Ocena perspektyw ropo nośności

···

·

M.w. ABRAMbmez

-

OCENA

PERSPEKTYW

ROPONOŚNOŚCI

··

~~&:~a.~yte

~

POdCi.as

:

~aWainia

.71m ...

tdżle

.VI przeciwnym .k1erunkl:J':"-oob8dSnia:obszarów:·

ropy i gazu . najtóżJnaitszego.rodzaju j

w

·

różnorodnych ;~, ···roponOŚIlych i ' gazonośnych (zagłębi) doodkrywa:n.t:a ·warunkach. geologicznych .Pi>Zw'BIają Ustalić. szereg pól, w których pOdziemiij. znajdują się . złoża: :.:

naBtępująwćh wad,

.na iktÓljch powirina'

być'oparta

, ...

GdY

chcidn:

o' .

duże obsza:rY<regióny);

:sta~~

'ocena perspektYw roponÓimości {gazonośnoścldanego . "zagadni~e moźliwoścl &>Os.zWQwań w formie· ogólnej; ..

reglanu: ' .: dla poszczególnicll zaś ~~ ocena ~tyw powinna .

. 1) . orop(ma§nodć

.JeSt;

zjawlSkiemregIanalnym(i.· M. . .... : być wYkOll8na. w ·formie !bardziej ~etnych WIIlio-:Gubldn);' . . - '. " . '. ' 'sków; sięgając aż

do

obliczania. zRsdbów .r6.żnych.-

ka";-: . 2)' ikoncentracja:rapy

J

gaZuwlążesię'z okreśionY-tegorii~ .

.

fui 'seriatni

&kał

osadoWych; . ' , " . . ' . . >.Nie

.n81e!Y

'

je&,;*

:BIt&i~"

'

że:W~e#~j,d~~

, .. 3)' złÓt.a;Opy

.

i·

gazu

mają, ~łiar8ktetepigeii-ęty&nej ·:,··. ... stąm.iłL

oc-en,y ,

łnotli'Woścl' :ilą_WBze

'

roiirzieIone

koncentracji w .

zawlerającyeh

.'. je .niepriepuszcz8lnych· ....• : ...

·.··

nWejC~

.

·

.ierzee;w.

;.r:-e·

tie

.

el~e

·:

.

·

J~

·

DO~,

.;

lieez'

.

~

.

~~!\ęe

·

.~

.

D:=

.:.. 2Jlla

.nm:I

.

'·

.skalach-ZbiortrlkS.ch (pa.kłada:ch·lub.DlaSyWach) •.

K.on-

'

.~.. ~u 1 . . '-U ... ~"I&' ... "",._

·centracja ta jestogramczona .(okonturowa:na) ikontak-

:-",'n!ęte

;podCzas poo8Bna tednym

1~

C!riigitn

,

sto.Priiu·

'

,temz

woo8mI.

pokładowymi lub też z ni~- . UZUpefr.!8j" się 'wml~e i sprzyjają wysnu.wanlu

m:za!nyml skałilmi; rozmiarY jej 'w przękroju ' ··. bardzł~J s2i!zegOlowyeh i Użil.sadnfonyCh 'w.niJlsk6w.~.;: i ':w planie (rzucie poziomym) nlógą być. bardzo

ioz-

:

.SzCŻegółoweprace geolOgic~~ena'

;;P6;;;

maite; · • . . . . · iZCŻególnych pOlach dostatcz8ją bardzo cimrorCbda~

4) . .roZttnieszc2:en.ie .zł6ż VI s.kałach zależy osta.tecz!lfe · 'nych .. do d<ikładnego,wytyezenia .gi"aillccatYcit ie~o­ :00 Ut~cznych .(tżw, kąłeIrtorSkich)' właSności tych . nów ido~.ich II1Otliwości;"beZ tego~jUPrac

. Skał ~

oraz

od sposobu ich· ułoienia i pOOlegll zas8.dzie

.

1:rukaócena

'Vi .wleluPrzYpadkachjest .:: DieW'yramie grawltac}l;z tego

:wYni.b

kierownicza rola st.rult- .:: :Określoria.' W' sźeregu :regionów okil~je .Się· W.<ogóle turahiych -\vyplętrzeń w rozmies2lCZeIliu' złóż rqpy " Iliemoźliwe' wyprowadżen.te . konkretnych ,WniOSków i gazu; ' . .. ' . . '

' b e Z

wierceńiPodstawoWych (oporowych -

vi·

orygin~-5) Ikcmceotracja

ropy!

.

.

gazu, która' . pOwstała . ' le: opomoje óurieme). . . . . .

w

pewnej

.epoce;

może 'n1istępnie ulec· znisżczeniu. ..' . 'W .pralQyt:e 'Wyróżnia' alę' tU. ZwY"kledwa'uda:ńia:

: ,Złoża rópy i gazu romńeszczone są w gra'rlicachOcenę możliwoki całych· regionów z jednej strony

·pewnego . ropmlOŚnego i gazonośnego regionu w p Q - ' a z di'1lgiej· - ocenę· poszczegóInycha>ól. W celu

Wy-'staci poszczególlnych sku:pień oddzielanych od siebie . Jaśnienia mOżliwości .' dutego. terytorium . musimy .zarówno w prżekroju (złoża .lP<>f/IlJC7.ególnych pokła- ...:według :T. O. Broda, najpierw oprzeć się ,na Wy jaśnie­

dów i'poziomów), jak i na planie (zł9Ża PQSzczegól- ' .mu jego .miejsca w sch~~egeotektonicznego

rejO-llY~ pól). . ",rwWania .(tak w strefach płyto'Wycn, jak ·1

geosyilkll-. T7 "';"';.-.,Jeks .. złóż n8Iezą' cy' .. do' .-, .... wn~o_ t. erenu (...ru-_ .. ' iuUnyc-,h) 'l ria ogólnej miąższOści Oraz· charalkterze: ~ '""" ... ..~ .. osadoWego komPleksu wykształconego' w danym

~io-Ciorika IPOwierzchni) .st8lnOwi póle naftowe. GłóWnYm. : me .. Najbardziej . Pomyślne widoki.: mają obszary

przedmiotem :poszukiwań i rOzpoznania. są J)OSzczegól"; zWiązane z tektonicznymi zapadliskami utworzonymi Ile pola ropOnośne i , gazonośne; położenie. tych .. p6l . w':zwi2l?!ku ze stałym obni:taniem: się terenu,

'WYIPElł-t. kształt ich z reguły wiążą· się ze strukturalnymi . 'nionYrni po.tęZnymi kompleksami Osadów. Warunki

tonruuni. -seriiropoIWŚnYch i ~nych; . te jednalk jeszcze nie wYstarezają do rozstrZygn-ięci~

.Dotychczasowe metody empiryczne prowadziły od i <zagadnienia możliWQŚcida.nego .. obsżaru

w

znaczeniu

pOSZUkiwań irozpozrumia pOSZCzególnych pól do po- . dodatnim. Zasadniczą, niezbędną. wlaściwością .regla-,

jęcia o regionalnych warunkach obejmUjących te pola. nów, .w których mogą znajdować się złoża ropy i gazU;

'Rozwój wiadomości z. dziedziny .. geologii . naftowej . jeSt o~ość w przekroju twol'Zącyc-h je osadów seri" .528

iib

P'

lkOri:i.Plekśó\it

:'

~IlMera3ącycn

·

~

::'

'Pr2eSi.ąkriięt~

<·

:

•. ,

'.

~Ozjic~

.

aieoda~ej istniejących;

.. a. teraz' jut

mi-

'"

oplfi(l~b) .·ga:~em : (seriiroponośDych .i:iazónoś.nych). > szezanych w większym lub mniejszym stopniu,

IipotetyczneprzesłSnki o '.:wa.r:unkBch • twOl'zetrUa . s~ę '. . . Na1ęży'tewYzyskaiue obserwacji nad. przejawami

:emcen.tracji ropy i gazU . prowadzą . dO wniOlłku, . ze ropo:oośnoścl i, gazonośności .na powierzchni" ~a

lerie ropcmpŚlJ.e . i gazan0śn.8 mogą znajdować się tylko ',osiągnąć tylko ze$l,wiając je z całą geologiczną sY:-oN 'kompleksach, nie~tamorfiwwanych skal osado- ,tuacją - z wa.rtmkami ułożenia.· ekal (tektoniką), wych o znacznej miążB7JOŚCi (wieluset metrów); dane z możliwym wpływem krątących wód pokładowych

o . wszystkich 7Jbad8l!lych złóżaC'h tPOtwierozają t e n j t d . Znaczenie przejawów ~y i gazu jest bardzo wmbsek. ·Znane na, niektórych pol'ach nag~ wielkie, ponieważ wSkazują one namożliwo6ci

znaj-~Opy

w

szczelinowatychzwię7Jych Skałach (metamor- 'dowania . się w danym. region,ie serii' roponośnej lub.

'ficzny'ch, wulkanicżnycb, i .głębiDoWych) są :wyraźniegazllIlO&nej. '. . ' . ,

epigenety<:zne i związane. ostatecznie .' z przyległymi .. Do, paśrednfch .oma.k . należY także zaliczyć· piże-. do :nich seriami osadowymi. ' . ',. . . jawy :nie związanewproilt.z obecnością ropy 1 gazu~. :,;Zagadnienie )Ikał wytwarzających. ropę

l

ga.z me' "ale zwy1Ide towarzyszące' seriom r.opanośnym· i gazo-:jest je57.CZe dóstatecznie opraoowlme~a celówprak- ' . nośnym, jak llP.: przejawy środowiska red.ukujl{Cego ' tycznych . . Musimy równ.też pozOstawić ;na uboczu ' w tych lub owycb seriach, istnienie wód ż dbniŻODą'

zaiadli.ienie praw.ldlowości wspólnego wystę'powenia. . zawm:t.ością jonu siarczanow~ (a tym bardziej WY-'

.(zespolenia) serM roponośnych i gazonośnyoh z <JS8rla-· kazująCl'ch jego ··brak),. przemiany minerałów siar'-mi pewnych ~acji, nie mQwiąc. już o 'najog6lniejszych czanowych polegające na zastąpieniu siarezanowęgo

zasadach, lak np. p1'2YllaleZo9ść tychserid dQ. prze~ aniaou węglanowym, tworzenie się siarczków, zamilf-wamie płytkowodnych ()Sad6w terygenicznych. ' . . na tzerw9lDObrunatnycll i brunatnych 'biLrw s~na

:Wten·

fIIpOo86.b

jako :niezbędny warunek Okl-eśiający' . szarawe 1td. Do tej rów.nież kategorii ozrui.k; . choć

nlożliwości peWnego regiOnu należy przyjąć obecnOść drugorzędDych, można zaliczyć specjalne przejawy

.wjegb przekroju. potężnego .komplekBuniezmetaInor- . wykryte, . przez geochemiczne metod;r badań .. ' ..

:.fi?oWanych skal osadowych; dostatecznym warunkiem .. ·.·.·.Po usta.J.eniuprzypus~o lub· stwieMzoDegO

"możli~ci prodUkCyjnych jest występowllIlie w tym ·. 'WYBtępow8!llia w podziemiach .pewnego 'l"egiOlllU serii

. komplekSie serii rO!POlOOŚllej lub· gamnDŚnej,· wykaza- . ropcmośn~j

lup

gazono.mej należy wykażać jej lito-ne prżez obserwaCję

cprtAbek

_al

wziętych . z po- facjalny chllrakter; następnie należy koniecznie Wy-..

"wierzchni lub z otworów wie:itniczYcl:).. jaśnić granice 'zasięgu serii, w którym utizymai się

: .Należy zauważyć, że w przekr()jlllC'h. szeregu regia:- ten charakter (granice dawnego zbiOr.riika, w którym

nów. rnapoty.ltarDy irle jedną, lecz kilka serii ropoDOŚ- . osadzała się seria)~ . . , ' nycb i gazonOśnych; żnamy a:nykłady występowania " .. Z tego wynika, że ocena· widak6wna .rOponOŚllOŚe

:"

naj.ni:!sZej

zn:icll· . w spą,gu . :niezmetamrmfizow8lDych . .lga.zanośność' regionów ''PQWiima Wyra2:ać się z

grub-.'

's.kal

osadowych. Nie IIlO'JJna 'UW:BŻaĆ możliwości da-' .'. -sZa w postaci podztalu jchna dwie następujące

grupy:

nego: iegianu z8.Wyjaśn,!dne W sposób wyczerpujący, ..' 1) regiony, w :których przypusźczamy istnienie. serii

'&póki .nie· ,zostanie zbad8lDY cały. jego przekrój

az

.

do

roponośnej lUb gllZ<lll.Ol1Dej

na

podstawie zes,połuda-·'WSPOmnianego· apągu. . .· .. ;Dych geologicznych -analogicznie do innych regio-...• Obecność skał roponOśnyeh i gat.cJOOśnyCh w· prze- ..• . nów .-:. oraz na., podsta",ie' OZI)ak drugorzędnych, .kroju badanego obszaru,. ma wielkie z:oaczeI1.fe. Dla- " .. pośred!Dich; , "

,tego szczególną uwagę 'należy poświęcić przejawom . 2) . regianY, nakt6rych' abec:n~Ć serii rapbnośnej >tej 'obecnOści. ' . ' ldb gazonośnej przejawia. się ; w zespole 0ż!Dak. ro~

<Do w!arogodnYchjejprzejaw<>w' naleq. pokłady , nóśmści ,lub' gamnośna§ci, czyli' może byćuw8ŻBna irkał· przepuszczalnych przepojanych rópą i gazetn . .za stwierdzaną. . . . '., . . '. .... •

.

;(1ub . produktami zwietrzenia rqpy, :np. :."" ~~Ci lep-' .. ' , . W . drugiej grupie . wYdzielamy .,dWie ' l1i1Stępujące

kich -i.nieki6rych . stałych bi1!UmiDóW) ,lub pokłady -klaSy:., .. ' .' . . . ' . , ' . ' . ' . ... '.' ' . . .... '.

jrtulSywj-)

skal . zwięzłych, 'ale. zawłerająeyeh:nJll>ę, '. 1, gdZie:il1e<odktYtopożiOinówTopan.Ośny~h lub· 'w'drobnych szczelinach 'wewnątrz warstW; wdrob- , ,gazo:noośn,ych,'. które mogłyby .stać ;się · przedmiotem

riych. pustkach ~tp,;. przy ... tym, smary.'; i ·Wt~nia . ", eksploatacji;. " ' _ . •. . • • . . .

rOpy IIllUSZą' być związanez .dailym, ppkładem . lub ' .' .·.2. gdzie rQpdriośne ig&7.OIl<iIśne1J(1Llómymogące być

:Częścią· masywu, anie .rozproszone~. Podcbrie wtrącenia ' prżediniotęm eQplootacji zostały" odkryte przez otwo-·1 smary, ale :nie ~zoIie lUb związane ze strefami .' ry wiertnicZe" ' .

Szczelin, .' pęknięć . ·izbrekcjoWa.nych ~ał' przeclaJają- '. Dla· regionów . pierwszeJ, grupy,' iue ~ wysnuć

ćycnserie pdkładów, :należy zaliczyć me do przej a- ',. kon.!qetnych wniosków' 00 do możliwOści ~gól­

\\rÓw .wiarogodnych (be7p)Średn.ich),-. lecz do :przy- " nych pól., Należy Jednak stlmO'Wrzo .stwierdzlC, :te puazcialnych ,~pośrednich), na róWlIli z .r~zoo.ymi . . .. , .WlJko oCen& · .. możliwości nie' ~ego regionu, ale, .jego

wtrącen:ialrii ' i żyłk8mi stałych . bituminów. . Jako .... . po9Zczeg6Inych:pół,. ~kt6ryćhwyś1;ępują ,złóża l"q:>y Oznaki 'pr:zypuSz"cza1n.ej ·obecn.ol§cl ·w głębi skał gazo- . . 1· gazu, m.ąże dać praktyczne ws~a2ówki co' do włs:­

·nośriych .IIlOtnauważ8.ćwydziel8lDie się gazu· w2Jdłuż ..•. · śćiw~o;. M1etowa:nia . wierceńposzukiwawcżych~

:szczeijn a-1;akże wtrącenia i. żYłki. alg&rytóWł-. . ' Jako następne zadanie staje przed regtanaini pierW':'

:.. Ważną Oznaiką . jest-woda. zmineralizowa:na zawie-szej .~py ocJpowiedź na PYtanie, . czy istnieje tam rająca kwasYlllaftenowe. . . - .. seria roponośna lub gazonośna, 't2m. ułożenie ·plwu

••. W pewnych przyp8dkach ... przejawy roponQAnoŚCi prac, które· mogą -rozstrzygnąć to ~ .zagadnienie.· VI

j.gaz~ . mOgą ·me wskazywać na obecność ' wi~kszości przypadków (zwłaszcza w obszarach pły,

w· głębi lIIkałropan(Jśnych, lecz 'mogą Świadczyć je- . ·towych)· do planu tych robót powinno na1eżećwier·

dYliie I> zniszcżeniu k~tracji ropy niegdyś' 'tam . cenie podstawowe. . ' .

istniejącej. ·Do ta!tic;hprzejawów należą ułamki lub .'. Dla regionów drugiej grupy' zasadniczy'm·zadaruen

ziarIla bituminów' albo. skał . bitumicznych . tkWiących . , .. jest ustalenie poł~eniaterenów, w których. podziemil

.iN terYgenicznych skałach. lub .~w utworaCh n/llPły- . należy ocz~iwać obecności złóż .:na pOdstawie z~

wÓwych .. Takie' samo :zinaczenie mogą mieć prooukty .' lu objawów. . ' . ; zwietrzenia ropy, w skałach wychodzących :na po- •. . KankretI).OŚć 'wnia!oków' dotycząC1ch ". oceny możli· • wierzchnię. Rezultaty zdjęcia . gazowego lub bakterio- . : wooci, ich uzasadnienie i 'stopień prawdapodobieństwf .logicznego mogą' Świadczyć nie o . istniejących obecnie " . ściśle · zależą od pełni .i ddkładności,.rui.szych pojęc

. "1· Naleły podkre~l1ć, te w danym ~rzypadku .idzie

ci

'

okre- O geologicznej budoWie Ocenianej· prowincji lub pola

Menie· pokładl$w roponośnych i gazonośnych majllcych zna- .-

'1'6

poj~cia składają się .~ podstawowe uogólnienia :'czenie przemysłowe (przyp .. red. ros.). . . , . dotyczące zespołn różnorodnych 'danych, przede

.... Algaryty - substlinc,e węglanowo-b1ałkowe, towarzyszl\ce .. wszystkim: . WYńikówPlic:łań 'goologiCznjIcll

uzupel'n1o:-: zlotom rop paraflnowych l' ozokerytu .. ,ako produkt po-

""'ch

wynikam. i. badań .·geofizycznych. i geócl1eln1c".o

__ wterzchn1owego rozkładu . pod wpływem bakter11 (przyp. "V

tłum:).' . . . . . . . DYch. Należy ' konie~ię \POdlriaśnć,

. seioWy,

wszechstran'ny

'

llPełny "~ąd

..

'~!l14

' :.

bUd~r<.:

: -

~ii~l:,(rejo~wa.rtie):'~~óW,

:

rop~OśnyCh

,

Pp

.. pewnelippoia oraz ropcm.OŚ'lVJ~ 1 ga:roDOŚDOŚĆ jego---.Wi1Iiieil . być _ pr~eprowadzQny ,Ilrompleksow:o zgodinie' pocWemia mOŻ1la U2Y,skać jedynie za pomOcą wierceń - .Z tektori.iką, (według fOlUl strukturalnych, i'.historii pm.ez sęrlę roponośną czy gazoIl(ŚI.ą. ' . . ' . __ ich rozwoju) ,oraz -_z lito!acjah!.yin chara.kteremserii

. . Qbecnośćzł6ż ~py 19~ można~etinitywnie 'WY-;- :ropcinośnychJ..'gazano§nych; rezultatem tego poQziału

.kazać '. jedynie .przez· v.iereenia.wprzytłaczającej jest, wydzielęnie' sękcji charakteryzująCych się'typaini większOiścl.p!zypadków nie moona bez danyclł wiertni- i r9dzajami . oczekiwanych tu. złpż {-patrz schemat): ' -.czych. wyjaśnić

w:

należyty spos6b morfologii i ',hlstorIi '. Należy !POdkreślić (jak . to uczyniliśmy .. już. wyżej

,Jrozwoju .. Wypiętrzeń strukturalnych, ' których przekr6j' ,'\Przy', rozpatrywa:niuspraw wydzielania regionów

ro-. :zawiera, serte ropo:ilośn~ lub _gazonośne,. ani m$n ·ponóśnych i gazonośny:ch), że .nie można_ os1ągniłć - miąższ9ści i lito facjalnego składu tycbSerU :i1ii: .-. - . wystarczająco -kompletnego i uzasadniol!ego podziału

: Koni~ posiadąnia a,anyeh ' z otworów, które -:tych regi<m6w. jedypie na podstawie- $.nych geolO:-przewiereiły serie ropon<Bne lub 'gazonośne, dale :si.ę gicZri.ych bez da:n,Y"ch :z wierceń. . :szczeg6lnte .odczuwać. w obszarach p02.bawiQ'riych

wy-.chodni tych serii IiJl .,pOwierzchnię. . . . ' -- . Przy' Ocenie rriożliWOŚci:t:Q.PD.Ych i· gazowych 1;el:e-'

·

:nów

w peWnym :regianie, dla którego bt~ dMlych'

-

z

wierceń -przebijająCyclj ąerie ·roparl(lŚne lubgazoDośne,

'musimY .ograniczać się

dO

wniosków dotY:e~Cych

moJ:-)iw~ci . odkrycia . .7,l6ź ropy i gazU. bez . .lwnkrEl~ch

,w'śkazówek co do ch~teru1yCh ~6t" ich ząsob6w ~td.

: ~triygające Zn.ąC~e

P1V

.

Oceilie· stoptiia . pewno;"

:I§cł ma.teriałów,J8kin)i , ;rozporządzamy' dla4ąlQego

regkmu, jBkl-6wmet do -viyooru. p1łip.U: qalBzy~h prac

. geolQgi~;r9ZPOznaWCżych mają .nahIra1ne w~

. ',regtoinu . .;;.;.. stopień odsłohięeią skał podłoża oraQ: s~pień .

. ',zgodrJl:)~ .. lub 'mezgodIlości' :-ulQŻenia· .r(lżnYeh . serii, ··z któryeh 7lbudow8lllY jest6w .lregion. . W:.a~ne znacze-: 'me

ma

r6wnieź 'j6d:r1oiitośćgeoIOgicznegorozWol11

ca-)ego kOmpieksu' skal ~WYch ~ :ża:wlerających sertę 'roppnOśną :'łub. 'gil7xilnOśrią. 'Taka 'jednoli~ć

zezwala

'

· z większą pewnością snuć przy!pusZczemaoodo .

tek-1aniki 'i Jttofacjal:nychwłasrt<iśei r6żnYchteren6w

da-·nego· regionu; .~ . . .1."' . .'

•. ' ŻWi~k~ędżynatu:ra.l!tijitni- :waruIikmrl .. danego ·póla, stopniem ;j~o , żbadaniafW:nioskattil· dotycZą­ 'cym!

oceny

jego"możll.wóści pokaZUje tabela 'L-" .

· Po

~~eowa.nhi granic ,regianu' ~o,)ub

'~ego trzeba: z kOleJ. Wydzielić"w~ poszc~, góJ;1e ,pąla: wy~agającę .. ~~ro~adzE:n:ia ~ercęń

po-szuki<waw:czych. Tu

wypaoa.

ln.aln. po~ć: lPOeląd

"pOWiedziany' wyżej 'w 'śprawJe . żespółowego"

'P!a'N

a:'

'dzema p~u:k'i.wań: Poszilki:w'a1i.i8. opa'l'ltę' .n;aprakty1ce

,11t!iegły~h' dzi~ięcloleci. mJę.ły:Q.a "celu-·. ma1p.zię,tile , pOSz~6kiych

P61

Od7JiiiiciaJącydiilię oóe<mOśdą od:-'

Jlloniętych lub, .z8k;rytych ~6rź: _ (ąplo~ ~ej . 'potny.Mriyęh oznak .,<gł6wnie"·,. ~tyk]{roal:ny~h"" " .. f~

stlukfuralnych oraz . powierr.chlni9wtCh oljjawąYł:·· 1"9-jpOlllośności lUb _ g~). Doś~adczettliażddbyte

· w

czaŚie ' bad'linia .. szeregu . 'p6~

:naftoWyCh'.

Jgi:l.z.9wY.ch

WykBzaly' hlewistarci8Jnotć· takrego riastawfema, gdyż · W granicach pewnego. ;regiopu ~o lub

guo-nomego

.IIlOtEmY.. .n~aC

..

:

ZłoiB.·

.

różnych' :typów

lwBrOO

,

lnCh, róW:riiet ukryte);. li. ~ażain,ie . id;'

Wszy-a1ikich. WYIDąga' zbadwa d8nęgo obszaru wcałQŚct·

'Powstaje·' wóWez8SPotrzeba': tyriiczaSowego(Przed

\\'yOdiębni~iem.- 'poSzc~oiJriych'; .p6l) '. pOdziału .·tego

. 'regionu ..

:p.apoSzczegó1ne

.

sekcje .(rejoru.iWa:D,ie)~

WgrR-:-nicaCh' -reglanU: . charakteJ:yżującegosię obOOnością

'

w

jeg() przekroju . serii o peWulej :roponOśriości lub

gazonośóości mogąznajcIOwat się sekcie.· O··. Wyr~ie···

małych inOżIiwośCiaeh' lub"

tez

na tyle· wyrooniające się _ budową geolOfiiCZll": że

..

lnóżna: przypUszczać ist": allenie tu zł6ir6ż:iiYch typów .:wym8g&jlicych ·.różno­

rodnego 'ujęCia'

pOSzuklwim.

l

tak

do nie' mająCych

~pektyw ·mogą· :nalert.eć sekcje :'iN s~h o

1?0-żklIilym ulożeniu· ser:li ~ch, seIreje' brzeżnYch

· Czę§ci . '2hioinik6w,· w' których miąż.szość tych. serii ·znaeznie się zmniejsza, tereny:

w

-których litofiqczne . własn~cl skal nagle się !pOgarszają itp. Z sekcjami

PołoZonymi na ·ą.k1:ePieni"ach 'ańtyk11nai~ch' . "'YIP1ę":

· trzeń Itiogą pyć zWiiliane strukturallil.e pułapki i' złola .

· typu zakrYtego,' z terenami

na

'

odległych Od sklepie-'

· nia· skrzydłach . wyp!ętxzeń - śtr'atygra.ficzne puł~

ze . złożami typu ukrytego itd.m; .

-,.

530

·

~: .

"~~t

wydzlelaala (rejOn.owul!'>·

iebJl.

~

.. '"

. I . CarAłW7ch rerloD~ .

-,'

.

1)naPoc1stawłe łektonnd ~.eksów; w

·

~

·.

. . wys&ępUjlł . serie" 'l'OpOIIO,ŚDel gazonOśDe. . . . . WypiętrZenia' ,antYklina1ne: a)' z .. Wyodrębnior}ynii . brachy'a:n~ini llib: b) . bez' ruch; c) wyr6żni!l')'ące

,się.j$oli'tYJri rozwó~m gęologi,aznyin lub d). :k~­

.:wen.t:riy'm . ~li8tf,inlęm 'fałdów " II"Ozmaitego · .. :wieku; ·e) .z dbjawamidysb8~egotałdoWama· i).1YiPU'

·.Pla&kfuh ~ ..

CW

:

strefaCh

~}.

',:

'

,

.' :

'

.

.

;

.

~~. Skrzydła, (zboCża) .wypiętrzęń, tektoni$y<!h

(rt!.gf.o-. nalne. ~aooliliny): a) .. iezgięciami wzdJuż Qj.egU lub'

pez

:nich;

1'»,

~ .niezgo~ciami 'fil ulożenili ~ęą2:y

Ioponośną . lub' . ga?pnosI1.ą serią . a podściela,ą~

l' .pok~ając~ 'ją 'osadan:ii_;' wypiętrzenia zw1~e

· 'z ·tektomc2lIlymi pęknięciami. .' . . , ". ,'. , ..

Wypiętrżenia;" typu ·wys.adówsolnYch. · '-' ,

! ) u pódstaWle .•

'W1asnoAd

.

U""aejalJi.egOc:hatakten. ,

, :serllroponośnyeh 'l gazOuośaych. . :' , '. ,: '. '. ..

.... Serie "ze. ··sk8.łarlli .• rqpon~i"'~nn

,o-'-określonym uładzlE(i cech'ach'litariZyc2mych;

miąż-· · szośći -' charakter tych serii-' Cal . za:clloWuji!;się'lub .

b) . zmienia wr6żnyt.h sake·ach; 2'.mniejsiŚiii 'uit'·:'

'~i;

C)

~się

<vi

g.ru:ę

.

';' ikie~

:'

~~:

• -wamllw'

łUb

,

~

d) !rlde. pOOlega WidOClJlle' '." .

a~

'

. '

"

~

"

:' SkalY'

'

l~P<m6śne

. i'

"

gazonośne

"

in~~6W

,,

~~

'" 'szczanych .. a) zgodnie z. pewną pręwidłowdśc1li/

bl

Jl~z

.'ta~r J=~J

:

,

~

:

'

::

'~~~i~~:

'-

·

:

~~~tyee.

,

"

:

opar-te

·

jest . kQńcmve 'stądium PQdz1!iłu :regtaó6w ńaf~ .•

t9wyeh-. igaz~Ch"' -'--'Wya~el~e 'li~cjf,nA kt6XYch '.

·

·:

~F~o~~~~

:·

~tt;f~~

::

'

,,::.·;:~·~

:

~l":

·

,,

'

.. '~ . 2~ Złoża zwi~e'z' pułapkami;' a)'8tiuk1iUriili1~.

·tclrtorti~~ .,b) : stratygrafiCinYrnt. c) litolOgl.CznYnu. .

'

.. ,ąomiie~zCzeąię ,:złOż '~oże '~ię ·.'WiąZać ,z .~:

?;ilii-'wazollf~ . prawidłowością' (tek.toniczrią;: stratygr8lfcmą

lub ~tologi~ą),

irlbó

'fakiej, !prawidławośCi .

nie

.

mu';'

.

:~~~

.'.

~ ~e4#.n#YI1;i

~

~i~~

.~

r~~ d

":,

ga~

:

,

:roWYm1

lub tet2łom "'le1tóPokła:dowe. .' . .• .. . . ,

.. ;

·,

w.~tę~f;~~~~ąt;,i~~

.

~lillmó~~··b;i ~~k~~łi~

nyw \vieiuregio!la<:n hawet be; 'danyl:h . z·· Wierceń,

· natomiast . s:l;\'żeg6ławy. pOdział

.

'

.mo1m8: · pi~rOwadii6

~~Jąio01edYtme '~aWO"w miarę gr~a

.. ~lę dl:lnychz wierceń pl'Zebijahlc~'ch· serie roPne

j . l('s2;ciwe, . Jed'mikżę wstępi'ie rejanOwanie' jest ·

riiez,.-będI)yn,l" stopnie

_rn

'w ocaiti~ -m~:!:liwOŚci .. ~Z:c~61-:­

ny~h . ~erep,ów. daneg9 :r~ionu, ' T~ie' rejoo(,wanie

należy px:owa(iżjć _ z . uwzgl~en.iem . n:atur$i~h ~l!-::-·TUnków

··

oraz

materi.!iłów z badań geoIogi :ch ' eó-. ·fizycmych f.

geOchęi:i:il~ch

·

Ibędą~ch

Y

n~~

· pOsiadaniu." , . ' . .' , ''':' . ' ,-:. . . ,. ... :"

. ~. Odsł<mbite '~oża, z Wychodniami' roPmiośnych',lub gaZO'D.OŚnyGh Pokładów są' na ogół' rzadkie i.' brBk'ich'

w obszaracl'!.' IPłr.f;OWych. NatOmią.st;,

.

na

·

-

ód:w~6t, ."2'i~ typu zakrytegow,vstępujące w

'

masyWach

.

(2lWięłyeh skał porowatych· i . szczelinowatych) spoty'kafą .~~" na obszajrach ... pły.toWY<lh: WSkutek ·~adniczo.· l'6tnych naj'Wył8zego' i-Iędt~:

Clit21P.

red. roll.); .. ' " " .. ___ - ... , W Plllsce il:t:zY;Jmuje. s,tę zwyJde (K~ B~hda'no1\'lC2;;;;" Si:d·ow~

,~e m1nenilne śwlata.-T. m, cz, la,' '1953) podZIał :ha proWf#;

. Naturallie ':waruDk1

danej. ąęltcji terenu

.

' .

skały .podłoża !niedostęP:­

'Ile bada.ni9m (nie

wy-, chodzą

na

powierzchnię

i nie r.oQgą·być·~e

.. ,przez roboty

r02lPOZrlaw-.(:ze ;tkz większych

~ud-.

ności). .

" .. ;

Tabela l

PRZBGLĄ.U·-OW'A

TA

BE L: A

. wYS8crOwYcIi

DANYCH

·

DO .

0cE~

·PER8PEKTnV

,~OPON08N08CI

'

l GAZOWOSCI

Dane ~teri~

Charakter i treść .

WnW-Dańe o· serii ~eriacll) ro- sków dotyczących

perBrpek-p~ej i gQ1A>Ilośnej. .

tYw'

. ropatlośności

i

gazo-OOśnośct . .

. a} Dane geologiCzne' cha-I

~). Obecnosćser!i

TOPO- ' 1 ..

Pla;ti.nlezpędny.ch

. ba- .

rakteru :regionaInego(włącz- nośnej .lub' .. gazon,óśnej dań geófizYcznych i innych. nie z historią ~oju ge- stWieJ'dzcma'

na

.

pod.staWie*. '. WniOsiki "różnegO 1'0- .

ologicznego). . . . ' badań charak:teru ... r~iOlllal-. dzaju zaleźil.ie od doJdad-. Te same dane (a) a PQ-J?ego; ~j .JeJ Dle. zba- .IlOŚci badań .geofizycznych, iladt.o (O) dane z badań <lĄny ~ąnkteque. . . aż do .wyIboiu. Ptmkt6w do

,geofizycznych. wierCeń poszukiwawczych

na . żłożahriP.u ultrytego. .

Te sameda:ne (a) lub (a) i (b) oraz ponadto ;

c) dane z· wierceń, . ·kt6re

wykryły serię (serie)

rapp-riośną lulb. glizonośną. · ,

-B)' Obęcn~ .r.erli ropO- 3. 'Jak .wytej (2). Zal(!Ż­

n<iHnej . .lub gazonośnej nie od dokładJności' danych

stWieldzoiną. ~ 'P~

Meree-

z Wierceń' Ułożenie pl8l!lu

nia;a~król jej .zbada:ny Wiercenia'· posżukiwawczego

ww~ękSżrm lub.~ie~8żyrtJ

f

~ena , żasobów: .. .. ..

stopriiu~: . ·· , " '. . .

, skały. ~ża dostę~· a) Dane gOOlogiezne

cu-badaniom, . ale .. przykry"'. rakteru . :regiana1nego,

po-J~ wyżej (A). Jak wyżej(l)~

· wająee niezgOdnie serię' nadto IIll8iPY geologtczri.e,

roponośną lub gaZonoś,;.. przekroje, Profile strat

y-ną. . grafieznedotyczące danej

se~cj~. terenu.

\ ' . " " . \ • H ."

. Tesameda.ti.e {a), a

pO..

.

Jak Wyżef (Al a,ponadto' -Jak',wYtł!j(2)~ CbecnOOć nadto' (b) dalie z ' badtlń ,C)' daine . () "praWidłowości dimych.-(C)zezwala:·.718

bar-geofizyczriych. zmian . miążSzości, -i.' ·litofi- dziej ,kon.Jtretne. wmol;lki.·.·

. zycznego' $.arakteru serii " ..

'

::,

Te

!la.me d/ine(a) "lub

(8)

i (b) a !PQ'Dadto . .,

. . c) dane z wierceń;' kt6i-e 03kryły. s.erię roponoŚIią, 11,ł,b 8azanośńą.

-

,

. '

.

:

:'.~ "SkałY

.:·

..

·:POdło~a:· --:.leiącE(

.... zgodnie ::z serIą ,-roponoś­

ną lub gazoIi.ośną·,'do­ stępirie .bad~om . {ezasa ... -mi. rówriież samą . seria).

. a)

GeOl~~

.

i

~k­

turalnemapy. i ·.przek:roj~;

straty,graficzne profile

ze-stawione.. ~ / JP()ds:ta~e

zdjęcia przeKrojów. . '

roponośnych ·1 gazonośnych: . -• ~

Ja'k;

~że{tj3)..

.

Ja,k

:

~j'(3).

'A) ·~.serii '~···.L

WyMr"

'

-

lIDkt6w"'do

nOśnej'.lub

.'

ga7rinośne~

.wierCEm ;.' JXjsftikiwaV;;cZyeh

stw;erdzoina .. iria· 'PoddaWle

na

Zł9ŻC!:;tY\pUzaKli'ytego (rta hadań regwnalnych lub <Jb- tere:mich

·

:

z

Odsloiuętą

'

sm1il

setwacJi' "nasariiyni.·

:POl..i,

'

i6:Pc:mOŚIl!( lid> gazaOOimą

profil' jej .. ~louy . 'WtakZe i' typi.l Odkrytego) .. ~

więksżyID" lUb 'rnrue,jszym " . , . . , . . . . ' " .

s'ta.I;iniu. . .' " ' . ",

T .... d" . ( ).,. . , . Jak wyżej (A) 'aponadtll ·"2.· "W 'zalEiiOOści Od'.cd.:r ..

"'"'.: ' esatDe·. !me.: a :a·,:'PO· . . .

nadto. C) 9.ane ddtycząctl niiąż.:. idadno'ścl'bBclań

ge\>fizyCZ-l

l

b)

dane

'.

2 . badań ·. geafi_· SZlOŚci j·litofi2.ycznych· cech Dych: (l)}' óraź' danych ó

. źycznych ... nad f6rirnami Sf'rii ' ropon.osfll!'i lub gażo..: praWidłoWości vi' żIriian~e sti'ukturab:lyml "wgłębnych

no.met

..

,

.

. ,

. -

: ....

charaJkteru

sd

'

(C) wy,b6r

.

serii. . 'Punktów dó wierCeD. :-posżu,:"

'.,: kiwawczych 'M' zlQŻa. me

,.

. . tylko

~YP1l' 'z~ego' ał~, ... i

> ; ' Te: samedsne {a}Jub'

(a)

i (b) ·a ponadto

c) dane z wierceń. 'k,tóre

-pdkryły serię · .:roponOśną

lub g8Z()nośną~· .

' ..

' ... -,' .

,: . .-,-:

. .' \ " (

wlas~ stref' fałdowYch' i !PłYtowyeh rozmili!'Y. sekcji

wydzielohycll ' na' .pOdstaWie. podariych' tu "przejawów

są ZIlBCZInie mniejsze w pierwszych niż VI drugich.

· Różnice w warunikach panujących na' sekcjach jed" .' nego i ' tego' samego regionu wyraża!ą' się' rbardż1ej

ostro ..

w

·

strefach fałdowych, . _

· '. Co się' tyczy' watuńków" geologićzrio-t~icznYch

Wierceń .. p.~wawczych, .-to .,głó~. ~dm.eriięm

... ' Ukrytego. . . ' .

B)

'

~serii~

3)' .jak.

wyiej(2)~

'

Możu:­

noś?ej lub '.gaz~nej we ułożenie.: planuwi'ercep

stw~e~. pI7.E:Z ;~~erce- okonMQW'ujących . zloże ..

0-. ma;. przekróltej serii i ~hą~ raz obl:IICzenie zasdbów: .

rakter ropopośnYch. lub gą-~ch

p:oIdadóy{'WY-jaśn10ne wwiękSzy~ lub

~ejszyrx1etOiriilti ..

jest:tu ich 'maksymalna głębokość;' przy .wap61ezesnej technice· mOżna ją .. przyjąć na. ł5OO0m., W ten 'spOSśb

,w przytłaczającej większości regionów ~łytowych

zagadnienie· to nie lina: szczeg611Dego znaczenia,.

nato-miast żachowuje onO je w pełni dla. 'Wielu regiooów

fałdowych. W-tych ostatnich, możliwości poszezeg6I-wch sekcji mogą być ograniCzone w'. dół, W kierwoku . upadu, konturami' ·,przeprowadzanymi me na podata-·.

'W!e'

danych

geologicZn.ych;leeż·ze· wzgiędUna glębO'-

:

kości występowania przypuszczalnych pokładóW

.ro-ponośnych i gazonośnych oraz na trudQ.ości wiercma

· do tej głębokości. - .

. Wyodrębnienie sekcji' o ,pewnych możliwościach

W regionach nllftowych i gazowych . oparte jest na

poglądach dotyczących regionalnego rozmieszczenIa

ropa!'liOŚllości i' gazonOś.ności. OdkIrycie

zlaz

ropy i gam

· w podziemiach danego pola mówi o tym; że. jeśli

geologIczne warunki właściwe temu polu rozciągają

się ·na peW'Ilą sek~ę, tow jej granicach można wykiryć

.nowe złO'Ża; wyodrębnienie seKcji o· pewnych- możli­

wościach ma na • celu wytyczenie' ich,. konturów tak,

' .. aby nie ominąć bez zbadania ani jednego możliwego

· .pola .produktywnego. .

Jak wzmi8l!lltowaliśrily wyżej, charakter sak.cji i jej-·

· .kontury -wyjaśniają się w ~ób Ibardziej' kompletny

l.

dokładny. stopniowo. . w miarę gromadzenia się

'niezbędnych danYch.

· Pr.ace· geOlogiczno-roz.pozna:wcze na sekcjach

ro-". kujących -pewne możliw()Ści 2JIlli.erzają do Wyodręb­

: .. ' nianiA . oddzie1Dych 'pól.. (,j.terenc1w dopoezulciwań")

,wymagających wierCeń po~ukiwawczych,. kt6re

jed-'n:oćześnie są końcowym etapem całego procesu !PO'"

i'!zukiwań;' to one ostateCznie .stwierdzają obecność

żłóż w głębi i służą do oceny możliwości ich

eksploa-tacji. • .

Wyodrębnianie ,pól dO\POSŻU.kiwań przeprowadza

się na podstawie" zespołu wyników prac

geologicZllo-.. rozpOznawczych oraz wszys1ikicłi wykananych badań

. (geologicznych, geofi2YCznych i geochemicznYch). Głów­

.. . z:tą . rolę' odgrywają tu· dane /POZWIllające sądzić

.. , o &truk~ralnych formach serii ;t'Q.PoIlośny'ch . i .

garo-nośnych <lraz o.Wartmkachtworzenia się· pułapek na

rapę i gazj pomorctticzą zaś 'rolę m,ają tuprzeja'll'lY

'ropy i gazu na pawiie:w.chni . Orilz dane .. Z· .. badań geo-·

cheniic~vch. \ . . : : ' .

.' .' . Dla 'PÓl, na· których ... poziomy zawierające' skupiema

.rópy i .gazów nie zostały. jeszcze odkryte, układa się

'p1aJn . wIerceń lPO!~wawcZyohj. dla pewnych części

tych pól mogą. być określane możliwe' zasoby

wkate-garii CJ! (tSbela 2). .

. . Pola, na, 'których poziomy ropanośne igazanośne:Z!O- .

stały jurż odkJryte, }"lYIIl8gają wierceń 'nie

ty1koposm-ld.wawcąch, ale d 'r~wczych w

ścidlejmymzna-...• tl-·

_s_~_._·b_ol_~

__

Z_a_sdb_Y._-+ _ _ C_h_aT_ak_' _tery_IJty_.

'_'k_a--';'~I

Al Przygotowane ZaROby, jakie .można

".:

B

~e

uzys.kać ż· już odwierco-:nych otworów.' które

,da-ły lub dają .produkc~ę ...••.

ZasOby złÓ~ oko'nturi);:

wa.tiych

przez

qpr6b9-wane

otwory :wiertnicze ...

Ujaw.nione1 . Zasoby ·w· pożiomaćh:;

- których roponośność lub

gazanOŚDOść w maczeruu przemysło:wym . została

stwierdzana przez kilka

,otwOrów wierfm.iczych,· ..

ale których złoi:ame···

mają ustalonych

koritu,-· rów; W:I1oziomach

z

roz-poznanymi 'złoż'a.mi

I(Za-s:obaml Al i

As)

mQgą

być wykazane zasoby B'

.. ' na sekcjach ,przyległych

do tych złÓŻ •.

..

PrzYPuśzCzalne

Zasoby nOwYch

'tere'::

nów w poziomach, .W

'. których uiyBkano·. chóć;,.

'byw lednym otWorze

"prz.ypływ ropy iti.b gazu

· oznacianiuPIZemYsło­

.. wy.nl. Na eksploatowa~

.. nych terenach - zasoby

na oddzielnych mało

. . ro~ch seJk:c~ach .

Ci' ....

:PerspeK~cz": .Zasóbyn6Wych. :tere~

.ne' nów'

w

poziomach

"'któ-~u (ok!onturowującyc.h .. ZJł<rla). W :razie do&tatecz- ":.'

:.nych c:JaInych m~ ~liczać .zasoby ty'chpól' W· ka1Jeo.

;gariach ~h

mz'

CI!. . . . . . .

, rychProduktywlnoŚćnie

••. została et.wierozona

·ptzez

.' wier~ .lecz mo2Jna' .. prq.puszczaĆ jej

··istnie-:'.' Treść . wniOsków .dotycząCy~h , .. wYOdrębnienIa ':pól

nie na podstawie·.analo- • ....

· P9Szukiwawczych, ich dokładność i stopień'

prawdo-... podobieństwa zaletą odonaturelnych warunków i od . " .' giiz ekeploatowanyriU

.. terenami! tego samego .. ~rozmiarów prowadzo:ńych. prac

geologimno-rozpoznaw-'. ·<:zych, co zostało wyrażane w tabeli l : ' . .

· regiOnu.

. Całkowita charakterystyka terenu

:P<J$ZUkiwaw-c:rego,

pozwalająca

na . wySnucie k6;nsekwentnych ' .. 'Uwaga:Dla niBktfn"ych terenów bierze'·

si~ wrachU~

,'wnioSków co do. jego możliwości prod~jnych,po- zasoby pozabilansowe, ,które nie mogą 'it)yć uzyskane

·winna zaWierać :profil- stratygraficmy obejmująCY'(wydobytez głębi) przy' ~czesnych warunkach

. serię '. (śerie). roponomą l~b: gazonośną· aż do spągu,. h . h· pod clt . .

.struktUralną mapę tej serii lub teżpoldadów zgod.nie tec rucznyc l gos _ arczy .... : .. ·

ją p!zykrywających;

.profile. dóstatecmie

ilustrujące.

'.'

'choćby

st'.hematyczny opis

hydr~geologiczrtej

:sytuaCji:

;,wanmkiułożenia serii roponośnych lub gazmwŚDych. ·,'·terenu . . ' .

W razie niezgodności ułożenia,zmiany· miijŻSzości . .' Ocena ··możl9:wciścl

terenu·:

poszukiwawczego mo~

tych . serii oraz i.v razie zrriieIllllOŚCi ich fizycznych być prowadzana z większym ~Ub, mniejszym

prZy,bli-wlasnOiŚCi!Ilie:zJbędne są ~y ilustrUJące ,te objawy; ·żaniem do. rzeczywistości i z rozmaitym. stopniem

. Konieczność tych tt'iap (zmiany. miąższo.ści i wł.asoo- .... dokładnOŚci, zależnie od ilości posiada/llych materia-'

ści'litofizYC':mlych) daje się' odczuwać -iwłasz.cza· łów, według następującego programu. . . . ..

''W i'egionach ,płytowych, gdzie forriJ:y strukturalne są ... - Całość kryterIÓW malliwOśr.i Pewnego terenu ni~na:'

słabo wyrażone i gdzie' rO'Z.iiniEis7JCzeniepUłapek n i e ' ·.podzielić na trzy grupy:- '. ' . . . . . . . . ::

.. rzadko może być' dokładniej ujawni9Ile jedynie' za • i) kryteria ,podstawowe ·.okresIające·

prawdopod<;:';;

. pomocą .. wymienionych .. map . . 0<) ujaw:nienia. sła.bo.·· bieństwó :ie1miettlia złóż rqpy i ga;ru; . ... ...

.'-wyrążonych (plaskich)' formfałddwych . Vi sekcja~h'· ....•. 2) kryteria drugorzędne dotyczące właściWie nie

.. :z

lagodnyni nachyleniem regionalnym (pospolitych . obecności złóż, lecz iCh typów. rodzajów i formy';

'. VI strefach płytowych) weai; się, jako Użitpełruienie . ... 3) kryteria techniczno-ekoDomir.zne

odzwierciedla""-:zwykłych map strukturalnych, kOnstruować mapy. . Jące rozmiary rueroędnych prac poszukiwawczych.

strukturalne' w odniesieniu do płaszczymy regiOlllal- ich warunki i komplikacje. .

"negó nachylenia. :. '. . . '~egląd tych kryteriów przedstawia tabela 3. - ..

... Duże znaczenie

ma.

-możliwie całko~ta' charaktery":

.stYka litofizycznych własności s~ał zbiorDików serd

rO,POIiDŚnej lub gaŻOnośnej;· również· niezbędny', jest

.' .:.1 według polSkl.e! termInologU' s~lerdzone . lub

'odkrYte"·

. (przyp. tłUm.). . ' . . . . . . . . .. : ..

Tabela

3

,

'

.

.

jlimRiA

.

pERSPEKTYW

.·

ROPON08N08OI

·

.

·

GAZOŃÓSNOSCI·

·

POL

I-OSZmwAWCZY.CH

. ~. .'. '.

•. , , Zasadańcże

kryteria

.I

D8Ille

odnoszące

.

się d~

wymienio..

Drugorzędne

Dane

odnoszące się

do Kryteria 'tech-nych kryteri6w kryteria ·wymienianych 'kryteri6w

ni~ono-~'---~~---~---T---4---~---

..

BtrEltYgrafia, Sklad·

::'.~ litologiCzny, . sto":'

. . pień . . odsłonięcia

" roponośriej lub

ga-Zgodność iUb nieźgodDość w

ulo-żeniuserii ropaIltlŚnej lub

gazo-nOśnej z pl'7.Vkrywającymi. ją

oS&-dami. Jej miąższość i,profil. Liczba i iniążBzość poziom6w ro-~ lub gazoIl(lŚDych, któ-rych obeanośCi można się

iPodzie-.,

:

.

.

zonośnej. serii

za-wierającej

,przy-puszczalne złoża.

wać. Rozmleszczenlie ich w

pro-filu serii. Obecność wlujących

przewarStwień. LJ.to1lacjalp.y cha-iaktEll' .1Sel'11 roporiobej lub ga... zon~nej. Skład litologiczny,

lito-f!zycme własności 1 charakter

uwarstwienia skał· . roponośnych· .

lub gazonośnych. Stopień ętBło­

ścI. składu· tyeh warstw w r(rż­

nych częściach pola. Skled i

sta-.. łeść Skal pokryWających pokła­

dy ·ropc;>nośne lub gazOlll(Jl§ne.

Strukfur~ina

·

fo.i::~:

ma (warunIki .ulo..

żeni a) !lerii

'ropo-OOśnej lub

ga7D-.. .QłębokOŚć rozmycia serii

r0-ponośnej lub gazanoenej. W8irU1l-kiw jWtich ta seria odsłania się

na powier2lDłmi.. · .

Stl:uktuiabna forIIia ułożenia se:' dl roponośnej lub .gazonośnej ..

.:. nośnej,

typ

pu-.. łapek i złóż.

Wymiany fonny strukturalnej

(w obrębie serii T()pono&nej lub

gazanośnej) - dlugOOć, srerokOŚć,

iPOWierzchnia; wysokość.

. Typy r rodzaje pułapek;

. "'" ,- "

. Typy oczekiwanych złóż. Stoetmek formy. struk:tura1riej

danego poła do strukitury

przy-ległej. sekcji (regionu).

Wleud~ zabUrzenia dysjunktyw

-ne.

Drugorzędne. elementy

struktu-ry (fałdy boczne 1 lokalne,

prze-. gięcia !I)l'ZegUbu. fałdu itp.).

. .

OZna,ki rqpooośno.:. Charakter przejaw6w rapy·i ga..

ści, i gazanOśriości. zu na powierzchni ora.z

w

otwo-raeh wiertniozYch. Jakość rqpy.

RozproszOna ropa i inne· bItu-,.

miny, wtrącenia

r

żyłki

asfalty-t6w itp., wydobywanie się gazu szczelinami. Wody podziemne

.. ' zawierające kw8sy nafteoowe

114

Wulkany błotne.

Wody o ~cyficznym .~adzie,

objawY wSkazujące na redukują­

ce środowisko tworzeni.a się osa-dów itp.·

Ozilakire!lztkowych (zniszczo-nych) skupień ropy.

,. . Gaz ,bez ropy. Jego skład.

Stosun8k··' wszystkiCh .Qbjaw6w ropnych

f

gaZowYch·· ·do -:t~ stl;'lllk:turalnych. , .. U8kokowe itp. dysjunk-tywne zab. u-rzenia. .. , Dysjunktywne zabu-rzenia,. drugorzędne w

. stosunku do fonny struk-turalnej (poprzeczne pę':'

knięcia z malymi

1Pr7.e-. . sunięciami, uskoki 1Ila

Skrzydłach fałd6w i:1jp.);

rozmieszczenie ich w strukturze. . Objawydy- .n.am«neta-mortizmu. ~ć ' g.kał zwię­ złych, nie- Przepusz-czalI1fch. Warunld. bydrogeolo-: . giczne.· . Charakter. i ·stopień mll8lll w skałach serii

ropo.oośnej lUb garz.onoś­

nej (wzrost zwięzł<irei,

pzcze1inowatości, ikliważ itd.) wskutek

dytnaiIio-metamorfizmu. Obecność

Skał 7Jbrelrojowanych.

Obeimość Skał

masyW-np-krystaliC7lllych, WUl-kamcmych, metamor-ficznych oraz ZWięzłych

skał osadowych.

.. Forma .

ich

.

uloł.en18· i

stosunek do · struktw:'y,

·do której :nałeżą .

prz;y-pUEizczalne złoża. , PrzejaWy ..

wOdono6no-ści·w zwiąZku z ich uło­ źeniem ·w formie ' stnik-turalnej.

Obeclność!PO-:ziom6w wodonośnych

za-wierających wody

Pod

·

.ciśnienlem; warurikf ich·

- ułożenia. Sklacl w6d.Malliwe ciśnieme .. p<>kfadowe w złoZu. .. Nie21będna głębol(OŚć wierceń poszu- . ·kiwawczych, .. Warunki wier-ceinia. Wlasno-ś"i skal i ~ ·s6b ich ulqże­ nia, wpływają.. ce na tdk wier-cenia. obec:no!§ć skał twa1'dych oraz powodują- ,

eych zasypy, Jru,..

naftl itd. Oczekiwll'ily stopień jedno-;rodooś"l złóż. · . Konieczność ' podziału pola na poszczeg6me działki . wyma-gające· nieza-leoimych wier_ ceń ,poErŻUki-wawczych. Prawdopodobna jakość rqpy. Położenie·

tere.:.

nu w stosuD:ku

do ibaz . zaqpa'" .trzenta; ~ .energetyeznych , . itd. . .. Zródla zaopa-" trzenia w w~ . dę. i ił do rcxz-~twor6w .

O

~--'--"'< -"';""6 Drogi komuni-'ue,"U1,J!>" . wa.'... W· kacyjne,

osie-Kształt

··· zł·ó' z·SPrzyjających , ... ·zniszcze- dla itd.

mu .

?lóż . przez wody

i ich jedno- pOdżiemne. . ,

litość (sta.,;

teść).

. pcZekiWaalY . 'kształt

zł6ż i ich wygląd . ;na

płaszczyźnie .. poziomej;

charakter konturów. Mo_

. źliwy wpływJ;'6żnic"W

litotiŻycznych. własno­ ściach . 8ał-zbIOmlków,· dysjunktywnej. dysloka_ cji masywów skal zwię-.

-~ . żłyeh i,~. na reguI8'l.TJ.()ŚĆ

fonny ·zł6ż i ich

PrŻy

:'

v.yoorze 1>61

;

dowierceń

·

~~awczy(:h

,.

Po~taje zB.!ład:r~ie:!')ielnle ·~ylko .. J>!'awdqpod:oblE:ń~'W~ ... . :tDalezli"Jlia .

.w

icp .pc.dzlem!\l złe.: J"~.t i;

:i:l

zu,. ~~ .. .

l6wDi~ porównawcze.i· oce;lY :ch mo~\VOSCl,

;pozwa-lającej grupować pola ~edług ;tych mqzl1wuści i usta-lać . racjonalną Ikolejność robót poszuklwawc~ch na

różn.vch' terenach. ' .

.. Przy'

rozstr~ygamu

podobnyc.h.

zag~dni~ń

:'

;należy'

Uczyć się, jak wspomniano wyzeJ, z Thlścią dany~,

jakie mamy dla różnych pól, oraz. ze sto~em lob.

dokładności i' szCzegółowości.Ilk:m.e ikryteria oceny .

mO'Żliwuści. mogą mieć niejednakowe .·znaczenle:

po-i"ównawcZEi w różnych warunkach. I tak na pol~h' znajdujących się

w

stre,fach fałdowych,

przy

stw!cr- . dzonej w przekroju' obecnoścI ro~nych 1 gaz~-nośnychpakład6w-2Jbior:nik6w, gł6wną rolę graJ Ił · foImy strukturalne tych poiltlad6w; :na polach stref

· płytoWych .rola ,ta przy!pąda zmie.llIl.~ci lito fizycznych

· własności Skał roponOśnych i gazonośnych. Za fPOC:ł­ stawę " do por6wnawczejoceny możliwości nalezy

brać wynJld ~aW1ienJa. danego' pola z jut 11'O"1;POZJ1/ł­ nymi polami odznaczającymi. się ana1ogic2lllymi

wa.-iunkiunL . ' . . . . .

· . Jeśli zągQdnierue pbiwdopodobleństWa' obe~ei

· złóż ropy lUb gazu w podżiemiach da.neeo .pola . zo-'stanie romtrzyg,nięte pozytywnie,

to

wniosek

doty-czący możliwości tego pola w najbardzi~ schema-tycznej rormie (przy ~ej ilości danych)' musi jednak;

za.wierać następujące IPUllkty: .

a) zwięzłą Charakterystykępod.stawoWYchwarwlków

'. geologicznych' terenu oraz analogii między . llim

a jednym z jUż ro~anych terenów r~Ośnych i. gsżOIl<lŚDYch z' .tego samego regionu lub mnego;

b) prawdqpodobne ,głębokoŚCi występowllllia ,pokładów

ropOnośnych lub glW>:noś.n.Ych; .

c) ~łiżanąooenę prawdopoddl:mej

iPoWiemclmi

rzJo..

za; . .

dl przybliioną ocenę prawdOpodobne] wydajności. zło-:

· ża (wydajności. otworów wiertniczych i jakości

.' TOIPY); . . . . '

• e) . stopień przygóiow8!I1ia terenu do _ wierceń

:pDS7JIl-kiwawezych; gl~ prace niezbędne do rO'Zj\XlCZęcia wiercenia (geolOgicżne, . geofizYC'Z'Ile,budowlane

j inne). . . . .

. ' Przy braku danych· lDie2:.będnych do Odpowiedzi na . wymienione pWllkty, ocena moZliwości pola. powinna

-być odłożcmado czasu uzyskania tych danych przez

odpowiednie badania ~lIniające.

· Ocena

~doków :n,aroporujŚIlOŚĆ

i

g"azonośność

pól

poszukrwawczych po'wiml.a być zakończonaPrzybliż~­

nym obliczeniem zasobów ' tych p6l; rezultaty tycn·

· obliczeń stwarz.ają możliwość konkretnego. porów.nania

możliwości różnych !pól i wydania sądu o racjanalnej

.. ' ,kolejności . wi~ceń poSzUkiwawczych. Dlatego sprawa

.' tego obliczenia żasługu;je ;na ~ólną uwagę. .

.

Ocenę

zasdMw pól pasztrldwawczych Iflalety

PI"ZB:

'

prowadzać w swoistych waru:n.kach - roz:m1ary dóz

· (VJT planie i na ;p~ju) oraz :iJnne dane wyjściowe

· (mią.ższ~ć i Jitarizyczne własności ropoiDOŚ1lych i .ga-.

zanośnych. 'pokładów, :icl:J. . WydajDCEć M) nie są

· dokładnie 2Jllane, a odpowiednie' liczby są ,brane na

. podstawie analogii między danym poJem, a iImym

. dOOrze zbadanym, podobnym do niego. ~ usta:lan.iu.

tej wlogii główną rolę grają wyniki wierceń. które

'. odkryły l>(l!dadyropono8rie lub gazCl!lJOŚne nę. !POlu

· . poszukiwań. Obecność lub' braik: danych z wierceń

. stawia 'Wyr~ą granicę' między polami, na których przypuszczamy jedynie istnienie ipOziomów TOP~­ nych. lubgazonOŚIlychllla !POdstawie posiadanyCh

ma-" teriał6w;'

a

polami, na których takie poziomy' zos.tały · odkryte lub też, tym bardziej, opt6bowa.ne przez

wier-cenia, ' . ' . . .

MoZna przyją~

sPosób

obliczall1ia albo według Obj~

toki, albo przez wyliczanie na ha/m (powie1'ZClm.ia/metr

miąższości) -:;. dbUczenie "hektarowe" według. M. A

. Zdanawa. (7). .

'

534

Tabela 4 WARUNKI O.CENY' ZASOBOWPOL POSZiJlUWAN

·Dane do oceny zasobów pól .

,poszu,kiwań' .

'Charakter .

mo-Zliwy'ch obli':'

czeń zasob6w

ł---~,--~.--~---a) . Całość danych geologicmych, geofizycznych i geochemicmych,

zezwalających uważać obecność

serii· garllOI108nej lUD .roponośnej w przekroju

za

stwierdmn.ą oraz istnienie warunków gprzyjają-cych . powstawaniu żł6ż za praw"';'

d~otme.

.

~

Niedostateczne dane Ho obli- ·· czenia za:sobqw.

. b) Te same

"

materi8ły Uzupeł';'

.

Możliwe"

'

obli­

niOll1e daJl'lymi umożliwiającymi czenie w' 'bte-przeprowadzenJ.e dostatecznie peI_ gorii C2·· przy

nej

a.nalQgi:i między . ocenianym ,przyjęCiu . wyj- .'

polem a polami, na ,k,tórych!po,:, ciciowychda- '

Idady ~ zostały qpróbo- nych na

1POd-

.

wanelub znajdują się w elksplo- stawie analogii . .

atacji. . Jv.:ożliwe obli":' c) Te sanie ~teriały(b) . a pO-: , czen.ie

w

kate- ' niłdto daIIle z wierceń, które .00- gorii'

D.!.

'

(jak kryły poldady rqporiOŚDe lub

ga:-

wYtej) z'

lep-r be h ~...' !lzyrn. uzasad-zonosn.e z ie oprvuvw8lll1a'

nieniem malo-d) Te same materiały (c) ił po- gii. nadto dlllIle Ż wierceń, kt6re

opro ...

bowaly poiklady ro,ponOśne i ga- Możliwe.Obli...;.

~OŚiIle'

oraz

dały przy~ ropy czenie

w

kate-i (lUJb) gazu o !Przemysłowej war- gm-ii Cl i C2 tości.

'. Uwagi: 1. ,,iP.r.zernysiawy !p~,; okreŚla się

bro-

:

· t'qc za punkt wyjścia wydajnQiić ,produktyWnych otwo-.

-row

danego regionu 'naftowego oraz odpowied'lli~j głę-.

b(jkośct · .

2. Jeśli na lPOlIu ·iP(lIil:'łJl.IIwań założaoo otwory. wielltnicze, k,t6re odkryły złoże. w li<:Zllych punktach, .•. '

to

wówer.as cmożl.iIwe

dest

obliczeme Z1IISObów w ka.-:'"

'. tegorii wy7B.zej niIi; Ct. \'

<Tłum"aczył" Stanisław Krelewslci.···

CIIyTmm: nOJIElBoro reOJIOra-Heq,-..•

Truum:a, '1'. II, CTp.304----320) .

~ I T E BA T.U

R.

A

'. l. A ,6

P

a M OB H ą M. B. nOHCIm H pa3B~a 3a.-.

JIeEe:łł a~ H rlł3a. rOC'l'OIrl'eOO,ll;aT, 1948. .

2.. B p 0,11; H. O. ·3aJIe:m:H He(pm H· ra3a:. rOCTon-:

· TeXH3,11;aT, 1951. . .

.' 3. B P o ,II; H. O; reo.nOl'H~ecKHe .. npe~OCbIJIKH oqemm DepcneK'l'HB HecPrera30aOCHOC'l'H. (CnyTmm:

UOJIeBOro reoJIora-aecP'.r'mmXa, T. II. CTp. 296-304). . 4 • . BaccOeBH'ł H B. H YcueacKH:łii: B. A . . re9JIOl'HH ae$TH. (CnyTmat ' UOJIeBOrO

reoJIora-ae-cPrHBHKa,

T. II.. CTp. 152-295).. '"

5 . r y li K H a H. M. Y'IeHHe o HecP'm. OHTH, 1937.·

6.

r y

6 KM a H. M. YpaJIo-BoJa[c:s:aa. aeq,.reHo-:'

caaa. OIiJIaCTL. AH CCCC, 1 9 4 0 . . l.

7. JK,II; a a o B M. A. MeTO~ UO,ll;C'<IeT8.

nO~3eM:-· .HhDt 38.D8COB

aeq,.m

H ra3Q. rócreoJlH3,11;aT. 1952. ' .

8.. Y c n e B: • K a a. H; . IO. HeJmTOp&Ie '38B:OaOMep-,

·

iroCTH

aecPTel'830H8B:OIIJIeHWI Ha . ILlI8TtPoPMIQt. roc-•.