Kronika – POLSKA

Nr 3

POLSKA

· ~ POSIEDZEŃ lll WYDZIAŁU PAN

Na zebr.aniu naukowym III Wy-dzlaiiu PAN 'VIfl. diniu 20.4.1953 L. I n-f e l d wygłooił · referat problemowy ,. Teoria. -Kqpemika. a .za,gadnienie grawitacji

w

fizyee Wl!IPółczesnej", a

w dniu 18.5.195:t K. S m u 1 i ik: o

w-· ski w-·w-·przedstawił "Rozważania na· te:mart gLaukonitu", ·· To · o.starlnie za-gadnieme .było referowane na ła­ mach numeru 2 Przeglądu

Geolo'-gicznego. (a)

l(URS DOKUMENTACJI ZŁOZ". KOPALIN

sta.raniem Komisji ZasobÓw Ko- · palin ~ostał 7JQil'gainizowany w lU'a-kowie na Wydziale Geologiczno-Po_; s2atkitWawaym 'Ak,adęmii Górniczo:., H'llltniLczeij, cz;l;el"ódn1owy lk:Jwu. dolru-rnjmtacji Zilóż kopalin użytecmycll. ZadJaniem ·iklu:rsu było -przygotowanie .a.OOO.lwen.tl>w tegoż Wyc:Lziału do re-aJizowaJilia 'badań . złóż · .zgodlniie z . uohwałą m 864 Rady Ministrów z. dnia 10 ~ernika 1952 rokiu w sprawie ustalania i . zatwierdzania stopnia pomania zasobólw (dokumen.-tów.ania) Uóż kopalin i rom:daru do-konywania rinlwestycJi przed

przy-. atąpiemem do elks.ploaJI;.acji Yl&a. ..

w

kursie wzięło udział ponad 40 osób.

-(a) ODZNACZENIE GEOLOGÓW KUJ)

. NIEZEL-1\.ZNYCH .·

Na wniosek Ministra· Hutniclwa

Rana

Pańsltwa z okBIZ,ji Dnia IJu-tnika . na~ przodiującym pracO'WIIl,i-kom l),lrzemyi;łlu •hlu.rt.niczego wysQikie od-· 7lll.aJCZenia państwowe. Krzyż ka1W&· lerski orq~ru odrodzenia Polski zo-. stał ńądańy drwórri geologom., a. mia,.

n!)Wicle•mgr :inZ. T~euszowi G.aiłkie­ wdczawi i mgr. inż. Erastawi Kon-stantynowicz:OWli za, prace w re,sru--tow~l ~bie geologiemej M:ini-sterstwa Hutnict~. (a) ·

KSZTAŁCENIE. PRACOWNIKÓW NAUKI Fostępowa nauka znajduje opie-. kuna w państwie ,socjalistycznym; państwo to wymaga jednak, aby kięr®ek bada(!. · naukowych odpo-_wiadał potrŻebom gospodarki naro-dowej. Nie• do pomyślenia jest, aby. w· dzisiejszych czaSflcP istniało . w dalszym ciągu nastawienie takie, ja-kie było w Pobce pr:z;edwojennej, a; u· niektórych pracowników nauki wciąż jeszcze pokutuje, tzn. żeby naukowcy zajmowali się przeważnie. teqretyć.znymi pracami naukowymi wcale lub tylko luźn,o. związariymi z potr2ebainł ·zycia codZiennego, z

PD:-PRZEGLĄ·D GEOLOG I ĆZNY

tr~ebami gospodarki . narodowej. Nastawieniu temu sprżyjał przed· · . wojną oczywiście układ stosunków

społecznych.. Sprzyjało temu. także . ustawodawstwo, które 'nie dawało nauce polskiej . podstaw . do rozkwi-tu.

Pewne- zmiany na lepsze wpro.,-wadził · już ·dekret

z

dnia 28 paź­ dziernika 1947 r. o organizacji nau-ki i szkolnictwa wyższego (Dz. U.

Nr 66, poz. 415), ale zasadniczą zmianę · w . tym zakresie stanowi ustawa z. dnia 30 października 1951 roku o Polskiej Akademii Nauk (Dz.

u.

Nr 57, poz. 39) oraz ustawa z dnia 15 grudnia 1951 r. o szkol-nictwie ·wyższym i o pracownikach nauki (Dz. U. Nr 6, poz. 38).

Obydwie te ustawy. mają na celu zapewnienie nauce polskiej wartin-ków wszechstronnego rozwoju i

pełnego rozkwitu oraz nadanie ba-daniom naukowym kierunku odpo-wiadającego istotnym potrzebom

narodu. · ·

Ustawa o szkolnictwie· wyższym i o pracownikach naukf zapewnia . gospodarce ~arodowej jednocześnie dopływ nowych kadr .o najwyższym poziomie kwalifikacji zawodowych · oraz dopływ . kandydatów na pra-cowników nauki. W przeciwieństwie do ustawodawstwa przedwojennego . ustawa ta gwarantuje należyte i najpełniejsze przygotowanie absol- . w:entów szkół _wyższych do ol:!jęcia odpowiedzialnych stanowisk w pań­ stwie, nie daje im jednak stopnia naukowego przy skończeniu szkoły. Absolwent kończąc szkołę . wyższą uzyskuje tytuł zawodowy, . a będąc przygotowanym do · samodzielnej pracy badawczej, może dalej

kształ-. Cić się w kierunku naukowym. i

do-piero po zdaniu· przepisanych egza-· ~in

ów ·

oraz . przedłożeniu pracy naukowej, która .. zostanie uznana za samodzielny 'dorobek . w danej gałęzi nauki, może uzyskać stopień naukowy kandydata nauk.

Jedną z form kształcenia kadr

naukowych i· naukowo-pedagogicz-nych jest aspirantura naukowa. Są to studia pod· kierunkiem . saplo-dzielnego pracownika \nauki, odby-wające się według dwuletniego in...: dywidualnego ·planu. Aspirant nau-kowy w · szkolnic.twie wyZ8zym otrzymuje stypendiuni. aspiranckie i nie może pracować zawodowo. Za-kaz pracy zawodowej I:J.ie dotyc;zy pracy pedagogicznej w szkolni-ctwie wyzszym . w wymiarze do·

6

godzin tygodniowo lub pracy w ·charakterze pracownika nauki w instytuCie naukowo-badawczym w wYmiarze ·pół .etatu przy zaszere-gowaniu nie wyżej jak do VI

gru-. py uposażenia· pracown~ów naUki.

St~. ~7 (131)

Objęcie. takiej pracy przeż aspi--ranta naukowego . wymaga kaido:-.. ·razowo zgody ministra, . w które~o resorcie aspirant odbywa: aspi,;,

. ranturę. ·· ·

Ustawa o· szkolnictwie wyższym i o pracownikach nauki oprócz'"· zmian, o których wyżej była- mowa; ·: · wprowadza nowość · w · · Polsce do~ , tychczas nieznaną,

a

mianowid~ ' . .,.-. . ustawa przewiduje, że· prawo. nada-·:'· wania stopni naukowych, a takZe, · i prawo organizowapla ·aspirantury- : naukowej .·posiadają oprócz szkół wyższych również i instytuty

nau:.,

kowe oraz. irine pl(lcówki naukowe

objęte wykazem ustalonym przez .. ·

Radę Ministrów. O

ile

~zkoly wyż~ sze · powinny kształcić przede .wszy-. stkini pracownik.ów nauki,· zamie-rzających się . poświęcić głównie pracy dydaktycŻnej, instytuty

nau-kowo-badawc_ze. powinny kształcić· pracowników nauki bezpośrednio ·. . związanycQ. · z poszczególnyrui galę"­

ziami gospodarki narodowej . W myś~ §. 6 pkt 9 statutu Insty.:. tutu Geologicznego do zadań Insty-tutu nalezy kształcenie ' pracąwni­ ków nauki oraz dokształcanie pra- · cewników geologicznych · ·· · służb· przemysłowych. · · Przepis ·ten, będą.;;; · -cy dalszym kroldem zmierzającym

do wprowadzenia w .. życie upraw.; · nień inStytutów wyi).ikających z u-: .: stawy o szkolnictwie. wyżsżym f o · pracownikach nauki, nie upraWiłia. jednak Instytutu Geologicznego ani do· nadawania . stopni ;naukowych, ani też do organizowania aspiran-tury naukowej, która właśnie jest formą kształcenia pracowników

nauki. ·,

W myśl•.-§ l ust. 1 rozpOrządzenia RaQ.y Ministrów z dnia 26 . kwietma 19.52 r .. w sprawie warunków i try-bu nadawania stopni .. naukowych

(Dz. .

u.

:r.rr 24, poz .. 164l .vtb'pD.ie naukowe kandydata nauk i doktora nauk. nadają szkoły wyższe, instY-.

tuty naukowe oraz inne placówki naukowe objęte wykazem Ustalonym '

przez Radę · :Ministrów. Wnioski · o ' ustalenie takiego wykazu w zakre- · . sie ' instytutów 'naukowych . składa .

Prezydium Pol$.kiej Akademii Nauk z inicjatywy własneJ lub, na wnió-·

sek. właściwych .~nistrów po' zasię: · ·' grlięciu opinii Mfuistrą Szkolnictwa

Wyższego.·· · . · ·

Prawó organ,izowania aspirantuty naukowej posiada

w·

myśl.§ 2 .. ust. 2 rozporządzenia Rady Ministrów

.z

dnia 26 kwietnia 1952 r. w sprawie aspiran,ti.J.ry naukowej (Dz. U. Nr !,!4,. poz. 163) instytut naukowy, · ~tóry zostanie. umieszczony , na wykazie ustalonym .przei Ministra Szk-Olnie-.• twa Wyższego

w

porozumieniu z ml'-nistrem, . któremu . podlega . instytut uprawniony do nadawania .. stopni naukowych. · · ' ·. · · · ·

~ .

Str. :28 (132) . PRZEGLĄD GEOLOGICZNY Nr

s

. Fakt po!J1adania _ przez Instytut znaje Centralna Komisja Kwa:lifi:- tychczasOWi profes<;>rowie .zWyczajni Geologiczny · szeregu pracowników kacyjna, biorąc pod uwagę kwali- stają się samodzielnymi pracowni-. nauki ~o wysokich kwalifikacjach z .· fikacje naukowe i ·moralne oraż. wy- · karni· nauki w rqzumieniu _ ustaW:y, · dyrektorem na .czele daje gwaran- niki działalności naukowej pracow- . zachowując tytuł naukowy profesa-.. cję, że Instytut będzie mógł

podo-

nika. Warunkiem przyznania tytułu ra zwyczajneg9 i uzyskują stopień łać trudn:ym obowiązkom, wynika- profesora żwyczajoego jest posiada- naukowy doktora nault. Rzeczywi-jącym z kształcenia pracowników: .nie wyższego stópriia naukowego; -tj. · ści członkowie. Polskiej Akai:lemif ·

. nauki, wskutek czego nale.ty przy- doktora nauk, · a tytułu profesora Nauk uzyskują tytuł naukowy pro:-puszczać, że nie· będzie specjalnych nadzwyczajnego 1 docenta -:- niższe- fesora ·zwyczajnego i stopień nauko-. prżeszkód, aby. umieścić Instytut na . go stop,nia naukowego, tj. kandyda- -

-wy

doktora nauk z chwilą powoh-obydwu wykązach, .o których była. ta nauk. W przypadkach szczegół- ńia ich do Polskiej Akademii Nauk mowa. nych Centralna Komisja KwaUfika-- i to niezależnie· od tego, czy tytuł

· Przyznanie ·Instytutowi. Geologi-' · cyjrta może przyznać tytuł nauko.; taki lub stopień posiadali. RóWn.ież eu1emu prawa nadawania stopni wy przewidziany dla samodzielnego . w pewnym stopniu zwolnieni są od naukowych oraz organizowania as-_ pracownika nauki osobie nie posia- . weryfikacji dotychczasowi pro!eso~ -. pirantury naukowej miałoby donio- dającej odpowiedniego stopnia nau_- rowie nadzWYczajni, którzy stają się

słe znaczenie-Ola całej _państwowej kowego. · · · · samodzielnymi pracownikami nauki

służby

geologicznej w .ogóle, a dla

Tytuł

:Pomocniczego pracownika i

zachoWują

·

1Ytuł

naukowy profe-Inscytutu w szczególności. . Upraw- nauki.. przyznaje Komisja Kwe.lifi- sora nadzwyczajnego, nie. uzyskują nienhi, .jakie z tego. tytułu służyłyby kacyjna, litworzona przy .właściwym jednak żadnego stopnia naukowego. · Prezesowi Centralnego Urzędu Geo- ministrze .albo w szkole wyźszej, in- Mogą: oni ubiegać się-o stOpień dok-.

- - - -tora nauk be~ uprzedniego

uzyski-lepi,. Naukowo-Technicznej Badzie -atytucie naukowym .lub w inńej pla- . wania . stopnia kandydata nauk . i w Geologicznej, .. Dyrektorowi Instytu- cówce na~owej. · tym celu poV'4nni .złożyć w szkole tu, Radzie Naukowej Instytutu 1 sa- WarUnkiem przyżnania · tYtułu wyższej (instytucie naukąwyro lub madzielnym pracownikom nauki w adiunkta,· starszego asygtenta lub ·innej placówce ·_naukowej), ·. upraw-Instytucie;

miałyby

.

zasadnicZy. asystenta jest

ukończenie

.

wyższych

.

nionej do nadawania stopni

nauko-wpływ na ściśle powiązanie ·praco- studiów oraz wykazanie się zdolno- wych w zakresie danej gałęzi nauki,

wników nai.l.ki w zakresie nauk geo- ·

logicznych z potrzebami· gospodarki ścią do samodzielnych badań nau- podanie o wszczęcie przewodu dok-nar.odowej 1

z

wykonaniem planu kowych. O ile tytuł naukowy pro- torskiego. Warunkiem otrzymania _

państwowej ' -służby _ geologicznej. fesara lub docenta (tytuł samo4ziel- stopnia doktora nauk jest

przedlo-nego pracoWnika nauki) traci się żenie i obrona ·pracy naukoweJ,

sta-Wpły~ęłoby tQ ·bardzo kQrzystnie na tylko na podstawie decyzji Central- nowiącej · twórczy wkład do

rozwo-pozfom naukoWY, Ins~utu, a ~m nej Komisji Kwalifikacyjnej w ju .. dal,lej gałęzi nauki; ·

.sam~ przy'7yriiłoby siędopodnie= ,. przypadku dyscyplinarnego

wydale-slenia k

1wallf1kacji zaw_?dowych ka;. nili z . .12racy, to tytuł adiunkta, star- . Osobom P<>:wołan:tm na członków . dry geo ogicznej w panstwie i ~a szego a:By~tenta lub asys~enta przy- -korespondentów Polskiej Akademii ·

twiłoby wykonanie zadań P?staWio- . sługuje .pracownikoWi tylko w okre-. Nauk centralna Komisja

Kwalifi-nych przed państwową słuzbą geo- sie pełnienia funkcji. pomocniczego . kacyjna przyzna. na \vniosek

Pi:'ezy-logtczną~ Prezes Centralnego Urzę- pracownika nauki; . Obecnie x:ozpo- dium Polskiej Akademii 'Nauk tytuł

d~ Goologii, odpowiedzialny za szk?- częła już działalność powołana przez naukowy profesora zwyczajnego lub lenie-.i .-doszkalanie kadt dla pan- . . · d ini ó . al nadzwyczajneeo oraz stopień nau'-stwoweJ-służby geologicznej miałby· PrezE!sa Ra Y

.Y!

8~ w c;entr ~a ,kawy doktora nauk lub kandydata _

· · ś - ły·w ' - . KoiDisja KWiilifikacyJna, mewątpli""

bezpo red.Iii wp_ _- ,na lclerunek . wie w. niedługim . czasie _zostaną ~ nauk. W pozostałych. przypadkach .. ~~Ólenia i dobór odpo"'?ednich kan- · wołane w , oparciu . ₀ zarżądzenie stopnie nauk'owe magistra i dokto.:: i:i)'dat6w na . pracowników _ naukL _{Nr 106} . Prezesa . Rady • . Ministrów _ ra, uzyskane na podstawie dotych-·

~qnadto wyko:q.anie . pracy . kandy-. z dnia ₂₆ kwietnia ₁₉₅₂ (Monitor czasowych przepisów, tracą

charak'--.gącklej asp~anta naukowego, webo- l'olski. Nr _A-44; poz. ₆₂₄₎ resortowe ter naukowy, . z tym,

ze

osoby,

któ-~cej do planu pracy Instytutu, po- komisje kwalifikacyjne. , Zadaniem t'e przed dniem wejścia w życie

~!łgałoby w. pewnym st?pniu. ~oz- · . tych komisji jest przede wszystkim ·ustawy użyskały .stopień doktora

~_ązać powazne trudności istnieJące zweryfikowanie pracowników nauki ria podstawie przepisów

dotychcza-~J,;ięcnie na odcinku kadr geologicz- zatrudnionych W szkołach wyższych sowych i . pÓsiadają znaGZny

doro-?~~ w ·Pqlsce._ i . instytutach. Pełrie wprowadzenie. 'oek naukowy mogą uzyskać stopień ..

-· · · · · ta zk In · doktora nauk bez ·uprzedniego uzy-·

. ·ustawa o szkolnictwie wyższYm w zyCie us WY 0

_s

0 _{ictwie wyz- skania stopnia . kandydata naUk;}

l

(J,

.

:

pracoWnikach nauki W;Prowa~a - szy?l i. pracownikach nauki będzie muszą one jednak. spełnić wymogi;

~~lłtowite ttównąnie pra·cowników . możliwe dopiero . po prz~p;owadze- o :których WYŻej była mowa.

Pozo-. nąuki zatrudnionych w instytutach . niu weryfikacji praco~ikow nauki stale osoby, wyżej -nie wymienione,

z",P.+aeownika.Iili .nauki sZkół· Wyż- i przyznaniu lm odpowiednich tytu- cQcąc zostać samodzielnymi 'praCO.:.

.

~«$ Żarówno 'W . zakresie upraw- łów. wn~ami nauki muszą uzyskać.

sto-Qleń, jak też .

J

obowiązków. Pra- Post<>nnwanie· kwalifikac:yJ·ne w . pień . naukoWY przynajmniej

kandy-ĆOWo1kom. Instytutu przysłUguje w -~ d t uk

nf)'śf ilstawy prawo

do

uzyskania sprawie· przyznania tytułu n:suko.,- a a na .

_ tytułu naukowego profesora zwi.;. wego przewidzianego dla s~odziel- (i)

. ·-:eż.ąjoego; -nlidżwyczajnego lub . do- nych pracowników nauki

pódejmu-. ee_nta oraz_ tytułu adiunkta, starsże-' je Centralna Komisja Kwalifikacyj-.

· · na na Wniosek. szkoły wyższej,

in-go

.

asytJ~nta lub lisysten ta· w zależ- sty· tutu naukowego lub i.nń. ej . pla-nośot od kwalifikacji, jakie pracow-. .

nik _posil{da •. · · · · cówki naukowej, zgłoszony przez

-'właściwego ministra, prezesa

cen--Przez

~kŚnie

.

tytuł\i

naukowe- · tralnego _

u,rzęd:!l

albo przez Prezy-go profesora zw:yczajneao, nadzwy-. dium Polskiej Akademii Nauk,

~zajoego 'lub docenta pracownik

. staje siE: samodzielnym pracowni-kiem nauki, przez uzyskanie tytułu adiunkta, starszego asystenta lub asystenta - pomoCniczym pracow-nikietn. nauki.

· TytUł;r przew:fd%iao& dla samo-·

·

·

•-1S.Id~-,pracowmk6w naukJ ~

. · Na zakończenie należałoby wyjaś­

. -nić .warUnki, jakim odpowiadać po-. winien dotychczasOwy pracownik

nauki, ał;>y uzyskać tytuł samodziel-ąego lub pomocniczego pracownika nauki. W myśl przepisów prżęjlicio­ -wYch ustawy o szkolnictwie -~ sę_m l (). pracow.niUch nauld _.·

c!O:.

_..

·

CENTRALNA

KOMISJA KWAL~ACYiNA · -_DLA PRACOWNIKOW NA UlU·.

W

kwietniu br. nastąpiło : poWo- · · łanie Centralnęj Komisji Kwalifika-·

cyjnej dla pracowników nauki zło­ żonej z 60 członków wybra,nych spo-śród pracowników nauki. Geologię w tej Komisji . reprezentują: prof.

dr inż. Andrzej -B o l e w ski, prof. dr Stefari Zbigniew R ó t y c k i · oraz. prof •. dr. Heliryk Teiss eyr.ę.'

Pierwsze plenarne t)osiedzenle

.,

·-.-·Nr·s PRZEGt,.ĄD GEOLOGICZNY.

· dla . pracoWników n'ąuki odbyło się "!N-dniu .29 kwietnia br.

w

sali

po-siedzeń Urzędu Rady · . Ministrów

w Warszawie. PrzewodniCzył

mini-. ster Sikalnictwa Wyższego A.

Ra-. p a ck i, który wygłosił . referat o

. zadaniach Komisji. Centralna

Ko-misja Kwalifika-cyjna· dla pracowni:.

ków nauki przyznawać będzie nowe .

stopnie naukowe: kandydata nauk

. i dok~ora nauk oraż tytułY,·

nauko-we: <;Iocenta, profesora

nadzWyczaj-nego i profesora zwyczajnego.· Za"-. daniem Centralnej Komisji · jest rów-nież czuwanie nad działalnością Ko-misji Kwalifikacyjnych dla . pomoc~

niczych pracowników nauki, które

.. zostaną utworzone

w

wyższych

u-. -ezelniach i w instytutach

naukowo-... badawczych, a których.--zadaniem

będzie przyznawanie tytułów· 'po~

""nr.niczvm pracownikom nauki

(asystentom, adi1Jllktom):

· Na I posiedzeniu· plenarnym

do-konano wvboru członków prezydium

• K~ńtisji Centralnej oraz ukonsty-. tuowano • cztery sekcje. Sprecyzo-·

_wane zostały zasady przyznawania

stopnia kandydata nauk i tytułu

do-.·centa. · ·

głosy miejscowej prasy, :. wzbudziła.

-zamierzona -na rok 1953 · organizacja

muzeum geologic;z:no-górniczego · w Gliwicach. • Muzeum to będzie posia-dało· dział mineralogiczno-pe

trogra-ficzny, paleontologiczny i

geologicz-ny oraz eksponaty· i dokumenty

do-tyczące rozwój u ·górnictwa na

tere--nie Sląska. . . . .

· Muzeum· będzie harmonijnym po -. łączeniem · dwóch ·. idei.

podstawo-wych ...,... działalności naukowo

ba-. dawczej 1 pracy oświatowej.

W

związku z tym działalność muzeum

obejmie w pierwszej' fazie swego istnienia dobrze opracowane wysta-wy związane z pracami katedr

Po-litechniki Sląskiej, która _posiada

-potrzebne . preparatornie, pracownie

. i warsztaty. Po otrzymaniu odpo-.

wiednicli pomieszczeń. muzeum bę-.

dzie się .składało z trzech części:

l) z kolekcji muzealnej z salami

wystawowymi 'i doborem .

ma-teriału naulwwego; ·

2) z pracowńi .

naukowo-baQ.aw-czych; · · ·

· 3)--z preparatorni, ~arsztatów· po..:·

mocnicżycll, magazynu

duble-tów, archiwum itp. ·

· · Powołanie'. do żY.cia oraz podiecie ·

działalności przez ·Centralną Korni- .

sję Kwalffikacyjną dla ·pracowników

.: nauki oosiada zasadnicie ?,:naczenie ·

.· dla państwowej ~~użb~ · g;eolo.E!icznej,

której ·

działalność

produkcvina w Muzeum zaznajomi

zwiedzającego

przeważnej cześci j~st dziailłlnością

. z

całym

bogactwem procesów geo -nat.lkowa i . dl!tte~o je1 podstawowa . logicznych, da obraz ·płynnej

mag-kadra jest

kadrą

naukową.

Najpo- my

głębi

no

wej

i

min

erałów

znanych

ważn!ei~zvm

o:'l!'adnieniem · obecnl'i na powierzchni zienii, zaznajorni ze · :chwili jest zakończenie okresu nrzei- składem. ciał ·mineralnych i wresz

-_

ściowee-o

.

trwaiącego

od. ₁₅:_{1,._1951} cie da krótki

przegląd minerałów

w .

·roku i przv.<:taoienie . do

normalne~tó rękach człowieka,

ich

wa

rt

ości

go

-. , udziP.lania stounia kandydata nauk ' spodarczej i

przemysłowej.

Zw

ie-i doktora nauk, a w

róWiłei

tnier₇.,

dzająey

j

uż

na-

wstępie

zapozna

się

ta

kże

nregulowanie spTawy ₁₁tnnni ze

s

k

or

upą

ziemską

i ze ·zmianami

._ I

t:vtułów

naukowych pracowników geofizycznymi i , ·geoChemicznymi,

Instytutu Geoloe:iczne.,,., orR?: irmvrh które w niej

zachodz-ą.

Idealny

prze--Jednostek

pańs

tWowej służby gpn

lo- krój skorupy· ziemskiej

pokaże

hi

-. ' : gic:znej: · (a) storię magmy, jej przedO$tawanie

KAMJEH· Z·. PINCZOWA

NA

BUDOWĘ PAŁACU

KULTURY

·I ~-NAUKI_ IM. JÓZEFA STALINA~ Na· terP.niP. · · starych kamieniało­

. mów w o:kolicv Pińczówa· rozpoc?.e

-. · -. to robot.v od-krywkowe-pn;y o~slo;..

.. niecil.l dalszvcb nokładów wan>enia

okł.<~dzinowego. Prżv robotach ziem -nvch ·nracuia bt'V!r~_rlv . 7.mech,.ni. zo-1JI'am~ · Pr7.eds_i<>bior~twa Robót

ZmP.-.. rhsmi7.owanvch. · które udost.epnily

dotychczas dużą część ·dawnych ka-m!Pnłołr,m6w. · .· · · · S?.vdłowiecko-Kunowskie :zakła­

'd:V Kamienia Burlowlane~n

nrz:V~t::~-•··

nił:v' do wirdołrvwania w.ąo!Pnia.

któ-_rv jest u?.v:wanv: 1"rZV budo~" p~.:

· -łac•t KuJturv i · J\T.ąu'ki im. Stalina ·

się na powierzchnię ziemi. ·

W cŻęści

geologiczno-paleontolo-giczJ1ej olt'azy_ paleontolo~czne· uło­

żone według okresów geologicznych pozwolą , zwiedzającemu. zapozńać

się z rozwojem życia. organicznego

na ziemi. ·· ·

. . . . . .

Część górnicza przedstawi ·rozwój gornict~a od. jego zara-nia, tzn. od ·

chwili poszukiwania ·krzemienia

przez ·człowieka. Histc>rię górnictwa

w czas'ąoh starożytnych, . wieleach średniCh i. nowożytnycq do czasów -kapitąlistycznych :włącznie

iobrazu-. je wiele eksponatów i plansz oraz

dol(Umeritqw. Modele najnowszych

maszyn i urządzeń zakończą

prte-gląd tej naprawdę potrzebnej dla

Sląska placówki naukowej. · ·

ZWIĄZEK

RADZIECKI

ALEKSANDER NIKOŁĄ.JEwttz MAZAROWICZ

(1886-1950) ..

· W

~nlu 2~ ~arca

1953. r.

_tp~ęł~

·

roczn,1~ śm1erc1 A. N. Mazarowicza, ?rof. ·Moskiewskiego Uniwer~itetu

1m. Łomonosowa, doktora ,nall,k" geo -logicznych i mineralogicZnych. i

A. N. Mazarowicz, długoletni 'czło­

nek Komisji do Badań Czwartorżę.:.

·d u Akademii Nauk ·zsRR, był prze

d-stawicielem postępowej naukj rą.­

dzieckiej, wybitnym uczonym'i

Pe-dagogiem oraz jednym z najwięk,..

szys:h · _znawc_ów geologii czwartorzę­

du ZSRR. Przez wi~le lat' był . prze -wodniczącym ~os~iewskiego Towa-rzystwa Pr~yrodników i. reda~torem · wydawnictw tej placówki. Był tak~ że doradcą i uczestniczył w pracach metodycznych . Komisji Eg~arriina­

cyjnej Ministerstwa wyższego Nau-·

czania. Nale.żal do organizatorów · ·

XVII· . MiędzynarodoWego_· Kortgresu GeologiCznego, który ·obradował w

Móskwie. w 1937 r.

A. N. Ma:zarowicz u.rodził się · w

1886. r .. w Petersburgu (Leningrad)~

Studia \vvższe· ukończył na

Uniwer-sytecie Moskiewskim,' gdzi~ otrzy.,.

mał dyplom z rąk . słav.inego l rosyj -skiego geologa próf.· Pawłowa. W

1917 -r. Mazarowicz rozpoczął śamo­

?zielną pracę naukową najpierw

Jako asystent, następnie jako

d

ocent

a

wresz

c~

e

w 1931

r.

jako profesa; .

~eologii ~istorycznęj . .. Wyró~ni~- ~ię ·

Jako wybxtny,. utalentowany _peda

-~og ~ organizator sainodzię!nel!o .

Wydz~ałv ~eolqgii na Uniwersytecie ,

.Mosk1ewsk1m. , · · .·

Prof. Mazarowfcz w ·czasie . swej

długoletniej pracy pedagogicznej ·

prowadził wykłady: geologii

pisto-. rycznej, geoloł!:ii Związku Radziec-. kiego i .ge(_>logii czwartorzędu .. Wy-.

kłady te cxeszyły się · ogromną

po-pularnością wśród słuchaczy. Wiel-ką także sławę . zyskały sobie · jego . podręczniki geologiczne. ·

· Dużą· wagę · · przywiązywał pr~f.

Mazarowlcz do terenov.i'ych · prac

naukowo-badawczych, w . których

wykazywal wielką energię i wszec

h-stronność -zainteresowań. · Prot

Ma-zarowicz szybko stał ·się jednym

z największycp. znawców budowy

geologicznej ZSRR, a zwłaszcza

dol-nego ~ środkowego· Powołża,

któ-rym interesował" się już w .czasach.

studenckiCh. Większość prac nauko

-wych Mazarowicza dotyczy właśnie

~ Warszawie; (f. s.\

. tegó regionu. Sźczególnie wiele prac poświęcił prof; MazaroW:icz' osadom

lądowym dolnego triasu · i· · górnego .

permu, wys~ępując~ na Płvcle Re

-Wojewódzka Rada NarodÓwa o-. syjskiej (Fennosarmacji). . Jego za-·

biecała wykonać adaptację w no- sługą jest ustalenie stratygratli gór

-wym muzeum; Miejska Rada N aro- nego triasu . we wschodniej części·

dowa · w Gliwicach zobowiązała się Płyty Rosyjskiej i ··wYkrycie

nie-oddać na ten cel gmach. Już

-..v

zgodności między utworami triaso- .

· ' · pierYJ'SZym etapie swej Qziałalności . WYmi a permem oraz zwrócerile

MUZEUM

·•GEOLOGICZNO·GORNICZE

W GLIWICACH ·

Duże zaintere~ow'anie · społeczeń- muzeum będzie posiadało około uwagi na znaczenie· nawodnienia.

stwa

śląskiego,

jak tego

·

dow

o

dzą

·

80 000 okazów. · . (f. s.) suChych obszarów ZSRR. · •·

. l ·i ; . l ' .l

Str

.

.

·

30

(iM:)

Przewoariie myśli prof.

Mazarowi-cza w. odniesieniu do stratygrafii

~zwartotzędu Z()stały opublikowane .

niedawno w Materiałach do · Badat1

Czwartorzędu • oraz . w Biuletynie

· Moskiewskiego Towarzystwa.

Przy-rodników••. · . .

, Cały szereg prac poświęcił prof. Mazarowicz ogólriym teoretycznym

zagadnieniom geologiL Na specjalną

uwagę. zasługuje. artykuł o struktu- .

rze i ewolucj.i archaicznych płyt

oraz. o rytmie w historii ziemi.. W

ostatnich latach ·prof. Mazarowicz

interesował się problemami --

ogólne-go geochronologicŻnego podziału

hi-storii ziemi. Był twórcą nowego po•

jęcia chronologicznego "geochronti",

tj. jednostki obejmującej kilka er

;reologicżnych. Oeółem opubJikowa~

· około· 150 prac naukowych. .

; · Liczne prace polowe Ma2arowicza

wiązały się z . całym szeregiem

za-gadnień ·prakty(:znych, jak~ meliora-.

cja, budoWa siłowni- wodnych,

wy-dobywanie bo'gactw mineralnych i

zaopatl'zenie osiedli w wodę. Do sa'-·mej śmierci brał czynny udział w eksl>ertyzach . i konsultacjach geo-logicznych w "terenie, W obecnej chwili, ·przy realizacji budowli

ko-munizmu,. wiele prac Mazarowicza

. dotyczących hydrogeologii, geoinor- ·

fologii i budow:v geologh.;znej

tere-nów zabudowy jest wielką" pomocą

przy projektowanych robotach. (j.g.)

logicznych~

ale

t'ÓWilież prace astro-

w

przedmowie okr~ślone są cele

nomiczne, prace ·z dziedziny chemii, i zadania instrukcji" .(obejmującej

fiżyki i meteorologii. . ·wszystkie. etapy opracowania · geo-·

W i922 r. ukazał się jego pierw- . fizycznego), jako · podstawow~go szy oryginalny w literaturze rosyj- pr-zewodnika grup polowych w słW;­ skiej podręcznik hydrogeologii.- W bie Ministerstwa Geologii Związku

dziedzinie petrogrą.fii. Czyrwiński Radzieckiego. · . .

zajmował się· zawsze zagadnieniami Wstęp , podaje ~~żegląd

zaęadni-ilościowego,_ mineratnego składu skał czych ddmi!m danej metody,

wa-wylewri.ych, metathorfic~ych, osą:.. runki i pbszary Właściwego· ich

za-dowych, brekcji, tufów wulk:anicz- stosowania. · · ·

nych, meteorytów itp. . Opracował

w

rozdziale I instrukcji - p l

a-w związku z t:vm metodę analizy n ₀ w a n i e- p i' a c - omawiane są

,geometryczno-:chemicznej, która· ma · warunki,::· jakim ma odpowiiidać szerokie, zastosowanie w ZSRR i za- projekt plami technicznego plano-. gra..11!cą.. wanych poszukiwań; a· mianowicie

Piotr CzyrWiński wyliczył średni treść technicznego planu oraz jego

skład chemiczny. . kuli zięmskiej, · ób t · d

pierwszy Poda~ "klarki"-ziemi (od forma prawna i spos . za ~er

za-lk . h nia. . .

· · Clarke'a) nie ty o w wagowyc • · · W rozdiiale II ·instrukcji ~-o r g

a-lecz także w atomowych Pr<~cen- n i z a c-; a p r a c _ wskazane są

· tach. . . . · · zasady organizacji grupy pomiarów .

Z dziedziny geplogii ogólnej i re- polowych,, podstawowe zadania i

o-gionalnej p.a szczeflólną uwagę za- bowiązkl- perwnelu te.chnicznęgo,

sługują ·'badania Czyrwińskiego w warunki, jakim ma odpowiadać rejonie

orłowskim

i kurskim, któ- . kompletowany.

sprzęt

oraz .

wstęp"ne

iych .rezultaty publikowane były' W-· zasady organizacji prac W terenie. latach 1905- 1913 w wydawnic- W rozdziale III - p l" a.c e p o l

o-. twa ch naukowych . w Kijowie. w e _...:. oniówione są przepisy .dla·

(j.p.) prac topoge<idezyjnych, przepisy

ob-NQWE INSTRUKCJE GEOFIZYCZNE

W ZWIĄZKU RADZIECKIM

chodzenia się z aparaturą, . ważniej­

sze momenty techniki porplat:u, .

kon-troli i oceny dokładności pomiarów,

przepisy dotyczące bieżącego

opra-cowania zbieranych materiałów i

VV"łaściwej ich dokumentacji.

W 'wydawnictwach Ministerstwa Rozdział IV traktuje o kamera!-. PIĘCDZIESIĘCIOLECIE

DZIAŁALNOSCI NAUKOWEJ

.l PEDAGOGICZNE.J"

Geologii ZWiązku . Radzieckiego hym opracowaniu · materiałów i: geo-·

(Głównego Urzędu . Geofiz,Ycznego) logicznej interpretacji wyników po:..

. ukazał .się w końcu . 1.952 roku cykl siukiwań. · · . .· , . · . .

instrukcji o · poszukiwaniach geo!i- · Rozdział V podaje zasady· utrzy-·

zy<:Znych różnymi metodami,

a

mia-. ·mania łączności . grup PoSZukiwań

riowici e': · · · geofizycznych z grupami

pós7;ilki-ioROF. :PIOTRA C~RWINSKI~GO

. (1902-1952)

. Pi.otr Czyrwiński urOdził się dDia · 7.II.l8l)O r .. w Moskwie. W 1902 r. · ukońcżył Uniwersytet Kijowski z od-. -znaczeniem ża pracę pt. "Sztuczne

otrzymywanie· minerałów

w

XIX

stuleCi \l'·'. · ·

W .. 1912. r. napisał w Kazaniu pra-. cę magisterską na temat ilościowego

.składu mineralnego i . chemicznego

granitów i. grejzenów. W 1915 r.

obronił· w ,Uniwersytecie

Rostow-Rkim dy~jertację doktorską pt.

"Pal-. lazyty". · ·

W l909 r . . P. Czyrwiński został

profesorem geolo~ii stosowanej i

mi-RE'raln<lii t'rzy Folitechnice Dońskiej, iaś od· 1943. r. ·jest profesorem · pe..: tragrafii w Uniwersytecie im .. Gor...:

kiego

w

Mru.otowie. · . · · · .

Działalność naukowa -i-

zaintereso-wani!ł prof. Czyrwińsldego były

bar-. dzo różnorodne. Pisał llOwiem pra--~ nie tylko· z. dziedziny nauk geo- .

*

·

O principach :stratigrafii

cze-twiertlcznvch otłożenij. ·l\fat. po

· Czetw. Pier. SSSR - wyp .. 2. Izd.

-Kom. Czet'w. Pier. - AN.

SSSR-1950. . .

·· ••. K Wopresu p stratigrafil

an-tropogena - Biul. Mosk · Obsr.cz.

Isp. Prlrody otd. Gieołogli, k. XXI,

wyp. 4 1946.

l. Instrukcja o .. poszukiwaniach

metodami magnetyCŻnymf-str; 84.

·(Instrukcja· po magnitorazwiedkie

dla naziemnych rabat). .

2. Insttukcja o poszukiwaniach

grawimetrycznych wagami skręceń

- str. 88. (Instru~cja po grawirazwiedkie ·. s warioinietrarxii). ,3. · Instrukcja o poszukiwaniach grawimetrycznych grawimetrami -str. 76. ·

. (Ins.trukcja . po grawjrazwiedkie

s grawimietrami). 4. Instru:A:c]a · o .poszukiwaniach geoelektrycznych - str. 132. . (InstrUkcja po elektrorazWiedkie).

5.

Instrukcja o .poszukiwaniach metodanu sejsmicznymi - str. 96. · (Instrukcja po · sejsritorazwi~dkie).

· :.ŁączDie z. uprzedn{o vzydanym ~ .

1946 r. zbiorem ·norm dla prac

geo-fizycznych - ,;Sprawocznik

ukrup-niennych smietnych norm· na

geo-łogo-razwledocznyje raboty, wypusk

II - geofiziczeskije rabaty'' - cykl

wymienionych · instrukcji określa

warunki . wła~ciwe~~:o i szerokiego-.

wyzyskania nowoczesnych ' metod

· dla · poszukiwań . geologicznych. Zasadniczy ukła'd instrukcji . jest jednakowy.

wan . geologicznych, zasady bieżące-.

go · przekazywania wyników badań

geofizycznych. · . ·

Rozdział VI określa liczbę i . obieg· ·

sprawozd~ń- ·

Rozdział VII podaje zasady

kon-troli, odbioru i oceny jakości

prze-prowadzonych. prac. .

Instrukcje _podpisał nacz~lny

in-żynier Główne~o Urzedit . Geoflzyez.,..

neio. dyrektor ~eo!o~ieznej · służby

D. Karpuszin. Instrukcje zat.wier- .

dził zastęP~=a. ministra geologii E~ T.

Szatałowim. · · . . .

Wszystkie instrukcie podają

wy-kaz literatury, wchodzącej w zakres

przedmiotu oniz Z!łwie.ra1ą liczńe

załączniki z dodatkowymi" instruk-.

cjami i wzoraini używanych druków"

i" formularzv. . ·

instrukcje · dowodzą Wysokiego

poziomu pr_::1c l'!eofizycznych, .okre,.

śla.ią praw:idłow:v rozwój geofizyc7.-.

nych badań w p'l.ństwie, · zwracają

baczna uwa"!ę na jakość nrżeorowa­

dzanych bac,łań i pełne ich·

wykorzy-stanie dla rozwoju badań geologicz- '

nych.

Jest to cenny wkład w dzieło nor,.

mowania· ria ukowo-: bad rn~czvch .prac

geofizycznych ·w · Zwią?kU

Radziec-kim. · '

·Instrukcje · opracowały

kilkuoso-bowe zespoły redakcyjne;

Nr 3

··ODZNACZENIA WYBITNYC:H GEOLOGóW

.

'

.

Uchwałą Prezydhirri ··Akademii.

Nauk ZS~R · z dnia 28 · listopada

1952 r. złoty medal im. Karpińskie- .

·go przyz~ano wybitnem~ ·członkowi

Moskiewskiego 'l'owarzystwa

Bada-czy Przyrody .. A l e k

s

a. n d

r

owi

c

z·e.r

n

o w o w i za całokształt prac

młąkowych z· dziedziny· gec>logiL

Na-grodę im. Ęarpińskiego za .rcik 19.52

w ~Wysokości 25 000 rubli . przyZJ1ano .

.. kandydat(jwi nauk geol!)gicŻn'o-mi­

neraloglcznych A lek s· a n dr o w i

Ja n s z i i:i owi za pracę naukową

pt. "Geologia północnej części obsza·

-ru. Nadaralskiego": ·

· .· GłÓWńy ·geolog naftó'Wy radŻiec­

kiego z·jednocze.t}.ja · "Azmornieft"

w.

A l i j e w otrzymał ostatnio . nagro-dę im .. Stalina za ·. całokształt . swej

pracy: nau~owo'" poszukiwawczej;

· Dzię~i pracom geologicznym· Alije-wa podniosła się znacznie produk.:

cja ropy w regianie pÓłnocnego

Kau-kazu, (j. g.)

. CiEKAWE WYKOPALISKA

Według doniesień agencji TASS

przy pracach nad Wielkimi

Budo-wlami Komunizmu na Zaporożu

· nad Kachówką w ·serii

górnosarma-ckiej . natrafiono na znaczne· ilości

· szczątków . fauny · trzeciorzędowej.

· Dotychczas wykopano tu poJ,Iad

~0.000 szczątków szkieletów ptaków

1 ·ssaków, a .. między innymi: masto-. dontów,. antylop i nosoro:tców. ·Naj.,.

bogatsze miejsca występowania fa u-.

ny znajdują się ~oło Berystawia i

Snigfrewki w obwod.zie ·.Chersoń'-·

skim. (j. g.)

PIĘC MILIARDóW LAT

LICZY KULA ZmMSKA .

Instytut Geochemii i . Chemii

· Analitycznej im. W,iernadskiego·

w

Moskwie zakończył badania nad

okre~leniem wieku globu··

.ziemskie-::go. Dyrektor tego instytutu, członek

korespondent Akademii Na'uk ZSRR,

· Aleksander Winogradow, który

kie-'

~~RŻE:G1..Ąó Cf:EóLOGlGZNY

Rozwiązanie przez. naukę.

radziec-ką tego ·problemu ułatwi studia nad

pochodzeniem· Ziemi i całego

syste-mu słonecznego, .wzbogaci kosmogo.-.

· n~.ę materialistyczną. Geochemicy.

radzieccy opracowali również

meto-dę. określenia wieku poszciególnych

złóż minerałów· i .. formacji, co

od-~ywa wi,elką rolę przy badanfu

bo-gactw naturalnych i" ich. eksploata.,.

. cji. (f. · s.) · · · · ·

REALIZACJA STALINOWSKIEGO

PLANU . ROZWOJU PRZEMYSŁU

NAFTOWEGO . . .

.

.

W . ązienniku ,,Krasnaja Zw:iezda"

z dnia ~ marca ukazał się artykuł

· wiceministra przemysłu . · naftowego

.. ZSRR, W. Kalamakarowa; o rozw

o:-ju przemysłu naftowego w ·nowej

pięciciłatce. · · · · · . · Przed· ·sfedmi'(l.laty, 9 lutego· 1946 r.

- czytarnj· w artykUle ~ J. ·Stalin

w swym historycznym

przemówie-. ni u do · v,tybotców wytyczył

zada-nia rozwoju ·całego ' przemysłu .ra-·

·dzieckiego. Wskazał· on wówczas

na· konieczność osiągnięCia 60 milio-nów ton. rocżnego · 'WYdobycia ·nafty. ·

"Na wykonanie tęgo trżeba będzie

- powiedział J. Stalin '--- około

3

·

·

nowych pięciolate~ •. jeżeli nie wię­

cej. Lecz dzieła tego dokonać moż­

na i myśrriy powinni go dokonać".·

Radzieccy pracownicy przemysłu

naftowego :__ pisze W. Kałamalia­

rovi mogą opecnie z dumą

stwierdzić, że historyczne zadilnie

postawione przed ni:ini przez·

Wiel.:.

kiego Wodza . będzie . wykonane

przed 'terminem~ · ·

. Szczególnie·· podkreślić należy

P<>-. ważny rozwój przemysłu naftowego we wschodnich dzielnicach kraju. Na XVII Zjeździe· Partii · J .. Stalin

wskazał, 'że należy z. całą powagą

przystąpić do ·. stworzenia bazy

naf-towej w rejonie zachodnich i połud­

niowych zboczy Gór Uralśkich. To

· Wskazanie Stalina wykonano z

ho-norem. W rejonie między Wołgą a

Urale~ .stworzono drugą potężną bazę .naftową -·"drugie Baku".

Nowa. ·baza naftowa daje wraz z

innymi rejonami wschodnimi.

prze-szło 50% ogólnego wydobycia nafty w Związku Radzieckim. · ,.

. DyrektywY' XIX Zjazdu Partii w .

sprawie piątego pięcioletniego planu

przewidują wzrost wydobycia na;f

-ty

w

1955 .r,

w

porównaniu z r. {950

rował:. badaniami; .udzieli wywiadu

·korespondentowi agencji. · TAsS.

. s.twierdził on między innymi, że w nauce światowej istnieje wiele

hi-potez o wieku Ziemi, jednakże

hi-potezy t~ nie są oparte na

mate-riałach . eksperymentalnych, toteż

· · w przybliżeniu o 85%.

· Decydujące· znaczenie dla

dalsze-go ..•. rozwoju przemysłu naftowe·go

- 'podkreśla autor artykułu

-ma-ją prace poszukiwawcze. ZSRR

zajmuje jedno z pierwszych ·miejsc

w świecie, jeśli chodzi o· ilość zba

-danych przemysłowych zasobó-w

ro-py. naftowej. . Zakres pr~c wiertni,;.

czycll już w roku ubiegłym powięk:..

szył się 2,8 raza. ·w porównaniu

· są bardzo dalekie od prawdy. J.14oż­

ność określenia wieku Ziemi· pow•

stała w rezUltacie wielkich

sukce-sów, jakie osiągnęły w ·zSRR fizy-.

ka, matematyka, chemia i geologia.

Wykor~ystanie

obfitego

materiału

.eksperymentalnego ~ podkreślił

w

i:..

nogradow ~ oraz zastosowanie

no-wyc~ · metod. matematycznych

po-' zwohło uczonym radzieckim

uza-·sadnić . naukowo · wiek litosfery na-szei planety. Obliczany on jest co najn:miej na 5 miliardów lat.

.

.

·z 1940 r. . . .

Dyrektywy XIX Zjazdu

}{PZR

w

sprawie piąt,ego planu pi~ciolE!tnie­

go przewidu;~ą dalszy Wzrost

wydo-bycia. ropy, naftowej ze złóż

nafto-. wych1 le~cych poniżej dń.a '

mor-Str.

·

31

(t3~)

.

skiego.. W Morzu. Kaspijskim ;

wy-dobywa się ze złóż znajdujących

się pod dnem morskim miliony ton

ropy naftowej. ·

z. roku na rok wzrasta przemysł

przetworów naftowych.

(f. s.) ·

OBALENtE .PRZESTARZAŁYCH

TEORII O BUDOWIE WNĘTRZA

ZIEMI .

W . pierwszych dniach stye$ia .

zako(lczyła się sesja rady naV,.kowej

Instytutu Geofizyki Akademii. Nauk

zSRR, poświęcona naukowym·

prt>-blemom· weWnętrznej budowy i roz-:

.. woju Ziemi, jak .o tym . donoszą

Iz-wiestja Akadiemii Nauk SSS!it, sier:.

ja gieofizicz . . nr 2 z 1953 r., s. 196,

W posiedzeniach wzięli udziiil

v{y-bitili uczeni radzieccy - geófizycy,

astronomowie, geochemicy, · gęjsffio..;

Jogowie, geologowie Moskwy i .. in- ·

nych miast ZSRR. . ·

Na. otwartej sesji referat.

wyglo-sił członek Ąkademii Nauk ZSRR

prof. Otto Schmidt. J:>relegent

po-dał zarys · opracowanej . przez ~iel:>ie nowej teorii pochodzenia Ziejpi i

plaąet. . W ·I>Pzostałych · referatach

naukowycli oświetlono szczegółowo·

osiągnięcia ·nauki radzieckiej w

zakresie badań dotyczących budo-·

wy i ewolucji kuli. ziemskiej;

Opie-rając się pa osiągnięciach ra4ziec-, ·

kiej ko,smogonii geofizycy, .

geologo-wie, astronomowie i inni uczeni'

ra-dzieccy doszli do nowyCh ,

wnios-ków na temat budowy Ziemi. ·

. Prace radzieckich geofizyków .

podd1;1ją rewizji . przestarzałe teorie,' .

które g.łosiły, te głównym składni-·

kiem wnętrza: kUli ziemskiej. jest ·

żęlazo. Według najnowszych da-' ·

·nych nauki radzieckiej prawdopo-

-. dobniejsza j-est ·hipoteza, 'iź wnętrze

Ziemi składa się z . tyc.Q. samych

krzemianów; którę wchodzą. · w

skład górnych w:arstW. Dzięki

udo-skonalonym· metodom uczeni ra~

dziecCY . uzys~ali nowe, . bar~ziej

ścisłe da:ne o · rozmiesżczeniu . i ·

gę:-. stości piaterii. we wnętrzu Ziemi. ;

Dowiedziono. ·niedawno, że· kula

ziemska Wiruje . nierównOmiernie ·

jednakże pi:Życ~}'na tego . zjawisk~ . nie była wyjaśniona. W Instytucie Geofi7;yki udało się stwi~rdzić, że

zasadniczą przycżynę- tej

nierówno-mierności stanowią · zmiąny ·

NZ-mieszcząnia matei'ii ·. we wnętrzu

Ziemi. ' . . . ·. ·· . . : .

G":oh>g~wie · .. radziećcy opra.

cowu-.ją ·nową· t~orię g~:~otektoniczną bu-.. doVIiy Ziemi',' w. myśl której· u pod:.: .

stawy zjawiak: fizycznych zachodżą- ·

cych · W głębi Ziemi . leży pówolny

proces ·.stałego przesuwania; .się

le)d{ich substancji w. górę,'. ciężkich . zaś -

w

dół. Teoria ta zastąpi

sta-rą meta-fizyczną koncepcję • ,d .

ltur-czeniu ~ię . ku~ ziemskiej, . _z której·

wysnuwano wniosek o rychłej

ener-getycznej "śmierCi" kuli. ziemskieJ .. ,

Ogółe~

na

sesji Rady Nailkow:ej

wygłoszono 13 referatów· nauko• wych. · . UczestniCy sesji · naltreślili

szeroki program dalszych _t;ladąń

. !

budowy. 'wnętrza Ziemi. W ·realiza,., cji tych prac weźmie. udział liczny

zespól uczonych -różnych

specjalno-ści. (f. s.) .

-··

W.QGRY

,·

. Z BAI)AN CZWAJł.TORZJ!;DU

XXV. Zjazd · Folskiego

TO'warzy:-stwa· Geologicznego · w Warszawie,· . poświęcony zagadnieniom

czwarto-·rzędu zbiegł się ze zjazdem

geolo-gów węgierskich w Budapeszcie,.

-którego celem ·.było podsumowanie

· dotychczasowych wyników ·badań

·.geologicznych · na Nizinie Węgier-skiej, zw. Alfi:ildem. Na zjeździe tym

wygłoszono pastępujące refer<).ty

po-, ruszające· ogólne problemy czwarto-·

rzędu: ·· · ·

1. Bulla B.· ....:. Ewolucja · powierz-chniowych form Atioldu.

·

2.

Feldyari -:-· Fogl. ..::_ Anąliza ·

termiczna iłów i lessów

AlfOl-du.

· 3. Kretzói 'M. --' Geologia czwar.:

torzędu

·

.f

fauna kręgowców.

4. Krivan P .. ~ Rytmy geologi-· czne wieku plejstoceńskiegą ..

5 .. Mihaltz . I. .,-,, Podział osadów

czwartorzędu. .

"

,

6.

Miha.li-Lanyj. - Kiasyfikacja

odmian lessu i innych formacji

eolicznych na Węgrzech.

N'r :(

d u, natomiast ku wschodowi · zazna-. cza ·się. tylko jeden poziom lessu. .

Kiasyfikacja poziomów utworów ...

nem, . maniUtern dziem jas_Jdniowym, fauną twi~rową; niedźwie-: d) fazę· z 5} fauna współczesna, powa,. leśnó•ste.,. .·

. rzecznych, ·które głównie tworzyły

się· w interglacjałach (miąższość ich

w niektórych miejscach dochodzi

do 60 rn) .fest dość trudna. -Na ogół Pwa ·pierwsze rodzaje · fauny

stosuje się na. Węgrięch analizy. przedstawiają dwie · kolejne fale

pyłkowe, dzięki nim udało si~ usta- imigracji z Syberii; i ·. Półn.ocnej

lić dwa intergłacjały. · Poża tym Ameryki, trzeci · wskazuje .na

in-. stwierdzono, że· piasek, który .. osa-. filtrację elementów połudńiowych. i

· dzał się w Interglacj~e, jest pospół- ·południowo-wschodnich, czwarty · kowy i gruboz).arnlsty, . natomiast mówi o ponóWllynl wtargnięCiu na

w czasie glacjałów średnio- i drob- zachód form azjatyckich. Wreszcie noziarnisty. Ogólną miąż.szość plej- · fauna .-współczesna,· w przedwień­ stocenu na Węgrzęch ocenia się na stwie dq.,p(rprzednlch; odzwierciedla podstawie najnowszych wierceń na .. inwazję elementów z południowego

150 - 350 m. · · . , · zachodu.

. Uzupełnieniem . referatu Mihaltza · jest praca Krivana, który ·dowodzi,

że na Nizinie Węgierskiej istniało ·

.. aż 9 okresów, kiedy. -mogły się osa-·

dzać lessj przyniesione z daleka przez wia~ry wschodnie i -że nie

mają one nic · wspólnego z osadami rzecznymi i· lodowcoWymi.. Wiatry

,

z

prac powyższych wynika, że

ogólne zagadnienia.- czwartorzędu

budzą· .dUże ·zainteresowanie wśród

. geologów ·Węgierskich. Jakkolwiek

nie udało ii&'się jeszcze

definityi.v-. nie ustalić. szczegółów stratygrafii . i

,il()ści zimnych _!)kresów klimatycz-nych, -to jednak ·· badap.ia

czwarto-rzędu na Węgrzech w latach ostat-nich. ·posunęły się daleko naprzód, a dzięki ich · kompleksowemu · cha-rakterowi. osiągnięto ciekawe.

Wy-niki. (J. _g.). _.zachodni~ odegrały wedlug Krivana

nieznaczną rolę i .to· tylko lokalnie. Autor twier.dzi dalej, że w osadze-niu less.u można. wyróżnić cykl se-dymi:mtacyjny zlpżony z dwu faz·

(okre!'!ÓW).

W

pierwszej, którą

Kri-van nazy:wa Krionen'l, a która była

C H lNY

głównym ·okresem · osadzania lessu,

doininowały wiatry wschodnie, w drugiej . (w· której możnaby jeszcze

' .

NOWE WYKOPALISKA

wydziel~ć dwa ·podokresy:· chłodny i Jak .,.podaje agencją· . Nowych

ciepły) przeważały · wiatry zachod- .Chin grupa · paleontologów

Chiń-' nie. Takich cyklów na Nizinie wę- skiej Akademii N~uk opublikowała

Referaty

te

opublikowano w tomie giersklej można ustalić 9. Holocen niedawno w prasie sprawozdanie ze . II ·z 1953 r, zes~t 1-2· Acta Geo- reprezentuje dru~ą fazę z wiatrami swej pracy badawczej w· fliągu

osta-. logica Węgierskiej Akademii Nauk. ·• . zaćhodnimi dziewiątego cyklu sedy:. tnich trzech hit. · · ·

·Najclekawsże są _syntetyczne re..; ,mentacyjnego. . Uczeni ci·· pis-zą, że w trakcie

. feraty Mihaltza, -Kretzoiego -i Kri- Trzeci . referat zasługujący na · · prac wykopaliskowych· dokonano

li-van&, omawiające problemy straty- uwagę , to .praca-Kretzoiegó. . Autor cznych, poważnych odkryć dotycźą­

grafii czwartor-zędu i dlatego celo- ten stwierdza kolejne zastępOwanie cych pierwotnych kręgowców. . Od-.

we·. będzie zapoznanie' polSkiego jednych zespołów fa.uny. kręgowej krycia rzucają· .światło na minione

czyte~ika z treścią tych prac. · przez inne i na tej .Podstawie pro- epoki i ·wypełniają nie)edną lukę .w

Mihaltz twierdzi w swym refera- ponuje wydzielić w czwartorzędzie historii rozwoju świata zwierzęce­

cle, że głównym kryterium do kla- . Niziny ,Węgierskiej 5 okresów fau- go; . Znaczna część prac .wykopalis-syfikacji utworów. czwartorzędu ·Ni- nistycznych,. które wiąże z tarasami kowych odbywała się w Cztikute- . ziny Węgierskiej powinno być usta:. . Dunaju w sposób następujący: nie, oddalonym o 54 km na

pałud-lenie i wydziepałud-lenie utworów lesso- l) fauna z Mastodon arvensis nio...vy zachód od Pekinu. W mlej-wych. ··Zakłada przy tYD?,, że _less i Elephas meridionalis, żn:aj- scowości tej .odkryto najobfitsze w ·

tworzył się w .. czasie glacJału. Przy- dowana w poziomie tzw. tara.., świecie złoża · piezmiernie. ·cennych

l"

.

cie tego kryterium napotyka na ₅ k j · · 'k _{k 1-} wykopalisk późnego kenozoiku oraz

"' su • ws -azu e na wte a a- ślady·_ ·cyw· t'll'za·cji wiek. u .kamt'enne-· pewne· trudności, ponieważ większa bryjski (giinz) i występuje

· część Niziny podlegala . intensywne- głównie ; w , trze~h miejscach: go. Paleontolodzy .chińscy znaleźli

mu zanurzaniu,' które trwało szcze- :B:islang, Siitto, i :ąarot•Kopec; triy zęby "człowieka pekińskiego" i

.gólnie długo we viSchadniej części liczne fragm~nty sz~i~Ietu, jak

rów-Niziny. Kompletne utwory lessowe 2} :fauna z . Elephas trogontheri, nież liczne fragmenty szkieletów

·można wi<>c· znale_źć J'e(Jynie w naJ·- Wy-stępująca w llOZiomie czwar- ssaków.. · ·

.. tego tarasu, 'Wskazuje ńa wiek

. wyższych obszarach ·i to głównie na sycylijski (mindel). _ Spotyka W wvniku systematycznych

po-Żachodzie, gdzie Wn-óżniono Q ltib 9 · szukiwań i prac wykopaliskowych,

· poziomów

l

~u. Tereny na

wscho-

s

ię

ją

bardzo

często;

prowadzonych przez· uczonych in,.,

·dzie oraz w innych obszarach, gdzie 3) .fa'ł-na_ z . Elephas rzntiquus, - stytut'u paleontologicznego Cbiń-..

: w _plejstocenie istniała gęsta. sieć .·· ~na~~ZII)na ~~tychczas tylko .w .. skiej Akademii Nauk, w Laojangu .

r~eczna, były zasypywane piaskami Jedriy~ mleJscu n~ 2 tS;ras_Ie, ' w . prowincji "Szantung . znaieziono

rzecznymi, które tworzyły rożległe odpowlaąa okresowt tyrenskJe- · także dwa dobrze zachowane szkic

-stożki napływo\ve. Dopiero- przy mu (rlss); · . . lety di~ozaurów i wiele 'Śladów

·ll:;ońcu ,plejstocenu, gdy' ruch zanu- 4) :fa11na ż Etepha11 primigenius · trzech różnych · odmian. tych· ga

-rzający imalał albo ustał zupełnie, występuje na drugim. tarasie, . dów. Najpoważniejszym zna

lezis-.. i:nógł się osadżić wszędzie jeden a któremu ·. przypisuje się wiek kiem jest czaszka gada-ssaka;

Od-nawet dwa poziomy lessowe, odpo- wiirmu. · Au~or· wydzielił t\1 · krycie to ma zasadnicze' znaczenie

władające .. ostatniemu zlodowace- dodatkowo trzy fazy ' faunisty-: . dla zbadania 'rozwoju gatunków

rliu. Poziomy te można szczególnie czńe: a) fazę .ż . fauną ciepłą - :r.Wierżat

od

gadów· do ssaków oraz

-dobrze. zaobserwować' pomiędzy (Testudo, Macaca),· b) fazę z dla wyjaśnienia pochodzenia ssa- · bunajem i Ciśą na północy· Alftil- Asirius i Cuon, c) ~zę z bizo- ków. (f •. s.)