GOSPODARKA SUROWCAMI MINERALNYMI
Tom 21 2005 Zeszyt 2
KRYSTYNA CHOMA-MORYL*, MARIUSZ RINKE*
Ocena mo¿liwoœci sorpcyjnych Cd i Pb
przez wybrane grunty spoiste z terenu Dolnego Œl¹ska (Polska)
w aspekcie ich wykorzystania do uszczelnienia sk³adowisk odpadów
S ³ o w a k l u c z o w e Sorpcja metali, grunty spoiste, sk³adowiska odpadów
S t r e s z c z e n i e
Przeprowadzone badania dotyczy³y oceny mo¿liwoœci sorpcyjnych o³owiu i kadmu przez trzeciorzêdowe i czwartorzêdowe i³y i gliny z szeœciu wybranych z³ó¿ na Dolnym Œl¹sku. Próby nale¿¹ do trzech grup mineral-nych (i³y smektytowe, kaolinitowe oraz polimineralne), charakteryzuj¹ je: zawartoœæ frakcji i³owej w granicach 12—56%, wartoœci CEC od 8,7 do 72,8 meq/100g, powierzchnia w³aœciwa od 7 do 149 m2. Do analizy sorpcji
metali zastosowano metodê BATCH o gêstoœci zawiesiny 10 g/l i stê¿eniach pocz¹tkowych metali: 0,5 mg/l, 1,0 mg/l, 5 mg/l, 10 mg/l i 20 mg/l w wodzie destylowanej i w odciekach ze sk³adowiska odpadów.
Wyniki badañ wykaza³y, ¿e najwy¿sz¹ zdolnoœæ sorpcyjn¹ metali wykazuj¹ grunty o najwy¿szych wartoœciach pojemnoœci wymiany kationowej i powierzchni w³aœciwej (z Krzeniowa), a na proces sorpcji wp³yw ma forma wystêpowania metali oraz si³a jonowa roztworu. Zdolnoœæ sorpcyjna gruntów uzale¿niona jest przede wszystkim od ich sk³adu mineralnego, mniejsze znaczenie odgrywa sk³ad granulometryczny. Dla czterech analizowanych gruntów zdolnoœæ sorpcji o³owiu by³a wy¿sza ni¿ kadmu, dla dwóch porz¹dek ten by³ odwrotny, co wynika z odmiennego sk³adu mineralnego tych prób. Przy sorpcji kadmu z odcieków o stê¿eniu metali 20 mg/l grunty s¹ bliskie osi¹gniêcia stanu nasycenia, zw³aszcza grunty o ni¿szej pojemnoœci wymiany kationowej.
