Adam Berger
Garść wspomnień : (praca w resorcie
ustawodawczym PKWN)
Palestra 13/7(139), 61-62
N r 7 (139) G a rść w s p o m n ie ń 6-1
się w n ie j w y tw o rz y ła w la ta c h 1935—37, w reszcie w sp ó łu d ział w rea lizo w a n iu p rz e p isó w n ow ej u sta w y o a d w o k a tu rz e z dn. 4 m a ja 1938 r.
T ym tłu m ac zy isię opóźnienie w o p ra c o w a n iu sy stem aty czn eg o zb io ru te z-z a sa d p o stę p o w a n ia adw okackiego. P rz y szła w o jn a i ów ta k w arto ścio w y m a te r ia ł uległ zniszczeniu w ra z z naszy m dom em ad w o k a ck im p rz y al. Jerozolim skich.
N ie p rz e p a d ł on jednaik całkiem bez śladu. M ianow icie n a k ilk a la t p rz e d w o jn ą d o o bszernego dorocznego sp raw o z d a n ia R ady A dw okackiej w W arszaw ie w p ro w a dzono dział, w k tó ry m ogłaszano w y b ó r orzeczeń z danego ro k u w sy stem a ty cz n y m ujęcdu. W iele orzeczeń (m am n a m y śli zarów no p o sta n o w ien ia a d m in istra c y jn e , ja k i orzeczen ia d y sc y p lin a rn e ) ogłoszono w „ P a le strz e ”, ja k wiaidomo w ów czas o rg a n ie Izby w arsza w sk ie j. W ob u w y p a d k a c h ogłaszane za sa d y przechodziły przez k o m p e te n tn ą k ry ty c z n ą k o n tro lę . J e s t zatem do dyspozycji d u ży m a te ria ł, k tó ry c z ek a n a o dpow iednie z e sta w ien ie i o sta te czn e o p rac o w a n ie red a k cy jn e .
3
| ADAM BERGER j
G arść wspomnień
(Praca w resorcie ustawodawczym PKWN)
Je sie n ią 1944 r. p rac o w a łem ja k o ra d c a w R e fe racie U staw odaw czym R eso rtu S p ra w ied liw o śc i P o lskiego K o m ite tu W yzw olenia N arodow ego w L u b lin ie. S tąd w ła śn ie pochodzi g arść poniższych m oich w spom nień.
P K W N m ia ł sw ą siedzibę p rz y ul. S p o k o jn ej 4 w o k azały m gm achu, zbu d o w a n y m w 192® r. d la Izby S k a rb o w e j, k tó r a m ieściła się ta m do w y b u ch u w ojny. W czasie o k u p a c ji b y ł on z a ję ty przez n iem ieck i U rząd D y stry k tu , a obecnie z n a j d u je się ta m siedziba P re z y d iu m W ojew ódzkiej R ady N arodow ej. U lic a S po k o jn a, w b re w sw ej nazw ie, b y ła w te d y b ard z o h a ła śliw a i ru c h liw a , zatłoczona sam ocho d a m i w ojskow ym i i cyw ilnym i. T am w łaśn ie, prócz in n y c h re so rtó w PK W N , u rz ę d o w ała te ż K ra jo w a R a d a N arodow a. N a dachach g m achu P K W N i są sied n ich b u d y n k ó w u sta w io n e b y ły d ziała przeciw lo tn icze w obec n ę k a ją c y c h jeszcze ciągle s to lic ę tzw . P o lsk i L u b e lsk ie j n a lo tó w ze stro n y bom bow ców n iem ieckich. A tm o sfera tc h n ę ła w o jn ą: liniia f ro n tu b ie g ła w zdłuż W isły w odległości z a le d w ie 50 km od sie d zib y PK W N .
K iero w n ik ie m R e so rtu S p raw ied liw o ści był J a n C zechow ski, jego z a stę p cą — L eon C h a jn . W re fe ra c ie U staw odaw czym p rac o w a li m iędzy innym i: S te fa n B a n - cerz, późniejszy D y re k to r D e p a rta m e n tu U staw odaw czego M in isterstw a S p ra w ie d li- w ośei; J a n P oliczkiew icz, późniejszy W iceprezes S ąd u W ojew ódzkiego w L u b lin ie a obecni« sęd zia S ąd u N ajw yższego; M a ria n K alicki, późniejszy w ice d ziek a n R ady A d w o k ack iej w W arszaw ie; Iza ak Kla>jnerm«m, znaw ca p ra w a politycznego, a u to r ro z p ra w y o „N ow ym u s tr o ju p a ń stw o w y m R zeczypospolitej P o lsk ie j” (1947 r.); w re szc ie niaej podpisany, późniejszy p r o k u ra to r S ą d u N ajw yższego. K ustoszem b i b lio te k i R e fe ra tu b y ł żołn ierz W P, p lu to n o w y K an d el, k tó ry strz e g ł ja k o k a w
62 P y ta n ia i o d p o w ie d z i p r a w n e N r 7 (13fl>
głow ie jed y n eg o ch y b a w P K W N k o m p le tu D zien n ik a U sta w R zeczypospolitej P o l sk iej.
G łów ną działaln o ścią R e fe ra tu — poza w y d aw an iem zasięganych o pinii p r a w n y ch — b yło stylizow anie, u k ła d a n ie a rty k u ło w e i p rz y b ie ra n ie w gotow ą fo rm ę n ap ły w a ją c y c h m asow o a ró żn o ro d n y ch w sw ej tre śc i p ra p ro je k tó w u sta w , d e k re tó w i rozp o rząd zeń , k tó re n iek ied y tego sam ego d n ia m u siały być ro zp a trz o n e przez K om isję P ra w n ic z ą , z b ie ra ją c ą się o godz. 18. P ra c a w ięc b y ła gorączkow a i pełna p ośpiechu. Z r a n a poszczególne re s o rty p rz y sy ła ły n am w su row ym s ta n ie sw e czę sto n ie sk o o rd y n o w an e n o ta tk i, szkice i d e z y d e ra ty , k tó re m u sia ły p rz e jść przez ale m b ik R e fe ra tu , ab y n a s tę p n ie pod p o sta cią u p o rzą d k o w a n y ch p rzep isó w znaleźć się n a stole ciał p raw odaw czych, tj. K ra jo w e j R ad y N arodow ej, je j P re z y d iu m lub P K W N (d e k re ty i rozporządzenia),
A ty c h p ro je k tó w życie po d su w ało bez lik u , co je s t zrozum iałe, je śli się uw zg lęd n i ów czesny b u rz liw y p o to k re fo rm polity czn y ch , społecznych i gospodarczych (w y starczy tu p rzy k ład o w o w ym ienić uistawę o o rg an iz ac ji i za k re sie d ziała n ia ra d n aro d o w y ch z dn. 11 w rz e śn ia 1944 r., d e k re t o sam o rząd zie te ry to ria ln y m z dn. 23 listo p a d a 1944 x., d e k re t o o chronie P a ń s tw a z dn. 30 p a ź d z ie rn ik a 1944 r., d ek re t 0 p rze p ro w ad z en iu re fo rm y ro ln e j z dn. 6 w rz eśn ia 1944 r., d e k re t o p rz e jęc iu n ie k tó ry c h lasó w n a w łasn o ść S k a rb u P a ń stw a z dn. 12 g ru d n ia 1944 r., d e k re t o w y m ia rz e kairy d la fasz y sto w sk o -h itle ro w sk ich zb ro d n ia rz y z dn. 31 sie rp n ia 1944 r. itp., n ie m ów iąc ju ż o całej pow odzi ro zm a ity c h p rzep isó w z z a k re su d ziałan ia po szczególnych resortów ).
PK W N , zgodnie z u sta w ą o jego u tw o rz e n iu z dn. 21 lip c a 1944 r., sk ła d a ł się z dziiałaczy ru c h u podziem nego, k tó rz y p rz e d a rli się przez lin ię fro n tu , oraz z dzia łaczy P olo n ii ra d z ie c k ie j; p ięciu jego członków .przebyw ało pod o k u p a c ją n ie m ie c k ą , k ie ru ją c w a lk ą w yzw oleńczą w łączności z K ra jo w ą R ad ą N arodow ą.
P K W N fu n k c jo n o w a ł sto su n k o w o b ard z o k ró tk o , n ie ca łe pół ro k u (od dn. 21 lipoa 1944 r. do ko ń ca tegoż ro k u , a w ięc do czasu p o w sta n ia R ządu Tym czasow ego R zeczypospolitej P olskiej), a m im o to sp e łn ił on zaszczytnie sw e za d an ia, re a liz u ją c w y ty c z n e M a n ife stu L ipcow ego i tw o rzą c zrę b y p o lsk iej pań stw o w o ści ludow ej w ty m n ajg o rę tsz y m i n a jtru d n ie js z y m o k resie — obok toczącej się jeszcze w ted y 1 n ie u k ończonej w a lk i z najeźdźcą h itlero w sk im .
l»VTAI%liĄ I OOROWIEDZI PttAWWE
P Y T ANI E:
J a k i e p r z e p i s y r o z p o r z ą d z e n i a R a d y M i n i s t r ó w z d n i a 9 s t y c z n i a 1 9 6 9 r. w is p r a w i e n i e z a w i e s z a n i a p r a w a d o r e n t y l u b e m e r y t u r y p o w i n n y b y ć z a s t o s o w a n e d o r ó ż - n y c h g r u p t ł u m a c z y ?ODP OWI E DŹ :
Do tłu m ac zy re n c istó w (tj. u p ra w n io n y c h do św iadczeń pieniężnych z ty tu łu p rzy z n an ia e m e ry tu ry , r e n ty in w alid zk iej lu b re n ty rodzinnej) w k w estii
