Dostępność usług finansowych w województwie małopolskim

Pełen tekst

(1)577. 2002. Ekonomicznej w Krakowie. Zbigniew Michalik Katedra. Przedsiębiorczości. I Innowacll. Dostępność usług finansowych w wOjewództwie małopolskim l. Analiza rynku finansowego wolewództwa. małopolskiego. 1.1. System bankowy Wzrastająca liczba podmiotów gospodarczych działających na rynku powosię konkurencji między tymi podmiotami. Pojęcie to nie odnosi się jednakże wyłqcznie do rynkowej oferty (towarów, usług) podmiotów gospodarczych. Konkurencyjność może wzrastać także w sposób pośredni,. duje nasilanie. poprzez odpowiednie wykorzystanie ofert firm finansowego otoczenia biznesn. Decyzja dotycząca wyboru drogi rozwojn firmy za pomocą środków własnych, kredytu bankowego czy leasingu znajdzie swe odbicie w zmianie pozycji firmy wobec konkurentów na rynku. Opracowanie to ma na celu ukazać dostępność usług finansowych na terenie województwa małopolskiego. Najważniejszym niewątpliwie elementem rynku finansowego dła małych i średnich przedsiębiorstw jest systcm bankowy. Zgodnie z art. 3 ust. 3 ustawy o działalności gospodarczej każda firma zobowiązana jest do posiadania rachunku bankowego . Wszystkie operacje powy żej 3000 euro muszą być realizowane za pośrednictwem banku. Jeśli łączne rozliczenia z jedną firmą osią gną w miesi'lcu 10 000 euro, w n,lstępnym miesiącu rozliczenia z tą firmą dokonywane są za pośrednictwem banku już po przekroczeniu 1000 euro. Wymogi te nie dotyczą firm opodatkowanych w formie ryczałtu ewidencjonowanego, rycz altu kwotowego i wykonnj1lcych wolne zawody. Na terenie województwa znajdnją się centrale czterech banków: Banku Przemysłowo-Handlowego SA, Bankn Wspólpracy Regionalnej SA, Pierwszego Polsko-Amerykmlskiego Banku SA i BWR Realbanku SA, przy czym tylko pierwszy z wymienionych jest w stanie uclzielać kredytów w wysokości powyżej 100 mln zł, czyli finansować znaczące inwestycje o charakterze infras truktl\l'ułnym. Niemniej jednak w zakresie bankowości detalicznej i obsługi dominujących na krakowskim rynku przedsiębiorstw małych i średnich, kra-.

(2) ,I ... Zbigniew lvIichalik. kowski sektor bankowy dostarcza zainteresowanym ofertę wszystkich dostęp nych w kraju usług finansowych. BWR SA kładzie duży nacisk na obslugę instytucji samorządowych, a także malych i średnich przedsiębiorstw na poludniu Polski. Do sektora MSP adresowana jest również oferta PPAB SA, którego udziałowcem jest Polsko-Amerykański Fundusz Przedsiębiorczości. Z 15 największych polskich banków 13 posiada swe placówki na terenie Małopol ski. W województwie malopolskim dziala też ok. 115 banków spółdzielczych wraz z oddziałami. Ich liczba w najbliższym czasie ulegnie zapewne zmianie, gdyż tylko ok. 25% z nich (w skali kraju) posiada fundusze wlasne w wymaganej kwocie 300 tys. euro. Podstawowe wielkości charakteryzujące banki zostały przedstawione w tabeli 1. Specjalną ofertę banków skierowaną do przedsiębiorców są karty platnicze typu Business. Slużą onc do pokrywania wydatków podczas podróży służbo wych. Karta Visa Business zaopatrzona jest w wiele dodatkowych uslug oferowanych przez Visa International, takie jak pomoc medyczna i prawna, ubezpieczenia, preferencje przy rezerwacji miejsc w hotelach, przy czym uslugi te przysługują każdemu posiadaczowi karty bez względu na bank, w którym została wydana. Także karta Eurocard/Mastercard Business posiada atrakcyjne uslugi dodatkowe. W ramach programu "Travel and Entertainment" posiadacze kart mogą korzystać z atrakcyjnej oferty turystycznej, wypoczynkowej i rozrywkowej oferowanej przez znane linie lotnicze, najwyższej klasy hotele i restauracje, agencje koncertowe i rozrywkowe. Banki wydające te karty zostaly wyszczególnione w tabeli 2. System Home Banking jest nowoczesn'l formą komunikacji pomiędzy firmą a bankiem. Polega na korzystaniu z usług bankowych za pomocą ogólnodostępnych sieci komputerowych oraz telefonicznych i komputera osobistego. Umożliwia przeprowadzanie operacji finansowych bez konieczności opuszczania własnego biura. Można na bieżąco kontrolować przepływy pieniężne na rachunku bankowym dzięki otrzymywaniu pełnej i aktualnej informacji. Banki oferujące Home Banking zostały ukazane w tabeli 2. Faktoring jest krótkoterminową formą finansowania przedsiębiorstwa, alternatywną do kredytu. Zapewnia bieżącą płynność finansową, rozwiązuj:)C problemy zatorów płatniczych firmy. Bank w ramach zawartej umowy faktoringowej wykupuje wierzytelności handlowe podmiotów gospodarczych, których zbywalność nie jest ograniczona przez przepisy prawa. Wykup wierzytcIności poprzez faktoring następuje na podstawie przedstawionych każdorazowo faktur. Bank wypłaca tzw. zbywcy kwotę rÓWIHj sumie wierzytelności wynikają cej z faktury, pomniejszoną o należne odsetki, marżę i prowizję. Prowizja zależy od terminów platności wykupywanych wierzytelności oraz oceny ryzyka. Odsetki ustalane są na podstawie codziennych notowat\ stawki WIBOR na rynku międzybankowym. Umowa faktoringowa pociqga za sobą konieczność złożenia zabezpieczell. Banki oferujące uslugi faktoringowe zostały ukazane w tabeli 2..

(3) . ma/opolskim Tabela I . Pods tawowe dane c harakteryzujiJce bn nki dział aj ące na terenie województwa Fun -. Poz.. B,mk. Dyna-. dusze włas n e. Krcdy.y mi k:! (1II1n zl) kredytów. (mln zl). (w %). Depo-. Zmiana. Zysk. Zatrud-. zy' y. "ello. (mln zl). (mln zl). 62 1,8 ..... . .. ..42508 . ..... ... ..... 2 .........3 ......5 6. 577,5 308 ,2 193 ,7. PBK. BPB 8 ............ BRE. 968,8. ...... 7. 9. BOZ. .......... ...... BZ 10 II ............. WBK .............. .... ... ... J3. BDK. 14. Kredyt Bank. 937,6 8..15,6 ....... 753,1 581 ,1 520,3 .... ... ... .... .. .. 463,5 389,2. 4371,2 5 393 ,9. 33,1. "". . ... 7241,9. !Iicnia (w %). I PKOBP ............. ............... 2474,2 14519 ,1 30,4 4 1 107,3 . .. ............ ..... . ....... B 1-1 ..... ......... 2040,8 8546,9 .... 44,5 .... 5460,9 PEKAO .......... •.•.I..... 283,2 6 695,8 54 ,3 22 570,9 .. ................ . ... .. •.• BSK 1 097, 1 5 142 ,5 30 ,7 ,3 . .. .... .....• ... ... ... ... . .................. . ...... . .... .. ........... ... 6795 .. ......... .. .. za lJlld-. nienie. 0, I. ...... .... ........ 426O ,-3,2.. -4 ,5 II 291 67 19 .... .. ... .. ..-1,3 ..... ..... . 6 112 2,9. 272,0 32. ,9 6 404,9 ,7 6 177 4,5 ... .. . .. .. .. ... .. ... .. ...3 13 ....... ... 3 175,9 50,6 3284,2 146,3 30,2 .. .... ....... ........ . . . •.•.. . I•...694 •• ..• .. .. .. 6 144,1 8678,4 470,2 5,7 9349 0,0 3 778 .7 39,1 140,S 4 711 ,5 2,5 6963 2830,7 49 16,4 11 8, 1 4289 -2.8 .. .. .... ... ....30.) ..... . ....... .. ... .. .... .. .. .. .. .. ... . .. ......... ...... 2473,9 24,2 3457,2 103,5 4777 7,5 3 95 5,2 224 ,6 5 706,7 73 ,2 5683 175,7. PBI ... ........... .. . .................. ...... ...... ... .. .... .. ..... ... .... ............ ... .... .. .......... .................. '. .......... ........................... 15 Pll G 23,9 387,8 7876,5 3227, 1 125,9 4709 6,4 ....... 19. "' BoS '. 266 ,7 175,4. ,5 67,0 I 515 ....... . .. ...... 26 ..Ra iffciscn ............. ................ ....... .......... ...... . .......6 18,8 ........89,8 ......... 27 Crcditanstalt 156,6 490,6 43,6. ... 28 DB Polska BWR 3 1 .......... ........................ .....33. Invcst Bank. 135,8 ...... 57. 723,4. 52,0 311 ,2 74,2 886,2 153,7 .......... ...... ... .............. 505,6 28,9 431,1 80,8 56,2. -25 ,6. 66. 2,5. -. ................ ............. ... ... . .... ....... . ....... Bank Uni i 96,8 32,3 21.8 .... ~?~!~?~i<.I.I,,~::~~ . Ilank Spól.. 18 ,9...... 7,2 6 ,2. .... I 205 358 294. 14,3 .... 54,3 47,7 80,6 7 ,8 5,7 32,0 23, 1. 987, 1 11,5 1 307 380 ,7 13,7 40 & 185 ,4 9 ,6 I 01 1 ...... ... I .. . .. .. ... ....... ...... .. ............... 1 226 II ,o .6.ą~. '.~.. . . . 4,8 687,8 18,2 893 · ......,..3,3. 23 1,2 2,5 - 12,3 450 ... .... ... ... ..... ...... .. ..... 24 ,6. I~cgionalny. 60. 72.8. 11 2 ... .... 229,6 139,8 37 ,9 4 195 1,2 756 ..... .. ... ..... ..... . ... ..... .. .... .. .... ........ ...... . .. .................. 11........ 8,6 95,5. PPABank 34 87,5 38 B IG Bank 58,8 ............. .. ... .. ......... ............. . 42 WBC 5 1,4 44 GBG 44.5 53 Gliwicki 28, 1. Bank 1·landl. Malop. Bank. I 741 ,1 673 ,5 950,0 231 ,4 510,2. 13,0. 3R, 1. 70,3. 0,0. 15,3 ..... ..... .. 49, 1. 235. 3.1. 3 12,3. ........ ........ · ... .. . 4 19. 9, 1. .. ..... . ... ... .. ... . . ..... ............· .. . ..... ... .. 69 .9. Rzemiosla Źrócl l o: Najlepsze 13allki'98 , "Gazeta Bankowa" 199H . nr 26.. 2,9. 168. 54,1. ...

(4) Michalik. Tabela 2. Oferta banków działających na lerenie województwa Kalla Faktoring. Homc Banking. x. x. x. X. X. X. X. X. X. X. X. Karty ball-. Karty. BPIi ....... ........ PPAB BWR BWR Realbank. x. x. \3l-1. x. Wyszczególnienie. Karta Visa Eurcilrd/ komatowe kredytowe Business Mastercard Business. CrcditaIlslnlt BDK BOS PEKAO BOZ BRE BSK BZ ..... .... ........ .......... BIG Bank. x. X. x x x x x x. .... x x x x x...... PKB BP . .PKO ....... ........ PSO PSK. WRe .................. DB Polska. x. ............x......... x. x. x x. x. x. x. x x. x x. x x. x x x x x x x ................... .. ................... ................... .. . .... x x x .................. ..... ... .... ................... .. ......... .. ............... . x x x x x x x x x x x x x .... .. .............. x x. .... x .................. x. x. x. x x. x x x x. x. x. x x. x. x. x. x. x. x. x. x. Rniffeiscll. WBK. x. x. Soc. Gencralc. ..GBG ...............•...... .l<rc.dyt .~ank.PBI ...... .................. X. x. x. x. 2r6dlo: opracowanie wlasllc.. 1.2. Firmy leasingowe Leasing stanowić może jedno ze źródeł kapilału przedsiębiorstwa, oprócz kredytów bankowych czy pożyczek. Po lega na odpłatnym korzystaniu z cudzych środków trwałych. W rozwiniętych gospodarkach rynkowych leasing jest bardzo popularny. W ten sposób finansuje się blisko 30% inwestycji (w Polsce od kilku lat 5-7%). Przyczyny tego stanu rzeczy leżq w braku stabilnych przepisów. Polska jest jedynym, oprócz Bułgarii, krajem europejskim, w którym leasing samochodów osobowych nie jest prawnie dozwolony.

(5) Dostępność. Lis/ag finansowych. IV. województwie. małopolskim. I. (wynika to z ogranicze6 możliwości zaliczania opłat leasingowych w koszty uzyskania przychodów u leasingobiorcy). Podstawowq zaletą leasingu jest możliwość pozyskania dobra inwestycyjnego bez posiadania kapitału niezbędnego do bezpośredniego nabycia go. Opłaty wynikające z umowy mogą być tak ułożone, aby były pokrywane z dochodów czerpanych z przedmiotu leasingu. Większość działających na terenie Małopolski firm leasingowych to firmy posiadające centralę poza województwem. Z firm krakowskich można wymienić: Leasing Management, IKB Leas, Małopolskie Towarzystwo Leasingowe, Krakowskie Towarzystwo Leasingowe, Finanse Leasing. Charakterystykę poszczególnych firm (ze względu na przedmiot leasingu) przedstawia tabela 3. Usługami leasingowymi zajmuje się także wiele małych firm, nie stowarzyszonych w Konferencji Przedsiębiorstw Leasingowych, stąd też w opracowaniu wymienione zostały firmy największe. 1,3. Towarzystwa ubezpieczeniowe. Kolejnym elementem sektora finansowego są firmy ubezpieczeniowe. Rozmieszczenie ich placówek w Malopolsce nie oddaje w pełni zaangażowania firm w dzialalność ubezpieczeniową. Wynika to z faktu, że ważnym ogniwem sprzedaży polis są agenci ubezpieczeniowi, zajmujący się często sprzedażą ofert kilku firm. Wszystkie działające w regionie firmy ubezpieczeniowe to firmy ogólnokrajowe lub zagraniczne, gdyż Kraków nie jest siedzibą centrali żadnego towarzystwa ubezpieczeniowego. Województwo dysponuje ponad stu placówkami, w których można kupować ubezpieczenia. Towarzystwa oferujące polisy majątkowe posiadają ok. 75 placówek (najwięcej PZU - 24), a firmy oferujące polisy na życie ponad 35 (PZU Życie - 17). Liczne towarzystwa ubezpieczeniowe proponują firmom leasingowym i ich klientom specjalne ubezpieczenie związane z ryzykiem utraty lub zniszczenia przedmiotu leasingu. Leasingodawca zyskuje wówczas pewność co do należy tego zabezpieczenia majątku, ale uatrakcyjnia także swą ofertę poprzez stosunkowo niskie wówczas składki ubezpieczeniowe oraz możliwość ich równomiernego rozłożenia w czasie poprzez wliczenie w czynsz leasingowy. Działalnością taką zajmują się ATU, Filar, Polisa i Warta. Przedmiotem ubezpieczenia może być także czynsz leasingowy. W razie niewywiązania sie leasingobiorcy z obowiązku uiszczania rat leasingowych, ubezpieczyciel przejmuje na siebie część jego zobowiązalI. Ten rodzaj ubezpieczenia oferuje więk szość towarzystw ubezpieczeniowych. Specyficznq firmą ubezpieczeniową jest Korporacja UbczpieczeJl Kredytów Eksportowych. KUKE SA współpracuje z bankami (z działających w Małopol sce są to: BI-I, BRE, BPl-l, PEKAO, BSK, Kredyt Bank PBI, BIG Bank, PBG, PBK, PKO BP, WBK, BZ, Raiffeisen, BDK) w zakresie wspólnego produktu bankowo-ubezpieczeniowego łączącego element ochrony ubezpieczeniowej należności eksportowych z możliwością otrzymania kredytu na sfinansowanie.

(6) Tabela 3. Ranking firm leasingowych (według "Home&Market"). Firma. Poz.. I. prowadzących działalność. Łączna. Łączna. wartość. wartość. Maszyny Komputery aktywów Środki aktywów Samochody i urządzenia i sprzęt transportu przekazaprzckazaosobowe przemybiurowy drogowego nych w lea- nych w lensłowc sing w I pol . sing w I pol. 1997 r. 1998 r.. BRE Leasing Warszawa. 273816.0. 122190,0. Wrocław. 272.439,0 149499.0. 181 566,0 74932,0. 132498,2 121 539,0. ····87·z6i·il. ······2···· ·Eurpej"ski·F·un·clusz·L.eas·lń·g·c;wy·: 5. .~~~..~e.~.~i~~:.':.Y.~~.~~~~ ... 6. Centralne Towarzystwo Leasingowe. Warsza\....a Carcade Invest Warszawa. 7 ... 'j'G'. 110049.4. 148650.0 ................... .f ..... 4 124,.~.... 15506,0. 28692,0. 14491.0 10 557,0. 55198.0 33795,0. 90862 11821,0. :~:~: (~~~~~:g :~~~ lee "i,\'roc'iil\V". 49'47Sif "ii526:tj' . ····S·92Sjj··. 34090,0. 26. Lubelskie Towarzystwo .~easingowe.,. L.u.?I.i.~ .. Dolnośląskie Towarzystwo Lc~.i.~.g.~.wc. Wrocław. 22 468,0. 28 30. PBK Leasing Warszawa ASC Co Ltd., Warszawa. 36. Agroleasi.~g .Warszawa Euro Fundusz Inwestyc yjny, Warszawa. 19. 40. 48 51. 59. 12970,0. .. .~~~.i.~.~..~~~.~.~!?~~t.I~~.~.~.. IKB Lcas. Kraków VIENNA Lcas lnt. BieIsko-Biała ...................... 7410,0. 4449,0. dotyczą całego. 1997 r.. "Home&Market" 1998, nr I.. 17140.0. 1 767.0 3950.0. 117 349,0. 0,0. 227625,0. 110 536.0 2900,0. .................... 51290.1 75923,0. 1982 0,0. 0,0. 0,0. 2600.0. 1610,0 .. ............... ....... 30.0. 2 920,0 2040,0. 778,4. 5 527,4. 340.0. 5030.0 ..................... 570. 0,0. 0,0. 9820,0. 4360,0. .......?}?~~~.. .... }.1.}~:6 . . ... ~.~~~.-? ... 0,0 0,0. 0,0. ........ 0,0. .q.P.. .......... ?~?:~.. 3400. 10 2000. 1060 3200. 440. 330. 1060. 0,0 0,0. ..... Udzial. Niem-. transportu. ····4i""779ij· ...... ····o:ci. 0,0 0,0 0,0 8580,0 200,0 19889,0 5020,0 ... 50,0 ..................... ?. Inne środki. 2593.0 1 ° , 0. 0,0 l 130,0 250,0 560.0. 0,0 15320,0 I 1525,1 10 660.0 21 420,0 0,0 24481,0 20339.0 32737.0 f ...... 260P ... 15470,0 ..................... 7 436,4. a, b, c dane Żródło:. 38050.0. 9 225,8. 73' ....~PAB·.ISra.l:':?~... MTL, Kraków 50b Finanse Leasing, Kraków 62 c. na terenie województwa małopolskiego. w rynku. chomości. (w%). 1 100.0. 1033. 1631.0 0,0. .......~~,28 5.64. 631,7 0,0. 5,00. 3180,0. 129. 0,0. 0.85. 459. "ii,ii ·········Lsi· .. 0,0 0,0 0,0 0,0. 630,0 0,0 910,0. +. 0.81 0.77 058 0,49. 0,0. 2000,0. 0,0. 0,0. 035. 0,0. 028. 0,0. . .~..o. .. .... N. ~P. 0.. O. O. O. O O. O. O. ii. .. .........q.~~ .. I. ...... <:r ~. ~. .. "§; ";,-. '~".

(7) Dostępl1o.fć usług. finansowych. HI. województwie ma/opolskim. I. dzialalności. eksportowej . Oferuje ubezpieczenie należności krótkotenninowych, ubezpieczenie kontraktów eksportowych. Dla eksporterów przystępuj'l cych do przetargów międzynarodowych , a także banków wystawiaj'lcych gwarancje eksporterom KUKE SA oferuje eksportowe gwarancje ubezpieczeniowe oraz ubezpieczanie ryzyka handlowego w eksporcie polegające na udzieleniu ochrony przed utratą należności spowodow,mych przejściową lub stałą utratą plynności przez kontrahentów zagranicznych. Produkt oferowany przez KUKE SA zapewnia nie tylko ubezpieczenie ryzyka handlowego, ale również uzyskanie syntetycznej informacji o sytuacji finansowej kontrahenta zagranicznego, co może zapobiec podpisaniu kontraktu z nierzetelnym kontrahentem lub będącym w zlej kondycji finansowej.. , .4. Biura maklerskie Sektor MSP rzadko korzysta z usług biur maklerskich. Dotyczy to szczególnie firm zmieniających formę prawną na spółkę akcyjną. Na terenie województwa działa 12 bankowych biur maklerskich (wydzielonych jednak ze struktur bankowych) oraz 7 pozabankowych , przy czym krakowski Penetrator jest największym połskim niebankowym biurem maklerskim.. 2. Kryteria oceny wpływu rozmlesxc:zenla placówek finansowych na konkurencylność firm Pierwszym czynnikiem wpływającym na poziom konkurencyjności podmiotów gospodarczych jest liczba placówek świadczących uslugi finansowe. Na terenie województwa znajduje się ok. 220 oddzialów banków komercyjnych, co daje lO. miejsce wśród nowych województw, Liderem jest PKO BP, posiadający ok. 60 placówek, a na drugim miejscu znajduje się BPB SA. Ponad 20 swoich jednostek posiadają także Bank Sląski i PEKAO SA. W dalszej kolejności wymienić należy Kredyt Bank PBI, BWR SA oraz BOŻ SA. Banki spóldzielcze, podobnie jak firmy ubezpieczeniowe posiadają ok. l \O jednostek w regionie. Kolejne ogniwo rynku finansowego, firmy leasingowe mają na terenie województwa ok. 30 placówek, przy czym nie zależy zapominać, że uslugi leasingowe są świadczone także przez banki. W województwie jest ok. 45 biur maklerskich. Rozważania dotyczące wplywu liczby firm sektora finansowego na konkurencyjność podmiotów gospodarczych bylyby jednak zbyt dużym uproszczeniem, dlatego należy wzi'lĆ pod uwagę także lokalizację tych firm w województwie krakowskim. 85% placówek banków komercyjnych znajduje się w miastach powiatowych, natomiast 80% oddzialów banków spó1dzielczych mieści się w pozostalych miejscowościach. Firmy ubezpieczeniowe także zlokalizowane S'l glównie w miastach powiatowych (85%), tak jak firmy leasingowe i biura maklerskie. Analizując sytuację w poszczególnych powiatach, można stwierdzić,.

(8) I. Zbigniew Michalik. że dominującą rolę odgrywają powiaty grodzkie: krakowski, tarnowski i nowosądecki. Ma to wpływ na korzyści osiągane także przez firmy zlokalizowane w obrębie odpowiednich powiatów ziemskich. Gęstą siecią placówek finansowych charakteryzują się szczególnie powiaty byłych województw katowickiego i bielskiego. Ponadto można wskazać powiaty proszowicki, brzeski, d'lbrowski, miechowski, czy suski, gdzie rynek finansowy opiera się na systemie bankowości spółdzielczej. Warto zaznaczyć, że ok. 50% firm leasingowych i biur makler-. skich zlokalizowanych jest w Krakowie, co nie jest najlepszym prognostykiem co do przyszłości małopolskiego rynku finansowego. Kolejnym kryterium pomocnym przy analizie jest zróżnicowanie oferty poszczególnych podmiotów rynku finansowego. Wśród banków można wyróż nić banki wyspecjalizowane (np. Societe Generale, Invest Bank) i uniwersalne. Oprócz działalności podstawowej (kredytowanie, przyjmowanie depozytów) banki rozszerzają swą ofertę. Dotyczy to wydawania kart kredytowych, usług faktoringowych lub uslug typu Homc Banking (oferta banków zaznaczona została w tabeli 2). Część banków posiada także własną sieć bankomatów, ich rozmieszczenie zaś przedstawiono na rys. 2. Zróżnicowanie oferty firm leasingowych polega na różnicach dotyczących przedmiotulcasingu. Warto podkreślić, że dopiero połączenie lokalizacji placówek finansowych z ich ofertą może dać pełniejszy obraz rynku finansowego w danym powiecie. Całościowe rozpatrywanie tych czynników prowadzi do stwierdzenia, że dysproporcje między powiatami zachodnimi i wschodnimi ulegają zwiększeniu. Na wschodzie bowiem dominują banki spółdzielcze, które nie dysponujq tak różnorodną ofertą, jak banki komercyjne.. 3. Podsumowanie Rozmieszczenie przestrzenne dostępności usług finansowych (rys. I) wskazuje na wciąż niedostateczną liczbę firm świadczących tego typu uslugi. W województwie malopolskim działa 25 spośród 91 banków komercyjnych, z czego zaledwie cztery to banki krakowskie. Ok. 115 banków spółdzielczych (9% ogólnej liezby ok. 1270 banków) ma swą siedzibę na terenie województwa, ale liczba ta zapewne ulegnie zmianie ze względu na zbyt niską kwotę posiadanych funduszy wlasnych. Na terenie powiatów w zaehodniej częśei województwa relatywnie dużą liczbę placówek posiadają banki komercyjne, we wschodniej Małopolsce przeważają banki spóldzielcze. Stosunkowo nieliczne są krakowskie firmy leasingowe. Zajmują one dalsze miejsca w rankingu swej branży. Najprawdopodobniej także na rynku leasingu dojdzie do proeesów przejęć i aliansów. Na terenie województwa firmy leasingowe zlokalizowane są w Krakowie, Tarnowie i kilku miastach zachodnicj części województwa. Rozmieszczenie firm ubezpieczeniowych jest bardziej równomicrne, posiadają one placówki we wszystkich powiatach, najwięccj zaś punktów posiaclajq PZU SA, Filar, TU PBK i Polisa..

(9) Dostępność IIs/ug. I. finansowych w województlVie ma/opolskim. ,.,.. ]-,0. Il,... 110 ,,®. Objaśnieniu. zlI 7.ytych oz naczeń O - bank komercyjny • - bank spó łd zie l czy ... - firma ubezpieczeniowa ® - biuro makl erskie • - firma leasingowa. Rys. l. Rozmieszczenie instytucji finansowych na terenie województwa malopolskiego Zródlo: opracowtllł je własne na podslawie źróde ł wewnętrznych firm rcprczcnluj<lcych sektor fi· nallsowy.. Analizując sytuację rynku finansowego Małopołski w odniesieniu do poszczegó lnyc h pow iatów, można SI wierdz i ć , że centrum finansowym województwa jest Kraków, duża liczba firm dziala la kże w pozostałych powiatach grodzkich - tarnowskim i nowo sądeckim. Stos unkowo dobra sytuacja panuje w pow iatach ziemskich byłego województwa bielskiego i katowickiego, gdzie liczba placówek świadczących usługi finansowe j est o wiele bardziej rozbudowa na niż na terenie powiatów ziemskich byłego województwa nowosądec kiego i tarnowskiego, co powoduje , że małe i średnie firmy lej części województwa mają utrudniony dostęp do u sł u g ry nku finansowego, a co za Iym idzie zmniejszają się możliwo ści rozwoju tych przedsiębiorstw oraz ko nku -.

(10) I. Zbigniew Michalik. EurnCI -.j(i IWIł - 19, PIW Br - lO I'EKAO-\l,nSK-H. IIPII - 3. !ISK - 2 I'KOIłP-l. BWR-l. Ellrone! - J, OSK - 3, PEKAO - 2, PKO EH' - 2,. lias - 1.111'11- L IlGŻ-I,KIII'[I[-1. Bl'H-4.IISK-J EurUl!e1 -. l.. PKOIIP-l PEKAO -1. IISK -I IWII -I PKO IJP-l. I'EKAO-l,IISK-1. I'EKAO- 2. BPIł-1.BWR-1,. BPIł. PKOBI'-I,UOZ-1. -l, PKO llP-l. Kil PlJr - l. DSK-l. Rys. 2, Rozmieszczenie bankomatów w województwie. małopolskim. Żródło: opracowanie własne na podstawie: http://banki,cavcrn.com.pl. rencyjność ich oferty rynkowej. Kwestia zależności pomiędzy stopniem rozwoju rynku finansowego a konkurencyjnością firm wymaga jednak dalszego pogłębienia tego tematu.. Literatura Najlepsze banki'98, "Gazeta Bankowa" 1998, nr 26. RaI/king firmlea.l'ingowych. "Home&Market" 1998, nr ł 1. Sobczak D., Potencjal rOZ1l'ojll banków spółdzielczych Małopolski. "Bank 1998, nr 6.. Spółdzielczy".

(11) Dostępno.~d usług. finansowych w województwie ma/opolskim. The Availability of Financial Services in the. Małopolska. I Voivodship. This articłe describes the financiał market ar the newly~created Małopolska voivodship, The author's anałysis was carried out on the basis of slIch criteria as thc number and location of financial agencies and institutioIlS in the region as well as the services they affer. The author identifics lltrcc financial ccntrcs located in the administrative seats af municipał powiats and a lal'ger Ilulllber ar financial instituliolls in powiat.\' in the western part or the voivodship. This situation llleans that economic entities in the easlern part of the voivodship are less competitive..

(12)