Helena Zaworska
"Eros i Tanatos : "Brzezina" Jarosława
Iwaszkiewicza", Ryszard Przybylski,
"Odra" R.X (1970) : [recenzja]
Biuletyn Polonistyczny 13/38, 185
1970
/ 1 1 / PRZYBYLSKI R y sz a rd : E ros i T a n a to s . " B rz e z in a " J a r o s ława Iw a s z k ie w ic z a . "Odra" R.X: 1970 n r 4- s . > 2 -6 3 .
A n a liz a opow iadania J a ro s ła w a Iw aszk iew icz a u m ieszczona na sz e ro k im t l e porównawczym: h is to r y c z n o lit e r a c k i m , f i l o z o f i c z nym, w n a w ią z a n iu do c a ł e j tw ó rc z o ś c i Iw a sz k ie w ic z a . A u to r u j m uje p ro b le m a ty k ę "B rz e z in y " z p u n k tu w id zen ia f ilo z o f ic z n y c h p o staw wobec m i ł o ś c i , ż y c ia i ś m ie r c i. Odwołuje s i ę do k u lt u rowych toposów m i ło ś c i / E r o s / i ś m ie r c i /T a n a t o s / . Rozum ienie ś m ie r c i ja k o i d e i o ra z ja k o fenomenu e g z y s te n c ja ln e g o - t o d ru g ie ro z u m ie n ie p r z y p is u je I w a s z k ie w ic z o w i.L ite ra c k ie i n t e r p r e t a c j e problem u ś m ie r c i: Tomasz Mann, " C z a ro d z ie js k a Góra"; Mau ry c y M a e te r lin c k , "Ś m ierć "; Ig n acy D ąbrow ski, "Ś m ie rć "; Lew T o ł s t o j , "Ś m ierć Iwana I l j i c z a " . W opow iadaniu B a s z k ie w ic z a ś m ie rć j e s t ś c i ś l e w łączo n a w p ro c e s ż y c i a , n ad aje ż y c iu war t o ś ć . E ro s - ja k o harm onia ś w ia ta i T a n a to s - ja k o ro z p a d t e j h a rm o n ii.
BP/38 H.Z.
/ 1 1 / ŻABICKI Z bigniew : S y tu a c ja i s t y l . 0 tw ó rc z o ś c i p ro z a t o r s k i e j w ćw ierć w ie czu P o ls k i Ludow ej. "Odra" R.X: 'i970 n r 3 s . 3 3 -5 0 .
Z asad n icza te z a a u to r a to p o g lą d , i ż p ro z a okresu 1945-1969 s p e ł n i ł a i s p e łn i a n a d a l z a d a n ia wysuwane p rz e d n ią p r z e z r z e c z y w is to ś ć h is to r y c z n ą , p rz y czym j e j z a s ię g problemowy n ie o g r a n ic z a s i ę je d y n ie do spraw p o ls k ic h , le c z nacechowany j e s t
3 t a l e wzrasbającą tendencją do u n iw e r s a liz a c ji.W s f e r z e postaw
p i s a r s k i c h d o ro b ek o s ta t n ie g o ćw ierćw iecza p rozy p o l s k i e j wy r ó ż n ia s i ę p rzezw y ciężen iem z n a n e j od czasów modernizmu opozy c j i m iędzy postaw am i k le r k a - bądź s p o łe c z n ik a , aem ask ato ra - b ądź te ż d z i a ł a c z a , k ry ty k a k u lt u r y - bądź aktywnego rz e c z n ik a reform y p o l i t y c z n e j i s o c j a l n e j .
