Agrotechnika i mechanizacja
Z
Z
Z
M
M
M
I
I
I
E
E
E
N
N
N
N
N
N
O
O
O
Ś
Ś
Ś
Ć
Ć
Ć
P
P
P
L
L
L
O
O
O
N
N
N
O
O
O
W
W
W
A
A
A
N
N
N
I
I
I
A
A
A
O
O
O
D
D
D
M
M
M
I
I
I
A
A
A
N
N
N
Z
Z
Z
I
I
I
E
E
E
M
M
M
N
N
N
I
I
I
A
A
A
K
K
K
A
A
A
W
W
W
S
S
S
Y
Y
Y
S
S
S
T
T
T
E
E
E
M
M
M
I
I
I
E
E
E
E
E
E
K
K
K
O
O
O
L
L
L
O
O
O
G
G
G
I
I
I
C
C
C
Z
Z
Z
N
N
N
Y
Y
Y
M
M
M
W
W
W
W
W
W
Y
Y
Y
B
B
B
R
R
R
A
A
A
N
N
N
Y
Y
Y
C
C
C
H
H
H
M
M
M
E
EZ
E
Z
Z
O
OR
O
R
R
E
E
E
G
G
G
I
IO
I
O
ON
N
N
A
A
A
C
C
C
H
H
H
P
P
PO
O
OL
L
L
S
SK
S
K
K
I
I
I
Y
Y
Y
I
I
I
E
E
E
L
L
L
D
D
D
I
I
I
N
N
N
G
G
G
V
V
V
A
A
A
R
R
R
I
I
I
A
A
A
B
B
B
I
I
I
L
L
L
I
I
I
T
T
T
Y
Y
Y
O
O
O
F
F
F
P
P
P
O
O
O
T
T
T
A
A
A
T
T
T
O
O
O
V
V
V
A
A
A
R
R
R
I
I
I
E
E
E
T
T
T
I
I
I
E
E
E
S
S
S
U
U
U
N
N
N
D
D
D
E
E
E
R
R
R
O
O
O
R
R
R
G
G
G
A
A
A
N
N
N
I
I
I
C
C
C
S
S
S
Y
Y
Y
S
S
S
T
T
T
E
E
E
M
M
M
I
I
I
N
N
N
S
S
S
E
E
E
L
LE
L
E
EC
C
C
T
TE
T
E
ED
D
D
P
P
PO
O
OL
L
LI
I
IS
S
SH
H
H
M
M
ME
E
ES
S
SO
O
OR
R
RE
E
EG
G
GI
I
IO
O
O
N
NS
N
S
S
dr inż. Krystyna Zarzyńska
IHAR-PIB, Zakład Agronomii Ziemniaka w Jadwisinie e-mail: k.zarzynska@ihar.edu.pl
Streszczenie
Badania prowadzono w latach 2005-2016 w dwóch miejscowościach o zróżnicowanych warunkach glebowych. W ciągu 12 lat w cyklu 3-letnim przebadano 30 odmian z różnych grup wczesności. Plony zależały głównie od warunków atmosferycznych w latach badań i od odmiany. Samo miejsce uprawy, tj. warunki glebowe, nie miało istotnego znaczenia. Średni plon uzyskany w obu miejscowościach był zbliżony i wynosił w Jadwisinie 23,7 t/ha, a w Osinach 21,7 t/ha. Stabilność plonowania była większa na glebie mocniejszej. Najmniejszą zmienność plonowania wykazały odmiany: Ursus, Agnes, Flaming, Lord i Ignacy, największą zaś – Drop, Korona, Gracja, Bogatka i Bartek. Średnio dla odmian współ-czynnik zmienności wyniósł 34,9%
Słowa kluczowe: odmiana, plon, system ekologiczny, ziemniak, zmienność plonowania
Abstract
The study was conducted in 2005-2016 in two locations with different soil conditions. During the 12 years in the 3-year cycle, 30 variants from different early-age groups were examined. Yields mainly depended on the weather conditions in the years of research and on the variety. The location itself, e.g. soil conditions did not matter. The average yield obtained in both locations was similar and amounted to 23.7 t/ha in Jadwisin and 21.7 t/ha in Osiny. The smallest variability in yield was noted for the following cultivars: Ursus, Agnes, Flamingo, Lord, and Ignatius, while Drop, Korona, Gracja, Bogatka, and Bartek had the highest variability in yield. On average, the variation coefficient was 34.9%.
Keywords: ecological system, potato, variety, yield, yield variability
dział wszystkich ekologicznych upraw w powierzchni zasiewów wynosi w Polsce ok. 2%. Uprawy ziemniaków w tym systemie zajmują obecnie ok. 1300 ha, co stanowi ok. 0,3% całkowitej powierzchni uprawy ziemniaków w kraju. W różnych wo-jewództwach udział tej rośliny w systemie ekologicznym jest różny. Do województw z największą powierzchnią ekologicznych upraw ziemniaka należą: świętokrzyskie, małopolskie, podkarpackie i mazowieckie. Najmniej ziemniaków w tym systemie upra-wia się w województwach: śląskim, opol-skim, łódzkim i lubuskim.
O uprawie ziemniaków w systemie ekolo-gicznym decydują w głównej mierze zapo-trzebowanie rynku, konieczność utrzymania właściwego płodozmianu oraz odchwaszcza-jące działanie ziemniaka. Plony ziemniaków w ekologicznym systemie produkcji, w wa-runkach Polski, są od 10 do 50%, a w skraj-nie skraj-niekorzystnych warunkach meteorolo-gicznych nawet do 70% niższe w porówna-niu z uprawą w systemie konwencjonalnym czy integrowanym (Kuś, Stalenga 1998; Sa-wicka, Kuś 2000; Pytlarz-Kozicka 2009; Za-rzyńska, Pietraszko 2015).
U
Czynnikami, które w największym stopniu limitują poziom plonowania różnych roślin rolniczych w systemie ekologicznym, są du-że ograniczenia w stosowaniu pestycydów oraz występujący w niektórych glebach defi-cyt składników pokarmowych wskutek nie-stosowania nawozów mineralnych. Dużą rolę odgrywa również odpowiedni dobór odmian i dostosowanie ich do warunków glebowo- -klimatycznych w danym rejonie.
Celem badań była analiza plonowania 30 odmian ziemniaka uprawianych w systemie ekologicznym w 2 miejscowościach w Polsce o zróżnicowanych warunkach glebowych.
Metoda badań
Badania przeprowadzono w latach 2005- -2016 w dwóch miejscowościach: Jadwisin – woj. mazowieckie i Osiny – woj. lubelskie na dwóch różnych kompleksach glebowych: w Jadwisinie żytnim dobrym, w Osinach – żyt-nim bardzo dobrym. W każdej miejscowości stosowano płodozmian dostosowany do wa-runków glebowych:
Jadwisin: ziemniaki → owies + peluszka →
żyto z wsiewką seradeli → łubin na nasiona → facelia na nasiona albo gryka + gorczyca biała jako poplon;
Osiny: ziemniaki → jęczmień jary z wsiewką
koniczyny czerwonej → koniczyna czerwona z trawami (2 lata) → pszenica ozima + bobik → gorczyca biała jako poplon.
W obu miejscowościach nawożenie pole-gało na stosowaniu nawozów naturalnych, tj.
obornika w dawce 280 dt/ha w Jadwisinie i kompostu w dawce 250 dt/ha w Osinach. Ze względu na widoczne objawy niedoboru po-tasu na roślinach ziemniaka w Osinach za-stosowano dozwolony w uprawach ekolo-gicznych siarczan potasu. Przeciwko zarazie ziemniaka stosowano w obu miejscowo-ściach preparaty miedziowe, a stonkę ziem-niaczaną zwalczano preparatem biologicz-nym Novodor. Badania były prowadzone w cyklach 3-letnich.
W ciągu 12 lat przebadano 30 odmian ziemniaka należących do różnych grup wczesności. Wybierając odmiany do uprawy ekologicznej, uwzględniano ich jak najwyż-szą odporność zarówno na wirusy (głównie Y i liściozwoju), jak i na organizm grzybopo-dobny Phytophthora infestans powodujący zarazę ziemniaka. Po zbiorze określano wielkość plonu bulw.
W obliczeniach statystycznych zastoso-wano analizę wariancji, używając programu ANOVA. Istotność zróżnicowania oceniano testem t-Studenta. Warunki pogodowe w okresie wegetacji w obu miejscowościach podano tabeli 1.
Badane odmiany: bardzo wczesne:
Ber-ber, Drop, Flaming, Lord, Miłek; wczesne: Cyprian, Eugenia, Ewelina, Gracja, Ignacy, Korona, Michalina, Owacja, Vineta, Vitara; średnio wczesne: Agnes, Bartek, Bogatka, Finezja, Jurata, Malaga, Oberon, Tajfun, Triada; średnio późne: Fianna, Gustaw, Sy-rena, Zeus; późne: Medea.
Tabela 1
Warunki okresu wegetacji ziemniaka wyrażone współczynnikiem hydrotermicznym Sielianinova w latach badań dla miejscowości Jadwisin i Osiny
Rok Miejscowość Współczynnik
Sielianinova (K) Rok Współczynnik Sielianinova (K) Jadwisin 1,0 1,8 2005 Osiny 1,3 2011 1,5 Jadwisin 1,1 1,5 2006 Osiny 1,3 2012 1,2 Jadwisin 1,7 1,8 2007 Osiny 1,7 2013 0,8 Jadwisin 1,1 0,9 2008 Osiny 1,4 2014 1,8 Jadwisin 1,2 0,6 2009 Osiny 1,2 2015 0,9 Jadwisin 2,0 1,3 2010 Osiny 1,5 2016 1,2
Wyniki badań i dyskusja
1. Istotność zróżnicowania badanych czynników
Analiza wariancji wykazała istotność zróżni-cowania takich czynników jak lata badań, odmiana i współdziałanie lat badań z miej-scem uprawy. Nie wykazano istotności zróż-nicowania samego miejsca uprawy oraz współdziałania miejsca uprawy z odmianami i lat badań z odmianami, co oznacza, że reakcja odmian zarówno na miejsce uprawy, jak i lata badań była jednakowa. Największy udział w całkowitej zmienności miały lata badań i ich współdziałanie z miejscem upra-wy (tab. 2).
Tabela 2
Wyjątki analizy wariancji dla badanych czynników
Źródło zmienności Suma kwadratów Istotność Lata badań 4099 ++ Miejsce uprawy 18,9 - Odmiana 1823 ++ Lata x Miejsce 3845 ++ Miejsce x odmiana 491 - Lata x odmiana 1068 -
++ istotne na poziomie α ≤ 0,01; - nieistotne
2. Plon bulw w zależności od miejsca uprawy
Stwierdzono bardzo duże zróżnicowanie plonu bulw w obu miejscowościach w po-szczególnych latach. W pierwszych latach doświadczenia w Jadwisinie, na glebie lżej-szej, plony były znacznie niższe niż w Osi-nach. Szczególnie duże różnice dotyczyły lat 2005 i 2006. Różnice w plonie na korzyść gleby mocniejszej stwierdzano do roku 2006. Po tym okresie różnice te zaczęły się zacie-rać, a plony w Jadwisinie były nawet wyższe niż w Osinach. Największe różnice na ko-rzyść Jadwisina odnotowano w latach 2008, 2009 i 2014. Wyższe plony w Osinach uzy-skano w latach 2013 i 2015.
Wielkość plonów miała ścisły związek z warunkami atmosferycznymi w danej miej-scowości. W roku 2013 bardzo niekorzystne warunki w Jadwisinie przyczyniły się do sil-nej obniżki plonów. Rok 2015 był natomiast korzystniejszy dla uzyskania wyższych plo-nów w Osinach. Średni plon z obu plantacji ekologicznych był zbliżony i wyniósł w
Ja-dwisinie 23,7 t/ha, a w Osinach 21,7 /ha. Średnio w obu miejscowościach najwyższe plony uzyskano w latach 2016, 2012 i 2009, a najniższe w 2005, 2006 i 2013. Na glebie mocniejszej wykazano większą stabilność
plonowania w poszczególnych latach (tab. 3).
Analiza wpływu czynników środowiska na plon wykazała największą jego zależność od lat badań. Omawiając wpływ warunków okresu wegetacji w latach na wielkość plonu, nie można pominąć wpływu tego czynnika na rozwój chorób, a głównie zarazy ziemnia-ka, która powoduje największe straty w plo-nie (Erwin, Ribeiro 1996; Frick 2006 ). Anali-za przebiegu pogody w poszczególnych la-tach potwierdza zasadę, że lata „zarazowe”,
tzn. z dużą ilością opadów, są latami wyso-kich plonów ziemniaków. Dotyczy to szcze-gólnie upraw konwencjonalnych, gdzie moż-liwe jest stosowanie pestycydów i nawozów mineralnych.
W uprawach ekologicznych sytuacja jest bardziej skomplikowana. Dlatego też plono-wanie roślin w systemie ekologicznym jest mocniej uzależnione od warunków klima-tycznych niż w systemie konwencjonalnym, co potwierdzają badania Zarzyńskiej i Pie-traszko (2015). Do ochrony roślin ziemniaka przed zarazą w uprawach ekologicznych dozwolone są wprawdzie fungicydy mie-dziowe, ale skuteczność ich nie jest tak wy-soka jak innych fungicydów. Obowiązują też limity stosowania miedzi, a w niektórych kra-jach całkowity zakaz jej używania (IFOAM 2000).
Poważnym czynnikiem ograniczającym wielkość plonu jest niedobór opadów lub ich nierównomierny rozkład. Główną przyczyną drastycznie niskich plonów w roku 2005 w Jadwisinie, na glebie lżejszej, były długo-trwałe okresy głębokiej suszy. Również w 2006 r. niedobór opadów w czerwcu i lipcu niekorzystnie wpłynął na plonowanie w obu miejscowościach. Podobna sytuacja zaist-niała w latach 2013 i 2015, kiedy to po bar-dzo mokrej wiośnie (szczególnie w Jadwisi-nie) w pełni wegetacji, tj. w lipcu, wystąpiła susza. Najkorzystniejsze warunki pogodowe w obu miejscowościach panowały w roku 2016 i wtedy też uzyskano najwyższe plony.
Tabela 3
Plon bulw (t/ha) w zależności od miejsca uprawy i lat badań (średnio dla odmian)
Rok Miejsce
uprawy
Plon bulw (t/ha)
Średnio dla lat badań
NIR dla lat badań Jadwisin 7,3 2005 Osiny 16,8 12,1 Jadwisin 12,4 2006 Osiny 24,8 18,6 Jadwisin 22,0 2007 Osiny 20,0 21,0 Jadwisin 32,0 2008 Osiny 20,0 26,0 Jadwisin 34,2 2009 Osiny 20,6 27,5 Jadwisin 24,1 2010 Osiny 19,9 22,0 Jadwisin 25,8 2011 Osiny 19,9 22,4 Jadwisin 25,8 2012 Osiny 18,9 28,3 Jadwisin 14,1 2013 Osiny 19,0 16,5 Jadwisin 33,5 2014 Osiny 16,2 24,8 Jadwisin 17,4 2015 Osiny 21,9 19,6 Jadwisin 32,1 2016 Osiny 32,1 32,1 Jadwisin 23,7 Średnio Osiny 21,7 22,7 8,7
NIR dla miejscowości n.s n.s. – różnice statystycznie nieistotne
3. Plonowanie odmian
W ciągu 12 lat przebadano 30 odmian ziem-niaka należących do różnych grup wczesno-ści. Ich zróżnicowanie pod względem wiel-kości plonu było istotne. Najwyżej plonowały (średnio dla lat badań i miejsca uprawy): Jurata, Tajfun, Ursus, Ignacy, Michalina, Vitara, Owacja, Agnes, Finezja, Oberon i Malaga (ponad 25 t/ha), najsłabiej zaś Drop i Gracja (poniżej 15 t/ha). Pomimo braku istotności współdziałania odmian z miejscem uprawy dało się zauważyć zróżnicowaną ich reakcję na czynnik glebowo-klimatyczny. W Jadwisinie największa liczba odmian plono-wała powyżej 24,5 t/ha, w Osinach w prze-dziale 21,1-24,5 t/ha. Niektóre odmiany osiągające najwyższe plony w Osinach da-wały jedne z niższych plonów w Jadwisinie i odwrotnie. Do odmian skrajnie różniących się poziomem plonowania w obu
miejscowo-ściach należy zaliczyć odmiany: Bartek, Ber-ber i Vitara. Zmienność plonowania po-szczególnych odmian, oszacowana na pod-stawie współczynnika zmienności, była rów-nież zróżnicowana. Najmniejszą zmienność wykazały: Ursus, Agnes, Flaming, Lord i Ignacy, największą – Drop, Korona, Gracja, Bogatka i Bartek. Średnio dla odmian współ-czynnik zmienności wyniósł 34,9% (tab. 4).
Na podstawie dolnego i górnego prze-działu ufności podzielono wszystkie odmiany na 3 grupy o zróżnicowanej wielkości plonu. Jak wynika z danych zawartych w tabeli 5, na glebie lżejszej zróżnicowanie odmian było większe niż na mocniejszej. W Jadwisinie aż 26 odmian uplasowało się w skrajnych gru-pach. Jedenaście odmian plonowało poniżej 21 t/ha, 15 powyżej 24,5 t/ha i tylko 4 znala-zły się w grupie środkowej. W Osinach na-tomiast aż 14 odmian plonowało na średnim
poziomie, 10 uplasowało się w grupie najni-żej plonujących i tylko 6 w grupie o najwyż-szych plonach (tab. 5).
Oprócz warunków klimatycznych dużą ro-lę, szczególnie w uprawach ekologicznych, odgrywa odmiana, a głównie jej odporność na P. infestans. Odmiany o wyższej odpor-ności są w mniejszym stopniu narażone na całkowite zniszczenie przy silnej infekcji pa-togenu niż odmiany wrażliwe (Kapsa 2005; Lapwood 1997; Platt, Tail 1998; Zarzyńska 2006; Zarzyńska, Szutkowska 2012). Od-miany bardzo wczesne i wczesne charakte-ryzują się niską odpornością na zarazę, ale w uprawach ekologicznych są często
spoty-kane ze względu na szybsze tempo groma-dzenia plonu i możliwość „ucieczki” przed zarazą. Odmiany późniejsze są bardziej na-rażone na porażenie patogenem w później-szym okresie rozwoju, ale mają też większą odporność na chorobę. Wśród najwyżej plo-nujących znalazły się odmiany Tajfun, Ursus, Owacja i Bartek – o podwyższonej odporno-ści na P. infestans.
Należy zauważyć, że duża liczba przeba-danych odmian została już skreślona z kra-jowego rejestru, ale dla zobrazowania szero-kiej gamy genotypów i ich reakcji na uprawę w systemie ekologicznym podajemy dane dotyczące również tych odmian.
Tabela 4
Plonowanie odmian ziemniaka w zależności od miejsca uprawy i współczynniki zmienności (średnio z 3 lat badań)
Odmiana Jadwisin Osiny Średnio Współczynnik zmienności NIR dla odmiany
Agnes 29,0 23,0 26,0 19,9 Bartek 17,6 30,7 24,2 42,2 Berber 26,9 13,2 20,1 39,7 Bogatka 18,9 20,0 19,5 48,8 Cyprian 24,0 20,0 22,0 40,5 Drop 10,7 9,9 10,3 58,2 Eugenia 25,8 21,6 23,7 28,0 Fianna 24,0 14,2 19,1 41,6 Finezja 23,5 27,8 25,7 37,5 Flaming 23,5 22,6 23,1 20,3 Gracja 11,0 13,5 12,3 49,5 Gustaw 20,1 22,2 21,1 35,6 Ignacy 29,5 28,1 28,8 27,4 Jurata 34,1 24,2 29,2 29,5 Korona 11,8 23,2 17,5 51,9 Lord 26,3 24,3 25,3 22,0 Malaga 28,5 22,0 25,2 37,0 Medea 17,2 22,2 19,7 40,1 Michalina 29,5 26,9 28,2 23,7 Miłek 26,4 19,4 22,9 32,0 Oberon 29,1 21,8 25,5 39,0 Owacja 32,1 21,9 27,0 31,5 Syrena 12,4 20,5 16,4 42,8 Tajfun 34,1 24,9 29,5 26,9 Triada 18,4 23,6 21,0 36,6 Ursus 32,2 25,4 28,8 13,5 Vineta 25,1 22,6 23,9 32,2 Vitara 36,1 19,4 27,8 37,2 Viviana 18,6 20,6 19,6 39,9 Zeus 15,2 22,5 18,9 41,3 Średnio 23,7 21,7 21,2 34,9 NIR n.s. 16,7
Tabela 5
Podział odmian ziemniaka na grupy
o zróżnicowanym poziomie plonowania w 2 miejscowościach
Odmiany plonujące <21,0 t/ha Odmiany plonujące na poziomie 21,1-24,5 t/ha Odmiany plonujące >24,5 t/ha
Jadwisin (11) Osiny(10) Jadwisin (4) Osiny (14) Jadwisin (15) Osiny (6) Bartek, Bogatka, Drop, Gracja, Gustaw, Korona, Medea, Syrena, Triada, Viviana, Zeus Berber, Bogatka, Cyprian, Drop, Fianna, Gracja, Miłek, Syrena, Vitara, Vivianna Cyprian, Fianna, Finezja, Flaming Agnes, Eugenia, Flaming, Gustaw, Jurata, Korona, Lord, Malaga, Medea, Oberon, Owacja, Triada, Vineta, Zeus Agnes, Berber, Eugenia, Ignacy, Jurata, Lord, Malaga, Michalina, Miłek, Oberon, Owacja, Tajfun, Ursus, Vineta, Vitara Bartek, Finezja, Ignacy, Michalina, Tajfun, Ursus Podsumowanie
Plony ziemniaków uprawianych w systemie ekologicznym zależały w największym stop-niu od warunków pogodowych w latach ba-dań i od odmiany. Samo miejsce uprawy (gleba) nie miało istotnego znaczenia. Naj-wyższe plony uzyskano w latach o najlep-szym rozkładzie opadów w okresie wegeta-cji. Stwierdzono bardzo duże zróżnicowanie odmianowe pod względem wielkości plonu.
Planując uprawę ziemniaków w systemie ekologicznym, należy liczyć się z dużymi wahaniami plonów w poszczególnych latach. Trzeba pamiętać również o właściwym dobo-rze odmiany do warunków panujących w danym rejonie.
Literatura
Erwin C. E., Ribeiro O. K. 1996. Phythophtora
dis-eases worldwide. Am. Phytopathol. Soc. St Paul; 2. Frinckh M. R., Schulte-Geldemann E., Bruns C.
2006. Challenges to organic potato farming: disease and nutrient management. – Potato Res. 49: 27-42, DOI 10.100/s11540-006-9004-3; 3. IFOAM 2000. Basic standards for organic production and processing. IFOAM, Tholey-Thley; 4. Kuś J., Stalenga J. 1998. Plonowanie kilku odmian ziemniaka uprawianych w systemach integrowanym i ekologicznym. – Rocz. AR Pozn. CCCVII: 126-131; 5. Kapsa J, 2005. Wykorzy-stanie odporności odmian w ochronie przed zarazą. –
Ziemn. Pol. 4: 20-23; 6. Lapwood D. H. 1997. Factors affecting the field infection of potato tubers of different cultivars by blight (Phytophthora infestans). – Ann. Appl. Biol. 85: 23-42; 7. Platt H., Tail G. 1998. Rela-tionship between resistance to late blight in potato foliage and tubers of cultivars and breeding selections with different resistance levels. – Am. J. Potato Res. 75: 173-178; 8. Pytlarz-Kozicka M. 2009. Wpływ systemu uprawy na plon i jakość bulw trzech odmian ziemniaka. Wybrane zagadnienia ekologiczne we współczesnym rolnictwie. Monografia. T. 6. PIMR Poznań: 33-40; 9. Sawicka B., Kuś J. 2000. Plon i jakość ziemniaka w zależności od system produkcji. – Pam. Puł. 120: 379-389; 10. Zarzyńska K. 2006. Ce-chy odmian ziemniaka przydatne w uprawie ekologicz-nej. – Zesz. Probl. Post. Nauk Rol. 511. Cz. I. Ziem-niak spożywczy i przemysłowy oraz jego
przetwarza-nie. Jakość polskich odmian ziemniaka: 73-81; 11. Zarzyńska K., Goliszewski W. 2006. Rola
odmia-ny w ekologicznej uprawie ziemniaka. – J. Res. Appl. Agric. Engin. 51(2): 214-219; 12. Zarzyńska K. Piet-raszko M. 2015. Influence of different vegetation con-ditions on development and yield of potato plants growing under organic and conventional system. – Am. J. Potato Res. 92: 511-517; 13. Zarzyńska K., Szut-kowska M. 2012. Development differences, yield and late blight development (Phytophthora infestans) infec-tion of potato plants grown under organic and conven-tional systems. – J. Agric. Sci. Technol. 3/4: 281-290
