'l1eukl: iimenit, ruty~, nowy mh1erai :terrops~udobro okit, dysanalyt, chromit, magnetyt, hematyt, ulvo-s.I)inel, spinel,Cr-Ti-spinel, pikotyt, baddelyit. FOsforany: apatyt.
KHeiniany: pirokseny (Ti-augit, plgeonit, hipersten), oliwiny, skalenie (Ca-plagioklazy, K-skalen), kwarc, trydymit, krystobalit, cyrkon, nowy mineral Fe-piro-ksmangit, nowy krzemian Ti, Fe, Zr z domieszlal Ca i
Y,
krzemiany warstwowe (?).Kataklaza· i izotropizacja minerat6w. Wobec braku atmosfery obce s~ na powierzchni Ksit:-zyca zjawiska erozji i wietrzenia chemicznego. WaZny jest natomiast metamorfizm spowodowany bombardo-waniem akat ksi~ycowych przez meteoryty, tzw.
me-tamorfizm uderzeniowy (shock metamorphism). Me-tamorfizm ten stwierdzono w okolo 7541/& badanych okruch6w. Wyr6Zniono trzy jego odmiany: 1) kata-klaza i mikrodeformacja; 2) izotropizacja minera!6w; 3) topienie. Stwierdzono liczne sp~anla, a nawet wygii:cia kry,sztJa1(1w (ryc. 10). Izotropizacjll abj~te
7K)-staty w znacznym stopniu okruchy plagioklazOw, a brekacje i szkliwo to takZe wynik tego
metamorfiz-mu. .
Na podstawie wykonanych badan i dotychczaso-wych obserwacji zaproponowano nast@uj~cy model budowy Ksi~yca (13). Zewn~trzna 25 km grubo~ci
skorupa ksi~zycowa zbudowana jest z lzejszych skal anortozytowych, kt6re pod~cielone sll przez ci~ze
bazalty. Skorupa ta zosta!a perforowana przez pada-jllce na powierzchni~ Ksi~zyca duze meteoryty, utwo-rZOne kratery byly wypelniane przez law~ bazaltowij. Dyferencjacja magmy przeblegala tylko w zewn~rz
nej stopion~j strefie Ksi~zyca. Wn~rze i jlldro Ksi<:-zyca sll zbudowane prawdopodobnie z nieprzetopio-nych ska! zblizonieprzetopio-nych g~sto~cill do bazalt6w.
SUMMARY
The paper presents the development of minel·alo-giool researc·h on bodies of extraterrestrial origin, conducted in a period from 1'149 to 1969. Minerals of meteorites and those of lunar rocks are presented in tables. It is also demonstrated that at present the development of cosmic spa~e research highly affected an increasing interest in cosmomineralogy.
LITERATtHtA
1. Far r i n g ton O. C. - Meteorites. Chicago,
1915.
2. He i deS. - Meteorites. Chicago, 1964 (tlum. ang.).
3. K r i now E. L. - Mietieority. Moskw~, 1948. 4. Kw ash a L. G. - Issledowanije kamiennogo mietieorita Staroje Boryskino. Mietieoritika. Sb. Stat., wyp. IV, 1948.
5. LSPET - Preliminary examination of lunar sam-ples from Apollo 11. Science, voL 165, 1969.
B. Manecki A., Skowronski A. - Material gruboziarnisty i py!y kosmiczne z il6w montmor-illonitowych karbonu g6rno~1~skiego. Pr. miner. (w druku).
7. M a n e c k i A., S It 0 w r 0
n
ski A. - Extrater-restrial spherules from carboniferous montmor-illonite" clays (Upper Silesia). BUll. Acad. Pol.Sci. (w druku).
8. M a z u r L. - Rodzimy nikiel z kopalni soli w Wieliczce. Prz. geol., 1969, or 3.
9. Pokrzywnicki J. -Meteoryty Polski (1);
Katalog meteoryt6w w zbiorach polskich (11).
Studia Geol. Pol. vol. XV, 1964.
10. Pr i 0 r G. T. - The classification of meteorites. Mineral. Mag. 19, 1920.
11. R a m doh r P. - The opaque minerals in sto-ny meteorites. J. Geoph., Res., 68, 1963.
12. W i e se r T. - Cosmic dust and their strati-graphic significans. Bull. Acad. Pol. Scl. voL XI,
1963.
13. Wood J. A., Marvin U. B., Powell B. N., D i c key J. S. - Mineralogy and petrology of the Apollo 11 lunar sample. Smiths. Astroph.
Obs., rep. 307, 1970.
PE3IOME
B CTaTbe npe~CTaBJIeH Oqeplt MHuepaJIol'H'lecltHX
HCCJIe~(J8aHldi Ten KOCMWleK:XOro npOHCXO~eHHJI Ha IIPO'l'mKeBID1 1749-1969 r. r. B Ta6mll~ax nOMe~eHbI
Ha3BaHKR JUmepaJIOB H3 HeTeOPHTOB K JIYHHbIX
DO-POA, OrMe<meTCH, 'l'I'O B nocJIe,Jplee speMJl C
pa3-BK'l'KeM K-CCJIe~()B;mW!: KOrCMWlecx.oro npOCTPaHCTBa
Pe3KO B03pOCJIa 31lHH'l'epeCOBaHHOCTD
