Ochrona rzepaku ozimego przed szkodnikami, chorobami i chwastami w Polsce i innych krajach Europy.

(1)

Tom XX

Rośliny Oleiste

1999

Marek Mrówczyński, Henryk Wachowiak, Marek Korbas, Adam Paradowski Instytut Ochrony Roślin w Poznaniu

Ochrona rzepaku ozimego przed szkodnikami,

chorobami i chwastami w Polsce

i innych krajach Europy

Protection of winter oilseed rape against pests, diseases, weeds

in Poland and some European countries

Słowa kluczowe: rzepak ozimy, szkodniki rzepaku, ochrona rzepaku

Key words: winter oilseed rape, oilseed rape pests, oilseed rape protection

Na podstawie zaleceń ochrony roślin z lat 1997 i 1999 z Polski, Słowacji, Francji, Niemiec, Węgier i Wielkiej Brytanii zestawiono sposoby zwalczania szkodników rzepaku ozimego. Zwalczanie chwastów rozpatrzono pod kątem możliwości niszczenia gatunków jedno- i dwu-liściennych osobno oraz łącznie. Porównano możliwości zwalczania zgorzeli siewek i chorób występujących w czasie wegetacji rzepaku w Polsce i innych krajach Europy.

The control possibilities were estimated for following winter rapeseed pests: rape flea beetle, flea beetles, rape stem veevil, rape pod weevil, pollen beetle, cabbage stem weevil, brasica pod midge, cabbage aphid and turnip sawfly as well as for diseases and weeds. The estimation followed the crop protection recommendations (1997 and 1999) for Poland, Slovak Republic, France, Germany, Hungary and Great Britain. Range of pest controls, of diseases and weeds as well as recommended products belonging to similar chemical groups were compared.

Wstęp

Największymi producentami rzepaku ozimego w Europie są: Francja Niemcy, Wielka Brytania i Polska. W Europie Zachodniej w uprawie rzepaku największe zagrożenie szkodnikami występuje głównie jesienią, natomiast w Polsce, Czechach i na Słowacji wiosną, kiedy największe szkody wyrządzają: chowacze łodygowe, szkodniki łuszczynowe i słodyszek rzepakowy.

Celem niniejszego opracowania jest porównanie ochrony rzepaku ozimego przed szkodnikami w Polsce i innych krajach Europy.

Występujące w Europie Środkowej chwasty są gatunkowo zróżnicowane. Jednak ich zdecydowana większość występująca w rzepaku jest właściwa dla tego

(2)

Marek Mrówczyński ... 522

regionu geograficznego. Celem opracowania jest porównanie metod i sposobów zwalczania chwastów w krajach tego regionu.

Badania występowania grzybów chorobotwórczych w rzepaku pozwalają na stwierdzenie, które patogeny w Polsce mają znaczenie w porównaniu do istniejącej sytuacji w Polsce i innych krajach Europy.

Materiał i metody

Na podstawie zaleceń ochrony roślin z lat 1997 i 1999 z Polski, Słowacji, Francji, Niemiec, Węgier i Wielkiej Brytanii zestawiono sposoby zwalczania następujących szkodników rzepaku ozimego: pchełki rzepakowej (Psylliodes chrysocephala L.), pchełek ziemnych (Phyllotreta spp.), chowacza brukwiaczka (Ceutorhynchus napi Gyll.), słodyszka rzepakowego (Meligethes aeneus F.), chowacza podobnika (Ceutorhynchus assimilis Payk.), pryszczarka kapustnika (Dasyneura brassicae Winn.), mszycy kapuścianej (Brevicoryne brassicae L.) i gnatarza rzepakowca (Athalia colibri L.).

Zwalczanie chwastów rozpatrzono pod kątem możliwości niszczenia gatun-ków jedno- i dwuliściennych osobno oraz łącznie.

Porównano możliwości zwalczania zgorzeli siewek i chorób występujących w czasie wegetacji rzepaku w Polsce i innych krajach Europy.

Wyniki

Uprawom rzepaku zagraża kilkadziesiąt chwastów. Zdecydowana większość to gatunki dwuliścienne. Mniej liczne chwasty jednoliścienne, w tym samosiewy zbóż, są również bardzo groźne dla rzepaku. W Polsce ochrona przed zachwaszczeniem stoi na dość wysokim poziomie, ale pomimo wszystko posiada wiele luk. W celu porównania metod stosowania zabiegów chwastobójczych, dokonano zestawienia zarejestrowanych herbicydów oraz ich mieszanin w kilku krajach Europy.

W celu wstępnego porównania w tabeli 1 przedstawiono możliwości zwalcza-nia chwastów jednoliściennych, w tabeli 2 chwastów dwuliściennych, a w tabeli 3 zalecenia dotyczące równoczesnego niszczenia obu grup chwastów.

Wśród substancji biologicznie czynnych przeznaczonych do zwalczania chwastów nie stwierdzono nieznanych w Polsce związków. Jedynie w niektórych krajach stosowane są substancje, które w Polsce już wycofano, należą do nich alloksydim sodu i TCA. W kilku krajach do zwalczania chwastów jednoliś-ciennych zalecane są fenoxaprop-P-etyl i trialat, znane w Polsce z rejestracji w innych uprawach.

(3)

Tabela 1 Zalecenia zwalczania chwastów jednoliściennych w niektórych krajach Europy (w g/ha substancji czynnej)

Recommendations of control of monocotyledonous weeds in some European countries (a.i. g/ha) Substancje biologicznie czynne Active ingredient Białoruś Belorussia Czechy Czech Dania Denmark Francja France Niemcy Germany Polska Poland Słowacja Slovakia Węgry Hungary alloksydim sodu 75–109 chizalofop-P-tefuryl 40–120 40–120 chizalofop-P 50–150 60–150 63–100 50–150 70–150 35–125 chizalofop 300 100 100–400 cletodim 96 96–240 cykloksydim 150–400 200–400 250 100–400 100–400 100–400 haloksyfop-R 52–156 38–250 52–104 52–130 52–130 43–216 fenoxaprop-P-etyl 75–125 100–140 55–70 60–75 fluazifop-P-butyl 125–250 125 188–375 95–375 90–500 95–375 188–750 metolachlor 1910–2500 1920–2880 propachizafop 50–150 120–200 50–150 setoxydim 188–400 188–450 TCA 8000–10000 trialat 1440

(4)

Tabela 2 Zalecenia zwalczania chwastów dwuliściennych w niektórych krajach Europy (w g/ha substancji czynnej)

Recommendations of control of dicotyledonous weeds in several European countries (a.i. g/ha) Substancje biologicznie czynne Active ingredient Białoruś Belorussia Czechy Czech Rep. Dania Denmark Francja France Niemcy Germany Polska Poland Słowacja Slovakia Węgry Hungary alachlor 2000–3000 2400 1920–3280 alachlor + chlomazone 1750–1800 + 48 1920 + 72–96 1640–1920 + 48 alachlor + chlomazone + trifluralina 1200–1500 + 80–100 + 400–480 alachlor + trifluralina 1750–1800 + 360–960 1920 + 480–875 benazolina 450–675 benazolina + chlopyralid 450 + 75 250 + 350 + 40–56 450–675 + 100–120 benazolina + chlopyralid + cyanazyna 225 + 38 + 250 250 + 40 + 200 benazolina + pyrydate 250 + 675 carbetamid + dimefuron 1500–2000 + 750–1000 1750–2000 + 875–1000 875–1750 1500–2000 + 750–1000 1500–2000 + 750–1000 875–1750 chinmerak + metazachlor 208–250 + 833–1000 250 + 1000 166–250 + 666–750 240 + 1000 166 + 666 chinmerak + metazachlor + trifluralina 166 + 666 + 480 chlomazone 120 120 chlomazone + dimetachlor 48 + 1500–2000 72–96 + 1000–1250 chlomazone + metazachlor 96 + 600–1000

(5)

ciąg dalszy tabeli 2 chlomazone + napropamid 48–96 + 900–1125 chlomazone + tebutam 48 + 2520 120 + 3600 96 + 2160–880 chlomazone + trifluralina 72–96 + 720–60 chlopyralid 100–120 110 100–150 125 120 100–120 110 75–120 chlopyralid + dimefuron 100 + 1000 100 + 1000 chlopyralid + fluroksypyr 110 + 100 chlopyralid + pyrydate 100 + 990 dalapon 2500 dimetachlor 1250–3000 1250–1750 1250–1500 1250–1500 isoksaben 50 metazachlor 750–100 1240–1500 1250 750–1000 1000–1500 1250–1500 750–1500 metazachlor + trifluralina 600–1000 + 360–960 1000 + 720 napropamid 1125–2500 1125 675 1250 1238 1125 1485–3000 napropamid + trifluralina 900–1125 + 720 760–950 + 960–1200 900 + 720–1000 propachlor 3250–4550 3840–5360 pyrydate 900 900 900 tebutam 2880–3600 3600 2880–3600 tebutam + trifluralina 2500 + 480 trifluralina 600–1500 720–1200 864–1056 1200 960–1200 720–1000 720–1200

(6)

Tabela 3 Zalecenia zwalczania chwastów jedno- i dwuliściennych w niektórych krajach Europy (w g/ha substancji czynnej)

Recommendations of control of monocotyledonous and dicotyledonous weeds in several European contries (a.i. g/ha) Substancje biologicznie czynne

Active ingredient Białoruś Belorussia Czechy Czech Rep. Dania Denmark Francja France Niemcy Germany Polska Poland Słowacja Slovakia Węgry Hungary benazolina + chlopyralid + alloksydim sodu 450 + 75 + 75–108 benazolina + chlopyralid + fluazifop-P-butyl 450 + 75 + 125 benazolina + chlopyralid + haloxyfop-R 450 + 75 +

52–156 benazolina + chlopyralid + propyzamid 450 + 75 +

500 benazolina + chlopyralid + setoksydim 450 + 75 +

300–400 chlopyralid + fluazifop-P-butyl 110 + 125 chlopyralid + haloxyfop-H 100–120 + 52 110 + 52 chlopyralid + propyzamid 110 + 500 100–120 + 500–750 110 + 500 diuron + propyzamid 161 + 500 161 + 500 propyzamid 500 500 250–500 500 500 500–750 500

(7)

Ochrona rzepaku ozimego przed szkodnikami ... 527

Zwalczanie chwastów dwuliściennych w omawianych krajach jest zbliżone do metod stosowanych w Polsce. Nieznanymi w kraju substancjami biologicznie czynnymi są jedynie zalecane we Francji dalapon i isoksaben. Do nowości należy zaliczyć także stosowanie zarejestrowanej w Polsce w innych uprawach cyanazyny. W kilku krajach stosowany jest pyrydate, który w Polsce był kiedyś zalecany tylko jako komponent mieszanin. W innych krajach Europy w dużo większym stopniu są wykorzystane mieszaniny z udziałem chlopyralidu i meta-zachloru. Do ciekawszych należy zaliczyć mieszaninę chlopyralidu z fluoro-ksypyrem.

Równoczesne zwalczanie chwastów jednoliściennych i dwuliściennych najdo-kładniej jest rozeznane w Czechach i na Słowacji, w których szeroko opracowano możliwości stosowania chlopyralidu z graminicydami. W niektórych kombinacjach mieszaniny są rozszerzone o równoczesne stosowanie benazoliny. Nieznaną w kraju metodą jest możliwość łącznego stosowania diuronu z propyzamidem.

Interesującymi zaleceniami charakteryzuje się ochrona w Danii, na terenie której obserwuje się wyraźne tendencje do stosowania obniżonych dawek, w stosunku do innych krajów, w tym także Polski.

Porównanie progów ekonomicznej szkodliwości ważniejszych szkodników rzepaku ozimego w poszczególnych krajach prowadzi do wniosku, że dla niektó-rych szkodników progi są rozbieżne, a np. dla słodyszka rzepakowego są bardzo podobne (tab. 4).

Na podstawie analizy porównawczej stwierdzono, że zakres zwalczania szkodników, jak i dobór preparatów należących do różnych grup chemicznych w poszczególnych krajach jest podobny (tab. 5–10).

Stwierdzono również, że we wszystkich analizowanych krajach dominującą grupę insektycydów zarejestrowanych do zwalczania głównych szkodników stanowią pyretroidy (tab.5–10).

Analiza porównawcza prowadzi do konkluzji, że zakres obserwowanych grzybów chorobotwórczych występujących na rzepaku w Polsce i krajach Europy jest podobny (tab. 11).

W krajach Europy Zachodniej dobór środków ochrony roślin przeznaczonych do zwalczania grzybów — sprawców chorób jest bardziej różnorodny i umożliwia zwalczanie większej liczby grzybów chorobotwórczych (tab. 12–14).

(8)

Tabela 4 Progi ekonomicznej szkodliwości oraz terminy obserwacji głównych szkodników rzepaku ozimego w niektórych krajach Europy (w g/ha substancji czynnej) — Thresholds of noxiousness and timing for major winter oilseed rape pest control treatments in some European countries (a.i. g/ha)

Szkodnik — Pest Polska — Poland Francja — France Niemcy — Germany Słowacja — Slovakia Pchełka rzepakowa

Psylliodes chrysocephala

3 chrząszcze na 1 mb powyżej 30% roślin ze śladami żeru

10% powierzchni liści ze śladami żeru lub 3–5 larw na 1 roślinie 3 chrząszcze na 1 m2 lub 10% powierzchni liści z uszkodzeniami Chowacz brukwiaczek Ceutorhynchus napi 10 chrząszczy w żółtym naczyniu w ciągu kolejnych 3 dni lub 6 chrząszczy na 25 roślinach

zwalczanie do 20 cm wysokości roślin, kilka dni po zauważeniu pierwszych chrząszczy

1 chrząszcz na 40 roślinach 1 chrząszcz na 40 roślinach lub 2–3 chrząszcze na 1 m2_,

lub 4–6 chrząszczy w żółtym naczyniu w ciągu kolejnych 3 dni Słodyszek rzepakowy

Meligethes aeneus

1 chrząszcz na 1 roślinie w fazie zwartego kwiato-stanu oraz 3–5 chrząszczy na 1 roślinie w fazie luźnego kwiatostanu

1 chrząszcz na 1 roślinie w fazie zwartego kwiato-stanu oraz 2–3 chrząszcze na 1 roślinie w fazie luźnego kwiatostanu

1–2 chrząszcze na 1 roślinie w fazie zwartego kwiato-stanu lub 4 chrząszcze na 1 roślinie w okresie 2 tygodnie przed kwitnieniem, lub 5–6 chrząszczy na 1 roślinie w okresie krótko przed kwitnieniem

1 chrząszcz na 1 roślinie w fazie zwartego kwiato-stanu oraz 2–3 chrząszcze na 1 roślinie w fazie luźnego kwiatostanu Chowacz podobnik Ceutorhynchus assimilis 4 chrząszcze na 25 roślinach

1 chrząszcz na 2 roślinach 1 chrząszcz na 1 roślinie 1 chrząszcz na 2 roślinach

Pryszczarek kapustnik Dasyneura brassicae

1 muchówka na 4 roślinach 1 muchówka na 3–4 rośli-nach lub 2 muchówki na 10 uderzeń czerpakiem

(9)

Tabela 5 Zalecane dawki substancji aktywnych w g/ha lub g/kg nasion do zwalczania pchełki rzepakowej (Psylliodes chrysocephala L.) i pchełek ziemnych (Phyllotreta spp.) w rzepaku ozimym — Recomended dosages of a.i. in g/ha or g/kg of seeds for the control of rape flea beetle and other flea beetles

Substancja aktywna Polska Francja Niemcy Słowacja

Active ingredient Poland France Germany Slovakia

PYRETROIDY alfa-cypermetryna 7,5 10 beta-cyflutryna 7,5 7,74 bifentryna 7,5 cyflutryna 15 cypermetryna 25 deltametryna 6,25 5 7,5 7,5 esfenwalerat 15 7,5 fenwalerat 50 fluwalinat 48 lambda-cyhalotryna 5 5 7,5 tralometryna 7 zeta-cypermetryna 10 FOSFOROORGANICZNE etyloparation 200 malation 700 metydation 250 metyloparation 200 paration 106,57 terbufos 300 KARBAMINIANY benfurakarb 450 furatiokarb 16 karbofuran 5,25 450 karbosulfan 7,5 13 merkaptodimetur 25 tiofanoks 450 CHLOROWANE WĘGLOWODORY endosulfan 262,5 MIESZANINY deltametryna + endosulfan 4+160 etyloparation + endosulfan 75+187,5 forat + terbufos 240+240

furatiokarb + metalaksyl + tiabendazol 16+1+1,4

fozalon + metyloparation 195+150

izofenfos +karbofuran 180+360 izofenfos + tiuram 16+4 16+4

(10)

Tabela 6 Zalecane dawki substancji aktywnych w g/ha do zwalczania chowacza brukwiaczka (Ceutorhynchus napi Gyll.) w rzepaku ozimym — Recommended dosage of a.i. in g/ha for the control of rape stem weevil

Active Ingredient Poland France Germany Slovakia

PYRETROIDY alfa-cypermetryna 12,5 7,5 beta-cyflutryna 7,5 7,74 bifentryna 7,5 10 cyflutryna 15 cypermetryna 30 25 40 deltametryna 7,5 5 7,5 esfenwalerat 7,5 fenwalerat 100 48 fluwalinat 48 lambda-cyhalotryna 7,5 7,5 7,5 6,25 permetryna 30 tralometryna 9,7 zeta-cypermetryna 10 15 FOSFOROORGANICZNE chlorfenwinfos 500 etyloparation 280–300 metydation 300 metyloparation 450 300 CHLOROWANE WĘGLOWODORY endosulfan 437,5 MIESZANINY chlorpiryfos + cypermetryna 300 + 30 300 + 30 deltametryna + endosulfan 4 + 160 endosulfan + etyloparation 312,5 + 125 fosalon + metyloparation 195 + 150 INNE bensultap 500 etofenproks 50 fipronil 20

(11)

Tabela 7 Zalecane dawki substancji aktywnych w g/ha do zwalczania słodyszka rzepakowego (Meligethes aeneus F.) w rzepaku ozimym — Recommended dosages of a.i. in g/ha for the control of pollen beetle

PYRETROIDY alfa-cypermetryna 10 7,5 7,5 10 beta-cyflutryna 6,25 5 5,16 bifentryna 10 10 10 cyflutryna 10 15,39 cypermetryna 25 25 30 20–30 deltametryna 5 5 5 5–7,5 esfenwalerat 12,5 12,5 7,5 fenwalerat 60 40 20 fluwalinat 48 48 lambda-cyhalotryna 6,25 5 5 3–6,25 permetryna 15 tralometryna 7 zeta-cypermetryna 10 10 7,5 FOSFOROORGANICZNE chlorfenwinfos 375–500 144 etyloparation 200 fosalon 525–700 1000 malation 700 metydation 250 240 metyloparation 225–450 200 metylopirymifos 750 CHLOROWANE WĘGLOWODORY endosulfan 262,5 MIESZANINY chlorpiryfos + cypermetryna 300 + 30 100 + 20 endosulfan + etyloparation 187,5 + 75 fosalon + metyloparation 195 + 150 INNE bensultap 375–500 etofenproks 50 40

(12)

Tabela 8 Zalecane dawki substancji aktywnych w g/ha do zwalczania chowacza podobnika (Ceutorhynchus assimilis Payk.) i pryszczarka kapustnika (Dasyneura brassicae Winn.) w rzepaku ozimym — Recommended dosages of a.i. in g/ha for the control of cabbage pod weevil and brassica pod midge

PYRETROIDY alfa-cypermetryna 10 10 10 beta-cyflutryna 6,25 5 7,74 bifentryna 10 10 cyflutryna 10 15,39 cypermetryna 20 30 deltametryna 7,5 5 5 7,5 esfenwalerat 12,5 15 7,5 fenwalerat 40 30 fluwalinat 48 lambda-cyhalotryna 7,5 5 7,5 7,5 tralometryna 7 zeta-cypermetryna 10 10 FOSFOROORGANICZNE fosalon 1050–1225 1250 1050 900–1050 metydation 400 CHLOROWANE WĘGLOWODORY endosulfan 612,5 INNE bensultap 500 etofenproks 50

(13)

Tabela 9 Zalecane dawki substancji aktywnych w g/ha do zwalczania mszycy kapuścianej (Brevicoryne brassicae L.) w rzepaku ozimym — Recommended dosages of a.i. in g/ha for the control of cabbage aphid

Substancja aktywna Polska Francja Słowacja

Active Ingredient Poland France Slovakia

PYRETROIDY alfa-cypermetryna 12 beta-cyflutryna 7,5 bifentryna 10 7,5 deltametryna 8,75 6,25 fluwalinat 48 lambda-cyhalotryna 7,5 7,5 FOSFOROORGANICZNE dimetoat 200–240 fosalon 600 tiometon 150 KARBAMINIANY pirimikarb 125–250 250 150–200 MIESZANINY chlorpyrifos + cypermetryna 200 + 20 betacypermetryna + oksydemeton metylu 4 + 125

deltametryna + pirimikarb 6,25 + 125 endosulfan + tiometon 300 + 100 fenwalerat + oksydemeton metylu 5 + 125 fluwalinat + tiometon 28,8 + 80 lambda-cyhalotryna + pirymikarb 6,25 + 125

INNE

etofenproks 50 70

(14)

Tabela 10 Zalecane dawki substancji aktywnych w g/ha do zwalczania gnatarza rzepakowca (Athalia colibri L.) w rzepaku ozimym — Recommended dosages of a.i. in g/ha for the control of turnip sawfly

Substancja aktywna Polska Francja Słowacja

Active Ingredient Poland France Slovakia

PYRETROIDY alfa-cypermetryna 8–10 bifentryna 7,5 cypermetryna 20 deltametryna 7,5–8,75 5 7,5 lambda-cyhalotryna 6,25–7,5 5 FOSFOROORGANICZNE metylopirymifos 750 KARBAMINIANY karbofuran 450 MIESZANINY deltametryna + endosulfan 4 + 160 Tabela 11 Możliwości zwalczania zgorzeli siewek w wybranych krajach Europy

Possibilites of disease controlling in chosen European countries

Substancja biologicznie aktywna Active ingredient Grupa chemiczna Chemical group Polska Poland W. Brytania Great Britain Niemcy Germany Francja France Karbendazym benzimidazole + – – – Tiuram ditiokarbaminiany + + + + Karboksyna karboksyanilidy + + – – Fenpropimorf morfoliny – + – – Iprodione dikarboksymidy – + – – Metalaksyl fenyloamidy – – – +

Tlenochlorek miedzi związki miedzi Copper compounds

(15)

Tabela 12 Chemiczne ograniczanie chorób rzepaku w Polsce i Europie

Chemical control of rape diseases in Poland and Europe

Choroba — Disease Grzyb — Fungus Polska Poland Wie lka Bry tan ia Great Brita in

Niemcy _Germany Francja France _Holandia Holland Dania _Denmark _Słowacja Slovakia

Zgorzel siewek – różne grzyby Seedlings’ disease– different fungi

+ + + + + + +

Sucha zgnilizna kapustnych

Leptosphaeria maculans, Phoma lingam

+ + + + + + + Szara pleśń Botrytis cinerea + + + + + + + Zgnilizna twardzikowa Sclerotinia sclerotiorum + + + + + + + Czerń krzyżowych

Alternaria brassicicola, Alternaria spp.

+ + + + + + +

Cylindrosporioza – jasna plamistość liści Cylindrosporium concentricum

+ + – + – – –

Mączniak prawdziwy Erysiphe cruciferarum

+ – – – – – –

Biała plamistość liści

Pseudocercosporella capsellae

– + – + – – –

Mączniak rzekomy Peronospora brassicae

– + – – – – –

Kiła kapusty (Plasmodiophora brasicae), Werticilioza (Verticilium dahliae, V. alboatrum), Rizoktonioza rzepaku (Rhizoctonia solani, Rhizoctonia spp.), Bielik krzyżowych (Albugo candida) – nie stosuje się chemicznego zwalczania — no chemical control

(16)

Tabela 13 Substancja biologicznie aktywna do zwalczania grzybów występujących w czasie wegetacji rzepaku w Polsce i Europie

Active ingredients for fungi diseases control during rape growing period in Poland and Europe Substancja biologicznie aktywna Active ingredient Grupa chemiczna Chemical group Polska Poland Wielka Brytania G. Britain Niemcy Germany Francja France Holandia Holland Dania Denmark Słowacja Slovakia Procymidon dikarboksymidy + – – – – – – Karbendazym benzimidazole + + + + + + + Winklozolina dikarboksymidy + + + + + + + Prochloraz imidazole + + + + – + + Iprodione dikarboksymidy + + – + + + + Flusilazol triazole + + – – – – – Benomyl benzimidazole + – – – – – – Guazatyna guanidyny – – + – – – – Tebukonazol triazole + + + – – – –

Tiofanat metylu benzimidazole + + + – – + –

Fenbukonazol triazole – – – + – – – Siarka siarka + – – – – – – Tiuram ditiokarbaminiany – – – – + – – Maneb ditiokarbaminiany – + – – – – – Mankozeb ditiokarbaminiany – + – – – + – Chlorotalonil benzonitryle – + – – – – – Propikonazol triazole – + – – – – – Flutriafol triazole – – – + – – – Cyprokonazol triazole – + – – – – –

(17)

Tabela 14 Fungicydy składające się z dwóch lub trzech substancji aktywnych, stosowane w ochronie rzepaku

Fungicides containing two or there active ingredients in rape control

Polska Wielka Brytania Holandia Francja Niemcy Słowacja

Poland Great Britain Holland France Germany Slovakia

Karbendazym + flusilazol

karbendazym + flusilazol

tiuram + winklozolina fenbukonazol + prochloraz + karbendazym tiofanat metylu + winklozolina karbendazym + prochloraz Karbendazym + prochloraz karbendazym + iprodione flutriafol + karbendazym karbendazym + winklozolina Siarka + karbendazym karbendazym + maneb iprodione +

karbendazym karbendazym + iprodione karbendazym + tebukonazol karbendazym + prochloraz karbendazym + winklozolina karbendazym + winklozolina karbendazym + prochloraz iprodione + tiofanat metylu

(18)

Wnioski

1. Zakres zwalczania szkodników, jak i dobór preparatów należących do różnych

grup chemicznych w poszczególnych krajach jest podobny.

2. We wszystkich omówionych krajach dominująca grupę insektycydów zarejes-trowanych do zwalczania głównych szkodników stanowią pyretroidy.

3. Porównanie progów ekonomicznej szkodliwości ważniejszych szkodników rzepaku ozimego w poszczególnych krajach prowadzi do wniosku, że dla niektórych szkodników progi są rozbieżne, a np. dla słodyszka rzepakowego są bardzo podobne.

4. Analiza zaleconych w różnych krajach środków chwastobójczych pozwala wnioskować o możliwości stosowania w Polsce nowych substancji biolo-gicznie czynnych, wprowadzenia na ich bazie nie stosowanych do tej pory mieszanin, zwłaszcza do równoczesnego zwalczania chwastów jedno- i dwu-liściennych oraz polecania niektórych związków w obniżonych dawkach. 5. Zakres obserwowanych grzybów chorobotwórczych występujących na rzepaku

w Polsce i krajach Europy jest podobny.

6. W krajach Europy Zachodniej dobór środków ochrony roślin przeznaczonych do zwalczania grzybów chorobotwórczych jest bardziej różnorodny i umożli-wia zwalczanie większej ich liczby.