Ziemniak Polski 2018 nr 2 3
Ekonomika i rynek
I
I
I
N
N
N
F
F
F
O
O
O
R
R
R
M
M
M
A
A
A
C
C
C
J
J
J
A
A
A
O
O
O
R
R
R
Y
Y
Y
N
N
N
K
K
K
U
U
U
Z
Z
Z
I
I
I
E
E
E
M
M
M
N
N
N
I
I
I
A
A
A
K
K
K
A
A
A
I
I
I
N
N
N
F
F
F
O
O
O
R
R
R
M
M
M
A
A
A
T
T
T
I
I
I
O
O
O
N
N
N
A
A
A
B
B
B
O
O
O
U
U
U
T
T
T
T
T
T
H
H
H
E
E
E
P
P
P
O
O
O
T
T
T
A
A
A
T
T
T
O
O
O
M
M
M
A
A
A
R
R
R
K
K
K
E
E
E
T
T
T
dr hab. Jerzy Rembeza, prof. nadzw.
Politechnika Koszalińska, Wydział Nauk Ekonomicznych, ul. Kwiatkowskiego 6e 75-343 Koszalin, e-mail: jrembeza@tu.koszalin.pl
statnie trzy sezony na rynku ziemnia-ka charakteryzują się wysoką stabil-nością. Przeciętne ceny nie odbiega-ją znacząco od średniej wieloletniej i wyka-zują relatywnie małe zmiany w miesiącach pomiędzy zbiorami. Stabilizacja ta jest efek-tem wyraźnego wzrostu średnich plonów i znaczącego spadku ich zmienności, powol-nej, ale jednak postępującej koncentracji uprawy oraz relatywnie wysokiej otwartości na rynki zewnętrzne. Sezon 2017/18 stanowi potwierdzenie tendencji do stabilizacji rynku ziemniaka w Polsce. Po stosunkowo wyso-kich zbiorach, o ok. 3,4% wyższych do ubie-głorocznych, ceny w obrotach targowisko-wych w okresie jesiennym były nieco wyższe aniżeli w poprzednim sezonie i wykazywały nieznaczny wzrost w kolejnych miesiącach. Wyższym wzrostem, z ok. 47 zł/dt w styczniu do 67 zł/dt w kwietniu, charakteryzowały się ceny skupu.
Przy stabilnych cenach można oczekiwać stabilizacji powierzchni uprawy ziemniaka w Polsce, choć według danych GUS występują corocznie dość duże wahania wielkości po-wierzchni. Trudno na ich podstawie wskazać na procesy regionalnej koncentracji produkcji ziemniaków. Regionalizacja jest widoczna w odniesieniu do cen, ale jest to zjawisko o dużej trwałości. W okresie wiosennym roz-piętość w cenach targowiskowych pomiędzy województwami sięgała 50%, przy czym najniższe ceny, poniżej 80 zł/dt, odnotowano w województwach świętokrzyskim i łódzkim, a najwyższe, powyżej 100 zł/dt – w opolskim i zachodniopomorskim.
W odróżnieniu od rynku polskiego na za-chodnioeuropejskich rynkach ziemniaka od-notowywano duże zmiany sytuacji zarówno pomiędzy latami, jak i w trakcie pojedyn-czych sezonów. Bieżący sezon w wyniku wzrostu zbiorów charakteryzuje się na więk-szości rynków niskim przeciętnie poziomem cen i ich dużym zróżnicowaniem w zależno-ści od kierunku użytkowania oraz jakozależno-ści. Najniższe są ceny ziemniaków do przerobu na frytki. Na głównych rynkach wynosiły one na przełomie marca i kwietnia ok. 2-4 €/dt. W przypadku ziemniaków do bezpośredniego spożycia, w tym na eksport, ceny wynosiły ok. 8-12 €/dt.
Pomimo niskich cen szacuje się, że po-wierzchnia uprawy ziemniaka jadalnego nie-co wzrosła w stosunku do roku ubiegłego w Belgii (1,4%), Niemczech (1,5%) i Francji (3%). Przyczyną mogą być relatywnie niskie ceny skupu buraka cukrowego oraz zbóż. W Holandii szacuje się, że powierzchnia upra-wy w bieżącym roku spadła o ok. 2,5%. Nie-korzystne warunki pogodowe opóźniły jed-nak terminy sadzenia, w związku z czym oczekuje się opóźnienia podaży ziemniaków bardzo wczesnych. Przebieg warunków po-godowych w okresie wegetacji będzie miał decydujący wpływ na poziom cen z nowego zbioru. W połowie maja oczekiwane ceny nie odbiegały od średniej wieloletniej. Na gieł-dzie EEX ceny ziemniaków na frytki w kon-traktach terminowych na listopad wynosiły ok. 11,4 €/dt, a na kwiecień 2019 r. 16,6 €/dt.
O
Ziemniak Polski 2018 nr 2 4
Średnie ceny ziemniaków w obrotach targowiskowych (zł/dt)
Lata Miesiąc 2013/14 2014/15 2015/16 2016/17 2017/18 VII 93,88 99,0 90,0 106,52 95,58 VIII 118,42 82,7 97,7 95,98 96,22 IX 118,53 76,9 97,5 86,18 88,38 X 117,97 69,4 96,9 79,29 85,66 XI 118,12 68,0 96,5 78,50 85,19 XII 121,28 68,9 97,3 79,55 86,09 I 123,20 68,5 99,4 81,69 85,77 II 125,90 69,0 99,3 82,98 87,51 III 123,90 67.3 99,7 83,62 87,82 IV 121,80 67,3 100,7 84,17 87,42 V 124,10 67,2 110,9 90,83 VI 118,40 69,3 116,9 88,70 Źródło: GUS
