Ziemniak Polski 2017 nr 4 3
Ekonomika i rynek
I
I
I
N
N
N
F
F
F
O
O
O
R
R
R
M
M
M
A
A
A
C
C
C
J
J
J
A
A
A
O
O
O
R
R
R
Y
Y
Y
N
N
N
K
K
K
U
U
U
Z
Z
Z
I
I
I
E
E
E
M
M
M
N
N
N
I
I
I
A
A
A
K
K
K
A
A
A
I
I
I
N
N
N
F
F
F
O
O
O
R
R
R
M
M
M
A
A
A
T
T
T
I
I
I
O
O
O
N
N
N
A
A
A
B
B
B
O
O
O
U
U
U
T
T
T
T
T
T
H
H
H
E
E
E
P
P
P
O
O
O
T
T
T
A
A
A
T
T
T
O
O
O
M
M
M
A
A
A
R
R
R
K
K
K
E
E
E
T
T
T
dr hab. Jerzy Rembeza, prof. nadzw.
Politechnika Koszalińska, Wydział Nauk Ekonomicznych, ul. Kwiatkowskiego 6e 75-343 Koszalin, e-mail: jrembeza@tu.koszalin.pl
o długoletnim okre-sie spadkowego trendu powierzch-nia uprawy ziempowierzch-niaka w Polsce w ostatnich sezo-nach ustabilizowała się i wynosi ok. 300 tys. ha. Zmiany na rynku w kolej-nych sezonach, podobnie jak na rynkach zachod-nioeuropejskich, wynikają więc głównie z uwarun-kowań pogodowych w okresie wegetacji. Prze-bieg warunków pogodo-wych w bieżącym sezonie był generalnie korzystny dla uprawy ziemniaków, zwłaszcza poziomu plo-nów. Zgodnie ze wstęp-nym szacunkiem GUS zbiory ziemniaków wynio-sły w Polsce ok. 9 mln ton, ok. 2% powyżej po-ziomu z roku poprzednie-go. Obfite opady w sierp-niu i wrześsierp-niu wpłynęły jednak ujemnie na jakość zbioru, istotną dla prze-twórstwa oraz przecho-wywania.
Uwarunkowania podażowe na rynku krajowym wskazują na stabilizację rynku na poziomie zbliżonym do dwóch
poprzed-nich. Ceny ziemniaków jadalnych są zbliżone do średniej 5- -letniej i nie odbiegają znacząco od cen z jesieni roku
ubiegłe-go. Ceny targowiskowe były w październiku o ok. 7% wyższe niż w tym samym miesiącu roku ubiegłego, natomiast średnie ceny skupu były o ok. 5% niższe. W bieżącym sezonie relatyw-nie relatyw-niewielki był spadek cen w okresie lipiec-październik. Za-zwyczaj średnie ceny targowiskowe jesienią są o 25-30% niż-sze aniżeli w lipcu. W tym roku spadek wyniósł jedynie 10%.
Średnie ceny ziemniaka w obrotach targowiskowych (zł/dt) Lata Miesiąc 2013/14 2014/15 2015/16 2016/17 2017/18 VII 93,88 99,0 90,0 106,52 95,58 VIII 118,42 82,7 97,7 95,98 96,22 IX 118,53 76,9 97,5 86,18 88,38 X 117,97 69,4 96,9 79,29 85,66 XI 118,12 68,0 96,5 78,50 XII 121,28 68,9 97,3 79,55 I 123,20 68,5 99,4 81,69 II 125,90 69,0 99,3 82,98 III 123,90 67.3 99,7 83,62 IV 121,80 67,3 100,7 84,17 V 124,10 67,2 110,9 90,83 VI 118,40 69,3 116,9 88,70 Źródło: GUS
Typowe dla rynku ziemniaka w Polsce jest relatywnie duże regionalne zróżnicowa-nie cen. Zjawisko to jest widoczne rówzróżnicowa-nież w roku bieżącym, a rozkład regionalnych cen nie odbiega od średniej. Najwyższe ceny targowiskowe w październiku, powyżej 100 zł/dt, odnotowywano w województwach
za-chodnich (lubuskie, zachodniopomorskie i opolskie), a najniższe, poniżej 75 zł/dt, w województwach środkowych i środkowo- -wschodnich (świętokrzyskie, łódzkie,
podla-skie). W niemal wszystkich województwach ceny w stosunku do roku ubiegłego wzrosły, najbardziej w lubuskim, świętokrzyskim i
P
P
P
Ziemniak Polski 2017 nr 4 4
śląskim. Wyjątkiem jest jedynie w warmiń-sko-mazurskie, gdzie ceny nieznacznie spa-dły.
Od kilku sezonów odnotowywana jest stabilizacja na rynku nasiennym ziemniaka. Powierzchnia upraw nasiennych wykazywała nawet niewielki wzrost. Podobnie było w bieżącym sezonie. Łączna powierzchnia ocenianych plantacji wyniosła 5995 ha, o ok. 1% więcej niż w roku ubiegłym. Minimalny odsetek plantacji zdyskwalifikowanych polo-wo (ok. 0,6%) wskazuje na relatywnie wyso-ką podaż sadzeniaków w tym sezonie.
W dalszej części sezonu można oczeki-wać stabilnej sytuacji na rynku. Ogólnie do-bra sytuacja od strony popytowej powinna sprzyjać utrzymaniu cen. Z kolei sytuacja na rynkach europejskich rodzi presję na spadek
cen. Po dwóch latach niższych zbiorów ziemniaków w bieżącym roku zbiory w kra-jach zachodnioeuropejskich wzrosły. Według szacunków zbiory ziemniaka jadalnego na pięciu największych rynkach (Belgia, Fran-cja, Holandia, Niemcy, Wielka Brytania) wy-niosły w tym roku ok. 29,7 mln ton i wzrosły w stosunku do roku ubiegłego o ok. 4%. W konsekwencji ceny uzyskiwane przez produ-centów są w bieżącym sezonie znacznie niższe, na głównych rynkach zachodnioeu-ropejskich wynoszą ok. 4-5 €/dt. Oczekuje się, że do końca sezonu pozostaną na ni-skim poziomie. W końcu listopada ceny ter-minowe ziemniaków na przetwory spożyw-cze w kontraktach na kwiecień 2018 r. wy-nosiły bowiem ok. 5 €/dt.
