Agata Ziętek
"Decydowanie polityczne", Ziemowit
Jacek Pietraś, Warszawa-Kraków
1998 : [recenzja]
Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska. Sectio K, Politologia 7, 121-122
A N N A L E S
U N I V E R S I T A T I S
M A R I A E
C U R I E - S K Ł O D O W S K A
L U B L I N - P O L O N I A
V O L. V II S E C T IO К 2000
Recenzje. Polemiki. Sprawozdania
R eview s. Polem ics. R e p o rtsZiemowit Jacek Pietraś, Decydowanie polityczne, Wydawnictwo Naukowe
PWN, Warszawa-Kraków 1998, ss. 477
D ecy d o w an ie po lity czn e jest jed n y m z w ażniejszych p ro b lem ó w p o lityki. P olity k a bow iem wiąże się z p ro cesem p o d e jm o w a n ia i realizacji decyzji politycznych, któ ry ch zadaniem jest p rzekształcanie rzeczyw istości, sta n u n iep o ż ą d a n e g o w p o ż ąd a n y . S k u tk i decyzji politycznych są odczuw ane przez w szystkich ob y w ateli d a n e g o p a ń stw a , a n iejed n o k ro tn ie w pływ ają n a stosu n k i m iędzynarodow e. W iedza z leg o zak resu je s t zatem n iezb ęd n a d o pełniejszego ro zu m ien ia zjawisk i procesów p olity czn y ch zach o d zący c h w k ażd y m p aństw ie.
K s ią ż k a p ro f. zw. d r. h a b . Z iem o w ita Ja c k a P ie tra sia je s t n o w ą w ersją p o d ręczn ik a Teoria decyzji po lityczn ych (L u b lin 1990), ró żn i się je d n a k od p o p rzed n iej stru k tu rą w ykładu i odm iennym po dejściem d o p ro b le m u . S tru k tu ra p o d rę c z n ik a o p a rta zo stała n a dw óch kry teriach : p rzed m io to w y m i p o d m io to w y m , i obejm uje pięć rozdziałów . Z o stały w nich om ów ione tak ie problem y, ja k p o lito lo g iczn a a n aliz a d ecy zy jn a, p ro c es d e cy d o w a n ia p olitycznego w ujęciu system ow ym , proces ra cjo n aln eg o i e m o c jo n aln eg o d ecy d o w an ia i decydow anie wyborcze.
A u to r d o k o n a ł szczegółow ej prezentacji k ateg o rii analizy decyzyjnej, d o k tó ry ch zaliczył sytuację decy zy jn ą, o śro d ek decyzyjny, proces decyzyjny, decyzję polityczną i im plem entację. W o d ró ż n ie n iu je d n a k od in n y ch a u to ró w , podejm ujących p o d o b n ą p ro b lem aty k ę i przypisującym tym k a te g o rio m ró żn e znaczenie, a za najw ażniejszy o b sza r swych zainteresow ań często p rzyj m ujących je d n ą z n ich , Z. J. P ie tra ś u w aża, że p raw idłow e zasto so w an ie analizy decyzyjnej pow in n o o b ejm o w ać je w szystkie.
W książce d u ż o m iejsca p o św ięco n o procesow i racjo n aln eg o d ecydow ania politycznego, an alizo w an eg o w k a te g o ria c h teorii gier. W a rto p o dkreślić, że jest to m ało w Polsce zn an a i d o c en ian a m e to d a an alizy p ro cesó w p o d e jm o w a n ia decyzji politycznych. W politologii teo ria gier je s t w y k o rzy sty w an a p rz ed e w szystkim d o b a d a n ia teoretycznych p ro b lem ó w fo rm u ło w an ia strategii i tak ty k i p olitycznej, szk o len ia d ecy d en tó w o ra z ja k o je d n a z p o d staw ow ych m etod n au k o w ej analizy rzeczyw istości p o lity czn ej. Z asługuje n a szczególną uw agę ze względu n a fak t p rzy zn an ia w 1994 ro k u N a g ro d y N o b la n a u k o w co m , k tó rzy włożyli duży' w kład w rozw ój teorii gier, a zw łaszcza tej jej części, k tó ra m a z asto so w an ie w an alizie procesów po d ejm o w an ia decyzji politycznych. W książce przed staw io n e zo stały z ało żen ia teorii gier, a n astęp n ie om ó w io n o w sum ie kilkanaście gier d w u o so b o w y ch sym etrycznych i niesym etrycznych, w tym gry d w u osobow e, takie ja k gry w spółpracy, gry o pełnym k o n flik cie, tzw. gry w yborcze lub w ojny, gry o częściow ym konflikcie o raz
gry o słabej zgo d n o ści in teresó w , tzw . gry ro k o w a ń o ra z gry koalicyjne. N iew ątpliw ą zasługą A u to ra jes t uniknięcie p rzesad n ej m atem aly zacji w yw odu, co czyni go bardziej czytelnym w odbiorze.
P o za procesem ra cjo n a ln e g o d ecy d o w an ia sp o ro m iejsca pośw ięcono rów nież interpretacji p ro cesó w p o lity czn eg o d e cy d o w an ia e m o cjo n aln eg o . Bez w ątpienia z p o lity k ą w iążą się zach o w an ia ludzkie będące fu n k c ją nie ty lk o sytuacji, ale ró w n ież pew nych u w a ru n k o w a ń osobow ościow ych. C o p ra w d a czynnik ten rz a d k o d o k o ń c a p rz esą d z a o treści decyzji, aczkolw iek sytuacja decyzyjna m oże w yw oływ ać em ocje u d e cy d e n tó w , a ich o so b o w o ść m oże w płynąć n a k ształt czy im plem entację decyzji. A u to r d o k o n a ł b a rd z o k laro w n ej klasyfikacji i usy stem aty zo w an ia wielości pom ysłów , koncepcji i k ry terió w , za p o m o c ą k tó ry c h w literatu rze p rzed m io tu analizuje się zagadnienia osobow ości p olitycznej.
C a łk o w itą n o w o ścią w książce jes t om ów ienie p ro cesó w d ecy d o w an ia w yborczego. W y k o rzy s ta n o to p o d sta w o w e założeniach m ark e tin g u politycznego, w edług k tó re g o w trak cie k am p an ii w yborczych d z iałając y m p o d m io te m jes t pew na s tru k tu ra o rganizacyjna, k tó ra przy g o to w u je k am p a n ię w y b o rczą (założenia p ro g ram o w e , strategie, w ybór tak ty k i). Jej w ynikiem je s t stw orzenie w izerunku w y borczego k a n d y d a ta , sw oistego p ro d u k tu , k tó ry m oże być „ sp rze d a n y ” w yborcom , ci zaś o d b iera ją treść p rzek a zu i p o d e jm u ją o k re ślo n ą decyzję w yborczą. P rzed staw io n a an aliza zasługuje n a szczególną uw agę p rzez w zgląd n a fa k t słabej znajom ości p ro b lem u , b rak u lite ratu ry i ubogiej p ra k ty k i p olitycznej w ty m zakresie.
K siążk a Z. J. P ietrasia z o stała o p a rta n a b ard zo bogatej literatu rze p rzed m io tu . Jest to bez w ątpienia n o w a to rs k a i in te resu jąc a p ró b a prz ed staw ien ia złożonych p ro b lem ó w decy d o w an ia p o litycznego w teo rii i p ra k ty c e. P o m im o tru d n o ści p o ru szan e j p ro b lem aty k i, k siążk a z o stała n a p is a n a k laro w n y m i p rzy stęp n y m językiem , c o sp raw ia, że je s t łatw a w odbiorze. R o zw ażaniom teo rety czn y m to w arzy szy w iele p rz y k ła d ó w z życia, z uw zględnieniem najnow szych w ydarzeń, co u łatw ia czytelnikow i zro zu m ien ie m ech an izm ó w p o d e jm o w an ia decyzji politycznych. N iew ątpliw ie jest to le k tu ra , z k tó r ą p o w in n i się z ap o z n ać z aró w n o studenci p olitologii, d zien n ik arstw a, p raw a, socjologii i h isto rii, ja k rów nież p o litycy, k tó rz y z aw a rtą tu wiedzę teo rety czn ą m ogliby stosow ać w prak ty ce decyzyjnej.
A gata Z ię te k
Roman Rybarski o narodzie, ustroju i gospodarce, wstęp, wybór i opracowanie
Szymon Rudnicki, Warszawa 1997, ss. 312
W y daw nictw o Sejm ow e ro z p o cz ęło w 1996 ro k u p u b lik ację w yboru książek, a rty k u łó w p raso w y ch i p rzem ó w ień p a rla m e n ta rn y c h w ybitnych p olskich po słó w n a Sejm D rugiej R zeczypos politej. A u to ra m i o p ra c o w a ń tek s tó w ź ró d ło w y ch są historycy specjalizujący się w b a d an iu polskiej myśli p olitycznej X IX i X X w ieku. W ciągu kilku lat p o w sta ła seria książek pod re d ak c ją n a u k o w ą A n d rzeja C h o jn o w sk ieg o . W y daw nictw o z ad b a ło o jed n o litą szatę g raficzną kolejnych w olum inów . U w agę czy teln ik a p rzy ciąg a o k ła d k a zaw ierająca rep ro d u k cję d ru k ó w sejm ow ych z okresu D rugiej R zeczypospolitej. D o ty c h cz a s w serii ukazały się teksty a u to rs tw a S tanisław a C a ra, Ignacego D aszy ń sk ieg o , R o m a n a D m o w sk ie g o , W ład y sław a L eo p o ld a Jaw orskiego, M ieczysław a N ied ział kow skiego i R o m a n a R y b a rs k ie g o .1
1 Stanisław Car - p o lsk a koncepcja a u torytaryzm u, w stęp, w ybór i o p raco w an ie J. M . M ajch ro w sk i, W arsz aw a 1996; Ignacy D a szy ń sk i o państw ie, dem okracji i parlam entaryzm ie, w stęp, w ybór i o p ra co w a n ie M . Śliw a, W arsz aw a 1997; R om an D m o w ski o ustroju p o lityczn ym państw a, w stęp, w y b ó r i o p ra co w a n ie K . K aw alec, W arszaw a 1996; W ładysław L eo p o ld Jaw orski o państw ie,
