Srebrne gody Wydziału
Ekonomicznego = The Twenty-fifth
Anniversary of Maria
Curie-Skłodowska University
Economic Faculty
Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska. Sectio H, Oeconomia 24, 1-16
ANNALES UNIVERSITATIS MARIAE CURIE-SKLODOWSKA
LUBLIN-POLONIA
V O L . X X I V , !
___________ S E C T IO H ___________ 1990 Zakład Historii Gospodarczej i Myśli EkonomicznejWydziału Ekonomicznego UMCS
R yszard O R Ł O W S K I
Srebrne gody W ydziału Ekonom icznego U niw ersytetu M arii
Curie- Skło dowskiej
The Twenty-fifth Anniversary of Maria Curie-Skłodowska University Economic Faculty
PO W ST A N IE I ORG ANIZACJA W YDZIAŁU
D w adzieścia pięć la t działalności W ydziału E konom icznego znaczyć m oże i m ało, i d użo. N iew iele, gdy chodzi o chronologię, sp o ro je d n a k jeśli la ta te tra k to w a ć będziem y ja k o m iarę au ten ty c zn ej aktyw ności praco w ników i ich d o ro b k u . D w adzieścia pięć la t bow iem w życiu człow ieka do rosłego, k tó ry zw iązał swe losy z n a u k ą i kształceniem , stan o w i przecież d u ż ą część jeg o p ra k ty c z n e j działalności.
H isto ria W ydziału zw iązan a je s t z losam i U n iw e rsy tetu M arii C urie- S kłodow skiej, k tó ry p o w sta ł 23 p aźd ziern ik a 1944 r. n a skraw k u w yzw olonej P o lsk i, jeszcze w zgiełku w ojny. N ow a uczelnia p rzy jęła n ajp ierw profil p rz y rod n iczy . T w ó rcy i o rg a n iz ato rzy UM CS przew idyw ali je d n a k pow ołanie w p rzyszłości d alszy ch kieru nk ów k ształcen ia, p rzede w szystkim h u m a n isty c z n y ch i społecznych. P ro feso r H enryk R a a b e , tw ó rc a U n iw e rsy tetu i jeg o pierw szy re k to r, w sw oim m em oriale z 18 w rześn ia 1944 r. sygnalizow ał p o trz e b ę u tw o rz e n ia w L ublinie W yższej Szkoły H andlow ej. D r S ta n isła w S krzeszow ski, ów czesny kierow nik R eso rtu O św iaty Polskiego K o m ite tu W y zw o len ia N arodow ego, w sp o m n iał w d ysk usji n a d k ształtem now ego U niw er s y te tu , o m ożliw ości zorganizow ania w jego ra m a c h w ydziału spółdzielczego.
W krótce życie potw ierdziło trafno ść ty ch przew idyw ań. U n iw e rsy te t roz w ijał się szybko, reorganizow ał, tw orzył nowe w ydziały i k ieru n k i stud iów . W 1950 r. po w stał W ydział P raw a , w d w a la ta później W y dział H u m an i styczny. M im o zgłaszanego zap o trzeb o w an ia n a ekonom istów , w ładze uczelni nie decydowały się n a otw arcie studiów w tej dziedzinie. P oczy niły w szakże znaczące posunięcie w k ierunku stopniow ego tw o rzen ia un iw ersyteckiego środow iska ekonom istów . W ażne znaczenie m iała tu d ziałalno ść K a te d ry E konom ii P olitycznej n a W ydziale P raw a , realizu jąca z a d a n ia d y d a k ty c z n e d la wydziałów p ra w a i h u m an isty k i. K ierow nictw u K a te d ry u d ało się skupić pew ną liczbę pracow ników zainteresow anych rozw ojem n au k ekonom icznych, za p o czątko w ane zaś prace naukow e z tej dyscypliny w płynęły n a rozw ój n a ukowy m łodych pracow ników . W iele w ty m zasługi kolejnych kierow ników K a te d ry zwłaszcza: Z y g m u n ta C hodkiew icza, A n to niego G u rn ic za, H en ry ka C hołaja. W K a te d rze tej swoje um iejętno ści naukow e i d y d a k ty c z n e do skonalili: F ranciszek D anilczuk, Zbigniew M itu ra , A n drzej P a k u ła , T ad e usz Tokarzew ski, Zdzisław S zym ański, M ikołaj W aleszko, k tó rzy n a stęp n ie swe losy związali z W7ydziałem E konom icznym . T rz eb a d o d ać , że b a d a n ia społeczno-gospodarcze, przew ażnie w aspekcie h isto ry czn y m , prow adzo no w K a te d rze H istorii G ospodarczej n a W ydziale H u m an isty cz n y m . K a te d rą kierow a! profesor S tanisław Hoszow ski, w y b itn y p rzed staw iciel lwowskiej szkoły historycznej F ranciszka B ujaka. R ozw ijali ta m swoje za in te reso w a n ia h is to rią g osp od arczą R y szard O rłow ski i Jó ze f K asperek (dziś do cen t Filii Rzeszowskiej U M C S).
N a stę p n y m krokiem w k ieru n k u k sz ta łto w a n ia lubelskiego środow iska ekonom icznego było otw arcie w Lublinie z in icjaty w y U M C S, w listo p a dzie 1960 r. pierw szego w k raju p u n k tu k o n su ltacy jn eg o zaocznych stu d ió w ekonom icznych krakow skiej W yższej Szkoły E konom icznej. O w ocem jego dziesięcioletniej pracy było w ykształcenie p raw ie 350 m ag istró w ekonom ii, w śród nich: T adeusza B rzyskiego, W iesław y i C zesław a G rusiew iczów , A deli Zalewowej, późniejszych pracow ników naszego W ydziału. R e z u lta te m do brze układ ającej się w spółpracy UM CS z k rak ow ską W S E były w spólne d ziała n ia n a rzecz rychłego pow ołania w UM CS stu d ió w ekonom icznych. Duże zaangażow anie w tej spraw ie przejaw iali ze s tro n y W S E p ro f. prof. Le szek K asprzyk i S tan isław W acławowicz. N a to m ia s t chęć p rz en iesien ia się n a stałe do L u b lin a zadeklarow ali w tedy: B ogusław J a s iń s k i, M ieczysław K aw a i W ładysław Kwiecień.
R e z u lta te m konsekw entnych zabiegów w ładz U M C S, szczególnie ówcze snego re k to ra G rzeg o rza L eopolda S eidlera, by ła uchw ała S e n a tu z d n ia 26 sty czn ia 1963 r. d o ty c z ą c a zorganizow ania W ydziału E kon om iczneg o. O p ra
Srebrne gody W ydziału Ekonom icznego U niw ersytetu.. 3
cow anie odpow iedniego w niosku w tejże spraw ie poruczono specjalnej kom i sji, n a k tórej czele s ta n ą ł H enryk R eniger, kierownik K ated ry P raw a F in a n sowego. W ynikiem prac kom isji był e la b o ra t O potrzebie utw orzenia W y
działu E ko n om icznego UMCS, przedstaw iony Senatow i U niw ersy tetu przez
H. R en ig era 25 listo p a d a 1963 r. S enat podjął wówczas p o zy ty w n ą uchwalę w tej kw estii, po czym re k to r skierow ał wniosek do M in isterstw a Szkolnictw a W yższego o pow ołanie W ydziału Ekonom icznego UM CS ze sp ecjałnością: ekon o m ik a rolnictw a.
R ek to r pow ołał z dniem 1 sty czn ia 1964 r. n a o rg a n iz a to ra w ydziału H. R en ig era, k tó ry p rz y stą p ił do kom pletow ania kadry naukow ej. Z a in te resow anie i s k u te c z n ą pom oc w uruchom ieniu studiów ekonom icznych w U M C S, p rzejaw iał d r P io tr K arp iuk, działając w im ieniu lubelskich władz m iejskich i w ojew ódzkich. K ierow nictw o U niw ersytetu w trosce o zabezp ie czenie p o trz e b lokalow ych nowego w ydziału, przygotow ało plan budow y no w ych gm achów , k tó re uw zględniały również potrzeb y W ydziału P ra w a oraz c e n tra ln e j a d m in istra c ji uczelnianej.
P o stosun ko w o k ró tk im okresie przygotow aw czym i przy życzliwej p o m ocy ów czesnego w iced y rek to ra D e p a rta m e n tu Studiów U niw ersyteckich i P edagogicznych M in iste rstw a Szkolnictw a W yższego J a n a K luczyńskiego pow ołany został W ydział E konom iczny na UM CS, zarządzeniem M SW z d n ia 15 lu tego 1965 roku. W ydział składał się z I I k ated r, stan ow iący ch jego p o dstaw ow e je d n o stk i organizacyjne. Były to K ated ry : Ekonom ii P o lity czn ej (kier. H enryk C h o łaj), Ekonom iki R olnictw a (A u g u sty n Wos'), P la n o w an ia i P o lity k i G o sp odarczej (T adeusz P rzeciszew ski), E konom etrii (Paw eł C z a rto ry sk i), M a te m a ty k i (Zdzisław Lew andow ski), Filozofii Społecznej (J a k u b Li tw in ), H istorii G ospodarczej (R y szard O rłow ski), P ra w a (Zbigniew M itu ra ), S ta ty s ty k i (W ład y sław K w iecień), Rachunkow ości (M ieczysław K aw a), Fi nansów (W ojciech K arp iń sk i). Trzy spośród w ym ienionych k ated r: Ekono mii P o lity cz n ej, Filozofii Społecznej i H istorii G ospodarczej działały ju ż w cześniej w s tru k tu rz e UM CS. Pierw sze zm iany w obsadzie kierow niczej ka te d r n a stą p iły z odejściem H. C h o łaja do SG PiS 30 czerw ca 1966 r. K a te d rę E ko no m ii P o lity czn ej p rzejął wówczas A. Woś, przekazując K a te d rę E ko no m iki R o ln ic tw a Z. A dam ow skiem u.
T y m cz asem z d n iem 1 czerw ca 1965 r. M in ister Szkolnictw a W yższego pow ołał kierow nictw o W ydziału w osobach: Z. Lew andow skiego, ja k o dzie k a n a i A. W osia, ja k o prodziekana. W zw iązku zaś z utw orzeniem zaocz n ych stu d ió w ekonom icznych w listopadzie 1966 r. R a d a W ydziału w y b ra ła n a p ro d z ie k a n a do sp raw d y d ak ty k i i w ychow ania R. O rłow skiego. Póz'niej k olejny m i d ziekanam i byli: W ładysław H oltzm an (1968), R. O rłow ski
(1969-1975), W ładysław Tom aszew ski (1975-1976), L echosław Siejak (1976-1978), Sław om ir Kozłowski (1978-1981), R. O rłow ski (1981-1983), Z dzisław L ew an dowski (1983-1986). A k tu aln y skład kierow nictw a W yd ziału stanow ię.: R y szard O rłow ski ja k o dziekan, W acław G rzybow ski, U rsz u la W ich, W ito ld K u rek - prodziekani. P ierw szą kierow niczką d ziek a n atu b y ła M a ria F ijałkiew icz, k tó ra tę funkcję p ełniła do 1973 r. P o niej obow iązki te p rz ejęła m g r Zofia O rzeł i spraw u je je do d n ia dzisiejszego.
W ydział rozpoczął działalność w n a d e r sk ro m n y ch w a ru n k a c h loka lowych. N a d o d atek jego pom ieszczenia rozp ro szon e były p o ró ż n y ch gm a chach U n iw ersy tetu , w sześciu odległych p u n k ta c h m ia s ta . Jeszcze w 1975 r., a więc w dziesięć la t po u ru ch o m ien iu W y działu m iał on d o d y sp ozy cji zaledw ie 37 izb o łącznej pow ierzchni 720 m 2. M ieściło się ta m 9 zakładów n aukow ych, skupiających praw ie stu pracow ników . P o p ra w a lokalow a W y działu n a stą p iła po 13 la ta c h , kiedy to w 1978 r. u zyskano 104 p o m ieszczenia w wieżowcu R e k to ra tu . W rok później w p row ad zon o się do now oczesnego paw ilonu dydaktycznego z trz e m a salam i a m fite a tra ln y m i (pó 200 m iejsc) i 17 salam i n a ćw iczenia i sem in aria , łącznie w ydziai o trz y m a ł 3160 m 2 p o w ierzchni.
W łasne pom ieszczenia o pow ierzchni 360 m 2 o trz y m a ła ta k ż e Bi blio teka W ydziałow a, k tórej księgozbiór liczy dziś b lisk o 50 ty s . pozycji. J e s t on najzasobniejszy w środow isku lu belskim , gdy cho dzi o lite ra tu rę ekonom iczną.
Pow ołane przez m in is tra k a te d ry działały do 1 w rz eśn ia 1970 r., kiedy to pod hasłem in teg racji naukow ej i p erso n aln ej w sp o só b o d g ó rn y i ar b itraln y , w m iejsce k a te d r pow ołano in s ty tu ty z p rz y p o rzą d k o w an y m i im z a k ła d am i. W now e ra m y o rganizacyjne w sp osó b dość dow olny sk up io no dyscy pliny naukow e i ludzi. U tw orzono w ów czas d w a is ty tu ty : E k o n o m ii P o litycznej i P la n o w an ia oraz E konom iki P ro d u k c ji. N a czele p ierw szego s ta n ą ł A. Woś z za stę p c ą W. G rzybow skim . W ra m a c h tegoż in s ty tu tu działały n a stę p u ją c e zakłady:
- E konom ii P olitycznej i P la n o w an ia (kier. A. W oś),
- H istorii G ospodarczej i M yśli E konom icznej (kier. R. O rło w sk i), - S ta ty s ty k i (kier. W. K w iecień),
- M a te m a ty k i (kier. Z. L ew andow ski).
D rugi in s ty tu t p o d kierow nictw em W. H o łtz m a n a ro z p o czą ł p ra c ę z zakładam i: E konom iki P rzem ysłu i O rg a n izac ji P rz e d się b io rstw (kier. W. H o ltzm an ), E konom iki R o ln ictw a (Z. A d am o w sk i), F in an só w i R a c h u n kowości (W . K arpiński).
S rebrne gody W ydziału Ekonomicznego U niw ersytetu. 5
ta k ż e ro sn ący ch p o trz e b badaw czych i d y d aktyczny ch in s ty tu ty w zbogacały się o now e Z akłady. P ow stały więc w In sty tu cie E konom ii P olitycznej i P la n o w an ia: Z akład P la n o w a n ia i P o lity k i G ospodarczej (kier. T. Przeciszew ski), Z akład Teorii R ozw oju E konom icznego (kier. S. Kozłow ski). W dru g im in s ty tu cie podzielo n o Z akład Ekonom iki Przem ysłu i O rganizacji P rze d sięb io rstw n a 2 Z akłady: E konom iki Przem ysłu (kier. W. H oltzm an) oraz O rganizacji i Z a rz ą d z a n ia (kier. Z. Szeloch), pow ołano n astęp n ie Zakład N auk o P rac y (kier. Z. M itu ra ) oraz Z akład Teorii O rganizacji (kier. J. K u rn a l).
W dziesięć la t później, tj. w 1980 r. s tr u k tu r a o rg a n izacy jn a W y d ziału p rz e d sta w ia ła się n astęp u ją co . In s ty tu t Ekonom ii P olitycznej (dy r. W. G rzybow sk i) z sześciom a zakładam i: Ekonom ii P olitycznej (kier. W. G rz y b o w sk i), T eorii R ozw oju Ekonom icznego (S. Kozłow ski), P o lity k i E ko no m icznej i S połecznej (T . P rzeciszew ski), H istorii G ospodarczej i Myśli Eko nom icznej (R . O rłow sk i), S ta ty s ty k i i E kono m etrii (J. G reń ), Zastosow ań M a te m a ty k i (Z. Lew andow ski). In s ty tu t Ekonom iki P ro d u k cji, O rg an izacji i Z a rz ą d z a n ia , k tó ry m kierow ał Z. Szeloch sku piał 6 zakładów : E konom iki R o ln ic tw a (kier. J . Z alew a), E konom iki Przem ysłu (kier. L. S iejak), Teorii O rg a n iz a c ji (J. K u rn a l), O rganizacji i Z arząd zan ia (Z. Szeloch), F in ansó w i R achunkow ości (A. P o m o rsk a), Nauk o P racy (Z. M itu ra ). O b y d w a in s ty tu t y m iały 12 zakładów z a tru d n ia ją c y c h 103 nauczycieli akadem ickich.
W 1980 r. n a wniosek R ady W ydziału zlikw idow ano in s ty tu ty , p o z o sta w ia ją c zak łady ja k o je d n o stk i podstaw ow e. Stanow iło to bezprece densow y w yłom w in sty tu to w e j organizacji U niw ersy tetu. L ikw idacja in s ty tu tó w ro zlu źn iła n iezb y t m ocne zresztą więzy in teg ra cy jn e n a W ydziale a odejście kierow ników n iektórych zakładów pozbaw iło opieki naukow ej m ło d y ch a d e p tó w n au k i. W y stęp u jące tru d n o ści kadrow e, w z rastając e za d a n ia w zak resie k ształc en ia m łodych pracow ników i względy p ra k ty c zn e w yw ołały p o trz e b ę dalszych przekształceń organizacyjnych. P o burzliw ych d y sk u sja c h n a R adzie W ydziału i w Senacie R ek to r w m aju 1983 r. powołał n a W ydziale d w a in s ty tu ty i K a te d rę. Powołał wów czas In s ty tu t Teorii R oz w oju S połeczno-E konom icznego, którego pierw szym d y re k to re m zo stał T . P rzeciszew ski. W skład I n s ty tu tu weszły 4 zakłady: P la n o w an ia G o sp o d a r czego, Społecznego i P rze strzen n eg o (kier. T. P rzeciszew ski), N auk o P ra c y (Z. M itu ra ), H istorii G ospodarczej i M yśli Ekonom icznej (R . O rło w ski), Za sto so w ań M a te m a ty k i (Z. Lew andow ski). D rugi in s ty tu t: E konom iki P ro d u k c ji, O rg a n izac ji i Z arząd z an ia (dyr. J . K u rn a l) po siadał 5 zakładów : E k o n o m ik i R o ln ic tw a i G o sp o d ark i Żywnościowej (kier. J. Z alew a), Teorii O rg a n izac ji (J. K u rn a l), O rganizacji i Z arząd z an ia (Z. Szeloch), F inansów i R achunkow ości (A. P o m o rsk a). W 1988 r. pow stał tu ta j nowy zakład: Eko
nom iki i O rganizacji G o sp o d arstw R olnych (kier. H. P łu d o w sk i).
D ecyzją R e k to ra z d n ia 6 m aja 1988 r. pow ołano 2 zakłady p o zain sty - tutow e: Zakład Teorii Rozwoju Ekonom icznego (kier. T . T okarzew ski) oraz Zakład W spółczesnej G osp o d ark i Światowej (kier. M. C iepielew ska). O b y dw a Zakłady skupiły specjalistów z licznego zespołu pracow ników K a te d ry Ekonom ii Politycznej.
D otychczasow e dośw iadczenia w ykazały, że zm ieniające się często, może naw et zb y t często, w arian ty s tru k tu ry o rgan izacy jn ej W y działu nie przynosiły zadow alających rezu ltató w . W ydaje się n aw et, że w pew nych o kresach komplikowały osiąganie zam ierzonych celów. Jeśli bow iem p rz y j m uje się za właściwe, iż in te g ra c ja naukow a określa in teg ra cję d y d a k ty c z n ą , to w naszym przyp adku nie sprzy jały tem u u k ształto w a n e zgrup ow an ie zakładów w ram ach in sty tu tó w . W skład in sty tu tó w b ow iem w chodziły dy scypliny naukow e, dość często połączone ze so bą w sposób p rzypadkow y. R ozproszenie zaś dyscyplin sp ecjalizacy jn ych o graniczało w pływ n a kiero w anie procesam i dydaktyczno-w ychow aw czym i i u tru d n ia ło m e ry to ry c z n ą ocenę rozwoju naukow ego m łodej kadry. U znaje się, że w łaściw ym rozw iązaniem byłoby takie pow iązanie zespołów specjalistów p okrew ny ch d y scy p lin , k tó ry ch działalność naukow a i d y d a k ty c z n a zabezp ieczałyb y obsługę u p raw ian y ch kierunków kształcenia. D o tąd żaden z o p isan ych w arian tó w organ izacy jn y ch tak ich w arunków nie spełniał.
O BSA D A K ADROW A
Pow ażną b arierę u tru d n ia ją c ą u ru ch om ien ie now ego W yd ziału s ta nowił b ra k wysoko - kwalifikowanych k ad r ekonom istów w lub elsk im śro do w i sku akadem ickim , m im o nieodległych tra d y c ji k ształc en ia ekonom istów w K atolick im U niw ersytecie Lubelskim . C iekaw e, że spo śró d absolw entów tej uczelni z W ydziałem E konom icznym zw iązało się n a trw a le w łaściw ie dw óch pracow ników : T . Przeciszew ski i Z. Szeloch. Część m łodej kad ry po ch o d ziła z lubelskich zakładów pracy. Z asadniczy je d n a k trzo n pierw szy ch do cen tów , a tak że asy sten tó w wyw odził się z różnych k rajo w y ch środ ow isk n a u k o w ych, głównie z W arszaw y i K rakow a. Z re sztą z ów czesnych kło p o tó w ka drow ych zdaw ało sobie spraw ę M in isterstw o , Które jeszcze przed fo rm a ln y m pow ołaniem W ydziału skierow ało do UM CS 2 now o pow ołany ch docentów : A. W osia (S G P iS) oraz T . Przeciszew skiego (U W ), k tó rz y do czasu o tw arcia stu d ió w ekonom icznych w UM CS o dbyw ali zajęcia d y d a k ty c z n e : w U niw er sytecie Ł ódzkim (T . Przeciszew ski) i S G P iS (A. Woś).
W chw ili pow ołania W ydziału rozpoczęło n a nim p racę 20 n auczycieli akadem ickich, w ty m : 7 docentów , 6 ad iu n k tó w , 7 asy sten tó w . N ied ob ór sa m odzielnych pracow ników spow odow ał, że kierow nictw o 5 k a te d r spraw ow ali
Srebrne gody W ydziału Ekonomicznego U niw ersytetu. 7
ad iu n k ci, bliscy je d n a k h ab ilita cji. Tak więc nader szczupłą g rupę p racow ników m iejscow ych zasilili kandydaci z zew nątrz, przew ażnie dojeżdżający i niezdecydow ani n a przeniesienie się na stale do L ublina. W yjątek stanow ili W. G rzybow ski i W. H o ltzm an , później L. Siejak, którzy związali się n a stale z U M C S. W ydział, ja k przez wiele lat m ów iono, funkcjonow ał ” n a kółkach” , choć godzi się p rzy zn ać, że dojeżdżający najczęściej w ypełniali swoje z a d a n ia naukow e i d y d ak ty cz n e a k u ra tn ie i z dużym zaangażow aniem . S pośród d o jeżd ż ając y ch pracow ników sam odzielnych, którzy pracow ali lub p ra c u ją d o tą d n a pełnych e ta ta c h w UM CS należy w ym ienić: Z. A dam ow skiego, H. C h o ła ja , A. G u rn ic za, P. C zartory skieg o, M. K aw ę, J. L itw in a, T. Prze- ciszew skiego, A. W osia, W. Tom aszew skiego, J. K u rn a la, M. C iepielew ską. M a ją oni duże zasługi i w ym ierny w kład w rozwój naszego W ydziału. M ożna to ta k ż e odnieść do półetatow ców : M. Nasiłowskiego, Z. B osiakow skiego, J. G re n ia , S ztuckiego, Leskiew icza.
S kom plikow aną sy tu a c ję kadrow ą w ydziału w yraźnie popraw iły h a b ilita c je jeg o pracow ników : R. O rłow skiego w 1966 r. na W ydziale H u m a n isty c z n y m U M C S, W. K w ietnia w 1967 r. w krakow skiej W S E , Z. A da m ow skiego w 1968 r. w Szkole G łównej G o sp o d arstw a W iejskiego, A. G u r n icza w 1969 r. w krakow skiej A kadem ii Ekonom icznej, W. G rzybow skiego w 1969 r. w S G P iS . Zespół sam odzielnych pracow ników n au k i pow iększył się rów nież w d ro d ze m ian o w an ia w 1968 r. docen tam i: W. G rzybow skiego, W. K a rp iń sk ie g o , M. K aw y, Z. M itu ry i M. W aleszki.
W zro st g ro n a sam odzielny ch pracow ników stw arzał w arun ki do roz w oju naukow ego, odpow iedniego zabezpieczenia zajęć d y d aktyczn o-w y cho w a w czych i pracy o rg an izacy jn ej. Pow iększało się i krzepło środow isko naukow e lu b elsk ich ekonom istów . S tą d też pow odzeniem zakończyły się w 1969 r. s ta ra n ia W yd ziału o uzyskanie upraw nień do n ad a w an ia sto p n ia d o k to ra nauk ekonom icznych. P odniosło to oczywiście rangę i atrak cy jn o ść W ydziału oraz stan o w iło zdecydow any zw rot w rozw oju m łodej kadry naukow ej. W' la ta c h bow iem 1970-1975 n a 45 o tw arty c h przew odów do ktorskich sto p ień d o k to ra uzyskały 32 osoby, w ty m 18 pracow ników W ydziału. Pierw szy d o k to r a t o trz y m a ł Cz. G rusiew icz, starszy asy ste n t Zakładu F in an sów i R a chunkow ości. P ro m o to re m pracy był A. Woś, którego niezw ykła aktyw ność n au k o w a i szkoleniow a w yw ierała ogrom ny w pływ na m łodych adep tó w n a uki. P o d jego kieru n k iem doktoryzow ało się wówczas 7 pracow ników W y d ziału . W szkoleniu do ktorów W ydział przychodził z pom ocą p racow nikom W y d ziału N auk E konom icznych U n iw ersy tetu im. M. K o pernika w T o ru n iu , k tó ry nie p o sia d a ł u p raw n ień w zakresie dok to ry zow an ia. Z m ożliwości d o k to ry z o w a n ia się n a naszy m W ydziale korzystali tak że m łodzi ekonom iści
lubelskiej A kadem ii Rolniczej i P o litech nik i L ubelskiej. P óźniej w gronie dok to ró w W ydziału Ekonom icznego znaleźli się rów nież cudzoziem cy.
Do u m ocnienia W ydziału przyczyniły się n a stę p n ie aw anse jego do centów . T y tu ły profesorów nadzw yczajnych uzyskali: Wr. H o ltzm an (1970), A. Woś (1971), Z. Lew andow ski i T . P rzeciszew ski (1972), Z. A d am o w sk i, W. K w iecień, R. O rłow ski (1973), P. C zarto ry sk i (1974). R e z u lta te m w zm ożonej działalności naukow ej i w idocznych efektów w k ształc en iu k a d r sp ecjalistó w , było uzyskanie przez W ydział w 1970 r. u p raw n ień h ab ilita c y jn y c h . B ył to n iew ątp liw ie isto tn y w yraz w zro stu zn aczen ia lubelskiej ekonom ii w skali ogólnokrajow ej. Pierw szy sto p ień d o k to ra h ab ilito w an eg o n a d a ła R a d a W y działu Ekonom icznego w 1975 r. Z. Szelochow i, ad iu n k to w i Z ak ład u E k ono m iki P rzem ysłu.
Uzyskanie przez W ydział up raw n ień h a b ilita c y jn y c h w ieńczyło nie ja k o pierw sze dziesięciolecie jeg o ow ocnych osiągnięć, ro k u ją c nad zieję n a
nowy jakościow y skok. Z agrożenie w szakże pojaw iło się w k ró tce i dość nie spodziew anie. N a w łasn ą prośbę odeszli z W ydziału profesorow ie: W. Kw ie cień (1974), A. Woś (1975), P. C z a rto ry sk i (1979), Z. A d am o w sk i, o raz do cenci: A. G urnicz, W. K arp iń sk i (1971) i M. K a w a (1976), M. W aleszko. Był to pow ażny u b y tek dośw iadczonej k ad ry sp ecjalistó w , o słab iając y k ond ycję naukow ą i d y d a k ty c z n ą W ydziału , a co najw ażniejsze godzący w jeg o u p ra w nien ia akadem ickie. N a szczęście nie sp adło te m p o zd o b y w an ia przez p ra co w ników d o k to ra tó w . Szczególnie k o rz y stn e były la ta 1975-1979, kiedy 28 asy stentów zdobyło sto p n ie dok to rsk ie. G orzej było z h a b ilita c ja m i, gdyż R a d a W7ydziału ze w zględów p ro c ed u ra ln y c h , nie k o rz y sta ła ze sw oich u p ra w n ień . Z aham ow ało to pro ces przyg o to w an ia ro z p raw h a b ilita c y jn y c h .
N a stą p ił po now nie czas gorączkow ych p o szu k iw ań sam o d zie ln y c h p ra cow ników n aukow ych w k rajow ych środow iskach ak ad em ick ich . P rzy n io sły one pew ne w yniki, z W ydziałem pow iązali się e tato w o : L echosław S iejak, k tó ry przeniósł się służbow o z w rocław skiej F ilii A kadem ii E k o no m iczn ej w Jeleniej G órze oraz W łady sław T om aszew ski z w arszaw skiego I n s ty tu tu S ta ty sty k i. P o w ażn y m w zm ocnieniem W ydziału były h a b ilita c je pracow ników : S. K ozłow skiego w 1974 r. we w rocław skiej A E ., U. W ich w 1979 r. w S G P iS , S. O g ro d n ik a w 1981 r. w krakow skiej A E. W ażne było p rzy jście n a W y dział doc. A. P o m orskiej z W ydz. P raw a . Pow olny je d n a k p o s tę p w finalizow a niu p ra c h a b ilita c y jn y c h nie rekom pensow ał s t r a t w g ronie sam o d zieln y ch pracow ników i pow odow ał p rzy k ry proces s ta rz e n ia się kadry. Z a p iln e więc za d an ie u zn a n o spraw ę w y k o rz y stan ia u p ra w n ień h a b ilita c y jn y c h . W k ró tc e po w stały p o te m u sp rz y ja ją ce okoliczności. W 1986 r. t y tu ł p ro fe so ra n a d zw yczajnego o trz y m a ł T. Hoff, w 1987 r. W . G rzy b o w sk i, a p ełn e e ta ty
Srebrne gody W ydziału Ekonom icznego U niw ersytetu. 9
n a W ydziale przyjęli profesorow ie: M. C iepielew ska ze Spółdzielczego In sty t u t u B adaw czego oraz H. Płudow ski z Lubelskiej A kadem ii Rolniczej (jego zam iejscow ego W ydziału R olniczego w Zam ościu).
K olejne z a te m dziesięciolecie 1976-1986 było w praw dzie d la sy tu a c ji kadrow ej W ydziału tru d n y m ale niesłychanie w ażnym . U św iadom iono sobie b ow iem w y raźn ie, że dalszy rozwój W ydziału będzie zależał przed e w szy s tk im od aw ansów naukow ych w łasnych pracow ników . G łów ny więc nacisk p ołożono n a stw orzen ie odpow ied nich w arunków d la przyśpieszenia szk olenia d o k to ró w , o tw a rto też drogę d la przepro w ad zen ia h a b ilita c ji n a W ydziale. S k o rz y sta n o w w iększym ja k d o tą d sto p n iu z możliwości k ształc en ia p r a cow ników za g ra n ic ą n a W schodzie i Zachodzie. P o zytyw ne re z u lta ty tej p ra c y dały o sobie znać ju ż pod koniec drugiego dziesięciolecia d ziałalno ści W y d ziału , ty m razem w zakresie h ab ilita cji. O biecującym sy gn ałem by ła h a b ilita c ja B ogum iły M uchy (1987 r.), k tó ra rozpoczęła niejako d ru g ą ru n d ę p rzew odów h a b ilita c y jn y c h n a W ydziale po 11 letniej przerw ie. P ra w dziw y w szakże ’’w y syp” h a b ilita c ji n a stą p ił w la ta c h 1988-1989. Szczególnie w ażne były h a b ilita c je absolw entów naszego W ydziału. R o zpoczął je Je rz y W ęcław ski w 1989 r. z K a te d ry E konom ii P olitycznej. P o te m n a s tą p iły ko lejne h a b ilita c je : G enow efy Sobczyk z Z akładu Ekonom iki P rzem y słu , J e rzego K itow skiego - a d iu n k ta Filii UM CS w Rzeszowie, P io tr a K a rp u sia - a d iu n k ta K a te d ry E konom ii P olitycznej. P o n a d to kolokw ium h a b ilita c y jn e złożyli pom yślnie: W. F ila r w iosną 1988 r. - ad iu n k t Filii UM CS w R ze szow ie, w In sty tu c ie G o sp o d a rk i N arodow ej im. J . P lech ano w a w M oskw ie o raz M a ria n Ż ukow ski 8 g ru d n ia 1989 r. ad iu n k t K a te d ry E konom ii P oli ty czn e j w U niw ersytecie M oskiew skim . W tym że 1989 r. p race h a b ilita c y jn e zakończyli M a ria F rydrychiew icz-L ulek z Z akładu Ekonom iki R o ln ic tw a i G o sp o d a rk i Żyw nościow ej, S. Ś lusarczyk z Filii UM CS w Rzeszowie oraz A n n a Golec z Z ak ład u H istorii G o spodarczej i M yśli E konom icznej. Za re alne m o żn a więc u zn ać, iż w ciągu najbliższych la t 1990-1992 zakończy prze w ody h a b ilita c y jn e co n ajm n iej 5 pracow ników w ydziału m acierzysteg o i 3 z F ilii U M C S w Rzeszowie. W ażne znaczenie d la W ydziału b ęd ą m iały p rz y g oto w y w an e w nioski o aw anse profesorskie dla: A. P om orskiej z Z ak ład u F in a n só w i R achunkow ości, U rszuli W ich z Z akładu P la n o w an ia G osp o d arczeg o , S połecznego i P rzestrzen n eg o . W nieodległej przyszłości należy sp o d ziew ać się w y stą p ie n ia R ady W ydziału w spraw ie n a d a n ia ty tu łu n a u kow ego p ro fe so ra nad zw yczajnego d la T. Tokarzew skiego, J a n a Zalewy oraz W ito ld a K u rk a z F ilii U M C S.
A k tu a ln ie p ra cu je n a W ydziale 116 nauczycieli akadem ickich, w ty m 8 p ro feso ró w , 10 d o cen tó w , 59 ad iu n k tó w , 5 starsz y ch w ykładow ców , 28
asy-stentów . P rzy sp rzy jający ch okolicznościach w ciągu 2 la t liczba profesorów zwiększy się do 12 a docentów do około 20.
K IE R U N K I KSZTAŁCENIA ST U D E N T Ó W
D ziałalność d y d a k ty c z n ą rozpo częto n a W y dziale 1 p a ź d z ie rn ik a w roku akadem ickim 1985/66 n a jed y n ej w ów czas sp ecjaln o ści: ekonom ice roln ictw a. P rz y ję to w tedy 61 słuchaczy, k tó ry c h w y b ra n o w try b ie egza m inu konkursow ego spośród 200 k an d y d a tó w . W rok później u ru c h o m io n o ekonom ikę przem ysłu, co w płynęło w sposób znaczący n a w z ro st za in te re so w an ia stu d ia m i ekonom icznym i w UM CS. W roku ak ad . 1966/1967 p rz y ję to n a obydw ie specjalności ju ż 157 słuchaczy. D obry s t a r t ekonom ice rolnic tw a 'z a p e w n ili znani specjaliści, przede w szy stk im A. Woś, Z. A d am o w sk i oraz W. Kwiecień. S pecjalność tę z d o b ry m sk u tk ie m rozw inęli n a stę p n ie uczniow ie profeso ra A. W osia: J . Z alew a i S. O g ro d n ik a o s ta tn io spe cjalność tę zasilił prof. H. P łudow ski. E k o n o m ik a przem y słu zaw dzięczała swój szybki rozwój ofiarnej i owocnej p racy W. H o ltz m a n a i jeg o n ajb liższy ch w spółpracow ników : Z. M itu ry , L. S iejaka i Z. S zelocha.
D opiero po 12 latac h (1977 r.) zd ecy do w an o się n a o tw arcie no wego kierunku k ształcen ia, choć przez długi czas W y dział b y ł p o d silną p re sją a d m in istra c ji gospodarczej i p rz ed sięb io rstw , d o m a g a ją c y c h się u ru cho m ienia ekonom iki o b ro tu tow arow ego, finansów i rachunkow ości. W łaśnie w tych specjalnościach był w regionie najw iększy deficyt k adrow y, z re sz tą u trz y m u ją c y się do d n ia dzisiejszego. R a d a W y działu zd ecyd ow ała je d n a k o w yborze k ieru n k u ekonom iczno-społecznego ze sp ec ja ln o śc ią: eko no m ik a pracy i p o lity k a społeczna. U znano bow iem , że absolw enci tej sp ecjaln o ści, ja k o bardziej ogólnej, b ęd ą m ieli szansę n a szy b szą a d a p ta c ję zaw odow ą. W ażne było rów nież prześw iadczen ie, że now a sp ecjaln o ść o w y ra źn ie in te r d y sc y p lin a rn y m c h a ra k te rz e , znajdzie o p arcie naukow e i kadrow e w dy scy plin ach u p raw ian y ch w skali uczelni i lubelskiego śro d o w isk a akad em ick iego . Nowy kierunek uzyskał oparcie w zespole k iero w an ym przez T . P rzeciszew - skiego, znanego sp ec ja listy w zakresie p o lity k i spo łeczn ej.
W tym że sam y m roku ak ad em ickim 1977/1978 w ra m a c h og ó ln o p o lsk ie go p lan u k ształc en ia o rg a n iz ato ró w , M in iste rstw o N a u k i, S zk o ln ictw a W yższe go i T echniki pow ołano n a n aszy m W ydziale kolejny k ieru n ek : o rg a n iz ację i za rz ą d z a n ie . O d p o w ia d ał on koncepcji ro zbu do w y W y d z ia łu , choć n a strę c z a ł tru d n o śc i kadrow e. P u n k t w yjścia do ro zw inięcia k sz ta łc e n ia sta n o w ił Z akład O rg a n izac ji i Z a rz ą d z a n ia , pod en erg iczn y m k iero w n ictw em Z. S zeloch a. W sto su n k o w o k ró tk im czasie pow iększyło się grono p raco w nikó w n au k o w ych tej specjalności. Is to tn y m w zm ocnien iem było p rz en iesien ie słu żbo w e J . K
ur-S rebrne gody W ydziału Ekonomicznego U niw ersytetu.. 11
n a la z S G P iS i pow ołanie pod jego kierow nictw em Z akładu Teorii O rg a n i zacji.
P o o dejściu n a em ery tu rę W . H o ltzm an a w 1976 r. i n iespo dzie w anej śm ierci L. Siejaka w 1984 r., wobec b ra k u sam odzielnego praco w n ik a naukow ego w Z akładzie Ekonom iki P rzem y słu , M in isterstw o zawiesiło re k ru ta c ję stu d e n tó w n a ekonom ikę przem ysłu. Specjalność ta u trz y m a ła się je d y n ie w rzeszow skiej Filii UMCS oraz P unkcie K o n su ltacy jn y m w S ta lo wej Woli. U tra tę w spom nian ej specjalności postan ow ion o zrekom pensow ać przez o tw arcie k ształc en ia w zakresie ekonom iki g osp od arki żyw nościow ej. S p ecjaln ość tę pow ołał R ek to r w roku akadem ickim 1989/1990. O d p o w ia d a o n a p lan o m rozw oju kom pleksow ej gosp odark i żywnościowej w m ak ro reg io nie śro dkow o-w schod nim . W ydziałow i zaś d aje szansę dalszego ro zw inięcia d y scy p lin ekonom icznych pow iązanych z rolnictw em .
W ciągu 25 la t, k tó re upłynęły od przy jęcia pierw szych stu d e n tó w b ard zo w yraz'nie zw iększały się z a d a n ia d y d ak ty cz n e W ydziału n a stu d ia c h d zien n y ch i różnych form ach stud iów zaocznych. Liczba k ształcony ch z 61 w 196 5/1966 r. w zrosła do 1750 w bieżącym roku akadem ickim 1989/1990, w ty m n a stu d ia c h d ziennych 921. C oroczne lim ity przyjęć u trzy m y w ały się n a w ysokim poziom ie. Swego ro d z aju rekord po d ty m w zględem stan o w ił rok ak ad . 1 9 7 1/1972, kiedy p rzyjęto n a pierw szy rok 1856 słuchaczy, w ty m 1203 n a s tu d ia zaoczne w Lublinie i P u n k ta c h K on su ltacy jn y ch w R zeszow ie, T a rn o b rz e g u i Ja ro sła w iu . S tu d ia zaoczne w Rzeszowie prow adził W ydział w espół z k ra k o w sk ą W S E , co było bez precedensu w skali k raju .
W edług s ta n u n a 31 g ru d n ia 1989 r. s tu d ia n a WTy d ziale ukończyło 6102 absolw entów , w ty m 3941 m agistrów i 2161 d y p lom o w an ych eko nom istó w . B ard z o duże zap o trzeb o w an ie n a zaoczne s tu d ia ek onom iczne spraw iło , iż w la ta c h 1976-J985 w yraz'na była przew aga absolw entów stu d ió w d la p ra c y ją c y c h n ad d ziennym i. W 1976 r. (60,1% i 39,9% ), w 1979 r. (51,4% i 48,6% ), w 1981 (54,0% i 46,0% ), w 1985 (54,1% i 45,9% ). Jeśli chodzi zaś o p ro c en to w y ud ział absolw entów poszczególnych kierun kó w , w ty m sam y m czasie 76,4% absolw entów stanow iłi przedstaw iciele k ieru n k u ekonom iki i o rg a n iz acji p ro d u k c ji, 12,7% ekonom iczno-społeczny (od 1980 r.), 10,8% org a n iz acji i z a rz ą d z a n ia (od 1980 r.). W śród absolw entów W ydziału E ko no m icznego było 4 cudzoziem ców . Je d e n z nich M eksykańczyk E d u a rd o C arlo s A viles od 1987 r. p rz eb y w a u nas n a stu d ia c h d o k to ran ck ich , p rz y g o to w u ją c d y se rta c ję d o k to ra n c k ą po d kierunkiem U. W ich. T rzeba po d k reślić, że ta k rozległego i szybko rozw ijającego się k ształc en ia nie n o tow ał ża d en z w y działów U n iw e rsy te tu . T em u w ysokiem u wysiłkowi kadry, przez dłu gi czas to w arzy szy ły n a p ię c ia i k ło p o ty w realizacji procesu d y d a k ty cz n eg o , w roz
woju b a d a ń naukow ych i w k ształcen iu m ło dy ch ad e p tó w n a u k i. W p raw d zie p o d o b n e ten d en cje w y stąpiły rów nież w innych środo w isk ach ek onom icz nych, tu ta j w szakże zarysow ały się o strze j. P rze ciętn ie n a je d n e g o n au c zy ciela akadem ickiego p rz y p ad ało w pierw szym okresie p racy W y d ziału około
17 stu d e n tó w , n a profesora i d o c e n ta 120. Szczególnie d u że z a d a n ia d y d a k ty cz n e p rz y p ad ały n a ekonom ię p o lity c zn ą, k tó re j praco w n icy od by w ali zajęcia n a w szystkich w ydziałach i k ierunk ach k ształc en ia. T rz e b a w iedzieć, że w la ta c h sześćdziesiątych i sied em d ziesiąty ch n a U M C S stu d io w ało blisko 15 tys. słuchaczy. W ydział obok ekonom ii p o lity czn ej św iadczy usługi d y d a k tyczne n a rzecz różnych jed n o ste k k ształc en ia u n iw ersy teck ieg o. D otyczy to p lan o w an ia gospodarczego d la praw ników , p la n o w a n ia p rz e strz e n n e g o i h i sto rii gospodarczej d la geografów , dem og rafii i s ta ty s ty k i h isto ry czn e j d la historyków .
DZIAŁALNOŚĆ NA UK O W A
N iejed n o lita s tr u k tu r a w e w n ę trz n a W y d z ia łu , o p isan e tru d n o ś c i z p o zyskaniem do jrzały ch pracow ników oraz ab so rb u ją c e z a d a n ia d y d a k ty c z n e i organizacyjne, stw arzały określone b a rie ry w d ziałaln o ści nauk ow ej. Nie bez znaczenia była okoliczność, iż sam o d zieln i p raco w n icy k sz ta łtu ją c e g o się zespołu naukow ego, w yw odzili się z ro z m a ity c h środow isk akad em ick ich , re p rez en tu ją c różne szkoły i b ard zo zró żn ico w an ą p ro b le m a ty k ę b a d a ń . Z tych w zględów p o w stając e p ro g ra m y n aukow e ko ncen trow ały się w okół osób i były realizow ane w skali poszczególnych k a te d r, póz'niej in s ty tu tó w . P ro ces m ery to ry czn ej in te g ra c ji b a d a ń n auk ow y ch przeb ieg ał więc w ty c h w a ru n kach nieco w olniej. O d p o c z ą tk u w szakże znalazły się o k reślone p ro b lem y badaw cze, k tóre skup iały w iększe zespoły nie ty lk o w łonie ro z ra sta ją c y c h się zakładów i in s ty tu tó w ale n a w e t w p rz ek ro ju m iędzy in s ty tu to w y m . Do tyczyło to zw łaszcza stu d ió w teo re ty czn y c h i em p iry c zn y ch n a d społeczno- go sp o d arczy m rozw ojem L ubelszczyzny, n ajp ierw ja k o w o jew ó d ztw a, później w skali m ak ro reg io n aln ej. P oczesn e m iejsce p rz y p a d ło tu ta j p ro b le m a ty c e a g ra rn e j. R ozw ijające się b a d a n ia pow staw ały przy ścisłej w sp ó łp ra cy z in s ty tu c ja m i n au kow ym i lubelskiego i po zalu b elsk ieg o śro d o w isk a ak a d em ic kiego oraz jed n o stk a m i g o sp o d ark i usp ołecznionej.
W śród za g ad n ień p rzy ciąg ają cy ch w ielu p racow nikó w i sta n o w ią c y c h ich o ry g in aln y d o ro b ek należy w ym ienić p ro b le m w z ro stu g o sp o d arczeg o w ujęciu re g io n a ln y m , zw łaszcza s tu d ia d o ty c z ą c e re g io n u g o sp o d arczo zaco fanego. O p ra co w a n ia w ty m przed m io cie bazow ały n a ro ln ic tw ie i k om p le ksie g o sp o d ark i żyw nościow ej. Is to tn e m iejsce zajęły t u ta j rozległe b a d a n ia n a d za g o sp o d aro w an iem o b sza ru wielkiej m elio racji w o d n ej K a n a łu W ieprz- K rz n a , k tó ry c h re z u lta te m były a rty k u ły , p ra c a d o k to rsk a Z. M ykow skiej
S rebrne gody W ydziału E konom icznego U niw ersytetu.. 13
oraz 8 p ra c m ag istersk ich . (Z te m a te m ty m zw iązana była ogólnopolska k o n fe ren c ja zo rg an izo w a n a w kw ietniu 1972 roku przez K o m itet B ad ań Re gionów U przem ysłow ionych PA N , wespół z jeg o lu belską sekcją i praco w n ik am i W ydziału E konom icznego. Pokłosiem konferencji był specjalny ze s z y t n r 57 z 1973 r. w y d an y przez PA N ). W ażną wym owę p o sia d a ją tak że efekty b a d a ń n a d czynnikam i w zro stu p rodukcyjności i w ydajności p ra cy w ro ln ictw ie o ra z n ad in stru m e n ta m i stero w an ia rolnictw em . P oży teczn e były rów nież w y n ik i p ra c n ad m e to d a m i m odelow ym i w b a d a n ia c h ekonom iczno- ro ln iczy ch (W . K w iecień).
N a uw agę za słu g u ją s ta d ia n a d te o rią niepew ności i ry zy ka w noszące p ew n e u s ta le n ia d la g o sp o d ark i w okresie, kiedy p ro b le m a ty k a ta nie m ieściła się w teo rii i p ra k ty c e ekonom icznej (W . G rzybow ski). Zespół za jm u jąc y się p ro b le m a ty k ą p lan o w a n ia i p o lity k i gospodarczej, kierow any przez T . P rze- ciszew skiego, n ajp ierw sku p ił uw agę n a zagadn ien iach ekonom iki szkolnic tw a w yższego oraz ekonom iki g ospo d ark i m ieszkaniow ej, w sp ó łp ra cu jąc w tej m ierze z In s ty tu te m G o sp o d a rk i M ieszkaniow ej. A n alizą zaś system ów z a rz ą d z a n ia g o sp o d a rk ą n aro d o w ą w Polsce i innych k ra ja ch socjalistyczn ych z a ją ł się J . M . G rab ow iecki. B ad an ia m i n ad u rb a n iz a c ją oraz szeroko ro z u m ia n y m z a g o sp o d aro w a n iem p rz estrze n n y m zajęła się U. W ich. A k ty w n y j e s t zespół n auk ow y za jm u jący się org. i za rzą d zan iem (Szeloch, K u rn a l).
N a W y dziale prow adzi się b a d a n ia w zakresie h isto rii polskiej m yśli ek o n o m iczn ej, ro zp o częte ciekaw ym i stu d ia m i A. G u rn ic za n ad k o ncep c ja m i sp ołeczn o-ekonom icznym i w p ro g ram ach polskiego ruchu ludow ego i spółdzielczego. K o n ty n u a c ję ty ch za g adnień stan o w ią b a d a n ia A. Golec. P rze szło ścią g o sp o d a rk i Lubelszczyzny od X V III-X X wieku z a jm u ją się h i sto ry cy . Is to tn y w alo r poznaw czy m a ją w ty m zakresie s tu d ia n ad osobli w ym i in s ty tu c ja m i g o sp o d arczy m i z tego regionu - O rd y n a c ja Z am ojsk a oraz T ow arzy stw o R olnicze H rubieszow skie. M a te m a ty c y k o n c e n tru ją się n a b a d a n ia c h te o rii funkcji an a lity cz n y ch , a kierow nik zespołu Z. L ew andow ski je s t n a d to od w ielu la t recen z en tem R evue M a th é m a tiq u e .
Z arysow any w d u ży m skrócie n u rt b a d a ń w łasnych nie zm ienił się do dziś w sposób zasadniczy, choć zw iększyła się liczba opraco w y w an ych te m a tó w i wykonawców’. O bok b a d a ń w łasnych pracow nicy W ydziału b a r d zo w cześnie p o d ejm o w ali się w y k o n an ia tem ató w zleconych (W . H o ltz m a n , Z. Szeloch, W . G rzybow ski, P. K a rp u ś, W. K w iecień, T . Przeciszew ski, U. W ich ). P rzy b y w a ło now ych tem ató w i rozszerzył się krąg w spółpracow ników w ra m a c h in s ty tu tó w , ta k ż e w skali całego W ydziału. Takie p o w ią z a n ia in te r d y sc y p lin a rn e sp rz y ja ły procesow i in teg ra cji naukow ej W ydziału. A k tu a ln ie p ro w a d zi się n a W ydziale b a d a n ia n ad te m a ta m i zleconym i (w ra m a c h te
m atów ce n traln y ch ) w obydw u in s ty tu ta c h i K a te d rz e E konom ii P o lity czn ej. W ydział p o siad a swój organ w ydaw niczy w p o sta c i sekcji H (oe- conom ia) ” A n nalcs U M C S” , pow ołany w 1967 roku. P ierw szy m re d a k to rem naukow ym sekcji ekonom icznej był profesor S te fan B uczkow ski (t. I-II), n a stę p n ie W . H o ltzm an (t. III-IX ). O d t. X do d n ia dzisiejszego cza sopism o to redaguje R. O rłow ski. S ekcja ek o n om iczna ” A n n a le s” ogłasza o ry g in aln e p race specjalisty czn e w skali lubelskiego śro d o w isk a w yższych szkół państw ow ych. U d o stęp n ia tak że swe łam y p rz ed staw icielo m poza- lu bełskich środow isk naukow ych oraz cud zoziem com w s p ó łp ra c u ją c y m z W ydziałem . Z m yślą o odbio rcach za g ran iczn y ch co raz więcej arty k u łó w ogłasza się w język ach kongresow ych. Tom y ekonom iczne w y m ien ian e są z 14 ośrodkam i uniw ersyteckim i za g ran icą. T ra fiają one do 21 in s ty tu c ji n a ukow ych w Polsce. Do chwili obecnej ukazało się X X II to m y o ob jęto ści 420 arkuszy w ydaw niczych. Z aw ierają one 337 p rac. R ocznik nasz je s t je d y n y m d o tą d naukow ym czasopism em ek onom istów we w schodniej P ol sce, in teg ru jąc y m specjalistów w dziedzinie n u ak eko nom icznych. Za jego p o śre d n ic tw em m ożliw a je s t p re z e n ta c ja b a d a ń i n au k o w a in te r p r e ta c ja zja wisk społeczno-gospodarczych m ak ro reg io n u .
Znaczący je s t dorobek naukow y p racow ników W ydziału w y ra żają cy się liczbą przeszło 2 ty s. pozycji w czaso p ism ach k rajo w y ch i zag ran iczn y ch w ty m około 150 książek. W serii ro zp raw W yd ziału E k o n o m icznego ukazało się dru k iem : 19 p rac h a b ilita c y jn y c h , 10 d o k to rsk ic h i 9 in ny ch op racow ań zbiorow ych.
W ra m a ch um ów UM CS z u czelniam i zag ran icz n y m i n aw iązan o b ez p o śred n ią w spółpracę z u n iw e rsy te ta m i we: Lwowie, E re w an iu , J a s s a c h , M odenie, C am erin o Lecce, Inn sb ru ck u i K assel. Kilku naszych pracow ników p rzebyw ało za g ra n ic ą w c h a ra k te rz e visitin g proff. - J . K u rn a l (U S A , R F N , S zw ecja), T . P rzeciszew ski (U SA ), Z. Szeloch (A u stria ).
PO D SU M O W A N IE
W dotychczasow ej działalności W y działu E ko no m iczn eg o m o ż n a w y o d rę bnić dość w y raźne trz y okresy, k tó ry ch cezury czasow e w y z n a c z a ją l a ta 1965- 1975, 1976-1986 oraz 1987-1990. P ierw sze dziesięciolecie, b ędąc p o cz ątk iem p ra cy W y d ziału , w ypełnione były pow 'ainym w ysiłkiem o rg a n iz a c y jn y m i d y d a k ty c z n y m . Za w ażne e ta p y rozw oju w ty m czasie n ależy u znać o trz y m a n ie przez W ydział u p ra w n ień do n a d a w a n ia sto p n i d o k to ra i d o k to ra h a b ilito w anego, o rg a n iz a c ję b a d a ń naukow ych, ukazanie się p ierw szy ch num erów sekcji ekonom icznej " A n n a le s” oraz w yp uszczenie p ierw szy ch ab solw entó w .
D rugie dziesięciolecie, u płyn ęło po d zn a k ie m d u ży c h o siąg nięć w roz w oju m łodej kadry naukow ej, dalszeg o u m o cn ien ia k ieru n k ó w k s z ta łc e n ia
S rebrne gody W ydziału E konom icznego U niw ersytetu. 15
i ro z szerz an ia p o la pracy naukow ej. Znaczenie tych osiągnięć po dn o si fa k t, iż odbyw ały się one w tru d n y c h w aru n k ach od ejścia 8 sam o d zie l n y ch pracow ników naukow ych. N ader w ażnym w yd arzeniem było uzyskanie w łasn ych pom ieszczeń, k tó re stały się is to tn y m czynnikiem in te g ra c y jn y m i sta b iliz u ją c y m .
W ejście W ydziału w trzecie dziesięciolecie pracy ch a rak tery zo w a ło ożyw ienie naukow e i w idoczny p o stęp w finalizow aniu h a b ilita c ji. W ażne było odblokow anie u p ra w n ień h ab ilita cy jn y ch R ady W yd ziału, m ożliw e dzięki aw an so m n aszych pracow ników i przyjściu profesorów z z e w n ątrz . Za n ajw iększe je d n a k osiągnięcie należy uznać pierw sze h a b ilita c je w ycho w anków W ydziału . Pow ażny w zrost liczbowy sam odzielnej kad ry d a ł m o cn ą p o d sta w ę p o d d a lsz ą stab ilizację W ydziału, um ożliwił rozwój k s z ta łc e n ia i in ten sy fik ację p ra cy naukow ej.
N a n ajb liższą przyszłość nie zak ład a się w ielkich zm ian . T rz e b a b o w iem u m o cn ić i ulepszyć to czym W ydział d ysp o n u je d zisiaj, po 25 la ta c h p racy. N ajp iln iejszą je d n a k sp ra w ą będzie o pracow anie tak ieg o p ro g ra m u k s z ta łc e n ia stu d e n tó w , któ ry uw zględniając nowe realia społeczno- g o sp o d arcze , p rz y g o tu je ich o dpow iednio do pracy zaw odow ej. W ażnym ele m e n te m a k tu a ln e g o k ształc en ia ekonom isty je s t profil m ened żerski abso l w e n ta . U w zględnienie tego w naszym prog ram ie je s t m ożliw e w o p arciu o u p ra w ia n y k ierunek o rg an izacji i za rzą d zan ia i ry su ją c ą się w ty m zakresie w sp ó łp ra cę z za g ran icą .
N a koniec refleksja n a stę p u ją c a . Czy dotychczasow y kieru nek rozw oju W y d ziału i su g estie o stro żn y c h zm ian , są zb y t a m b itn e , czy zb y t sk ro m n e? W y d aje się, że nasi m łodzi pracow nicy pow inni chcieć więcej aniżeli ich sta rs i koledzy, ja k o że uczniow ie w inni być lepsi o d m istrzów . K ażdy p ro g ra m określony je s t ty m k to i ja k w ysoko m ierzy, je s t k w estią p o trz e b , w yw ażonego ro z sąd k u i skalkulow anej odw agi. M o żn a by z a te m życzyć so bie byśm y p rz y ro zw ażaniu dalszego rozw oju W ydziału m ieli choćby część tej odw agi i w yo b raźn i ja k ą m iało kilku ludzi 25 la t te m u , kiedy w 1 salce, m a ją c kilk a pokoi do dyspozycji, podjęli zorganizow anie W y działu , k tó ry dziś d y sp o n u je im p o n u ją cy m i pom ieszczeniam i, sk u p ia około 120 p ra co w ników i k sz ta łc i bez m a ła 2 ty s. s tu d e n tó w , n a d a ł 122 sto p n ie d o k to rsk ie i p rz e p ro w a d z ił 9 przew odów h a b ilita c y jn y c h .1
SUMMARY
Three periods may be clearly distinguished in the past history of the Economy Department: 1965-75, 1976-86 and 1987-90 The first decade may be characterized by
1 Referat wygłoszony na Jubileuszowym posiedzeniu Rady Wydziału Ekonomicz nego w dniu 15 lutego 1990 r.
teaching and organization processes. The Economy Department acquired powers to confer university degrees and started to organize scholary research. First numbers (5) of the economy section "Annales” were printed and first students graduated from our department at that time.
During the second decade we may stress the appearance of new young scholars, further development of teaching metchods and techniques and scholarly research at our department. Apart from that, the fact that we obtained our own building was a very important integration and stabilization factor.
During the third decade we can speak about publishing many qualifying thesis and other scholarly papers. The promotion of our young staff members and professors from other centres who came to work at our department enabled our Department Council to exercise powers to qualify for assistant-professorship. The first qualifying thesis of our gra duates can be estimated as the greatest achievement of that period. All these things were responsible for further development of scholarly research and gave basis for stabilization of our Department. Here a few numbers can be presented. In 1965 20 academic teachers (and only assistant professors among them) worked at the Economy Department. In 1990 in February, 116 academic teachers worked here (8 professors and 10 assistant professors among them). The teaching activity started in 1965/66 and concerned only one speciality - agricultural economics with 61 students. In 1989/1990 there were 5 specializations: agri cultural economics, food administration economics, labour and welfare policy economics, management and administration. 1750 students studied at our department at that time. Besides, 720 m2 of our premises in 1975 changed into 3160 m2 in 1988.
We do not expect great changes in the nearest future. Our aim is to consolidate and improve things representative of our department today. The most important problem, however, is to work out and realize in practice a new teaching programme that would take into account our new reality and adequately prepare our students for their work.
