Reinterpretacja materiałów geologicznych roponośnego rejonu Nowej Soli

(1)

STEFAN DA WIDOWSKI

Zakład Zł6:t S,?l1 1 Surowców Chemicznych IG

REINTERPRETACJA

MATERIAŁOW

GEOLOGICZNYCH ROPONOSNEGO

REJONU NOWEJ SOLI

Duże zagęszczenie otworów wiertniczych i wyko-nanie gęstej siatki profilów sejsmicznych nasuwa pewne wnioski przy opracowaniu tego· materiału. Mogą one być przydatne przy poszukiwaniu złóż bi-tuminów.

DOTYCHCZASOWE POGLĄDY NA BUDOWĘ TEKTONICZN.\

. ROPONOSNEGO REJONU NOWEJ SOLI

Obecność bituminów stwierdzono przede wszyst-kim W utworach cechsztynu (P2), a zwłaszcza w po:: 'ziomie dolomitu głównego (Ca2). Jednak duża

zmien-noŚĆ tych utworów oraz podatność na zaburzenia tektoniczne sprawia, że dla przedstawienia obrazu stosunków przestrzennych w tej formacji skonstru-owano, na podstawie różnych hipotez, kilka modeli. , l. Model blokowY. Przyjmuje się w nim pocięcie dolomitu głównego uskokami o kierunku SE-NW i SW-NE z dość ogólnikowo wyrażoną tezą o

obec-ności uskok6w odwróconych. Złoża bituminów

przed-stawiane są w tym modelu jako blokowo-war&twc?-we, a facje onkolitowe dolomitu głównego uwaźa Slę za najbardziej perspektywiczne kolektory (8).

Z. Model bezuskokowero ułoienf.a dolomiłu głów

nero. Pułapkami złożowymi w tym modelu są strefy brachyantyklinalne (1, 3). '

3. Model szczelinowy. Zakłada się istnienie trzech systemów uskoków o kierunku SSE-NNW, SW-NE

1..2.,

-3.4 _________ 1

UKD 553.88.233.2/.8B2.233.2: l1li1.738.3 :1I11O.884.5(438-UJ' Nowa Sól) i SE-NW.' Złoża bituminów wiąże się z wąską strefą uskokową o kierunku SSE-NNW, uznając je za zło ża typu szczelinowego. Zwraca się w tym modelu

uwagę na zupełny brak pierwotnej porowatości do-lomitu głównego zniszcZonej procesami diagenetycz-nymi (5, 6).

DWa piel'Wsze modele wiążą się z hipotezą o ha-lotektonicznej genezie podstawowych deformacji do-lomitu głównego, trzeci natomiast model zdecydowa-nie ją odrz.uca, WSkazując jako 'przyczynę ruchy epejrogeniczne - podłoża oraz potriasową tektonikę kompresyjną. W wyniku tej ostatniej powstab.'by uskoki odwr6cone' o kierunku SSE-NNW i normal-ne, cżęściowo o 'charakterze 'prl1!esuwczym o kierunku

SW-NĘ (5).

UWAGI O NOWSZYCH MATi:IUAŁACH POo:;iTAWÓWYCH Materiały sejsmiczne są rezultatem prac wykona-nych w latach 1962-1974, przede wszystkim przez PPG Warszawa. Były to badania refleksyjne. W 1969 r. wprowadzono na omawianym terenie po raz pierwszy metodykę pokryć wielokrotnych, co znacz-nie podniosło jakość uzyskiwanych wyników, jakkol-wiek nadal występowały poważne trudności z kore-lowaniem refleksów pochodzących z utworów cech-sztynu (P2). Dość gęsta siatka otworów wiertniczych

Ryc; l. LokaZizacja otworów wiertniczych, profilów sejsmicznych i przekrojów geOlogicznych.

1 - otwór wier,tniczy. 2 - linia profilu sejsmicznego, 3 - 11nla proft1u geologicznego.

(2)

sw

'SE R:(J-/ f>I(]-] ~I----Q-:r;'

I

Nr

-

-·

l - - - - , - - -

·

--i-·----, . T I \ I T

I

I \ i _ _ o

-

.

---J

r.p \ '.-;-1 _ _ _ _

!

Pl C/ B

'\\1

I} C 1l~P, Ą _n Ll6-/

os

Q·rr

-t_

O _'Tr _ _ . - - - - , - -- \ -T ·1 \ \

Pl

C \ \

I

T

I

\

--1

I \

I

Pl

.

c-'jf

I

Qr!

T:

\~--

-

'

Dl P, III L6 L4 U6-2 01G-7 Q'Tr ._.-

:

--_.

_

.. _-- -Q'Tr T

r-r

I \ I I

,

l

,

:

._,

i,P .... ; I I ,I _A , / _l T tOr

I

D.5~ C O 1 , ; -,

---t=~'

lun 0.5 1.0

Ryc. 2. Przekroje geOlogiczne przez strukturę Nowej Soli.

1 - dyslokacja, 2 - złote ropy naftowej, 3 - złote gazu ziemnego, 4. - przypuszczalne złote bit1.Kl11nów. :I - rótne

obszary facjalne cechsztynu (P2).

jest związana z realizacją prac rozpoznawczych stwierdzonej koncentracji soli potasowych starszych (K2) i młodszych (K3) orazprzejaw6w i przemysło-. wych koncentracji bituminów. Wiercenia były

pro-. wadzone przez przemysł naftowy i Instytut

Geolo-giczny. .

WYNIKI REINTERPRETACJI MATERIAŁOw GEOLOGICZNYCH ROpONOSNEGO RE.TONU NOWEJ SOLI

Punktem wyjścia reinterpretacji materiałów geo-logicznych dotyczących omawianego obszaru było stwierdzenie na profilach sejsmicznych strefy usko-kowej o kierunku SE-NW (ryc. 2, 3), równoległej do granicy monokliny przedsudeckiej z blokiem przedsu-deckim. Założenia tej strefy, jak i stopni uskokowych antytetycznych, -ograniczonych uskokami antytetycz-nymi o przebiegu równoległym do omawianej stre-fy oraz uskoków o kierunku SSW-NNE, są przed-permskie. W · czasie sedymentacji osadów cechsztynu poszczegÓlne 'strefy tektoniczne zaznaczyły się jako ·strefy odmienionych obszarów· facjalnych (ryc. 2)

(5-7). . .

Przemysłowych koncentracji bituminów można się lIpodziewać w miejscach obecności stopni uskoko-wych antytetycznych, przylegających. do omawianej strefy tektonicznej, ograniczonych śrÓdcechsztyński mi uskokami antytetycznymi (ryc. 2). Stwierdzone dotychczas przemysłowe koncentracje węglowodorów są związane z takimi obszarami Przykłady podob-nych pułapek przytacza Kisłow (2) i Levorsen (4). Wydaje się konieczne ukierunkowanie poszukiwań złóż ropy naftOwej i gazu .ziemnego na omawianym obszarze monokliny przedsudeckiej. Profile sejsmicz-ne są bardzo ważną pomocą przy lokalizowaniu syg-nalizowanych pułapek (ryc. 3). .

Chciałbym podziękować doc; dr Zbigniewowi Wer-nerowi za cenne uwagi i wskaz6wki.

I

LELECHOW

IG-2

WSW

~

ENE

o _5'! o o o o _~ <:) N

,..,

"

....

r-. I ł I J ł I J J i l . ", '-ILU

-1~~1

-1000 - :

=

....;;

===

-f-

I -2000

.

~

!

Ryc. 3. Złoże row' naftowe; Lelech6w na przekroju sejsmicznym.

I - złote ropy naftowej.

LITERATURA

1. D ź w i n e l J; - Budowa geologiczna północno -zachodniej cżęści monokliny przedsudeckiej na podstawie badań geoelektrycznych. Nafta, 1963,

nr 3,4.

2. K i s ł o w A. - Regionalna tektonika transwer-salna w · zagadnieniu powstawania koncentracji węglowodor6w na Przedgórzu Karpat. Ibidem,

1969,·nr 1.

3. Kar n k o w s kiP. - Perspektywy odkrycia złÓŻ ropy naftowej i gazu w południowo-zachod niej Polsce. Prz. geoL, 1971, nr 4.

4. L e v o r s e n A. J. - Geologia ropy naftowej i gazu ziemnego. Wyd. GeoL 1972.

5. P o d e m s kiM. - Sedymentacja . cechsztyńska

w zachodniej części monokliny przedsildeckiej na

przykładzie okolic Nowej Soli. Pr.

Inst.

Geo!.,

1973, t. 71. .

6. P o d e m s kiM. - Wyniki dotychczasowych

ba-dań soli potasowych w strefie przedsudeckiej . prz. geol, 1974,

nr

l .

7. P o d e m s kiM. - Nowa interpretacja budowy tektonicznej struktury Rybaki, Kwart. geol., 1974,

nr 1.

8. S o koł o w s kiJ. - Charakterystyka' geologi-czna i strukturalna obszaru przedsudeckiego. Geol. Sudetica, 1967, vol. 3.

9. S o koł o w s kiJ. - . Rola tektoniki salinarnej cechsztynu w modelowaniu pokrywy mezokeno-zoicznej. Biul. Inst. Geol., 1972, nr 252.

STEFAN DA WIDOWSKI

zakład Złó:l: Soli 1 SuroWców Chemicznych IG

OBECNE

~ZPOZNANIE

KONCENTRACJI

. SOLI POTASOWYCH

MŁODSZYCH

(Ks)

:

W OKOLICY NOWEJ SOLI

I PERSPEKTYWY ICH GOSPODARCZEGO

ZASTOSOWANIA

UKD IIA.832.ołl!.042: 6ł1.738.3(ł38-111)

Niniejszy komunikat jest uzupełnieniem pracy M. Podemskiego z 1974 r. (2) omawiającej wyniki dotychczasowych badań soli potasowych w strefie przedsudeckiej. Prace wiertnicze i geofizyczne wyko-nane w ostatnich latach dostarczyły nowych ma-teriałów dotyczących' wykształcenia soli.' potasowych

młodszych (K3). Wyniki tych prac są następujące: