Konferencja „Nauczanie domowe dzieci na ziemiach polskich
w XIX i na początku XX wieku. Zapatrywania teoretyczne
i praktyka” . Pieczyska, 18-19 września 2003 r.
W dniach 1 8 -1 9 w rześnia 2003 roku w Pieczyskach odbyła się konferencja naukowa, której tem atyką było Nauczanie domowe dzieci na ziem iach polskich w X IX i na początku X X wieku.
Zapatrywania teoretyczne i praktyka.
Konferencja ściągnęła do tego m alowniczo położonego miejsca szanowane postacie z grona polskich historyków wychowania.
Referenci uczestniczący w sesji reprezentowali następujące ośrodki: Uniwersytet W arszawski, Instytut Historii Nauki PAN w W arszawie, Akadem ię Pedagogiki Specjalnej w W arszawie, UM CS w Lublinie, Uniwersytet W rocławski, Akademię Pedagogiczną w Krakowie, U niw ersytet Śląski w Katowicach, Uniwersytet w Białymstoku, A W F w Gdańsku, U niw ersytet Łódzki, UM K w Toruniu, UAM w Poznaniu, Akademię Bydgoską.
Organizatorem konferencji był Zakład Historii Myśli i D oktryn Pedagogicznych AB. Konferencję zorganizowano w ramach realizacji projektu badaw czego K BN nr 2 H01 F 01522.
Przybyłych gości powitał i konferencję otworzył prof. dr hab. K rzysztof Jakubiak, dziękując zebranym za liczne przybycie i zainteresowanie problem atyką spotkania.
W części przedpołudniow ej obradom przew odniczyła prof. dr hab. Irena Szybiak. Obrady zainaugurował wykład prof. dr hab. K. Jakubiaka. Referent przedstawił stan i potrzeby badań nad nauczaniem dom owym dzieci na ziemiach polskich od XVIII do początków XX wieku. Następnie głos zabrał prof. dr hab. Juliusz Jundziłł, który jako badacz epoki starożytnej, zaprezentował ciekaw y referat poświęcony problem atyce kształcenia dom owego z pozycji starożytnika pt.: Przeciwko Kwintylianowi
- kształcenie domowe w starożytności.
Następny referent - dr Adam W iniarz zapoznał słuchaczy ze swoimi zaawansowanym i badaniam i nad problem atyką nauczania dom ow ego dzieci polskich w dobie niew oli narodowej. Referent ujaw nił wiele nowych, nieznanych dotąd, faktów dotyczących omaw ianej problem atyki, a także przedstawił plan dalszych badań, które zm ierzają do opracow ania mapki z w yznaczonymi miejscami organizow ania nauczania dom owego na ziemiach polskich w dobie zaborów.
Prof. dr hab. Krystyna W róbel-Lipow a skupiła się na om ówieniu organizacji i przebiegu nauki domowej m ożnow ładztwa i ziem iaństw a polskiego w XIX wieku.
Następna referentka - prof. dr hab. Kalina Bartnicka, zw róciła uwagę na substytut wychowania domowego, jakim były w XIX wieku pensje żeńskie. W śród w ielu omaw ianych zagadnień, referentka omówiła organizację, funkcjonow anie oraz program y nauczania w tychże instytucjach w pierw szym dwudziestoleciu XIX wieku. Pierw szą część obrad zakończył referat prof. dr hab. Karola Poznańskiego, który przedstawił zagadnienie nauczania dom ow ego i pryw atnego w Królestwie Polskim w świetle ówczesnego prawodawstwa. Jeśli chodzi o cezurę czasow ą omawianej problem atyki referent skupił się na okresie m iędzypowstaniowym.
D rugą część obrad, prowadzonych ju ż przez prof, dr hab. Danutę Dryndę, rozpoczął dr Kazimierz Adamczyk. Referent omówił problem atykę nauczania dom owego na przykładzie edukacji, jak ą odebrał W ładysław Zamoyski. Podzielił się ze słuchaczami ciekaw ostkam i dotyczącymi nauki domowej W. Zamoyskiego. W zory edukacji domowej w XIX -wiecznej literaturze dla dzieci i młodzieży omówił obszernie i w oparciu o ciekawe przykłady literackie dr Ryszard W aksmund.
Problematykę edukacji domowej dzieci w polskich dom ach ziem iańskich na Ukrainie w drugiej połowie XIX wieku przedstawił dr Tadeusz Epsztein. Referent w swym w ystąpieniu skupił się na omówieniu wpływu zainteresowań intelektualnych rodziców na edukację dom ow ą dzieci. Kolejny referat na tem at organizacji, doboru przedm iotów i treści oraz metod nauczania dom owego
w Królestwie Polskim w ygłosiła mgr M onika Nawrot. Referentka omówiła wymienione zagadnienia w świetle źródeł pamiętnikarskich z XIX i początków XX wieku.
N astępnie głos zabrali dr Jan Ryś i dr Ryszard Slęczka, którzy przedstawili referat pt.: Elementarze
do nauczania domowego z drugiej połow y X IX wieku. Prof. dr hab. Agnieszka Stopińska-Pająk zwróciła
uwagę w swym wystąpieniu na znaczenie kalendarzy w rodzinnym nauczaniu domowym na Górnym Śląsku. Ostatni w tej części obrad referat w ygłosiła m gr Agnieszka Szarkowska, która skupiła się na roli wychowania religijnego w nauczaniu dom ow ym dzieci w okresie zaborów.
Drugi dzień obrad, którym przew odniczyła prof. dr hab. Alicja Kicowska, rozpoczął referat prof. dr hab. Rom ualda Grzybow skiego na tem at udziału prasy w nauczaniu domowym dzieci polskich na Pom orzu N adwiślańskim w drugiej połowie XIX i pierw szych latach XX wieku. Prof. dr hab. Grzegorz M ichalski zwrócił uw agę na wskazania dla edukacji dom owej, jakie można odnaleźć w polskim czasopiśm iennictwie drugiej połowy XIX wieku i w pierwszych latach XX wieku.
Prof. dr hab. W ładysław a Szulakiewicz postaw iła w swym referacie pytanie o istotę i specyfikę zawodu nauczyciela domowego.
Następnie głos zabrała dr Katarzyna Kabacińska, która przedstawiła referat pt.: Nauczyciel
domowy - ideał a rzeczywistość.
Tę część obrad zakończyło w ystąpienie mgr G rażyny Karłowskiej, która przedstawiła, w formie prezentacji m ultim edialnej, charakterystykę nauczycieli dom owych na ziem iach polskich w XIX i na początku XX wieku.
Ostatnią część obrad poprow adził prof. dr hab. Karol Poznański. Jako pierw szy w tej części obrad referat w ygłosił prof. dr hab. Tadeusz Jałmużna. Referent pośw ięcił go w całości analizie zagadnienia nauczania dom owego w twórczości H enryka W em ica. Z kolei dr Iwonna M ichalska zwróciła uwagę na wkład twórczości Teofila N ow osielskiego do edukacji domowej.
Dwa ostatnie referaty przedstaw iały zagadnienie nauczania dom owego ze stanowiska socjologicz nego i współczesnej myśli pedagogicznej. Dr M arek Budajczak zwrócił uwagę na społeczne dawne i w spółczesne w ym iary edukacji dom owej, natom iast dr Roman Leppert omówił historyczne i religijne źródła w spółczesnego nauczania dom ow ego w USA.
Podsum ow ania konferencji dokonał prof. dr hab. Karol Poznański, który podkreślił wysoki poziom konferencji, zwrócił uwagę na aktualność problem atyki nauczania dom owego i potrzebę dalszego prow adzenia badań w tym zakresie.
Grażyna Karłowska
Konferencja „Rozwój pedagogiki jako nauki i kierunku studiów
na Słowacji”. Bratysława, 22-23 września 2003 r.
W dniach 22 - 23 w rześnia 2003 roku na U niw ersytecie im. J. A. Kom eńskiego w Bratysławie odbyła się konferencja naukowa, której tem atyką był Rozw ój pedagogiki ja k o nauki i kierunku studiów
na Słowacji.
Konferencja m iała charakter m iędzynarodow y, a wśród jej uczestników znaleźli się naukowcy nie tylko ze Słowacji, ale m iędzy innymi z Czech, Polski, Chorwacji.
Organizatorem konferencji była K atedra Pedagogiki U niwersytetu Kom eńskiego w Bratysławie. O tw arcia konferencji dokonała kierow nik Katedry Pedagogiki Uniwersytetu Kom eńskiego - doc. Z. B adurikova. Przybyłych gości pow itał rów nież dziekan W ydziału Filozoficznego Uniwersytetu Kom eńskiego w Bratysław ie - doc. Anton Elias. W ykład inauguracyjny o seminarium pedagogicznym na U niw ersytecie Kom eńskiego w kontekście rozw oju myśli pedagogicznej na Słowacji, wygłosił prof. Jozef Psenak. N astępnie głos zabrał prof. Stefan Svec, który mówił o potrzebie pedagoga szkolnego.
