro d zen ia, n a s tę ­ pow ać będzie p rzek sięg o w an ie z k o n ta 34 n a k o n to 61. N ależy je d n a k p o dkreślić że p rze k sięg o w a n ia p o w in n y następ o w ać w o k resach , w k tó ry c h p o w sta ła p o d sta ­ w a do z a rach o w a n ia w y n ag ro d zen ia, gdyż n ie u zasad n io n a zw łoka m ogłaby być p o tra k to w a n a ja k o dążenie do o b niżenia pod staw y o podatkow ania.

P o w sta ją ró w n ież sy tu a cje, w k tó ry c h zachodzi konieczność z w ro tu k lien to w i w płaconego przez niego w ynagrodzenia, m im o że zostało już ono w całości z a ­ księgow ane n a k oncie 61 i rozliczone p rz y podziale dochodu zespołu. P rz y k ła d : K lie n t w p łac a w całości w ynag ro d zen ie w sp ra w ie rozw odow ej, a d w o k a t w nosi

12 K a r o l P o t r z o b o w s k i N r 4(88)

pozew do sądu, je d n ak ż e w n a s tę p n y m m iesiącu, tj. jeszcze p rze d posiedzeniem p ojednaw czym , k lie n t zw ra c a się z żąd an iem cofnięcia ipozwu w obec pogodzenia się stro n . W ypłacony k lie n to w i częściow y zw ro t pob ran eg o w y n ag ro d ze n ia k się ­ g u je się w ów czas w cię ż a r k o n ta 61, co w k o n se k w e n cji zm n iejsza o b ró t zespołu (p ra k ty k a ta k a je st p raw id ło w a , gdyż p o d sta w ę o p o d atk o w a n ia sta n o w i za p ła ta rzeczyw iście o trzy m an a, a w ięc po u w zg lęd n ien iu e w e n tu a ln y c h zw rotów w p łat klientów ). W k o n se k w e n cji o b ciążenia k o n ta 61 n a s tę p u je ró w n ież zm niejszenie w p ły w u a d w o k a ta prow adzącego sp ra w ę w m iesiącu, w k tó ry m n a s tą p ił zw rot w p łaty . N ależy je d n a k m ieć n a w zględzie, że w m ie sią cu p o przednim ad w o k a t o trzy m ał udział w dochodzie zespołu obliczony od całości w p ła ty k lie n ta . W r e ­ zu ltac ie w ięc rozliczenie nie pociąga za sobą u je m n y ch sk u tk ó w dla a d w o k a ta w zak resie jego w ynagrodzenia.

6. Z a lic zk i

R egulam in zezw ala (pkt 53 lit. c) n a w y p ła c a n ie w u zasad n io n y ch w yp ad k ach praco w n ik o w i zespołu, ad w o k a to w i lu b ap lik a n to w i ad w o k a ck ie m u zaliczki n a po ­ czet w y n ag ro d zen ia w w ysokości n ie p rze k ra c z a ją c e j 50%. przew id y w an eg o w y n a ­ g rodzenia za d a n y m iesiąc. Pnzy ak c ep to w a n iu w y p ła ty zaliczki k ie ro w n ik zespołu pow in ien zlecić jednocześnie księgow ości p o trą c e n ie zaliczki z n ajb liższej w y p ła ty w ynagrodzenia.

R egulam in p rz e w id u je rów n ież dopuszczalność w y p ła ty zaliczki n a poczet k o ­ sztów p ro w ad zen ia sp raw y , p rz y czym za liczk a m u si być rozliczona n a jd a le j w ciągu 10 dni od d a ty je j p o b ra n ia . W m yśl p o sta n o w ień re g u la m in u w y p ła ta zaliczki może być d o k o n an a ty lk o w ów czas, gdy z n a jd u je ona odpow iednie p o ­ k ry cie w e w płacie k lie n ta n a k o szty p ro w a d ze n ia spraw y. Może się je d n a k z d a ­ rzyć, że zespół — celem u n ik n ię cia n ie k o rz y stn y c h sk u tk ó w procesow ych dla k lie n ta — d ecy d u je się n a p o k ry cie w y d a tk u pom im o b ra k u w p łaty . N a p rzy k ła d a d w o k a t o trzy m u je w ezw anie do u iszczenia o p ła t sądow ych od rew iz ji, a list do k lie n ta z zaw iad o m ien iem o konieczności w p ła ty n a k o szty w ra c a z ad n o ta c ją , iż a d r e s a t p rze b y w a n a u rlopie. W podob n y ch sy tu a c ja c h w y d a je się dopuszczalne tym czasow e p o k ry c ie w y d a tk u przez zespół z jednoczesnym obciążeniem k lie n ta , skoro roszczenie do k lie n ta o z w ro t w yłożonej sum y n ie m oże budzić w ątpliw ości (§ 9 ust. 1 ta k sy , a r t. 742 k.c.). O czyw iście decyzje w tym w zględzie p ow inny być podejm o w an e z n ależ y tą ostrożnością, w ra z ie bow iem nieściągalności w ie rz y ­ telności p okrycie w y d a tk u n a s tą p i w ciężar kosztów zespołu.

7. U bezp ieczenia rzeczow e

R eg u lam in zaleca zespołom ad w o k ack im (pkt 27) ubezpieczenie gotów ki w kasie i podczas tra n s p o rtu — od k rad zieży i r a b u n k u — w e w łaściw y m oddziale P a ń ­ stw ow ego Z a k ła d u U bezpieczeń. D la p raw id ło w eg o o k reśle n ia sta w k i ubezpieczenio­ wej n ależ ało b y ubezpieczyć codzienny sta n k a sy w w ysokości o d pow iadającej p rze cię tn y m w pływ om oraz d o d atk o w o w d n iu w y p ła ty w y n ag ro d zeń adw okatom n a k w o tę odpow iednio w yższą.

W ydaje się rów n ież celow e bezim ien n e ubezpieczenie od n a s tę p stw n ieszczęśli­ w ych w y p a d k a c h osób p rze n o szą cy ch gotów kę d o b a n k u oraz e w e n tu a ln e u b ez p ie­ czenie od k rad zieży ruchom ości m ając y ch w iększą w a rto ść (np. m aszyny do p i ­ sania).

N r 4 (88) Rada zakładow a c zy je j p re zy d iu m ₁₁

S k ład k i ubezpieczeniow e nie są w ysokie, a ubezpieczenie uniezależn ia zespół od w y p ad k ó w losow ych i konieczności p o k ry c ia s tr a t w ciężar kosztów zespołu. W ydatki zw iązane z ubezpieczeniem p o w in n y być p o k ry w a n e z § 20 poz. e) b u d ­ żetu.

8. U m arzan ie wierzytelności zespołów

W obec b ra k u odpow iednich p rzepisów zespoły adw o k ack ie n a p o ty k a ły duże tru d n o ści z pod ejm o w an iem decyzji w sp raw ie u m a rz a n ia należności od k lie n tó w lu b ro z k ła d a n ia ty c h n ależności n a ra ty . Is tn ie ją c ą lu k ę w y p ełn ił reg u la m in w s p r a ­ w ie o k re śle n ia za sa d u m a rz a n ia oraz u d ziela n ia u lg w sp ła ca n iu należności p rz y ­ sługujących zespołom adw okackim , u ch w a lo n y w d n iu 13 m a rc a 1965 r. n a p o ­ siedzeniu p le n a rn y m NRA. W obec ogłoszenia p ełnego te k s tu reg u la m in u w n in ie j­ szym n u m erze „ P a le s try ” (str. 60) zb ę d n e je s t p rzy ta c z a n ie jego p ostanow ień. N ależy n a to m ia st zw rócić u w a g ę n a to, że od u m o rze n ia w ierz y teln o ści zespołu trze b a odróżnić sp ro sto w an ie p ie rw o tn ie u sta lo n e j w ysokości w y n ag ro d ze n ia lu b zastosow anie ulgi p rze w id zia n ej w taksie. T ak n p . k lie n t p ow ierza sp raw ę, k tó re j p ro w ad zen ie w ed łu g w stę p n y ch u sta le ń w y m ag ać będzie znacznego n a k ła d u p rac y , i w zw iązku z ty m k ie ro w n ik zespołu o k reśla w ynag ro d zen ie w ed łu g górnej staw k i. Je śli w sp ra w ie te j p o zw an y u z n a ł pow ództw o alb o te ż stro n y z a w a rły ugodę na pierw szej ro zp raw ie , k ie ro w n ik zespołu d o k o n u je sp ro sto w an ia p ie rw o tn ie o k re­ ślonej w ysokości w y n ag ro d zen ia. Je że li p rz y p o w ierzeniu sp ra w y nie zostało u s ta ­ lone, że k lie n t m a p ra w o do ulgi podm iotow ej p rze w id zia n ej w § 4 p k t 1 ta k sy , okoliczność zaś ta u ja w n i się dopiero później, w y n ag ro d ze n ie pow in n o być odpo­ w iednio sp ro sto w an e przez k ie ro w n ik a zespołu. W tego ro d z a ju sy tu a c ja c h nie n a s tę p u je u m o rze n ie należności, lecz je d y n ie sk orygow anie w ysokości w y n ag ro d ze­ n ia n a za sa d a c h p rzew id zian y ch w p rze p isac h o tak sie, i try b p rze w id zia n y w r e ­ g u lam in ie z d n ia 13,111.1965 r. n ie m a zastosow ania.

*

A rty k u ł n in ie jsz y nie w yczerp u je, rzecz ja sn a , om ów ienia w szystkich kw estii, ja k ie n a s u w a ją się w to k u sto so w an ia re g u la m in u w sp ra w ie rach u n k o w o ści z e ­ społów. Z ty c h te ż w zględów a u to r zw ra c a się z apelem do osób za in tereso w an y ch te m a ty k ą a rty k u łu , aby e w e n tu a ln e z a p y ta n ia k ie ro w a ły d o R e d ak c ji „ P a le stry ”.

ZDZISŁAW GOŁĘBIOWSKI

Rada zakładowa czy jej prezydium?

W m yśl a r t. 7 ust. 1 d e k re tu z dn ia 18 stycznia 1956 r. o o g ran ic ze n iu dopuszczal­ ności rozw iązy w an ia um ów o p ra c ę bez w ypow iedzenia oraz o zabezpieczeniu ciągłości p ra c y (Dz. U. N r 2, poz. 11 z późn. z m .) 1 ro zw iązan ie um ow y o p ra c ę bez w ypow iedzenia n a sk u te k dopuszczenia się p rze z p ra c o w n ik a ciężkiego n a ­ ru sze n ia p o dstaw ow ych obow iązków pracow niczych m oże n a s tą p ić ty lk o po u p rz e d ­ nim u zy sk an iu z g o d y r a d y z a k ł a d o w e j (m iejscow ej, oddziałow ej) lu b d e ­ le g a ta zw iązkow ego.