Jacek Błaszczyk
Wilkowice, gm. Wartkowice, woj.
sieradzkie, st. 1
Informator Archeologiczny : badania 22, 57-58
Inform ator A rcheologiczny 1988
5 7
n y c h 1 c h ro p o w aco nyc h n a c z y ń ja jo w a ty c h , b eczółkow atych, w azow a ty c h 1 m is. Z aledw ie kilka fra g m e n tó w J e s t o rn a m e n to w a n y c h (o rn a m e n t paznokciow y). O prócz c e ra m ik i w ydobyto n ie z n a c z n ą Ilość m a te ria łu k rz e m ie n n e g o o te c h n ic e łuszcznlow ej, połów kę ok rąg łej, w p rz e k ro ju so czew k o w atej b u ła w y k a m ie n n e j, s z p u n t k a m ie n n y , o raz fra g m e n t p rz ę ś llk a g lin ian eg o . I n te re s u ją c o p rz e d s ta w ia się fa k t Inten sy w n eg o w y stęp o w an ia w w a rstw ie k u ltu ro w e j, o ra z w s t r o p a c h obiektów , liczn y ch k a m ie n i sta n o w ią c y c h m ie jsc a m i d o ść zw arty b ru k . Częśćk am ieni p o siad a w yraźne śla d y użytkow ania.
Z o sa d n ic tw e m p óźnego śred n io w iecza zw iązane J e s t o d k ry cie p ieca, o raz p ro s to k ą tn e g o b u d y n k u w p o s ta c i row kow atego z ag łę b ien ia podw aliny. O w aln y w p la n ie p ie c o w y m ia ra c h 100 X 9 0 c m s k o n s tru o w a n y zo stał z d u ż y c h k am ien i u szczeln io n y ch m niejszym i. S k le p ie n ie tw orzyły p ły ty w a p ie n n e . O tw ó r zn ajd o w ał się w p artii połu d n io w ej. W okolicy p lc c a k o n c e n t ro w ała się c e ra m ik a 1 k ości zw ierzęce, W s p ą g u w a rstw y k u ltu ro w e j u ch w y co n o śla d y ś r e d n io w iecznej orki.
M ateria ły 1 d o k u m e n ta c ja z n a jd u ją się w M uzeum O kręgow ym w B iały m sto k u .
Badan i к będ^ kontynuow ane.
T a r n o w ie c , w o j. ta r n o w s k ie , » t. 1_____________
B a d a n ia prow adził m gr A ndrzej S z p u n a r. F in a n s o w a ła D yrekcja O k rę gow a D róg P u b llczn y cn w T arnow ie. S ió d m y sezo n b a d a ń . O s a d a w ielo k u ltu ro w a .
P rz e b a d a n o o b s z a r 1 a r a , o d k ry to 3 oblekły, s ą to Ja m y z c e ra m ik ą k u ltu r y łużyckiej. M ateria ł z n a jd u je się w PAK-Tam ów.
B a d a n ia b ę d ą k o n ty n u o w a n e .
T o ru ń , sŁ 23 - p a trz o k re s w pływów rzym skich.
T u r D olny - В u s Inka, gm . M ichałów , woj. kieleckie, s t. 3 - p a trz e p o k a b rą z u . U h r u s k, gm . W ota U h ru s k a , woj. ch ełm sk ie, s t. 11 / 5 0 · p a trz późne średniow iecze.
I
W ilk o w ic e , g m . W a rtk o w ic e , w o j. s i e r a d z k i e ,» t· 1
B a d a n ia prow adził m gr J a c e k B laszczyk. F in a n s o w a ł WKZ w S ie ra d z u . Ó sm y sezo n b a d a ń . S ta n o w isk o w ielo k u ltu ro w e: c m e n ta rz y s k o k u ltu ry łużyckiej z o k re s u halsztack ieg o , o s a d a k u ltu r y p o m o rsk iej z o k re s u w czesno la te ń sk ie g o , o s a d a k u ltu ry przew orskiej z o k re s u późno la te ń s kiego I rzym skiego, o s a d a w czesn o śred n io w ieczn a.
B a d a n ia były k o n ty n u a c ją p ra c rozp o częty ch w 1979 r. P rz e b a d a n o o b s z a r 7 7 0 m 2 . O d k ry to 3Θ ob iek tó w re p re z e n tu ją c y c h k u ltu r ę łużycką, p o m o rsk ą , p rz e w o rsk ą 1 p ra p o lsk ą ,
Do k u ltu r y łużyckiej n ależ ał 1 g ró b c ia ło p a ln y (n r 14Θ). N iestety był o n całkow icie z n iszczo n y. Z ach o w ał się Jed y n ie fra g m e n t b r u k u n ak iy w ają ceg o g ró b o raz położony niżej w ieniec z b u d o w a n y z lu ź n o u ło żo n y ch k a m ie n i. Z naleziono w gro b le u ła m lk l c e ra m ik i po zw alają go d a to w a ć n a o k re s h a ls z ta c k i.
Do k u ltu r y p o m o rsk ie j zaliczono 6 Ja m o sad n iczy ch . W w ięk szo ści były to o b ie k ty o w aln e o ś re d n ic y od SO do 110 cm . W y p ełn lsk a Ich sta n o w iła b rązo w a ziem ia. W e w n ą trz Jam z n a jd o w a n o u ła m k i c e ra m ik i z c h a ra k te ry sty c z n y m i d la k u ltu r y p o m o rsk iej zd o b ie n ia m i p la sty czn y m i. W ystępow ały rów nież n ieliczn e k o ści zw ierzęce. O d k ry te z a b y tk i p o zw alają d ato w a ć w sz y stk ie Ja m y n a o k re s w czesno la te ń sk i,
Z o sa d n ic tw e m k u lt u iy p rzew o rsk iej zw iązan e były 2 c h a łu p y (n r 2 3 124). 4 Ja m y o sa d n ic z e o raz dw a p a le n isk a . W śród o b iek tó w n a leż ący ch d o tej k u ltu ry n a jc ie k a w sz ą o k a z a ła się c h a łu p a n r 24. Był to o b ie k t o k sz ta łc ie p ro s to k ą ta z zao k rąg lo n y m i n a ro ż n ik a m i, o w y m ia ra c h 4 ,8 m X 4 ,0 m . W ew n ątrz c h a łu p y (praw ie n a ś ro d k u ) znajdow ało się o k rąg łe p a le n isk o [o ś re d n ic y ok. 6 0 cm), z b u d o w a n e z k a m ie n i ułożo n y ch w d w óch w a rstw a c h . W w y p e łn lsk u o b ie k tu , k tó re s ta n o w iła b r u n a t n a ziem ia, zn ale zio n o d u ż ą Ilość u łam k ó w n aczy ń , kości zw ierzęce o raz d w a przęśllkl. In te re s u ją c e było rów nież p a le n isk o ozn, n r 16. Z b u d o w an e było z k a m ie n i u ło żo n y ch w d w óch w a rs tw a c h w ja m ie o ś re d n ic y ok. 8 0 cm . Pom iędzy k a m ie n ia m i z n ale zio n o Jed n o c a łe n a c z y n ie , d u ż ą Ilość u ła m k ó w c e ra m ik i o ra z k ości zw ierzęce.
Z In n y ch z n a le z isk z w iązan y ch z k u ltu r ą przew o rsk ą w arto w ym ienić d w a d e n a ry (A ntonl- n u s a P lu s a 1 C rysplny], k tó re zn ale zio n o w pobliżu Ja m o sa d n ic z y c h lej k u ltu ry .
Z o sa d n ic tw e m w czesn o śred n io w ieczn y m zw iązan y ch było 21 o b iek tó w (l c h a ta . 15 Jam U n iw e rsy te t Łódzki
K a te d ra A rcheologu
PP P raco w n ic K o n serw acji Z ab y tk ó w O d d ział w K rakow ie, P ra c o w n ia A r c h e o l o g i c z n o - K o n s e r w a t o r s k a w T arn o w ie
5 8
O K RES HALSZTACKI o sa d n ic z y c h . 1 p alen isk o ). C h a ta (n r 25) m ia ła k s z ta łt ow alny, w ym iary: d łu ż s z a o ś ok. 4,1 m, k ró ts z a o ś ok. 2 ,6 m . W ypełnisko o b ie k tu s ta n o w iła tł u s t a n ie m a l c z a rn a ziem ia. W ew n ątrz c h a ty z n a le z io n o liczne u ła m k i c e ra m ik i, k o śc i zw ierzęce.W śród J a m o sa d n ic z y c h n a uw ag ę z a słu g u je J a m a n r 3 0. M iała o n a k s z ta łt o w aln y (w ym ia ry: 1 70 x 85 cm l. W ypełńlsko Jam y s ta n o w iła tłu s ta praw ic c z a rn a ziem ia. W części śro d k o w ej o b ie k tu z n ajd o w ało się s k u p is k o c e ra m ik i o w y m ia ra c h 120 χ Θ0 cm . Pom iędzy u ła m k a m i c e ra m ik i (znaleziono ok. 8 5 0 fr,), w ystępow ały k ości zw ierzęce, o ra z fra g m e n ty polepy.
C iek aw y m o b ie k te m było ró w n ież p a le n isk o n r 21. Z naleziono w n im o p ró c z b a rd z o dużej Ilości k o śc i zw ierzęcych nó ż żela z n y 1 o se łk ę k a m ie n n ą .
B a d a n ia b ę d ą k o n ty n u o w a n e .
1
W ilkow a, gm . Ł u b n ice, woj. tarn o b rz e sk ie , s t. 5 - p a trz o k re s la te ń sk i. W ładysław ow o, woj. g d a ń sk ie , s t. 4 - p a trz w czesne średniow iecze. W y s z e m b o rk , g m . M rąg o w o ,w o j. o la a t y ń a k ie ,
a t . 4 « _____________
U n iw e rsy te t W a rs z a w sk i I n s ty tu t A rcheologii_____
B a d a n ia prow adził d r W ojciech N owakow ski. F in a n so w a ł BBIDZ w O lszty nie. S zósty sezon b a d a ń . C m en tarzy sk o ciałopalne, w ielokulturow e.
B a d a n ia s ta n o w iły k o n ty n u a c ję p ra c p ro w ad zo n y ch w 19 8 7 r. Ich cele m było objęcie w y k o p a lisk a m i re jo n u n ie d o s tę p n e g o w p o p rz e d n im sezo n ie, zajm o w an eg o przez drogę p o ln ą. P rz e b a d a n o 136 m 2. o d s ła n ia ją c co n a jm n ie j 6 0 grobów .
S ezo n był n a jb o g a tsz y m z d o ty ch cz aso w y ch , z aró w n o Jeżeli ch o d zi o liczbę p rz e b a d a n y c h o b iek tó w , J a k 1 ob fito ść w y p o sażen ia. Liczba z n ale zio n y ch w ty m ro k u fibul d o ró w n u je z n a le z i s k o m z p o p rz e d n ic h p ięciu sezonów .
P o tw ierd zo n e zo stały w cześn iejsze o b serw acje d o ty czą ce g e n e ra ln e j trójfazow oścl c m e n t a rz y sk a :
- faza I - c m e n ta rz y s k o k u ltu r y łużyckiej - faza II c m e n ta rz y s k o k u ltu r y bogaczcw sklcj - faza III - c m e n ta rz y s k o g ru p y o lszty ń sk iej.
Nie uległa też zm ianie o ccn a rozplanow ania cm entarzyska. B ad an ia potw ierdziły przypuszczenia z poprzedniego sezonu o zlokalizow aniu n a zachodnim sk ra ju e rre n ta rz y s k a wielkiego s k u p isk a grobów z młodszej fazy o kresu pożnorzym sklego. S k u p isk o to uległo zniszczeniu w przeważającej części n a s k u te k eksploatacji żwiru.
B a d a n ia b ę d ą k o n ty n u o w a n e w p r s y a z ły c h « t o n a c h .
I Ż alęclno, gm . D olice, woj. szczeciń sk ie, s t. 4 · p a trz neolit.
Z ç d o w o , gm . S z u b in , I P o ls k a A k ad em ia N a u k I n s ty tu t Hl-r o j. bydgoakie, I s to r ll K u ltu ry M a te ria ln e j Z a k ła d Ar-> t. Э I cheologll W thp, w P o z n a n iu , U n iw er s y te t w D u rh a m D e p a rta m e n t A r cheologii (W ielka B ry ta n ia )_________ B a d a n ia prow adzili doc. d r h a b . J a n u s z O stoj a -Z a g ó rsk i I d r A n th o n y H a rd in g (W ielka B ry tan ia) przy w sp ó łu d ziale m gr J o a n n y S aw ickiej, J a m e s a R a c k h a m a , C aro l P alm er. F in a n s o w a ł W ojew ódzki Z arząd In w estycji R olniczych w Bydgoszczy. Trzeci sezo n b a d a ń (pierw szy w 1950 r.J. O s a d a z o k re s u h a lsztack ieg o .
W r a m a c h In te rd y sc y p lin a rn y c h b a d a ń w m ik ro reg io n ie S o b le ju c h y realizo w an y ch od s z e re g u la t I w zw iązku z b u d o w ą ta m y n a Jeziorze Ź ędow skim o raz p rzep o m p o w n i n a s ta n o w is k u arch e o lo g ic z n y m n r 3 z o sta n ie o no całkow icie zniszczone.
P ierw sze b a d a n ia w y kopaliskow e n a s t. 3 w Ż ędow le p ro w ad ziła w 1 9 5 0 r. e k ip a M u zeu m A rcheologicznego w P o z n a n iu . Z naleziono w ów czas w iele p rzed m io tó w w y k o n a n y c h z żelaza (w ędzidło, p ie rśc ie ń , siek ierk ę ), k o śc ia n y c h , k ilk a n a śc ie u łam k ó w n a c z y ń o ra z re s z tk i łodzi d re w n ia n e j. S ta n o w isk o o k re ślo n e Jak o o s a d a ry b a c k a d a to w a n e zo stało n a H aD /L aA .
B a d a n ia rato w n icze (zabezpieczające) p o d jęto w e w rz e śn iu 1937 r. Z ab ezp ieczo n o o d k ry te w tr a k c ie p ra c ziem n y ch b u d o w la n y c h fra g m e n ty k o n s tru k c ji d re w n ia n y c h 1 u zg o d n io n o z w y k o n aw cą h a rm o n o g ra m p ra c rato w n iczy ch n a ro k 1988. W tra k c ie b a d a ń o d k ry to s t o s u n kow o d o b rz e z a c h o w a n e e le m e n ty k o n s tru k c y jn e p o m o s tu d re w n ia n e g o b ieg n ąc eg o z d o ln y c h rejonów te r a s y zalewow ej (okresow o p o d ta p ia n e j) do S tru g i C h o m ęn to w sk lej łączącej Jeziora: S o b le ju s k le I Z ędow skle. Na e le m e n ty k o n s tru k c y jn e m o s tu sk ła d a ły się: trz y rzęd y dęb o w y ch p all w b ija n y c h n iek ied y u k o śn ie w podłoże. D w a rzędy s k r a jn e to p a le o ś re d n ic y od 17 do 2 5
