O niektórych zadaniach geologii radzieckiej

g.

I?

o·

·

L

o~

_{1 c}

·

rz

N

v.

.·ZESZYT 3

CZ·ERWlE·c

1953

;,Umiejętności dopotąd są jeszcze próżnym wynalazkiem, może czczym tylko _rozumu W'Uwodem albo próżniactwa zabawą, dopokąd nie są zastosowane do ~ytkU. .

narodów'. I ucłzeni potąd nie. odp(Jwiadają swemu powołaniu, swemu w towa- .

. .r:zYstwach ludzkiCh przeinaczeniu... dopokąd iclo umiejętnotć nie nadaje fabrykOm ··.i rękodziełom oświecenia, ułatwienia kierunku postępu."

. ST ANtSŁAW STASZIC

O·.

NIEKTÓRYCH

ZADANIACH GEOLOGII .

.

·

RADZIECKIEJ*

..

D

'ZIEN' poprzedzający ·.trzydziestą· piątą .· rocznicę Wielkiej So(:jalistyczne{Rewolu-cji Październikowej upamiętnil się. wydarze~

niaini o zna<!zeniu historycznym- ukazaniem·

się nowego dzięła naszego wodza· i nauczyciela J. W. Stalina pt. "Ekonomiczne problemy so-cjalizmu w. ZSRR" ora~ 'zwołaniem XIX Zjaz-du :komunistycznej Partii Związku Radziec-. kiegoRadziec-.

Genialna· analiza praw rządzących· ogólnym wytwarzaniem i podziałem dóbr materialnych w społeczeństwie socjaliStycznym, przęprowa­ dzona przez towarzysza Stalina w jego nowym klasycznym dziele "Ekonomicżne problemy so-cjalizmu w ZSRR",. wskazuje. nam drogi do· stolpniowego przejśCia od socjalizmu do koniu-niZ;rnu.

Podstaw~we ekonomiczne prawo socjalizmu, ·

jak uc~y· towarżysz Stalin, polega na żapewriie-. niu maksymalnego zaspokojenia \ stale rosną­ :<!ych materialnych i kulturalnych potrzeb

ea-~ego społeczeństwa przez nieprzerwany wzrost i dosRanalenie produkcji .socjalistycznej na· ba·. zje najwyższej techniki. .

Z tego· właśnie sformułowanego przez towa-rzysza Stalina podstawowego ekonomicznego prawa socjaązmu wynika dla społeczeństwa socjaliStycznego wielkie znaczenie bazy mine-ralno-surowcowej' a . więc i doniosłość geol~ . gicznego zbadania bogactw. naturalnych ZSRR. _

· *·O niekotorych zadaczach sowietskoj gieołogji. Izw .

. Akad. Nauk SSSR, ser. gieoł., nr 6, 1952, · s. 3-10. (Thnn• Cz; B.).

W referacie sprawozdawczyril KC WKP(b)

· na XIX. Zjeździe ·Partii towarzysz G. M.

:M:a-lenkow wskazał na ogromną pracę, którą od 1939 do i951 roku wykonał' narod radziecki i jego przodujący oddział ~ komunistyczna partia z 'towa~yszem Stalinem na czele. W re-feracie. tym dużo uwagi poświęcono

przodują-·- . .··:

cej nauce ntdzieckiej. ..: .

.. ..

W ~rótki<!h, lecz. jakże głębokich słowach, dotyczących ro;z;woju przemysłu, kultury i pod-. niesienia poziom1,1 pracy_ ideologicznej, zostały

dokładnie okre'ślone odpowiedzialne zadania

stojące przed .nauką i pracownikami nauki w epoce stopniowego przejścia od socjalizmu do komunizmu; · , ~

~~- ·. .

.

w

hiśtoryc.znych słowach towarzysza Stalina, wypowiedzianych na końcowym . posiedzeniu XIX Zjazdu Komunistycznej Partii Zwi~ku Radzieckiego o roli naszej. partii,. znajduje się

także i dla na,s, radżieckich uczonych, wska· . zówlcil. ·co do koniecznoś~i podjęcia ogromnej

ft

i nieuStannej pracy, w której w,yniku 'nasza nauka ma stać się.przodującą i ma kroczyć na

czele światowej myśli n8.ukowej, ·

Bynajmniej nie usiłując już teraz przedsta-.. wić stanu nauki geologii w pełnym ·~wietledy­

rektyw XIX Zjazdu, poruszam,y tylko. ni~które,

najważniejsze .jej problemy. Później.

nato-miast

czeka nas obowiązek ·powaźnego. i· wtiik~ liwego · !poznę.nia . zaleceń XIX Zjazdu }'artJi i znaleZienia konkretnych środków,. które za~

pewnią wCiefenię . iGh. w życie~ "· ... > .• :~:.

.j

•"j

Str . .2 '(lli'ii) ': . P R Z E G L Ą D G E O t. b G'! C Z N Y N'r 3

, ; · - - ' - - . - - - - ' - - - ' - - - ' - - - ---,-~---:--'----:---·~---~"'--...:._--___.;..:.:....,.

____

---'----'-~

.,Koncentrawać wy~iłfki uczoriych w kierun-ku szybszego rozwiązy\N'ania naukowych

·pro-blemów wykorzystani~·· olbrz~mf~b' zasobó"v .·,.

naturalnych n:aszego kraju"*. :'T~~ dyrektywa

G.

:M. Malenkowa podana z . trybuny XIX ZjaZd.u .Partii .stawia przed radzieckimi , uczo-nyin'i ... geologami szereg poważnych zadań.

Służba geologiczna naszego kraju ~ Min> sterstwo Geologii ZSRR"**, geologiczne ur.zę-. dy ·główne i tru.sty -szeregu innych ministerstw

i'

resortów

_:_·w

latach stalinowskich pięc_ola~ tek wzrosła ilościowo i jakościowo do ogrom-nych rozmiarów. Dzięki wysiłkom armf1 ra-.

dzieckich geologów,·· którą P:arlia i Rząd w pełni zaopatruje w znakomity sprzęt technicz-ny;. _odkryto i z;badano wiele.,.nowych. bogatych żłóż kopalin użytecznych. Dalszy jednak roz~

wój · naszej gospodarki narodowej wymaga .. od geologów jeszcze intensywniejszej pracy w ce-lu ustalenia, gdz~e i jak szukać tak bard~o po- .

trzebnych kopalin i jak odkrywać je ha

b2z-granicznych obszarach nasz·ego kraju ..

W w~elu dziedzinach swej pracy radziecka

geológia osiągnęła powazne sukcesy. Mimo to,

aby na nowym etapie podołać .wymaganiom

staw~anym przez praktykę robót

poszukiwaw-czo-badawczych, .. · pow .rina ona bezwzględnie .

przodować również i w rozwiązywaniu

podsta-wowych .problemów teorii. geologicznej ·oraz w opracowywanil.l. · metod · badań geologicŻnych,

a także, co jest bodaj najważniejsze, w rozwią­

zywaniu ogólnych problemów geologicznych w

oparciu o przeogrdmne materiały rzeczowe, których

w

stale wzrastających rozmiarach do-'

· starcza nam. nasza praktyka

poszukiwawczo-badawcza.

Do. ·realizacji .. postanowień Zjazdu ·niezbędne

jest odpowiednie zorganizowanie pr~c

Akade--mii

Nauk ZSRR oraz akademii nauk republik

. .zw~ązkowych.

Ich

wspólna praca powinna dać

obraz stanu poznania najlepiej zbadanych okrę­ gów, jak np. Ural, Kazachstan, Kaukaz i

wy-.tyczyć drogi oraz perspektywy dalszego opa~

riOwania mineralnych zasobów. tych ·regionów. Taki obraz pozwoli .szybciej stworzyć nowe perspektywy ·w dziedzinie. mineralno-surowca..: wych zas.obów różnych ' regionów i--stanie si,ę

potężnym bodźcem do prac w dziedzinie te()·re..

tycz.nych. podstaw geologii. • ,-; ·' ·

'. :'::~li

· * G. M. M a l e n k o w.:.· . Referat sprowozdaw~ Komitetu Ćfmtralnego WKP.(b) na XIX .Zjeździe Pcir#i.

,,Nowe drogi"', nwner spećfal.ny; ·PiłŹ<lZiernik 195.2', ·s; '59.

·

-,

**

Decyzją Rady Najwyższej .ZSRR z dnia lq mar -ca .. Z.ostało zniesi9ne, a jego fu.nkcje ,przęjęły

minister-artwa zajmujące się lkopałmami. Red. ' ' ,, ·

·w· ..

ED.ŁUG dyrektyw· XIX Zjazdu Pa~tii,

· . ·dotyczących opracowania narodowego

. planu g'O.SJl<)darczego, ·.· WŚr(}d 'SZCzególnie . waż­

nych w chwili obecnej :'roqlzajów surowców,

których poszuk~wanie· ·i wydobycie. powinno

być zwiększone ·

w

piątym pięCioleciu, na

pierwszym miejscu stoją: rudy metali koloro-:. wych i rzadkich (ołowiu, cynku, miedzi, niklu,

cyny i in.), surowce aluminiowe, bogate rudy

żelaza, węgle kOksujące oraz ropa naftowa. Dy

-rektywy Zjazdu przewidrują ·trzykrotnie więk­ sze wydobycie rudy .żelaza, prawie dwukrot-nie większe.- cyny, ropy naftowej i miedzi,

· 2,7 raza większe wydobycie ołowiu, 2,6 raza -aluminiurn oraz 2,5 raza ~ cynku. Jednocześ­ nie· szczególną ~wagę zwrócono na

koniecz-. nośc leps~ego~ .pod· . ..v:zględe~ geogtaficz!lym

rozmieszczenia w riowej ·pięciolatce zakładóW'

·.przemysłowych w celu jeszcze więkSt,Zego h;h . ·

przybliżenia do baz surowcowych. Przew idzia-ny rozwój metalurgii wymaga oczywiście z~ię­ kszeriia wydobyc~a manganu, którego zasoby

. odkryte we wschodnich okręgach nie są wy.,-starczające w stosunku do potrzeb rozwijającej się metalurgii Uralu, Kazachstanu, Syberii i Dalekiego Wschodu, co zmus~ do przewoże-. nia manganu z Ukra:ny i Kaukazu.

Te dyrektjrwy XIX Zjazdu stawiają przed geologami bardzo konkretne zadailia związane z dalszym rozwojem przęmysłu

metalurgicz-nego· w okręgach Zakaukazia. Zapewnienie więc ·zakaukaskim. prźedsięb:orstwom

w

jak

najkrótszym czasie bazy

mineralno-:-surowco-wej•.- to zaszczytny obowiązek geologów. Jednocześnie należy stwierdŻić, że okręg da-• .. jący się stosunkowo łatw~ zagospodarować, jak

np. północny ~ukaz, niesłusznie pozostaję

w cieniu, gdyż mimo -poprzednich

pesymistycz-nych wniosków, o rudach . i inn:Ych kopalinach

użytecznych Kaukaz obecnie zarysowuje się

ja-~o okr~g przyszłości pod względem· kopalin

użytecznych.

Dyrektywy Zjazdu stawiają również

ogrom-ne zadania

w

dziedzinie produkcji podstawo-wych .i specjalnych. matemłów budowlanych.

Z tym . zagadnieniem wiąże się konieczność p~­ lepszenia .. , jakości oraz roższerzenia ·· asortymen~

·tu wsiystldch tych materiałów, tym bardziej

.że ich brak najsilniej odczuwają liczne okręgi Azji środkowej, Syberii i Dalekiego Wschodu, które na razie niedo.statecznie poznaliśmy pod względem. geologicznym~

Nr a· .PRZEGLĄD· GE,OLOGICZNY -Str. U {107}

..

w

·

·

.

CIĄGU ubiegłych 35 lat, szczególnie• zaś

.

w

ciągu ostatnich. 15 ~ 17 lat, radzieccy '

.· · geo1ogow1e odkryli wiele praw powstawania

i . rozmieszczenia w litosferze kopalin u~ytecz-. nych . pochodzenia osadowego i uzasadnili teo-retycznie metody pOS:Z*-Wati i. przewidywań, .. w jakich miejscach kopaliny. te mogą wystę~

wać. W rezultacie .. przyczyniło się to do

po-myślnego rozwiązywania praktycznych zadań

poszukiwawczych.

N

h

!

wszystko jednak, co jest

niezbędne i możliwe przy obecnym stanie

.wie-dzy, zostało wykąnane.

Na rozwiązan:e czekają dwa· wielkie

zagad-nienia t~oretyczne. Pie~sze .z nich :pOlega

mi

.

. krytycznym ujęciu świato~ego .i radzieckiego

· c;loświadczenia w dziedz~nie :zbadania

paszcze-... gólnych postaci kopalin pochodzenia

osadowe-go, by rr>;óc na tej podstawie wszec~tronnie

udoskonalfc mętódykę i jakość. prac.

blldaw-. czydi. · Drugim teoretycznie. i· praktycznie

waż-. nym zagadnieniem jest' opracowanie ·przegią­

dowych map rud pochodzenia osadowego oraz

pozostałych surowców mineralnych, z uwzględ­

nieniem stratygrafil i. tektoniki; a także

klima-tycznych i paleogeograficznych warunków

po-wstawania· skał . osadowych . oraz charakteru

transportu osadów dci starych, obecnie

osuszo-.. nych basenów .. ··

: Obok wyżej podanych ogólnoteo.retycznych ·

. z.agadnień dotycŻących rud pochodzenia

osado-wego i . surowców mineralnych przed radżieć­

kłmi geologami

i.

.

petrografami · ·stoi również

wiele ezysto regionalnych zadań w dżiedzinie

przewidywania i poszukiwań . p~zczególnych

rodzajów kopalin użytecznych na, :pos.zczegól:..

nych terenach. Spośród tych zadań najważniej­

sze są poszukiwania boksytów,. rud żelaza

i . manganu, fosforytów i różnych soli we

wschodnich okręgach ZSRR. Po;:l względem

z-a-sobów. boksytów i różnych soli ·okręgi t~.-s.ą

praktycznie ·biorąc jeszcze obszarem nie zbada-_

. nym; na ·.~;rtórym geologowie mają ogromne.

mo-żliwości 'prowadzenia racjonalnych poszuld~ań

.potrzebnych. kopalin

w

opardu o zasady

usta-lone przez. współczesną naulkę:

Procesy oS.adowe w mniej lub bardziej

typo-wej postaci są głównym źródłem rud żelaza,

l'lłanganu i aluminium. Jednak. część tych rud;

jak i, ogromna większość ·pozostałych kopalin

zawierających metale,' wi~e się do pewnego

stopnia z procesami magmatycznymi.

Po-. wszechnie wiadomo, że procesowi two~eJ).ia Si~

zasadowych i · .ultr.azasadow'Ych ;skał

głęl;>ino-. głęl;>ino-.wych towarzyszy powstawanie_ magmatydhy.ch

złóż tytanu, żelaza, chromu, metali grupy

pla-tyny, niklu,, miedzi itd. Wszystko to jest~ nad..,. zwyczaj .. ważne dla gospodarki. narodowej,

a 'także dla rozwoju metalu~g!i i;vysok:ej jafm

-ści. . Szczególnie :.charakterystyczny gla . tych. .

złóż jes.t równ~eż ich <.z~iązek z niektóryml · złożami osadowymi, powstałymi. w wyniku

da-w.p.ego wietrzenia utworó-w lądowych w ~iriiO:­ nyeh epokach geologicznych. D9tyczy to mi~

dzy inny'mi wielu. ·złóż b.oksytów, . rud niklil

i kobaltu, rud żelaza z domie.Szką chromu L ńl.·

klu, inętali szlachetnyc:ą. iwh.szcza bez. doni,ie-,

szek rud żelaza itd: ·Uczenj r.ad;deccy osiągnęli już wielkie wyniki z·arówno

w

teo:pi, jak . i w praktyce wykorzystywania tych wszystkich .·

ze-społó~ rud szczególnego. typu. . . . . .

~n8:czne s.ą również O.S~ągnięcia w dziedzinie ·

teorii .powstawanJa ·i praw rQzmieszczenia .złóż

miedzi, ołow~u i cynk\l, cyny, .. molibdenu,·

wo-l

-framu i innych metali powstałych w związku

z późniejszymi etapami , qziałalności

niagffia-tyczn~j i· stanow~ących . bogactwa kopalne· róż­

p.ych geologicz.nych okręgów naszego .kraju;

Nasi geologowie gruntownie. . badali i. badają

w· dalązym · ciągu zarów~o fizyczno-Chemiczne, ·

jak i. strukturalno-tektoniczne. cechy ·tych złÓż .

; Jednak i .

w

tym.

zakre~ie;

.

po~imo

.

wszystkie~

·niszych osiągnięć, dbtychcza3 zrobfono niew~e­

.le. Np, w teorii głębinowego pow.stawanfa rud

. dalszego wyjaśnienia wymagają takie ·podsta~ . .yowe zagadnienia, jak problem źródła metali,·.

' · · wgłębnego rozni!eszczenia okruszcowanla,

for-my ·związku okruszcowań z działalnością _mag·

matyczną, indywid~~lne ,.ceehy charakterystycz ..

ne niektórych złóż, a także· kompleksowe ~ję-.

cie ·zagadnień' dotyczących metali, których część nie zawsze jest uwzględniana .w. zło.~ach

ju,ż znanych, bądź odkrywanych. Radykalnego ulepszenia wymagają również. isiniejące

k).ilsy-fikacje genetycżnych .typów złóż. · · ·

. Zarówno przy opracowywaniu zagadnień· te-orii pow.stawania rud, .jak i w prp.ktyce pos:w-·

kiwań i badań, przy analizie lszacowaniu rud

coraz częściej nasi' geologowie korzystają

z

po-·~ocy nauk pokrewnych - fizyki i chemii,

. w rezulta'cie czego w ZSR~ pow~j;ały ich od-: -rębne formy..,.-- geofiŻyka i ·geochemia. Byroby ·

wskazane, -by . w przyszłości odbYwała się nie

tylko wzajemna wymiana ·usług, lecz by

po-wstała również organiczna więź· interesów i

me·

tod b{l®ń wso/stkich tych nauk. .. .. . .

··l

• · Str. 4

(108)"-G

EOLOGIA WĘGLA ~ stosunkowo· młoda

gałąź nauk geologicznych -·rozwinęła się

· · właściwie w latac:p. pięciolatek stalino-..yskich.

W _.swoim czasie jednym z ważniejszych zadań,

które . pięciolatki' postawiły przed geologami węglowymi, było odkrycie nowych złóż węgla w róż.riych okręgach Związku. W celu roiwią­ zania ·· tego zadania zostały przeprowadzone· ·

l'iczne prace geologiczno-poszukiwawcz-e;

któ-re dały ogromny material rzeczowy.

Mate-riał . ten stał się podstawą dQ stworzenie takich

.. ·l5amodzi~lnych działów geologii węgla, jak pe-trograf~ węgla (mikroskopill węgla), węglqche­

tnia, ·poznanie warunków· powstawania węgli

, ·i złóż węglowych itd~ ·

.

.

w

okresie. przedwojennym i w czasie wojny

na potrzeby budownictwa kopalnianego

zbada-no wiele n·owych miejsc, co poz.waliło w czasie .·

· . Wojny Narodowej. zaopatrywać w· węgiel ~sz prżemysł. i transport, pomimo. czasowej okupa-cji i. Żniszćzenia przez niem:eckiCh faszystów

Żagłębia Donieckiego i Podmoskiewskiego. ·

W czasach powojennych odkryt"o nowe .złoża węgla o. znaczeniu przemysło~ym .i

w

iwią~ku

z

tym prowadzi· się prace gealogiczno-poszuki-· wawcze naJerenie Ztłchodniej Ukrainy, :w okrę·

_gu WielkiegO: Donbasu

·

r

na Zauralu: Na~ier­

. cone otwory dostarczają każdego d":ia: kilka

ty-sięcy metrów rdż_eni. Qeologowie węglowi

ma-.

ją Qi,ebywałe Y' swy-ch r!Jzmia~ach zadanie:·

we właściwym ·czasie·. zorganizować, należycie

opracować cały,ten ogromny materiał rzeczowy.

. Jest zupełnie zrozumiałe, że przy tak

olbrzy-mimi rozmachu pra~ w żadnym przypadku nie wolno pOZOStawać na. starycp pozycjach nauko~

\vych, trzeba. się stara~ (} Wpi-owadozenie

· .. WSzystkich .osiągnięć 'współczesnej :pracy. nau- .

~owo-badawczej· do praktyki robót geołogicz~

no:-po.~zuk:w.awczych. · ·

W

.

C~ĄGU. po~r.z~nfej J?ięciola~ki w

dziedzi-. . me, ppszukiwa;n nowych złóz ropy nafto-_.

· wej, w wynil;tu realiza~ji wielkiego programu.

·wierceń pos-zukiwawcżych odkryto bogate .

zło-Za.

·

Zasoby ropy' miftowej . znacznie wzrosły ..

· Szcze_gó1J1ie duże znacz~nie maj.ą, nasze osiąg- ·

. nięcia we wschodnich okręgach kraj1,1 _:_na

ob-szarze Powołża f PrzYtlralu. Dyrektywy XIX

Zjazdu . pr~ewidują rozwój eksploatacji

mor-. skich obsza~ów roponośnych~ W całym tym za-.

gadnieniU:

r:ola

geologii złóż naftowych jest wy-·

jątkowo wielka.

· Właśnie .dzięĘi ~Szeroko rozwiniętemu ·

bada-niu materiałów wiercenia strukturalnego ·oraz

Nr a

. .l

wyńików badań geomycznych, radzieccy geo-· · logowie poszli daleko naprzód w dzie<binie ·

po-znania. głęboko położonych bogactw··_naszego

.·. kraju,· zarówno na o~żarach, gdzie obe~nie prowadzi się· eksploatację ropy, jak i na: ob-szarach nowych; przypuszczalnych· prowincji

l,'oponośnych. Nasi geologowie zebr~li wyjątko-·

wo ważne dane. o cechach ska,ł, · kolejności

uwarstwień i waTunk<i:ch·

fizyczno-g-eograftcz-. nych panującyćh· na obszarze nasz~o kraju w poszczególnych okresach· ·geologicznych. .D{lne

te wyznaczają dalsz-y kierunek ·prac poszułd-·

wawczych ·~afty i gazu. UsWone ~res~cie prawa tektoni-cŻnego rozwoju strUktur·

ropo-nośnych . ułatWiają .. zad~mie . właściw-ej. oceny

. perspektyw roponośności poszczególnych

o

'krę-; ..

gów. . .. . .

Mtisim.y

jednak przyznać, .że pomimo bez~·

· sprzecznie wielkich osiągnięć rad~ieckiej

geo-. logii naftowej obecny' jej Start w :Żadnym wy-padku nie może' nas zadowolić. Wciąż jeszcze geologiczna wiedza

o

nafcie pozostaj-e· w tYle

w stosunku do potrzeb praktykL Dotyczy to

głównie taki-ch zagadnień, . jak pochodzenie

i powstawanie złóż roponośnych, a także opra-cowanie metod poszukiwawczo-badawczych; szczególnie. dla złóż morskich i dla · niezmierzo-nych obSzarów Syberii.' .

Pomimo . maksymalnego \v-zmożenia badań

. ści'śle . geologi-cznych w dziedzinie geologii

naf-ty, należy jeszcze bard#ej wzmóc badania

nie-tedyczne dotyczące . opracowania i . zastosowa-nia metody zdjęć lotniczych do celÓw.· geolo- . gicznych.. Metoda ta powinna być. wielką po-·

. mocą przy tak bard~o różnO:rodnych, a tak· waż­ nych zadaniach, jak' · pożnąnie .podwodnych

struktur. roponośnych, i z drugiej strony -:-najnow:szych -rućhów · tektoni'cznych w okrę­ gach, gdzie się wznosi wielkie budowle komu-nizmu. · ..

. '

p

RZED geologami różnY'ch specjalno~ci,

sto-·sownie do postanowień. XIX Zjazdu

Par.-tU,

wyrastają odpowiedzialne zadania w związ­

ku

z realizacją_ ogromnego .stalinowskiego.

pia-nu .przeobrażenia· przyrody i' budoWy

elektraw-ni wodnych oraz systemów nawadniania w

wie-., Ju. Q-kręgach ·ZSRR. .

Szczególnie ważny jest . udział geologów w budowach nad Angarą, gdzie wyzyskanie zaso-bów energetycznych dla przemysł1.1 '

aluminio-w;ei:w. górnictwa rudnego· ora·z pokl"ewn.vch g

a-. łęzi przemysłu powinno znaleźć pokrycie w 1~

Nr3 PRZEGLĄD GEOLOGICZNY. · Str. 5 (109)

. Problem materiałów budowlanycQ.. d1a .wie~­

kich budowli 'oraz właściwości gruntów pod bu-dowę urządzeń hydrotechnicz~ych - to

P:ro'"

blemy, które geologowie· powinni pracownikom zatrudnionym przy tych budowlach odważnie . wyjaśniać i wskazywać nowe drogi do rozwią-' zywania . licznych zadań technicznych. · Wielki.

krąg· s}lecjalnych' zad~ń · w. dzi~dziriie ·hydrogeo-logii i 'geologii inżynierskiej w okręgach· wiel-. kich budowli· komunizmu zasługuje na

od-dzielne _rozp.atrzęnie. ·

Nie mniej ważne są również ·zadania w po-znawanhi surowców .nierudnych, potrzebnych

zarów~o. dla zakładów metalurgicznych i in-nY'ch, jak też dla celów budowlanych. .

Zgodnie z dyrektywami Zjazdu zwiększenie do ogromnych · · rozmiarów produkcji metali czarnych wymaga ·.proporcjonalnego zwiększe­ nia wydobycia.· takich materiałów pomocni-czych, jak wapienie ' topnilrowe, ogniotrwałe gliny 8zamot.owe, kwarcyty do materiaiów og-niotrwały:c!l, · pi:a.skl . formierskie itd~ Główną trudność stanowi. tu zwykle nie zwiększenie za-.·sobów. złóż obec:p.ie · żnańych, l~cz organizacja · wydobycia. w okręgach budowy wielkich

elek-trowni wodnYc:h dla. zakładów przemysłowych i .miast, sz(!?:ególnie zaś we· wschodnich· okrę-, g.ilch Syberii, na Dalekim ·Wschodzie, na Za-kaukaziu 01~az w Azji Srod:kowej. W ka:żdym

z tycłl, . okręgów brak niektórych rodza:jów po-trzeb:rij'6h. nain suxowców, inne zaś .nie mają oJ;>ecnie praktycznego znaczenia, jak np. chalCe-dony ZakaukaZia, kwarcyty, skalenie na Sy-·berii . itd. trzyskanie niezbędnego we wscho-dnich okręgach surowca i posżukiwanie surow-. ców żastępczych wymaga wielkiej i specjalnej • pracy .. badawczej połącżonej z polowymi pra.:..

cami. geologicznymi. .

Poc;ł.obnie wygląda sytuacja, jeśli chodzi o

su-, rowce nierudne vy elektrotechnice (mater:iały

izolacyjne), ·w przemyśle naftowym (pochłania­ cze), w przemyśle papierniczyn:t i gumowym · (nap~niacze) itd. Wszystko to wymaga wzmo-.

żonej uwagi naszych geologów, tuineralogów

i technologów;.

.p

R_ODUKCJA podstawowych materiałó·vy bu-. dow lanych, Z'godnie z dyrektywami XIX . Zjazdu, powinna zwiększyć się w bieżącej ph~­ . ciolatce do ogromnych rozmiarów: cegły .np.

2;3 raza, łupku,'--- 2,6. raza, materiałów 'Wiążą-• cych ,....-- 2,1 raza, szkła polerowanego .. - · 4 razy

,.itd. l'o w:szystko stwarza kon~eczność zwięk~ .. :Szenia .wydobycia równi~ . i. . odpowiednich

składników: różnego rodzaju glin, pia$.ów, wa-pieni, glpsu, .anhydrytu i in. · Co prawda są to surowce proste, których posztlkhvania nie wy- ·

magają, przynajmrtiej ·na pierwszy rzut oka, szczególnie wysokich kwalifikacji· od. qrganiza'-cji. geołogićżnych, ·jednak jak widzimY., rozni4a-.ry złóż są tak wielkie, że będą wymą.gały

znacz-nego rozszerzenia odpow~edrt1ch prac. . Poza tym i prostota ow·ych· surowców jest pozorna, bowiem bynajmnjej nie wszystkie gli-. ny, nie wszy.śtkie piaski, nie ws~ystkie w ogóle

wap1enie przedstawiają jednakową wartość

w

zn~eniu budowlanym, ~d geologa wlęc wy-. maga się dużo wiedzy; umiejętności i sztuki.

Wypada dalej podkreślić, że więle rodzajów takich su.rowców, które technolodzy ·· obecnie niesłuszni:e odrzucają, . może ż po·wodzeniem . znaleźć zastosowanie w nowych kombinacjach i w nowych u~e.Pszonych warunkach•produkcji. Decydująca jest tu wspólna i z.godna współpra­ ca .geologów

i

technologów; co zresztą dyktuj e ·wyraźnie. obecna sytuacja~

. ~. drtJ.giej zaś strony nal~ży oczywiącie zwró..:. .. cić s.zczególną uwagę na pewne techniczne, za·

kładowe i fabryczne produkty jako na swego .rodzaju nowe ,,sztuczne" surowce do . celów budowlanych i przemysłowych. Badając . je zwj.ększall1y zasoby .takich surowców bądź bez..: pośred;qł9~, bądź też ·po: zaleconym przez nas

-docHitkowyni ... technologicznym opracowaniu. :Wiele metalurgicznego i opałowego żużlu, któ-ry dawniej uważano. za- odpadki i balast pro-dukcji, obecnie na~iera coraz większego zna-.czenia~··w budownictwie w · znaczny:rp stopni.u

dzi~ki inicjatywie ·geologów ~pecjalizujących

się w petrografii. · . Coraz bardziej rożwija się.

.. odlewni.ctwo z ba.Zaltów i diabazów, dzięki cze- · mu techniczne. L budowlane właściwości tyĆh mBiteri!ałów wzrastają wielokrotnie, co jest wy," nikiem. pracy petrografów, służących

przemy-• • : / • l

slowi swą wydatną pomocą.

- Geologowie · muszą zorganizować na wielką . skalę badanie obszaru ZSRR i wykonać

ogrom-ną ilość prac poszukiwawczych. Powodze_; nie

W.

spełnianiu stojących przed nimi

.za-;dań będzie zależało od wszechstronnego' opra-cowania a:golnego otrzymanych. w odpowiednim czasie pr;z:y tym materiałów ·rzeczowych. Na-.

stępnie geologowie .stworzą niezbędne'. warun~

ki do prawidłowego wykonywania dyrektyw . Partii w sprawie lepszego pod wzgl.ędem geP.:.. graficznym · rozmiesżczertia zakładów przemy-słowych, biorąc, pod . uwagę jeszcze większę

' . . .. .c,J

. . /

Str. 6 (110)

. '

· . zbliżerue przemy.s~· do źródeł·;sur9wców i pali- nicim ::pozdstawia}ą ·nf€mleżnosć ·:działania każ~

wa w· celu likwi9acji ·.nieracjonalnych i .nad- dej. ze stron. Wzmocnienie współpracy jest śd~·

Zwyczaj dalekich przewo,zów·. . . śle związa·ne·. ze . wzmożeniem skuteczności' .

. .· -~ . ·.· ·. . . : ·. . ' ; . ,. ,_. . przesiczepiania o.siągnię6 naukow'ych na teren

·

·.

·

R

o~.. W_IJ"AC -n.ada_J pr~_ du.ją~ą . n~uk .. · ~ . i:a~ . .

' · · ' .. gospodark_ i na_ rodoweJ·. N_ iewątp.liw_ie. ·naJ'

bar-. " .. dżiecką, stawiając,

:

pn.ed

.

nią. ~ad~~ę zaję-.,

· · . · · • • · · --~-·· · - - · - ' .. 1 ·• · . · dzfej . d~lową · foriną · takiej-: ·współpracy_ jest

.cia pieriv~zego miejsca

w

nauc~ ś:wUatow:ej"• - ' .

.

znac~y ~ia radŻieckiC}ł

geologów::

ro~~iążywać

wspólne ptowadzeriie prac uczonych i

pracow-'• · · ników~wyko:nawców, boiriem 'tylko w takich

wszystkr,· ~ .zagadnienia szybciej ·i lepiej, n, ,r.· ż to

· · waruri;k:ach mogą być w peini: wyzyskane

osią-czyni_ą geolo .. go_ w~·e ___ krai6w_ .·.· __ ,kapitalist._yc~ny_ ch. · · · · ·

~ gnlęcia zarówno jednych_ ,. J'.a:k i_ drugich.. ·

''Rozwiązanie narodowych .probieniów

gospo-. dar:czych jest ·osiągalne' n~jskutecząieJ.przy ze-' Wszechstronne i wykonane w odpowi.edniiri

· · · - · · · · .. cząsie opracowanie ogromnego materiału

po-.. 'spo:łowYm, '• podejsdu· naukowym, ·_gdy_ w pracy. - . . .

··chodzącego z. prac .. · geologiGz.:q.o-_badawczych ..

. . ··.tej biorą udziai stratygrafowie ·i · tektqnicy,

. pet'rografowie; -geoch~cy- . i iruii specj'alisci i· :geologi.e,ziio-posiukiwawczych · pozwcili. na:dto

' . . . . . . ' . . .. . podni_eść ~szą naukę na . J. eszcże wybey po- .

·_'przerÓżnych gałężi nauk geologicznych; Do:

Pc·

ziom ·w porÓwnaniu z nauką. ikraJ'ów !kapitali~

myŚlnego rozwojt[ geologii,· którego· wyinaga

· · ·.stycznych i pomóże . W}' konać .zalecenie· Partii,

. sżybki. · .. rozwój gospodarki .. narodowej .. 'naS?~j .'

by nauka radzieclre zajęła _pierw,sze . mi~jsce.

w

Oj cżyzny . o rai · do rozwiąży·wania poważnych'

prob1eriJ.ów praktycznych, niezbędna. · jest pla- · nauce_ światowej.

·

ri6'Wa

₁ sys~matyczńa i wnikliwa .praca w

dzle-

.

·Dla naukowoów-geologów Pl)rną stą<;l.

niesły-·dziriie pOdstawowych

z

·

agadnień teorety

.

~znych

.

c'hanie:ważne

zadania;·

mające

n-li celu

rozŚ.ze-

·

naszej nauki. Radziecka teoretyczna

myśl'

nau- rzenie i umocnieri.ie

nauko'Wy~h· więzi

z

u~o-. kowa. :rozwija .. się na zasadzie opraco-wywania . nynii krajów demokracj.i ludowych. \Vymiana

konkretnych narodówych zagadnień gospodai.. ·literatury naukovi~J oraz· udział.

·w

·naradach·

·:ezyeh~ ·W

tym

pqł;ą-ezeniu nauki

z

praktyką· leży i konferen·cjach, współpraca

z

uczonymi 'Ćhin,

· ·gvtarańcja · · dalsiego pomyślneg.o rozwoju ra- ·- PoiSki, Bułgarii, Rtununii; Węgier i innych k·ra~

· dzieckiej ·gęologiL -Radzieccy uczeni ~już· teraz, · JÓW są·

tO.

właśnie: forniy, ~tóre posłużą do dal-·

j~k ućzy nas· Partia, nawet nie wybbrażają Sa· sżego -rozwoju kulttiry radzieck~ej i ·kultury

. bie,. aby· rC>zwój nauki mógł być ·owocńy bez krajów demokracjlludowej,.

k

:

tym. samym:' po~

.

· • taldego-·.·połączenia· z· p:raktyką. Jednocześnie mogą światu w· dziele pok-0ju, ·którego chorą- ,

·:należy· ·podkreślić, że w geologicznych: inśtytu- .• .ż.ym jest Iia.sz Wielki Związek Radziecki~ · • ·taeh· akademii poszczególnych republik, a na- .·

To..,.,;.arzysż

Malen:kow wskazuje w swym :

re-.· wet

w

zakładach Zwi<iżkowej Akademii Natik · feracie, ze· naiuka. radziecka' zdoła Wy-pełnić

:opracowuje się jeszcze. W'ąskie, specjalne terna- .sWoją mJsję - żaJąć pterwśie miejsce w nauce ty: Tym'samym .akademie nauk wchodzą.\:v, ro-lę·· · światowej ...."...tylko pod 'o/arunkiezrt stosowania

.. 'nie ·tylko specjalistycznyd:i instytutów nauko-- ... 'w prący naukowej krytYki 'i walki poglądów .

.•

wo-~dawczych,

lecz

także

geolog.icznfch

'

orga~

PrÓcz tego

naukoW:cy~geol

:

ogqwie ~ciąż.

ma]ą

nów

:

rilinis"terstw, -co odwr.aca ich uwagę ód do '.,spłacenia wielki dług v;robec narodu

tadziec-6'pracówywania problemów· teoretycznie-waz- .k~ego.

w

wyjątkowo niedostatecznym stopniu

.· hiejsżych. · · . . · . · · · . · . . ovganizuje· ąlę t.wó.rcze .d.ySK.usj ę; ·.szerokie •· s.wo"

. . . Nasz planowy system 'gospodarki narodowej' . bo.dne . omawianie· . pódstawowych zagadnień.·

i'wt'epoce'pnejściA od sbejalizrriu do kom.ut$mu' . Metodę ~cytyki

C

samokrytyki · w::.środowi,slfu.

zobOWiązuje nas dO'

'tego,

aby również i w:·dzi~ ·,pracownikÓw; :q.~ukowych za mał~ ·w5=iela się

._ dz·fuie ·nau'kówY'ch badaP, :geologie,znych· .. stO.so-.

w

czyn. Naśzym obowiązkiem' . jest ·.dal.sz.e

wać planowość: · . . _ . ' ·' · . . wzmocnienie i rozwój systemu swobodnej i

sze-·"· 'Koordyn&cj'a planów naukowo-badawczych. · rokiej dyskusji nad ·pracami nakowymi,· ·czego

międZy :Akademią ·Nauk ·zsRR 1 akademiami ;k·lasx~źnym wzorem są poprzednie dyskusje

nauk republiki związkowych wymaga ·:dalszego . w'''dziedzinie. językoznav,rstwa ·i biologii.

Naj-. 'pógłębienia·;' ·Współpraca pracowników przemy- "hli~Ż.ym naszym Za.dariieni będzie

przeprowa-isłii t 'ub'żonycli 'powinna taltże! stau:· się· bardzi~j d.zenie. D.a wysokim p·oziomie narad w dz

iedzi-'•kónkr~tnś'; ..

a.

:

.

n~: sprowadzać stę: 'tylko do ia.!

·

i1Ie

litologii,' petrografii, ~ineralogii i geo.

che-,

Merarita

-'

ui'hó'Wi

któt~' wbrew· ·swoim· :zatóże-

mfi,

a ta,kie

r

'v

-

innych dziedzinach geologii;

. · ·· .: · · ' · -·t· · · · · · ja:k tO już zrę:::::tą żóstaJo zaplan~ane . • ,G. M. Malenkow: I. c., s:59.

.Nr.3 · '_PR2;E.(;LĄD. G.EOLOGICZNY str ..

7 <

_

In

l.

Naleey _róWnie_ż wnieść _więcej Jtcytyki i

oo-mo~rytyki do naszej p:r;acy codziennej,

stooo-. wać ·ją w szerokich dyskusjach, a nie. tylko od

przypadku do przypadku; w. tym też ~elu

:ria-.leży rozbudować naize . piśmiennictwo ...:._ wy-.

dawanie ·czasopism :."geqlogicmych.

· · Bardzo -poważnym. zagadnieniem jest pnygo-·

towanie kadr rtaukowych poprzez aspiranturę.

i doktoraty. Dla· roiwiązania tego zagadnienia

należ.y udzielić wydatnej pomocy instytucjom

naukoW-ym, bowiem 'w zwiąLku· z rozwojem

prac geologicznych na szczeblu ' ministerstw,

'instytucje naukowe otrzymują da. swej

dyspo-. zycji znacZ'nie mniej młodych . specja~istów

i pracow~ikóW ~ukowych; niż tego wymagają.

zadania epoki przej_ści.Qwej ' od sOÓjalizmu do

komunizmu.··

O

GROMNE zad.ania pqstaw~one przed całym

. narodem radzieckim przez ·· XIX -Zjazd

}U>ZR; jak to wyżej zostało wykazane, stoją

również przed uczonymi:-geologalni. By . skll"-.

.. · . tecznie WIS!P~i~IZ . we . wcleląniu

w

żY~Cie po- , . stanowień. Zjazdu Ci?ty.czących .. rozWd)-ti.·

roJne-. . · ralilo-s.tirowcow.ej ~azy ZSRR i kul tury nar

o-. dów ZSRR musimy: . ·

Wzmacniać koordynację· i :naukowe :więzi.

i uczonymi. po.SZczególnych )nstytu tów . akAde-.

mii' republilk zwiąZkowych

i

oddziałów

Aka-demii Nauk ZSRR. · .

. Wz~acniać wspó~pn~cę -i ko·ordyriację wysil~

· ków w postaci :wspóhiych: pr.ac i · opracowań ·

· · cigólnych z pracownikami ministerstw i urzę~

dów.

- - - ' - " - - - ; .

i .

Rozwijać w~zechś.tronną }trytykę

i samokry,... ..

tykę ·w naszej.· pracy codziennej. · '

-Kontynuować udoSkonaląnie technicznego

wypo~żenia i rozwoju· nowoczesnej bazy· lab~

ratoryjne;j w naszych ins.tytą.tach. naukowych. ·

.· ZAPOWIADĄ.;się wielka .Celowa: }łra'ea

ca-' . łego kc>lektywu uczónych, podjęta\vspólrii~

·z organizacjami społecŻny'mi w celu

pogłębie-nia .znajomośCi ·wy-tycznych Zjazdu i w ~elu

opracowania konkretnych zarządzeń w dziedzi•

nie· badań. naukowych; koniecznych przy reaH .. ·

zacji tych wytycznycJ:. . . '. . ..

w

odpowiedzi

na

.

stalą ·.stalinowską 'troskę

o. wzmocnienie mater:ialriego wyposazenia_

.

fii. ...

stytucji naukowych i·. ą dalszy rpzwój przodu.,.

jącej nauki.radzieckiej., ~yrażoną w uchwałach

XIX Zjazdu' KPZR ...:.._ by że wszecQ: mJąr po-_

inagać ucz.onym w opracowywaniu problemów

teoretycznych we wszystkich dziedzinae)l.

nau-ki .:... radzieccy geÓlogowie mobiliŻują

W$Zyst-kie_ swe Siły ·-i· całą wiedzę ·~O \vykmiimia ,WSp~:_

nia:łych stalinowskich wskazań. · . ' · .

' .

Gig~ntyczny. ro~ach pokojowego. budownic.,.

twa 'Y·· ZSRR Dakreślo~Y w · ucltwąłacli

XIX

. Zjazdu przyjmują . radzieccy uczeni i cała

po-stę:Pówa ludzkość jako ogromny wkład do dzie· .

·la Walki Q :i)okój ria całym świede.

Budownic-two

to spotyka się z. gorącą: aprobatą nie .. tyiio· -~ :

lidiony~h radżfuckith,. iecz:iąJcle WBzystkicb ·na~

..

.

. rodów miłujących pokój, zacb,icając· ich do wal-·

ki o postęp naukow:Y · i techniczny oraz· o szczę.,.

śli~e i radósne życ~. . ..