Krzysztof Dybciak
"Pomiędzy listem a powieścią",
Małgorzata Czermińska, "Teksty" nr 4
(1975) : [recenzja]
Biuletyn Polonistyczny 19/2 (60), 135
/1 / BARAŃCZAK Anna: Poetyka w spółczesnych przepisów k u linar nych. "T e K sty 1' 1975 n r 4 s . 7 2 -8 8 .
P rz e p isy kulinarne pełn ią nie tylko funkcje praktyczn e, ale również estetyczne i sp ołeczn e. Stanow ią odbicie przem ian socjalnych i p e rsw a zyjnie oddziałują na owe przem iany. We współczesnym społeczeństw ie ob serw uje się n astęp u jący p r o c e s : domowa sztuk a kuchenna p r z e sta je być codzienną czy n n o ścią, sta je się działaniem odświętnym, artystycznym . Stąd zmiana poetyki przep isó w kulinarnych - zam iast przepisów o p rak ty c zno- encyklopedycznym ch arak te rze pow stają teksty nakłan iające do p rzy rząd za n ia potraw . Dokonuje się n o b ilitacja czynności kulinarnych, polega ją c a czę sto na ukazywaniu ich autonomicznej (e stety czn ej) w a rto śc i. W d alszy ch c z ę śc ia c h szk icu prezen tu je autorka chwyty lite rac k ie stosow a ne p rz e z twórców w ysokiej "lite ra tu ry k u lin arn e j".
K .D .
/1 / CZERM IŃ SKA M ałg o rzata : Pom iędzy listem a p o w ie ścią . "T e k sty" 1975 nr 4 s . 2 8 -4 9 .
E p isto lo g ra fia - zjaw isko zmienne h istoryczn ie i różnorodne g a tunkowo - pełni rozm aite fu nkcje. W badaniach tradycyjnych ujmowano lis t albo jako dokument inform ujący o au to rze, jego środow isku i epoce, albo jako osobny gatunek, p o z o sta jąc y jednak p o za cz y stą lite ra tu rą . Autorka w ybrała tr z e c ią drogę - badanie wzajemnych związków między listem a p ro zą fab u larn ą. Wpływ form listow ych na pow ieść je s t łatwo zauw ażalny; szczególn e znaczenie e p isto lo g ra fii obserw uje się w o k resie n arodzin i kształtow an ia się gatunku (XV III-w ieczny rom ans listo w y ). Liczne funkcje pełni też s ty liz a c ja e p isto la m a we w spółczesn ej lite ratu r z e , np. u P arn ick ie g o . Z achodzi rów nież r e la c ja odwrotna - pow ieść wpływa n a odbiór k o resp o n d en cji. N ajb liżej pow ieści sytuują się bloki listó w , które w odbiorze czytelniczym funkcjonują c z ę sto jako odmiana pow ieści au tob iograficzn ej.
