Pryzmat : Pismo Informacyjne Politechniki Wrocławskiej. Wrzesień 2001, nr 146

Sk³ad redakcji: Maria Kisza (red.nacz.), Adam Kisielnicki, Maria Lewowska, Hanna Waœkowska

Redakcja mieœci siê w bud D-5, pok. 2, 3 i 22 tel.320-22-89 (red.nacz.) i 320-21-17, telefax 320-27-63

e-mail: pryzmat@pwr.wroc.pl http://www.pwr.wroc.pl/politechnika/pryzmat/ Opr.graf.,red. techniczna, DTP, sk³ad i ³amanie: Adam Kisielnicki Druk: Drukarnia Oficyny Wydawniczej PWr Nak³. 1500 egz. P i s m o I n f o r m a c y j n e

Politechniki Wroc³awskiej

Politechnika Wroc³awska

Wybrze¿e Wyspiañskiego 27 50-370 Wroc³aw

Festiwal Nauki – zabawa na sto dwa!

Dokoñczenie na stronie 32

Komitet Honorowy Budowy

Pomnika Wydarzeñ Sierpnia ’80

oraz

JM Rektor

Politechniki Wroc³awskiej

maj¹ zaszczyt zaprosiæ Pracowników Politechniki Wroc³awskiej do udzia³u w uroczystoœciach

ods³oniêcia POMNIKA – OBELISKU

upamiêtniaj¹cego wydarzenia z sierpnia 1980 roku.

Program obchodów w dniu 19 wrzeœnia 2001:

godz. 9.00 – Msza œw. w Koœciele Najœw. Serca Jezusowego        przy pl. Grunwaldzkim 3,

godz. 10.15 – z³o¿enie kwiatów pod tablic¹ œp. Tadeusza Huskowskiego        (pl. Grunwaldzki 9, bud. D-2),

godz. 11.00 – ods³oniêcie i poœwiêcenie POMNIKA – OBELISKU (ul. Norwida 6).       Ods³oniêcia dokona Prezydent Ryszard Kaczorowski.

Przewidziano wyst¹pienia zaproszonych Goœci i wpisy do Ksiêgi Pami¹tkowej

Kostka

po kostce...

Zdjêcia, które widz¹ Pañstwo po lewej stronie, dokumentuj¹ fazy monta¿u nowe-go pomnika, jaki stan¹³ na terenie Politech-niki Wroc³awskiej. Kolejne bry³y skandy-nawskiego granitu o coraz g³adszej po-wierzchni tworz¹ obelisk dedykowany „Wszystkim wspó³twórcom, obroñcom i bo-haterom Solidarnoœci – sierpieñ 2001”. Pra-ce by³y prowadzone pod okiem bezintere-sownego projektanta pomnika – Eugeniu-sza Geta Stankiewicza, którego jasna, geo-metryczna koncepcja dzie³a jest czytelna dla ka¿dego, ale chyba szczególnie dla osób o wykszta³ceniu technicznym. Rozsypane kostki kamienne scalaj¹ siê stopniowo – a¿ ujawnia siê zmiana jakoœciowa, bo polero-wana powierzchnia nabiera nowej, g³êbszej barwy.

Szukaj¹c pocz¹tków tej inicjatywy nale-¿y odwo³aæ siê do pomys³u prof. Andrzeja Wiszniewskiego, który w 1988 roku chcia³

oddaæ czeœæ znanym i nieznanym bohate-rom podziemnej „Solidarnoœci”. Byli prze-cie¿ wœród nich ludzie o ustalonej w naszym œrodowisku renomie, jak doc. Tadeusz Hu-skowski oskar¿ony w procesie o udzia³ w kierowaniu strajkiem 13 grudnia 1981 na Politechnice Wroc³awskiej, a nastêpnie za-anga¿owany w dzia³alnoœæ podziemn¹ a¿ do swej œmierci w 1984 r. Byli dzia³acze wro-c³awskiego Zarz¹du Regionu, komisji zak³a-dowych, oddzia³owych, ale te¿ szeregowi cz³onkowie Zwi¹zku, a nawet osoby nie-zrzeszone, dla których wspomaganie „Soli-darnoœci” by³o jedyn¹ okazj¹ do wsparcia d¹¿enia spo³eczeñstwa do niepodleg³oœci, lub choæby podmiotowoœci, czy zamanife-stowania swojej postawy ¿yciowej.

Maj¹c na myœli wszystkich tych ludzi prof. Wiszniewski proponowa³, by którejœ nocy ka¿dy z cz³onków podziemnej „Soli-darnoœci” przyniós³ w ustalone miejsce ka-mieñ. Wszystkie one stworzy³yby kopiec, którego wielkoœæ œwiadczy³aby o skali spo-³ecznego oporu wobec ówczesnej rzeczywi-stoœci.

Spis treœci

Kostka po kostce... ... 3

ROZMAITOŒCI ... 4

WSPOMNIENIA ... 5

Profesor Eugeniusz Kalinowski ... 5

Profesor Tadeusz ¯ur ... 6

Pogrzeb prof. Tadeusza Porêbskiego ... 7

Profesor Tadeusz Porêbski ... 9

IX Spotkanie Redakcji Gazet Akademickich ...11

XI Zjazd Dziekanów Wydzia³ów Elektrycznych, Elektroniki i Informatyki ... 12

Konferencja ICEE 2001 ... 13

Nowo mianowani profesorowie z PWr ... 14

Konferencja TRANSHYDRO 2001 ... 16

Nagroda SIEMENSA 2000 ... 19

Konferencja Sol-Gel Materials ... 20

XIV Kongres Informatyki i Automatyki SYSTEMS SCIENCE ... 21

Nagroda Ministra EN ... 21

Recykling odpadów ... 22

Spotkanie z noblistami ... 23

Ankieta FNP dla m³odych naukowców ... 24

Nowy „Studencki Pryzmat” ... 24

Zaproszenie na Festiwal Nauki na Politechnice Wroc³awskiej ... 24 Informacja o telefonach na PWr ... 25 Zaproszenie DO SUPERKOMPUTERA ... 25 Wycieczka do MPWiK ... 26 Aromatyczna konferencja ... 27 Polscy rektorzy z wizyt¹ u Papie¿a ... 28

Wyst¹pienie Ojca Œwiêtego ... 28

Duszpasterstwa Akademickie we Wroc³awiu ... 31

NA WYDZIA£ACH ... 31

Konkurs – nie konkurs, spróbowaæ mo¿na ... 33

R O Z M A I T O ΠC I

ERRATA

W zamieszczonym w „Pryzmacie” nr 144/ 145 tekœcie o uroczystoœciach upamiêtniaj¹-cych 60. rocznicê kaŸni profesorów lwow-skich nast¹pi³a pomy³ka w informacji doty-cz¹cej tablicy ods³oniêtej w koœciele Najœwiêt-szego Serca Jezusa. Upamiêtnia ona ks. dr W£ADYS£AWA KOMORNICKIEGO. Przepraszamy Czytelników naszego pisma i Rodzinê Zamordowanego, która ufundowa³a tablicê przedstawion¹ na zdjêciu.

ZOSTA£ OPUBLIKOWANY

NR 7-8/2001 PRZEGL¥DU EUREKA http://www.kbn.gov.pl/pub/kbn/eureka/ 0107/

Spis treœci:

1. Ubezpieczenie – inwestycja na ¿ycie i do¿ycie

2. Ska¿enie œrodowiska

3. Zeolity – minera³y XXI wieku

4. Chorobê serca mo¿na przewidzieæ i pomóc 5. Kobiety a alkoholizm

6. Reumatoidalne zapalenie stawów 7. Regeneracja w¹troby u chorych z nowo-tworami w¹troby

8. Ryzykowna przysz³oœæ? 9. B³oga cisza

10. Przeciwzu¿yciowe i przeciwzatarciowe oddzia³ywanie œrodków smarowych 11. Ujarzmione promieniowanie dŸwiêku 12. Nowe Ÿród³a energii dla baterii

POKOJE GOŒCINNE PWR

Uprzejmie informujemy, ¿e od dnia 16 lipca 2001 roku w dyspozycji Uczelni s¹ dwa apartamenty dwupokojowe oraz jedno-pokojowe mieszkanie goœcinne z zapleczem sanitarnym i kuchennym. Znajduj¹ siê one w budynku Oœrodka Seniorów Wy¿szych Uczelni („PRO-HOMINE”) przy ul. Ol-szewskiego 23B.

S¹ one przeznaczone dla oficjalnych go-œci Politechniki Wroc³awskiej. Funkcjonal-nie i gustowFunkcjonal-nie urz¹dzone lokale oferuj¹ stan-dard adekwatny do wymagañ goœci uczelni. Poszczególne pokoje nale¿¹ce do apartamen-tu mog¹ byæ wynajmowane niezale¿nie.

Przy zakwaterowaniu goœcia konieczny jest wniosek (zamówienie) podpisany przez kierownika jednostki organizacyjnej Uczel-ni – orgaUczel-nizatora pobytu goœcia. Na wUczel-nio- wnio-sku nale¿y podaæ:

• nazwisko i tytu³ (stanowisko) goœcia, • planowany okres jego pobytu, • rodzaj zamawianego lokalu (pokoju goœcinnego) oraz

• sposób op³acenia kosztów.

Rezerwacje i zamówienia nale¿y sk³adaæ w Sekretariacie Dyrektora Administracyj-nego Uczelni (pok. 138, bud. A-1), który jest dysponentem tych lokali.

O zasadach funkcjonowania pokoi go-œcinnych informuje pismo z dn. 30 lipca br. rozes³ane kierownikom jednostek organiza-cyjnych Uczelni. Dalszych szczegó³owych informacji o lokalach oraz cenniku

wynaj-REKOLEKCJE AKADEMICKIE „NA DOBRY POCZ¥TEK”

CZ£OWIEK, KTÓREGO NIE ZNAMY m³odoœæ, rodzina, dojrza³oœæ 3-5 paŸdziernika, godz. 19.30 Duszpasterstwa Akademickie: „Antoni”, „Dominik”, „Horeb”, Maciejówka”,„Most”, „Nazaret”, „Redemptor”, „Stygmatyk”, „Wawrzyny”

Zakoñczenie w sobotê wyjazdem na Œlê-¿e oraz wspóln¹ Msz¹ œw. i ogniskiem na prze³êczy T¹pad³o

Rekolekcje prowadz¹ wroc³awscy duszpasterze akademiccy. STATUS JBR

Ukaza³o siê Rozporz¹dzenie Rady Mini-strów w sprawie warunków i trybu nadawa-nia oraz pozbawianadawa-nia jednostki organizacyj-nej statusu jednostki badawczo-rozwojowej. Tekst dostêpny jest na stronie

http://www.kbn.gov.pl/pub/kbn/docs/ rrm927.html.

STUDIA WE FRANCJI BEZ WIZ Polscy studenci mog¹ od 2 sierpnia uda-waæ siê na studia do Francji bez wiz. We-d³ug ambasadora Francji w Polsce pana Benoita d’Aboville, nasi studenci bêd¹ nad Sekwan¹ mieli taki sam status jak s³ucha-cze z krajów Unii Europejskiej. Warunkiem zwolnienia z obowi¹zku posiadania wiz na okres studiów jest wpis na jedn¹ z francu-skich uczelni. U³atwi to równie¿ uzyskanie zezwolenia na pracê na pó³ etatu dla uzu-pe³nienia otrzymanych funduszy na studia. (G³os Uczelni, pismo UMK, lipiec-sierpieñ 2001)

POWODZI NIE BY£O

Czy rzeczywiœcie? W porównaniu z wy-darzeniami z 1997 roku mogliœmy siê czuæ jak wielb³¹d na pustyni, niemniej lipcowe deszcze spowodowa³y niejakie zniszczenia w obiektach Politechniki Wroc³awskiej. Zw³aszcza intensywne opady w dniach 19 do 21 lipca da³y siê nam we znaki. Pracownicy redakcji „Pryzmatu” w sobotê 21 lipca mu-sieli brodziæ po kostki w wodzie. Powodem by³o zalanie pomieszczeñ wod¹, która w wyniku niekorzystnego ukszta³towania tere-nu sp³ynê³a w stronê budynku D-5. Zalanych zosta³o tu 8 pokojów oraz korytarz. Podob-ny los spotka³ pawilon D-9 i piwnice budyn-ków A-2, A-5 i A-6. Kanalizacja odprowa-dzaj¹ca deszczówkê nie by³a w stanie ode-braæ p³yn¹cej z nieba wody, w wyniku czego zalane zosta³y te¿ piwnice i pomieszczenia biurowe A-10. Woda sciekaj¹ca z tarasów spowodowa³a szkody w budynku B-5 (sale 25 i 128, laboratorium, pokój socjalny).

Osobna seria szkód wyniknê³a z nie-szczelnoœci dachów. Okaza³o siê, ¿e w bu-dynku A-2 przyczyn¹ przecieków by³a spê-kana dachówka. Nieszczelnoœci ujawni³y siê te¿ w budynku A-6 (piwnice, laboratoria), w budynku C-2 (na klatce schodowej), w C-6 (pomieszczenia na III piêtrze), w ma-gazynach w G-8 i w H-5, w pomieszcze-niach P-1, P-05 i P.-13.

W budynku K-3 powodem zalania piw-nic by³a uszkodzona rynna. Wyst¹pi³y te¿ przecieki wokó³ przewodów wentylacyj-nych (budynek H-6) i na po³¹czeniach fila-rów w C-5 (pomieszczenie1111a ). S³u¿by techniczne uczelni nie bêd¹ mog³y narze-kaæ na „sezon ogórkowy”.

13. Komputerowa symulacja procesów tech-nologicznych

14. Wyciskanie metali przez matryce wy-puk³e

15. Modelowanie procesów spawalniczych 16. Super klej

17. Optymalne rozdrabniacze recyklantów rurowych

18. Oczyszczanie odcieków z wysypisk 19. Pole elektryczne a proces skraplania pary 20. Automatyczny pomiar napiêcia po-wierzchniowego i zwil¿alnoœci

21. Jaka temperatura

mu udziela administruj¹cy nimi kierownik Domu Doktoranta T-7, nr tel. 328-22-86, lub kierownik Dzia³u Administracyjno-Gospo-darczego, tel. 320-22-26.

Dyrektor Administracyjny PWr Andrzej Kaczkowski      

Profesor Eugeniusz Kalinowski

W dniu 11 sierpnia 2001 r. zmar³ prof. dr hab. in¿. Eugeniusz Kalinow-ski – profesor zwyczajny na Wydziale Mechaniczno-Energetycznym Poli-techniki Wroc³awskiej. W tym suchym zdaniu zawarta jest bardzo bolesna in-formacja. Bolesna dla Rodziny, ale tak-¿e dla naszej politechnicznej spo³ecz-noœci. ¯egnaj¹c go warto przypomnieæ jego drogê ¿yciow¹ œciœle zwi¹zan¹ od 55 lat z Politechnik¹ Wroc³awsk¹. Profesor Eugeniusz Kalinowski urodzi³ siê 1 stycznia 1927 r. w Siedlcach. W Siedlcach te¿ up³ynê³a m³odoœæ Profesora. Przypad³a ona na tragiczne lata wojny, podczas których nie tyl-ko uczy³ siê, ale tak¿e ciê¿tyl-ko pracowa³ i walczy³. Ju¿ w 1943 roku z³o¿y³ przysiêgê wojskow¹ w jednym z partyzanckich od-dzia³ów AK dzia³aj¹cych w rejonie Siedlec. Wojny nie prze¿y³ jedyny brat Profesora – zosta³ rozstrzelany przez Niemców w 1944 r. Po wojnie w 1946 r. w liceum siedleckim Eugeniusz Kalinowski zda³ maturê i przyjecha³ do Wroc³awia, by rozpo-cz¹æ studia na Politechnice. Rozpocz¹³ je na Wydziale Mecha-niczno-Elektrycznym, który po pewnym czasie przekszta³ci³ siê w dwa – Mechaniczny i Elektryczny. Przysz³y profesor konty-nuowa³ naukê na Wydziale Mechanicznym. W czasie studiów zarabia³ na swoje utrzymanie jako nauczyciel fizyki i matema-tyki w Pañstwowej Szkole Pracy Spo³ecznej we Wroc³awiu. Ponadto gdy by³ na starszych latach studiów, pracowa³ jako wolontariusz w Katedrze Teorii Maszyn Cieplnych, któr¹ kie-rowa³ prof. Stanis³aw Ochêduszko. Po ukoñczeniu studiów w 1950 r. rozpocz¹³ w niej pracê jako m³odszy asystent. W tym te¿ roku za³o¿y³ rodzinê.

Pocz¹tkowy okres pracy Profesora Kalinowskiego przypad³ na lata intensywnej odbudowy dolnoœl¹skiego przemys³u ze zniszczeñ wojennych. Wraz z kolegami z katedry wk³ada³ On wiele wysi³ku w uruchomienie i regulacjê maszyn parowych, turbin, kot³ów, pieców i ch³odni – czêsto znajduj¹cych siê w niedu¿ych firmach. Zajêcia te ³¹czy³ z prac¹ dydaktyczn¹.

W 1954 r. czêœæ katedr (w tym Katedra Teorii Maszyn Ciepl-nych kierowana od 1951 roku przez prof. Wiktora Wiœniow-skiego) odesz³a z Wydzia³u Mechanicznego tworz¹c Wydzia³ Mechaniczno-Energetyczny. Asystent Eugeniusz Kalinowski jest wiêc jednym z za³o¿ycieli tego wydzia³u.

W po³owie lat piêædziesi¹tych zacz¹³ prowadziæ wyk³ady z wymiany ciep³a. Z t¹ tematyk¹ bêdzie identyfikowany przez ca³e zawodowe ¿ycie. Poœwiêca³ jednoczeœnie wiele czasu pra-cy naukowej. W 1963 r. uzyska³ doktorat za rozprawê pt. „Do-puszczalna szybkoœæ studzenia cia³ kruchych na przyk³adzie kru-chego szk³a przeŸroczystego”. Aktywnie dzia³a³ w tym czasie w SIMP-ie bêd¹c m.in. wiceprezesem ko³a oraz cz³onkiem Ko-mitetu Gospodarki Energetycznej NOT. Da³ siê poznaæ jako rzetelny, sumienny i pracowity kolega i uczony. Uczestniczy³ w organizacji I Zjazdu Jednoimienych Katedr Termodynamiki. W 1968 r. na Politechnice Œl¹skiej na podstawie rozprawy „Prze-kazywanie ciep³a do gruntu z równoczesnym podsi¹kaniem wody gruntowej” uzyska³ stopieñ doktora habilitowanego, co pozwoli³o mu na awans na stanowisko docenta. W tym okresie Politechnika Wroc³awska prze¿ywa³a zmiany organizacyjne. Katedra Teorii Maszyn Cieplnych wesz³a – ju¿ jako Zak³ad Ter-modynamiki – do Instytutu Maszyn i Urz¹dzeñ Hydraulicznych oraz Aparatury Procesowej, w którym docent Eugeniusz Kali-nowski pe³ni³ funkcjê zastêpcy dyrektora ds. badañ naukowych.

Po odejœciu w 1973 r. na emeryturê profesora W. Wiœniow-skiego doc. Eugeniusz Kalinowski obj¹³ kierownictwo Zak³adu Termodynamiki. Kierowa³ nim do 1999 r. W 1976 r. uzyska³ ty-tu³ profesora. Funkcjê zastêpcy dyrektora Instytutu Techniki Cieplnej i Mechaniki P³ynów pe³ni³ do 1981 r. oraz w latach 1987-93, zaœ w latach 1981-1984 i 1993-1999 by³ dyrektorem tego instytutu. Mimo ¿e by³ to bardzo trudny okres ¿ycia kraju i uczelni, Profesor potrafi³ przeprowadziæ swój instytut przez te czasy w sposób mo¿liwie bezbolesny. Wielu pracowników przy-znaje, ¿e by³ on Instytucj¹, gdy¿ nie zostawia³ bez pomocy ni-kogo, kto siê o ni¹ zwróci³. Zawsze taktowny, uczynny, daleki od wynios³oœci.

W czasie ostatnich dwóch kadencji Profesor Kalinowski bar-dzo wiele czasu poœwiêci³ modernizacji budynku Starej Kot³ow-ni. Wbrew wielu przeszkodom uda³o mu siê skupiæ wokó³ tej spra-wy ¿yczlispra-wych przedstawicieli energetyki i w³adz uczelni. Dziêki temu wsparciu „budynek pod kominem” nale¿y dziœ do naj³ad-niejszych obiektów w zespole architektonicznym gmachu g³ów-nego.

Z racji piastowanych urzêdów, a tak¿e z wyboru Profesor Kali-nowski by³ cz³onkiem Senatu Politechniki Wroc³awskiej przez kil-ka kil-kadencji, równie¿ w obecnej. By³ seniorem Senatu i zastêpc¹ przewodnicz¹cego Komisji Rozwoju Kadry i Finansowania Badañ. Profesor bra³ aktywny udzia³ w dzia³alnoœci poza Uczelni¹. By³ znan¹ postaci¹ wœród polskich termodynamików Zasiada³ w Komisji Termodynamiki i Spalania PAN. By³ cz³onkiem Miê-dzynarodowego Instytutu Ch³odnictwa w Pary¿u, Wroc³awskie-go Towarzystwa NaukoweWroc³awskie-go oraz Towarzystwa Mechaniki Teo-retycznej i Stosowanej. Uczestniczy³ w pracach nad udostêpnie-niem spo³eczeñstwu Wroc³awia Panoramy Rac³awickiej, ale te¿ do koñca obchodzi³y go problemy osiedla, w którym mieszka³

Osobn¹ domen¹ dzia³alnoœci Profesora by³a dydaktyka. Jak wy¿ej wspomniano, przez wiele lat wyk³ada³ przekazywanie ciep³a, a od 1974 r. równie¿ termodynamikê techniczn¹ i to zarówno na Wydziale Mechaniczno-Energetycznym jak i na Wydziale Mechanicznym. Zorganizowa³ laboratorium dydak-tyczne z termodynamiki. By³ bardzo lubianym przez studen-tów nauczycielem, zw³aszcza za piêknie prowadzony wyk³ad. Wyda³ trzy skrypty i dwa podrêczniki akademickie. Do koñca by³ aktywny na tym polu. Ostatnio prowadzi³ wyk³ady w jêzy-ku angielsw jêzy-ku.

Jego spuœciznê naukow¹ stanowi prawie 100 publikacji w czasopismach oraz referatów wyg³aszanych na konferencjach miêdzynarodowych i krajowych, ale tak¿e du¿a grupa 10 wy-promowanych doktorów. Profesor by³ inspiratorem badañ za-równo w dziedzinie wymiany ciep³a, jak i nad problemami krio-techniki, odpadowych Ÿróde³ ciep³a, w³asnoœci substancji ter-modynamicznych i wielu innych. By³ bardzo otwarty na wspó³-pracê miêdzynarodow¹. Do koñca doskonali³ swoj¹ umiejêt-noœæ jêzyka angielskiego. Uhonorowany by³ wieloma odzna-czeniami, m.in. Krzy¿em Kawalerskim Orderu Odrodzenia Pol-ski i Medalem Edukacji Narodowej. Wielokrotnie otrzymywa³ nagrody Ministra, Rektora, Dziekana.

Niespodziewana ciê¿ka choroba zabra³a Go, gdy by³ jesz-cze w pe³ni si³ twórczych. Na biurku zostawi³ nie poprawiony po recenzji referat na konferencjê miêdzynarodow¹. Je-go œmieræ zasmuci³a bardzo najbli¿szych wspó³pracowników z Zak³adu Termodynamiki, Instytutu i Wydzia³u. Za Jego do-broæ, ¿yczliwoœæ i zawsze wyci¹gniêt¹ do pomocy d³oñ bê-dziemy Go zachowywaæ w dobrej pamiêci.

Profesor Tadeusz ¯ur

26 sierpnia 2001 roku, w przededniu swoich 76 uro-dzin, zmar³ Profesor Tade-usz ¯ur, emerytowany pro-fesor Politechniki Wro-c³awskiej, twórca polskiej szko³y przenoœników ta-œmowych.

Prof. Tadeusz ¯ur uro-dzi³ siê 27 sierpnia 1925 roku w Warszawie. Rodzi-ce Profesora wyjechali z Warszawy, gdy mia³ On 4 lata, tak ¿e Szko³ê Podsta-wow¹ ukoñczy³ w Mona-sterzyskach, a maturê uzyska³ w Liceum Matematyczno-Fizycz-nym im. Cha³ubiñskiego w Radomiu. W roku 1945 przeniós³ siê wraz z rodzicami do Wroc³awia, gdzie wst¹pi³ na Wydzia³ Mechaniczny Politechniki Wroc³awskiej. Znalaz³ siê tym sa-mym w grupie tworz¹cej pierwszy powojenny rocznik studen-tów. Stopieñ magistra nauk technicznych oraz in¿yniera me-chanika otrzyma³ w 1950 r. Ju¿ jako student podj¹³ pracê w Instytucie Konstrukcji Mechanicznych na stanowisku konstruk-tora. Po ukoñczeniu studiów rozpocz¹³ pracê w prowadzonej przez profesora Romana Sobolskiego Katedrze DŸwignic PWr, gdzie przeszed³ kolejne stanowiska m³odszego asystenta, ad-iunkta i wyk³adowcy. Prowadzi³ zajêcia dydaktyczne w kate-drze, a tak¿e bra³ czynny udzia³ w badaniach suwnic i ¿urawi portowych. Zamkn¹³ ten etap prac¹ doktorsk¹ obronion¹ w 1952 r. na Wydziale Mechanicznym PWr.

Dla zdobycia doœwiadczenia przemys³owego równolegle z prac¹ na Politechnice Wroc³awskiej zatrudni³ siê w 1959 r w Dolnoœl¹skim Biurze Projektów Górniczych na stanowisku g³ównego specjalisty z zakresu maszyn i urz¹dzeñ górnictwa odkrywkowego. Tu rozpoczyna siê zwi¹zek in¿yniera Tadeusza ¯ura z zagadnieniami górnictwa, który oka¿e siê tak silny i owocny w nastêpnych latach. W czasie pracy w biurze projek-tów górniczych Jego zainteresowania koncentrowa³y siê przede wszystkim na konstruowaniu urz¹dzeñ transportowych dla bu-dowanych kopalñ odkrywkowych wêgla brunatnego i siarki. W tym czasie równolegle koordynowa³ prace naukowe prowa-dzone na Politechnice Wroc³awskiej i Akademii Górniczo-Hut-niczej na rzecz przemys³u wêgla brunatnego.

W 1955 roku skoñczy³ pracê dydaktyczn¹ w Katedrze DŸwi-gnic Politechniki Wroc³awskiej poœwiêcaj¹c siê ca³kowicie za-gadnieniom transportu ci¹g³ego w kopalniach odkrywkowych. Dzia³alnoœæ naukow¹ u³atwia³y Mu liczne kontakty z zagra-nicznymi oœrodkami naukowymi prowadz¹cymi prace nauko-we w tym zakresie oraz udzia³ w konferencjach naukowych, na które by³ systematycznie zapraszany i na których wyg³asza³ referaty. W³asne prace teoretyczne i konstrukcyjne oraz szero-ki materia³ zgromadzony podczas badañ prowadzonych w kra-jowych i zagranicznych oœrodkach naukowych umo¿liwi³y Mu nowe ujêcie zagadnienia teorii i obliczeñ przenoœników oraz opracowanie oryginalnej ksi¹¿ki przedstawiaj¹cej w syntetycz-nej formie ca³okszta³t tych zagadnieñ. Pierwsza czêœæ opraco-wania pt. „Transport taœmowy w kopalniach odkrywkowych” zosta³a wydana w 1966 r., zaœ druga – w roku 1968. Problema-tyka ta stanowi³a przedmiot rozprawy habilitacyjnej, na

pod-stawie której w 1967 r. Profesor ¯ur uzyska³ na Wydziale Me-chanicznym PWr stopieñ docenta.

W zwi¹zku z powstaniem Zag³êbia Lubiñskiego rud miedzi docent ¯ur zosta³ s³u¿bowo przeniesiony w 1968 r. do Kombi-natu Górniczo-Hutniczego Miedzi z zadaniem zorganizowania zaplecza naukowego dla górnictwa rud. Od 1968 do 1975 r. pra-cowa³ w Zak³adach Badawczych i Projektowych Miedzi „Cu-prum”, gdzie zorganizowa³ i prowadzi³ badania maszyn i urz¹-dzeñ stosowanych w górnictwie podziemnym miedzi.

W roku 1968 powsta³ na Politechnice Wroc³awskiej Wydzia³ Górniczy. Fakt ten okaza³ siê bardzo istotny dla dalszej drogi zawodowej docenta Tadeusza ¯ura, gdy¿ skierowa³ Go ponow-nie w mury macierzystej uczelni. Docent ¯ur w³¹czy³ siê czyn-nie w proces kszta³cenia kadr in¿yczyn-nierskich dla potrzeb górnic-twa odkrywkowego i tworz¹cego siê zag³êbia miedziowego pocz¹tkowo pracuj¹c na stanowisku docenta kontraktowego, nastêpnie – docenta etatowego, aby w 1974 roku zostaæ powo-³anym na stanowisko profesora nadzwyczajnego. W 1970 roku powierzono Mu zadanie zorganizowania Zak³adu Transportu Kopalnianego w Instytucie Górnictwa, w którym to zak³adzie pe³ni³ nieprzerwanie funkcjê kierownika do dnia przejœcia na emeryturê. Wraz z powrotem Profesora na Uczelniê rozpoczê³a siê piêkna karta Jego pracy jako uczonego, nauczyciela i wy-chowawcy m³odzie¿y.

Zainteresowania naukowe prof. Tadeusza ¯ura dotyczy³y teorii obliczeñ i konstruowania przenoœników taœmowych ze szczególnym uwzglêdnieniem teorii napêdu tych przenoœników, a w tym – sprzê¿enia ciernego taœmy z bêbnem napêdowym i napêdów poœrednich, dynamiki przenoœników taœmowych z uwzglêdnieniem dynamiki urz¹dzeñ przesypowych oraz w³a-snoœci wytrzyma³oœciowych i eksploatacyjnych nowoczesnych taœm przenoœnikowych.

Drukowany dorobek naukowy prof. Tadeusza ¯ura obejmu-je 110 pozycji, a wraz z opracowaniami niepublikowanymi typu prac naukowo-badawczych wykonanych dla przemys³u, paten-tów, ekspertyz, opinii, recenzji i referatów dorobek ten siêga trzystu pozycji. Wa¿n¹ pozycjê stanowi¹ w nim ksi¹¿ki. Oprócz wy¿ej wspomnianej znacz¹cymi publikacjami s¹: „Przenoœniki taœmowe w górnictwie” (1980) i jej drugie, znacznie zmienio-ne, wydanie z 1996 r., „Mechanizacja podziemnych kopalñ rud” (1983), „Tagebuchtechnik, Band II” (1980, Lipsk).

W latach 1976 – 1982 by³ Profesor inicjatorem i koordyna-torem wydania wieloczêœciowego skryptu „Urz¹dzenia trans-portowe w górnictwie” sk³adaj¹cego siê z piêciu czêœci, z któ-rych sam jest autorem czêœci II „Transport taœmowy” oraz wspó³-autorem czêœci pierwszej „Systemy transportowe”. Przy przed-stawieniu dorobku naukowego Profesora nie mo¿na pomin¹æ prowadzonych przez Niego pierwszych w œwiecie badañ w³a-snoœci mechanicznych taœm aramidowych przy obci¹¿eniach dynamicznych. Badania te przeprowadzi³ Profesor podczas rocz-nego pobytu na Politechnice Twente w Enschede (Holandia) w roku akademickim 1984/85.

Na szczególne podkreœlenie zas³uguje dorobek Profesora na polu dydaktyki i wychowania m³odzie¿y oraz rozwoju kadry naukowej. Praca nauczycielska Profesora obejmuje wyk³ady, seminaria oraz prace dyplomowe z transportu kopalnianego pro-wadzone na Wydziale Górniczym i Wydziale Mechanicznym PWr. Prof. Tadeusza ¯ura mo¿na zaliczyæ do grona tych pra-cowników naukowo-dydaktycznych, którzy przekazywan¹ wie-dzê czerpi¹ z bogatych kilkudziesiêcioletnich doœwiadczeñ ba-dawczych i przemys³owych, a w szczególnoœci z wspó³pracy z górnictwem odkrywkowym wêgla brunatnego i surowców

skal-nych oraz górnictwem rud. Wyk³ady Profesora reprezentowa-³y wysoki poziom i byreprezentowa-³y bardzo cenione przez studentów.

Profesor Tadeusz ¯ur by³ promotorem kilkudziesiêciu prac magisterskich i in¿ynierskich, 10 przewodów doktorskich. Wœród Jego wychowanków jest trzech profesorów pracuj¹cych w kraju i zagranic¹.

Podczas pracy na Politechnice piastowa³ szereg odpowie-dzialnych stanowisk. W latach 1974-1981 przez trzy kadencje pe³ni³ funkcje dziekana Wydzia³u Górniczego, a w latach 1981-1987 przez dwie kadencje by³ dyrektorem Instytutu Górnictwa. W uznaniu dorobku naukowego, dydaktyczno-wychowaw-czego i organizacyjnego nadano Mu w 1987 roku tytu³ profe-sora zwyczajnego. Profesor Tadeusz ¯ur pe³ni³ wiele zaszczyt-nych funkcji w Radach Naukowych Centralnego Oœrodka Ba-dawczo-Projektowego Górnictwa Odkrywkowego „Poltegor”, w Zak³adach Badawczych i Projektowych Miedzi „Cuprum” czy w Komitecie Górnictwa PAN.

Kilka zdañ pragniemy poœwiêciæ funkcji mo¿e nie tak eks-ponowanej, ale jak¿e wa¿nej dla nas – wspó³pracowników i wychowanków Profesora, mianowicie funkcji kierownika Za-k³adu Transportu Kopalnianego Instytutu Górnictwa PWr.

W 1970 roku tworzono Zak³ad od podstaw, a pierwszym asystentem Profesora by³ jeden z pierwszych absolwentów m³o-dego Wydzia³u Górniczego – mgr in¿. Andrzej Wajda pracuj¹-cy tam do dzisiaj. Obecnie stworzony przez Profesora zak³ad liczy 15 osób, w tym troje profesorów, i nale¿y do wiod¹cych na Wydziale. W pierwszym okresie pracy Zak³adu Profesor kon-centrowa³ siê przede wszystkim na kszta³ceniu kadry nauko-wej. Tematyka kierowanych przez Profesora prac doktorskich dotyczy³a zagadnieñ teoretycznych i eksperymentalnych trans-portu przenoœnikami taœmowymi i mia³a du¿e praktyczne zna-czenie dla przemys³u. Za bardzo cenn¹ cechê Profesora uzna-jemy umiejêtnoœæ stworzenia w Zak³adzie prawdziwej atmos-fery pracy naukowej, przekazanie nam pasji tworzenia nauki i wci¹gniêcie nas w uprawian¹ przez Profesora dziedzinê wie-dzy. Trwaj¹c¹ do dziœ tradycj¹ s¹ zainicjowane przez Niego regularne i czêste spotkania pracowników Zak³adu, podczas których omawia siê postêp realizowanych prac i dyskutuje nad poszczególnymi problemami. Sprzyja to tworzeniu dobrej, part-nerskiej atmosfery.

Nie mo¿na w tym miejscu nie wspomnieæ o wielkiej pomo-cy i ¿yczliwoœci okazywanej nam przez Profesora podczas przy-gotowywania pierwszych artyku³ów wysy³anych do czasopism czy na konferencje. Mobilizowa³ nas do publikowania znajdu-j¹c zawsze czas na dok³adne przejrzenie prac i przekazanie cennych uwag. Wprowadzi³ nas w œrodowisko wielu konfe-rencji wspieraj¹c duchowo w pierwszych wyst¹pieniach i w pierwszych dyskusjach. Profesorowi zawdziêczamy równie¿ nasz¹ znajomoœæ jêzyków obcych i cenne doœwiadczenia

wy-niesione ze sta¿y zagranicznych. To On – w³adaj¹cy biegle trzema jêzykami europejskimi i maj¹cy szerokie kontakty za-graniczne, jeszcze z czasów pracy w przemyœle – przeniós³ je na Uczelniê i wprowadzi³ w nie swoich wspó³pracowników. Profesor mobilizowa³ nas do nauki jêzyków obcych i wyzna-wa³ zasadê, ¿e ka¿dy m³ody naukowiec powinien odbyæ co najmniej roczny sta¿ w czo³owych instytutach zagranicznych. Dziêki poparciu Profesora, a czêsto tylko dziêki prywat-nym jego kontaktom, wszyscy adiunkci z Zak³adu odbyli sta-¿e naukowe w oœrodkach RFN, Holandii czy Kanady. Te do-œwiadczenia okaza³y siê bardzo cenne dla naszego dalszego rozwoju naukowego.

Wokó³ Profesora skupi³a siê grupa pracowników naukowych nie tylko z Politechniki Wroc³awskiej, Politechniki Œl¹skiej, AGH ale równie¿ z instytutów przemys³owych ZB i PM „Cu-prum” i COBPGO „Poltegor”. Brali oni miêdzy innymi czyn-ny udzia³ w pracach zorganizowanego i kierowanego przez Profesora Seminarium Metodologii Projektowania i Eksplo-atacji Urz¹dzeñ Transportu Kopalnianego i Przetwarzania Su-rowców. Grupa ta opracowywa³a istotne problemy transportu kopalnianego, w wyniku czego mo¿na mówiæ o stworzeniu przez Profesora wroc³awskiej szko³y naukowej teoretycznych podstaw transportu.

A¿eby umo¿liwiæ szersz¹ wymianê pogl¹dów zajmuj¹cym siê t¹ problematyk¹ pracownikom naukowym i przedstawicie-lom przemys³u, zainicjowa³ Profesor, wed³ug w³asnej ciekawej koncepcji, spotkania w ramach Szko³y Jesiennej „Podstawowe Problemy Transportu Kopalnianego”. (Jej organizatorem by³ od roku 1978 nasz zak³ad.) Bior¹ w niej udzia³ przedstawiciele wszystkich oœrodków naukowych licz¹cych siê w dziedzinie transportu ci¹g³ego w kraju, biur projektów i kopalñ oraz liczni goœcie zagraniczni. Szko³y te wesz³y ju¿ do kalendarza spotkañ ludzi z krêgu transportu poziomego. Odbywa³y siê w czasach lepszych i gorszych, ale przetrwa³y do dzisiaj dziêki zapa³owi i wytrwa³oœci ich organizatora. Ostatnia Szko³a, któr¹ prowadzi³ Profesor, odby³a siê we wrzeœniu 2000.

W ostatnim okresie ¿ycia, po przejœciu na emeryturê w 1999, kiedy nieub³agany postêp choroby przyku³ Go do wózka, ci¹-gle by³ czynny naukowo. Utrzymywa³ kontakt z Wydzia³em, ¿ywo interesowa³ siê aktualnymi sprawami Zak³adu, a dwa tygodnie przed œmierci¹ zamkn¹³ prowadzony grant emerycki. Na uroczystoœæ pogrzebow¹ Profesora przybyli wszyscy przy-jaciele, wspó³pracownicy i wychowankowie, delegacje z kopalñ wêgla brunatnego i miedzi, z zak³adów, w których pracowa³ i z którymi wspó³pracowa³. Zjechali z ca³ej Polski, a¿eby po¿egnaæ z górniczymi honorami wspania³ego cz³owieka, naszego Mi-strza, który na zawsze pozostanie w naszych sercach.

Monika Hardygóra Lech G³adysiewicz

Pogrzeb

prof. Tadeusza Porêbskiego

Pogrzeb zmar³ego 17 lipca 2001 prof. dr hab.in¿. Tadeusza Po-rêbskiego odby³ siê 27 lipca w Warszawie na Pow¹zkach Wojsko-wych.

G³ównym organizatorem uroczystoœci by³a Kancelaria Prezyden-ta A.Kwaœniewskiego, a ze strony Centralnego Instytutu Ochrony Pracy, czyli ostatniego pracodawcy Zmar³ego – prof. Bogus³aw Kêdzia.

Politechnika Wroc³awska umo¿liwi³a swoim pracownikom udzia³ w pogrzebie by³ego rektora udostêpniaj¹c dwa autokary. Skorzy-sta³o z tej mo¿liwoœci oko³o 50 osób, ponadto niektóre przyby³y w³asnymi œrodkami lokomocji. W³adze uczelni by³y reprezentowa-ne przez JM Rektora PWr prof. Andrzeja Mulaka, prorektora ds. nauki prof. Jerzego Zdanowskiego i prorektora ds. nauczania prof. Jerzego Œwi¹tka. Obecni byli tak¿e byli rektorzy: prof. Jan Kmita, prof. Andrzej Wiszniewski i prof. Bogus³aw Kêdzia. Z Wydzia³u Mechanicznego przybyli: dziekan prof. Wac³aw Kollek, prof. Je-rzy Jêdrzejewski, prof. Joachim Potrykus, dr Andrzej Pszonka, dr hab. Jerzy Kaleta, dr Henryk Chrostowski i dr Jan Koœmider.

Uczest-nikami pogrzebu byli równie¿ prof. Józef Gierczak, prof. Wies³aw Grudzewski, prof. Leszek Krzy¿anowski, prof. Janusz Pawlikowski, prof. Tomasz Winnicki, prof. Walter Wojciechowski, dr Zdzis³aw Sysak, dr Waldemar Oleszkiewicz, Agnieszka Walkowiak, szef Dzia³u Promocji PWr dr W.M.Barañski i d³ugoletni redaktor „Sigmy” J.Gi-rulski, a tak¿e studenci tworz¹cy poczet sztandarowy uczelni.

Ze strony œrodowiska politycznego byli obecni dawni sekreta-rze PZPR: gen. Wojciech Jaruzelski, Stanis³aw Kania, Józef Olek-sy, Leszek Miller, Zbigniew Messner i Zdzis³aw Szmajdziñski.

O godz. 11.30 uczestnicy pogrzebu zgromadzili siê w domu przedpogrzebowym przy urnie z prochami Zmar³ego. Mistrz cere-monii zaprezentowa³ jego sylwetkê. Nastêpnie prof. A.Mulak przed-stawi³ jego dzia³alnoœæ jako rektora PWr. (Trwa³a ona od wrzeœnia 1968, a formalnie od marca 1969 r. do paŸdziernika 1980 r.) Z kolei prof. W.Kollek zaprezentowa³ dorobek naukowy i dydaktyczny Prof. Porêbskiego. Prof. Zbigniew Messner (b. premier oraz b. rektor AE

w Katowicach) przypomnia³ Zmar³ego jako swego przyjaciela i kolegê. Wreszcie pani prof. Danuta Koradecka – dyrektor Central-nego Instytutu Ochrony Pracy po¿egna³a prof. T.Porêbskiego jako d³ugoletniego pracownika.

Nad grobem odczytano list wdowy po prof. Porêbskim, która w imieniu w³asnym, syna i pozosta³ej rodziny wyra¿a³a podziêkowa-nie za pomoc, jakiej udzielano podczas choroby jej mê¿a, oraz za udzia³ w pogrzebie.

Dokoñczenie na stronie 10

Przemówienie JM Rektora PWr

prof. Andrzeja Mulaka

na pogrzebie prof. Tadeusza Porêbskiego

Zgromadzeni tu dzisiaj zgodnie ze zwyczajem akademickim pochylamy siê na chwilê nad drog¹ ¿yciow¹ Profesora Rektora Ta-deusza Porêbskiego.

Tadeusz Porêbski urodzi³ siê 16 kwietnia 1931 roku w Bielsku-Bia³ej. W latach 1951-56 studiowa³ na Wydziale Mechanicznym Politechniki Wroc³awskiej. W roku 1961 uzyska³ stopieñ doktora nauk technicznych. W roku 1965 zosta³ docentem, a w roku 1969 otrzyma³ tytu³ profesora.

Specjalizowa³ siê w mechanice cia³a sta³ego, a w szczególnoœci w zakresie zmêczenia materia³ów. By³ kierownikiem Zak³adu Zmê-czenia Materia³ów, a tak¿e kierownikiem Centralnego Laborato-rium Wytrzyma³oœci Materia³ów. Do najwa¿niejszych nale¿y Jego dzia³alnoœæ organizatorska. W latach 1969 do 1980, przez 11 lat, by³ rektorem Politechniki Wroc³awskiej. Przygotowa³ wielk¹ re-formê Uczelni i nastêpnie kierowa³ pracami nad jej realizacj¹. Do-prowadzi³ do znacznej rozbudowy Uczelni we wszystkich dziedzi-nach: dydaktycznej, badañ naukowych i kszta³cenia kadry nauko-wej. Rozwin¹³ inwestycje. Przyczyni³ siê do zwi¹zania Uczelni z jednostkami gospodarczymi, a tak¿e z zagranicznymi oœrodkami naukowymi. pe³ni³ wysokie funkcje partyjne i pañstwowe (wice-marsza³ka Sejmu i ambasadora w Jugos³awii).

Do roku 1994 by³ profesorem Politechniki Wroc³awskiej, po czym podj¹³ pracê w Centralnym Instytucie Ochrony Pracy w War-szawie.

Tyle suche kalendarium, jak¿e ma³o oddaj¹ce rzeczywiste za-s³ugi, jak i wielkoœæ Osobowoœci. Bo prof. Tadeusz Porêbski by³ wielk¹ osobowoœci¹, cz³owiekiem wielkich zdolnoœci, wielkiego serca, cz³owiekiem wielkiej pracy i charakteru.

Ludzi wybitnych poznaæ mo¿na po wybitnych czynach, które wymierzone s¹ w przysz³oœæ, w której te¿ znajduj¹ swój sens i po-twierdzenie. Takim czynem Profesora Porêbskiego i Jego wspó³-pracowników by³o zaproponowanie nowej, zdolnej do samodziel-nego ¿ycia i ewolucji – struktury uczelni, a w szczególnoœci powi¹-zanie Uczelni z ¿yciem gospodarczym kraju oraz zagranicznymi oœrodkami naukowymi.

Prof. dr hab. in¿. Wac³aw Kasprzak, prof. zw.

Wspomnienie o Profesorze

Tadeuszu PORÊBSKIM

Mija w³aœnie 50 lat jak rozpocz¹³ studia na Wydzia-le Mechanicznym Politechniki, pe³-ni¹c z nadania funkcje starosty grupy. Pod koniec roku akademickie-go mia³ wœród ko-legów opiniê nie-zwykle pracowite-go i dobrepracowite-go stu-denta.

Powszechne uz-nanie budzi³ te¿ jako mówca, lako-niczny, jasno for-mu³uj¹cy cel wy-st¹pienia. Zdolnoœci te wyró¿nia³y go równie¿ póŸniej wœród grona profesorów.

Robi b³yskawiczn¹ karierê w funkcjonuj¹cych wówczas or-ganizacjach. Pod koniec 1952 roku zostaje przewodnicz¹cym Zarz¹du Uczelnianego ZMP, a na pocz¹tku 1954 roku I Sekre-tarzem Komitetu Uczelnianego PZPR.

Mo¿na by powiedzieæ, ¿e to wtedy widmo przemian zaczê³o kr¹¿yæ nad Politechnik¹ Wroc³awsk¹. Wykorzystuje bowiem stanowisko sekretarza do uruchomienia prac nad reformami Po-litechniki Wroc³awskiej. Skupiaj¹ one szerokie grono pracow-ników uczelni. PóŸniejsze przemiany organizacyjne Politech-niki traktowane s¹ ju¿ jako wspólne dzie³o ca³ej uczelni.

W trakcie studiów magisterskich Tadeusz PORÊBSKI roz-poczyna pracê w Katedrze Elementów Maszyn, a po studiach aspiranturê u prof. Marka Zakrzewskiego. Zostaje pierwszym dr nauk technicznych na Wydziale Mechanicznym i pierwszym doktorem habilitowanym tego wydzia³u i kolejno docentem oraz profesorem nadzwyczajnym w 1969 roku w wieku 39 lat, co w naukach technicznych by³o raczej rzadkoœci¹. W tym te¿ roku zostaje Rektorem Politechniki Wroc³awskiej, wdra¿aj¹c natych-miast now¹ strukturê organizacyjn¹ Politechniki Wroc³awskiej. Ca³okszta³t reform jakie przesz³a uczelnia jest ogromny. To nie tylko likwidacja zaœcianków katedralnych, ale otwarcie na mo¿-liwoœæ organizacji olbrzymich jak na polskie warunki zespo-³ów naukowych, otwarcie na œwiat, a gzespo-³ównie na czo³owe oœrod-ki Francji, a tak¿e Stanów Zjednoczonych (Francja uhonoro-wa³a zas³ugi Prof. T. PORÊBSKIEGO na tym polu Legi¹ Ho-norow¹), elitarne kszta³cenie (S.P.P.T, W.P.P.T, program talent), studia doktoranckie prowadzone na olbrzymia skalê, a przy tym szybka realizacja karier naukowych, która zaczê³a odpowiadaæ standardom amerykañskim.

Politechnika Wroc³awska sta³a siê oœrodkiem naukowym nie-zwykle atrakcyjnym nie tylko dla reprezentantów nauk œcis³ych i technicznych. Czo³owi uczeni z innych oœrodków prowadz¹ wyk³ady monograficzne, przyje¿d¿aj¹ na odczyty. Jak stwier-dza³ to prof. K. Fia³kowski trzeba móc wpisaæ sobie do

¿ycio-rysu pracê w tej uczelni (w informatyce wówczas traktowanej jako czo³owy oœrodek w kraju).

Przyci¹ga³a te¿ reprezentantów nauk humanistycznych, po-wsta³ silny oœrodek zajmuj¹cy siê psychologi¹ twórczoœci (T. Kocowski, póŸniejszy pracownik U.J, prof. Czes³aw Nosal) na-ukoznawstwem, filozofi¹ i metodologi¹ nauk (miêdzy innymi prof. Jan Woleñski – obecnie pracownik U.J i prezes Polskiego Towarzystwa Filozoficznego).

Prof. Tadeusz PORÊBSKI jako Rektor zabiega te¿ o odpo-wiednie warunki ¿ycia pracowników uczelni. Politechnika bu-duje nie tylko nowe budynki, ale równie¿ mieszkania.

Spo³ecznoœæ uczelni prze¿y³a te¿ w tym czasie trzy znamien-ne w skutki wydarzenia. Myœlê tu o prze³omie paŸdzierniko-wym, w czasie którego Politechnika odegra³a czo³ow¹ rolê w wydarzeniach wroc³awskich, poczynaj¹c od s³ynnego wiecu pro-wadzonego przez I sekretarza, a¿ do wymuszenia zmian perso-nalnych w ówczesnych w³adzach.

Drugi to kryzys marcowy zakoñczony tragicznie w maju re-legowaniem studentów, ale te¿ sterowanym ich powrotem na uczelniê.

Wydarzenia te odbi³y siê trwa³ym echem w ocenach, Biule-tyn Informacyjny Solidarnoœci pisz¹c o dzia³alnoœci politycznej Rektora T. PORÊBSKIEGO wzorem Blake’a okreœla go mia-nem szefa szatañskiej trójki (do której te¿ zaliczono pisz¹cego te s³owa) nastawionej na kariery polityczne w naczelnych w³a-dzach PRL.

Wreszcie trzecie wydarzenie, zwi¹zane z powstaniem Soli-darnoœci i ruchu odnowy, w czym Prof. T. PORÊBSKI na Poli-technice ju¿ bezpoœrednio udzia³u nie bierze.

Jego mistrzem w latach m³odoœci i wczesnej karierze nauko-wej by³ Rektor Dionizy Smoleñski, któremu Politechnika za-wdziêcza szczelny parasol polityczny w najtrudniejszych po-wojennych latach. To dziêki odwadze i uporowi Rektora D. Smoleñskiego studia skoñczy³a studentka zbyt manifestacyjnie ciesz¹ca siê œmierci¹ Stalina. Przewodnicz¹cy Zarz¹du Uczel-nianego ZMP by³ œwiadkiem i uczestnikiem zwi¹zanych z tym zabiegów; by³y te¿ one w powa¿nej mierze wzorcem Jego póŸ-niejszej dzia³alnoœci.

Przeœcign¹³ zapewne mistrza w niedopuszczaniu do poza me-rytorycznych waœni wœród pracowników uczelni, a by³y one szczególnie po odejœciu Rektora Smoleñskiego podejmowane doœæ czêsto, a z regu³y wymierzone swym ostrzem w osobowo-œci nie mieszcz¹ce siê w standardach przeciêtnoosobowo-œci.

Pracowite i pe³ne talentów ¿ycie Profesora T.PORÊBSKIE-GO nie da siê przedstawiæ w krótkim wspomnieniu. Nie spotka-³em w ¿yciu cz³owieka tak oddanego pracy i instytucji, z któr¹ siê uto¿samia³ buduj¹c z wykorzystaniem ca³ego swego czasu i talentów jej potêgê.

Z ogromn¹ te¿ gorycz¹ prze¿ywa³ lata izolacji, w której nie uzyska³ chyba dostatecznej pomocy by j¹ prze³amaæ.

Z radoœci¹ przyj¹³em wyrazy uznania jakie przekaza³a Mu uczelnia przyznaj¹c tytu³ Zas³u¿onego i ¿egnaj¹c w ostatniej ju¿ Jego drodze.

W koñcu wszystkie przemiany jakie dokona³y siê w czasach Jego Rektorstwa sta³y siê wspólnym dzie³em ca³ej spo³ecznoœci uczelni. Z ca³¹ pewnoœci¹ mo¿na powiedzieæ, ¿e tak naprawdê g³ówn¹ Jego zas³ug¹ by³o danie nadziei i pewnoœci udzia³u w sensownych przedsiêwziêciach spo³ecznoœci uczelni, ma³o tego skutecznie i z pe³nym entuzjazmem realizowanych przy szero-kiej akceptacji celów przemian.

Przemówienie, które wyg³osi³

prof. Wac³aw Kollek

na pogrzebie prof. Tadeusza Porêbskiego

W imieniu spo³ecznoœci Wydzia³u Mechanicznego, Rady Wy-dzia³u i w³asnym ¿egnam drogiego nam i powszechnie cenionego i podziwianego Profesora.

Pozwalam sobie w tym miejscu przypomnieæ osi¹gniêcia nauko-we i dydaktyczne Profesora, bowiem osi¹gniêcia organizacyjne i dzia³alnoœæ pañstwowa jest nam znana i wysoko ceniona.

Studia wy¿sze ukoñczy³ na Wydziale Mechanicznym Politech-niki Wroc³awskiej w roku 1956. Stopieñ doktora nauk technicz-nych uzyska³ w 1961 roku a doktora habilitowanego w 1965 roku. W 1969 roku Rada Pañstwa nada³a Mu tytu³ naukowy profesora.

Prof.dr hab.in¿. Tadeusz Porêbski swoje zainteresowania nauko-Politechnika Wroc³awska jest wed³ug wielu rankingów jedn¹ z najwiêkszych i najsilniejszych uczelni polskich, jest ¿ywym przy-k³adem trafnoœci wyboru drogi rozwoju uczelni w tamtych czasach i jakby pomnikiem twórczego trudu Rektora Porêbskiego.

Czy¿ mo¿na by³o wtedy, na pocz¹tku drogi, wybraæ wa¿niejsze pole dzia³ania ni¿ rozwijanie szko³y wy¿szej, a wiêc tak istotne wspieranie wa¿nego ogniwa rozwoju edukacji narodowej? To chy-ba najwa¿niejsza z racji stanu Polski.

Rektor Tadeusz Porêbski dzia³a³ w czasach nie³atwych, nace-chowanych sztucznoœci¹ ¿ycia spo³ecznego. Profesor Porêbski nie korzysta³ z tych konwencji. By³ cz³owiekiem w sposób zwyk³y otwartym, dobrym, na wskroœ uczciwym. Na pytanie, czego siê dorobi³, odpowiedzieæ mo¿na: niczego poza ludzk¹ niewdziêczno-œci¹.

Tytan pracy, dzia³a³ przyk³adem. Do dzisiaj wiemy, ¿e byæ pra-cownikiem Politechniki Wroc³awskiej to znaczy s³u¿yæ Politechni-ce ze wszystkich si³ i wszêdzie tam, gdzie jest to potrzebne.

Spo³ecznoœæ Politechniki Wroc³awskiej do Rektora Porêbskie-go odnosi³a siê zawsze z wielkim szacunkiem. 10 kwietnia 2001 r., w 70-lecie urodzin, Senat Politechniki Wroc³awskiej przyzna³ Rek-torowi Profesorowi Tadeuszowi Porêbskiemu Medal i Tytu³ Hono-rowy bêd¹ce najwy¿szym odznaczeniem Uczelni. Przyzna³ ten medal z podziwu godn¹ jednomyœlnoœci¹.

Dokoñczenie ze strony 8 _{we zwi¹zane z zagadnieniami zmêczenia metali realizowa³} pocz¹t-kowo w Katedrze Mechaniki Technicznej, a nastêpnie w kierowa-nym przez siebie Zak³adzie Zmêczenia Metali Instytutu Materia³o-znawstwa i Mechaniki Technicznej Politechniki Wroc³awskiej. Prace prowadzone przez Profesora Tadeusza Porêbskiego mia³y na celu poznanie i opisanie wielu aspektów zmêczenia metali zwi¹zanych z niesinusoidalnym przebiegiem obci¹¿eñ, wp³ywem obci¹¿eñ bi-harmonicznych, niesymetrycznoœci¹ przebiegu obci¹¿eñ. Weryfi-kowa³ wybrane hipotezy kumulacji uszkodzeñ na przyk³adzie prze-biegów biharmonicznych. Oryginalnymi pracami by³y ustalenia dotycz¹ce hipotez kumulacji uszkodzeñ w przypadkach obci¹¿eñ programowanych, obci¹¿eñ z przeci¹¿eniami i niedoci¹¿eniami oraz obci¹¿eñ udarowych jedno- i wielostopniowych.

Znacz¹cym osi¹gniêciem profesora T.Porêbskiego by³o pozna-nie i opisapozna-nie zjawisk wytrzyma³oœci zmêczeniowej przy udaro-wym zginaniu i rozci¹ganiu.

Wiele z powy¿szych zagadnieñ badawczych by³o mo¿liwych do realizacji dziêki stworzeniu koncepcji i budowie oryginalnych sta-nowisk badawczych, których by³ autorem b¹dŸ wspó³autorem. Na-le¿¹ do nich takie, jak np. pulsator MPZ-II do badañ przy obci¹¿e-niach biharmonicznych, dwu- i czterowrzecionowa maszyna do badañ przy obrotowym zginaniu, czy m³ot do zmêczeniowego uda-rowego zginania.

Dorobek naukowy to przede wszystkim 6 pozycji ksi¹¿kowych, jak monografie, podrêczniki i skrypty oraz liczne pozycje publiko-wane w czasopismach krajowych oraz prezentopubliko-wane na konferen-cjach.

Profesor Tadeusz Porêbski stworzy³ podwaliny pod wroc³awsk¹ szko³ê zmêczenia materia³ów. Wychowa³ 10 doktorów nauk tech-nicznych w dyscyplinie mechanika, jest zatem wychowawc¹ zna-cz¹cego i lizna-cz¹cego siê grona specjalistów i kadry naukowej.

Profesor Tadeusz Porêbski reprezentowa³ najwy¿sze walory moralne, Jego postaæ jako Profesora i wychowawcy m³odzie¿y by³a zawsze nienaganna i pod ka¿dym wzglêdem wzorowa. By³ On ce-nionym wychowawc¹, wzorem cz³owieka wielkiej wiedzy i szero-kich horyzontów.

Opuœci³ nas tak nagle, ale pozostanie na trwa³e w naszych pa-miêciach jako Twórca szko³y naukowej i nowoczesnego œrodowi-ska naukowego i dydaktycznego.

Czeœæ Jego pamiêci !

Stypendium badawcze

Wydzia³ Budownictwa Irlandzkiego Uniwersytetu Pañstwowego w Galway oferuje stypendium badawcze dla osoby zainteresowanej prac¹ nad transportem azo-tanów w glebie.

Zaprasza siê osoby z dyplomami z zakresu ochrony œro-dowiska, budownictwa ogólnego i rolnego, rolnictwa, fi-zyki i pokrewnych dziedzin do sk³adania wniosków o fun-dowane przez EPA/Teagase stypendium na badania nad transportem azotanów w glebie oraz o inne stypendia dla badaczy zajmuj¹cych siê erozj¹ oraz usuwaniem sk³adni-ków pokarmowych / oczyszczaniem œciesk³adni-ków.

Nieformalne informacje mo¿na uzyskaæ u dra Micha-ela Rodgersa lub Johna Mulqueena (091-524411).

¯yciorys (CV) i nazwiska trzech osób polecaj¹cych nale¿y kierowaæ do 1 paŸdziernika 2001 na poni¿szy ad-res:

The Personnel Office,

National University of Ireland, Galway. e-mail: personnel@mis.nuigalway.ie

IX Spotkanie

Redakcji Gazet Akademickich

Akademia Górniczo-Hutnicza i Politechnika Krakowska by³y gospodarzami IX Spotkania Redakcji Gazet Akademickich. Odby-³o siê ono w dniach 5 – 8 wrzeœnia. Oprócz prezentacji bogatego dorobku obu uczelni – materialnego, artystycznego i naukowego – organizatorzy umo¿liwili uczestnikom zapoznanie siê z szeregiem interesuj¹cych referatów i wyk³adów, które prowadzi³y do kon-kretnych dyskusji.

Krakowscy dziennikarze Marek Lovell i Marian Nowy omówili swoje doœwiadczenia, jakie zdobyli prowadz¹c od 7 lat niecodzienn¹ gazetê akademick¹ – „Dziennik Akademicki” wychodz¹cy co dwa tygodnie jako dodatek do „Dziennika Polskiego”. Przyznaj¹ oni, ¿e takie dzia³anie „na granicy oœrodków” nie jest ³atwym zadaniem.

Dr W³odzimierz Chor¹zki z Oœrodka Badañ Prasoznawczych UJ mia³ referat o warunkach dzia³ania prasy lokalnej i niskonak³ado-wej. Postawi³ przy tej okazji prasie akademickiej zarzut, ¿e nie-ustannie podlizuje siê swoim rektorom zamieszczaj¹c bez opamiê-tania ich zdjêcia. (Nie wie niestety tego, co my, ¿e sprawiaj¹ to nie tyle ambicje rektorów, co organizatorów konferencji i innych im-prez. Oni to za podstawê sukcesu uwa¿aj¹ zaproszenie rektora, by otworzy³, przeci¹³, zagai³ i wzniós³ toast oraz – rzecz jasna – da³ siê sfotografowaæ.)

Problematyka prawa prasowego i praw autorskich oraz pokrew-nych by³a przedmiotem wyk³adu dr hab. Ewy Nowiñskiej z Zak³a-du Prawa i Œrodków Masowego Komunikowania UJ. Mimo ¿e te-matyka ta nie po raz pierwszy pojawia siê na Spotkaniach Redak-cji, budzi zawsze ¿ywe zainteresowanie i jest przedmiotem gor¹-cych dyskusji – zw³aszcza gdy przychodzi do omawiania konkret-nych przypadków.

Wyst¹pieniem z pogranicza techniki i dziennikarstwa by³ nie-zmiernie interesuj¹cy wyk³ad prof. Ryszarda Tadeusiewicza, rek-tora AGH, informatyka, który poruszy³ problem „Prasa papierowa a publikacje w Internecie – konkurencja czy obustronnie wzmac-niaj¹ca siê synergia?” (Omówimy go w nastêpnym numerze.)

Do wyk³adów z pogranicza nauk in¿ynierskich zaliczyæ nale¿y te¿ ilustrowan¹ gawêdê prof. Wiktora Zina o architektoniczno-ar-cheologicznych badaniach krakowskiego Rynku.

Mieliœmy okazjê stwierdziæ, ¿e techniczne uczelnie Krakowa intensywnie wspieraj¹ aktywnoœæ kulturaln¹. Œwiadczy³ o tym wy-stêp dzia³aj¹cego pod kierunkiem J.M.Birczyñskiego Baletu Form Nowoczesnych AGH, który rekrutuje tancerzy spoœród m³odzie¿y akademickiej i szkolnej. (Nie wspomnimy tu o chór „Krakus”, roz-g³oœni radiowej RAK i wielu innych ciekawych zjawiskach, z

któ-rymi jednak nie zetknêliœmy siê bli¿ej.) Równie interesuj¹ca jest inicjatywa Politechniki Krakowskiej, by uruchomiæ studia plastycz-ne dla osób niepe³nosprawnych (zg³osi³o siê na nie 250 osób z ca³ej Polski!) oraz udostêpniaæ kameraln¹ salê widowiskow¹ na wystê-py grup teatralnych – jest to tzw. Teatr Zale¿ny, gdy¿ zale¿y od wielu czynników.

Obie uczelnie wykazuj¹ du¿¹ troskê o swoj¹ bazê lokalow¹. Remonty s¹ robione starannie i konsekwentnie. Czasem daje to nie-zwyk³e efekty, jak adaptacja poaustryjackiego aresztu koszarowe-go na magazyny Biblioteki Politechniki. Ale s¹ te¿ obiekty ca³kiem nowe, jak oddane niedawno Centrum Sportu i Rekreacji PK. Mo¿-na tu graæ w piêknej sali w koszykówkê, siatkówkê i tenisa, korzy-staæ z sauny i masa¿u, posiliæ siê, uczestniczyæ w obradach, a na koniec zagraæ w krêgle (bowling) lub bridge’a. Wpuszczony tu rano delikwent nie zauwa¿y nawet, ¿e min¹³ dzieñ.

Mieliœmy te¿ okazjê zapytania o bardziej szczegó³owe sprawy uczelni podczas spotkañ z JM Rektorem PK prof. Kazimierzem Flag¹, prorektorem PK prof. M.Chrzanowskim, pani¹ dyrektor Biura Rektora PK Ma³gorzat¹ Kurowsk¹, jak równie¿ JM Rektorem AGH prof. Ryszardem Tadeusiewiczem. Oczywiœcie korzystaliœmy w szerokim zakresie z goœcinnoœci obu redakcji czasopism uczelnia-nych. El¿bieta Barowa (do niedawna redaktorka dwumiesiêcznika Nasza Politechnika, a obecnie rzeczniczka prasowa PK) oraz Zbi-gniew Sulima – redaktor Biuletynu Informacyjnego Pracowników AGH, a tak¿e jego redakcyjna poprzedniczka –Anna Kryœ-Dyja okazali siê nie tylko dobrymi dziennikarzami, ale równie¿ wspa-nia³ymi organizatorami, którzy umieli „zapewniæ obs³ugê logistycz-n¹” ca³kiem sporej grupy reprezentantów oko³o 30 redakcji. By³o wœród nich tak¿e dwoje przedstawicieli szkó³ niepublicznych: z P³ocka i z Zamoœcia. I w³aœnie jedna z tych uczelni – Wy¿sza Szko-³a im. PawSzko-³a W³odkowica w P³ocku bêdzie miejscem nastêpnego spotkania redakcji. A bêdzie to spotkanie dziesi¹te!

By³a to te¿ okazja do zapoznania siê z licznymi inicjatywami lokalnymi. Kolejne uczelnie organizuj¹ festiwale nauki – po Po-znaniu, Katowicach-Gliwicach-Czêstochowie i Toruniu zaanga¿o-wa³ siê Uniwersytet Marii Curie-Sk³odowskiej z Lublina, którego Festiwal ruszy w pierwszych dniach paŸdziernika. Mogliœmy zo-baczyæ piêknie wydany z tej okazji informator prezentuj¹cy tema-tykê z zakresy biologii (np. temat: Elektryczne roœliny), fizyki (J¹-kanie – fascynuj¹ca zagadka), prawa (Twój g³os twoj¹ wizytówk¹), chemii (Co nas truje?, Polimery), meteorologii, hodowli, folkloru, literatury, archeologii, technologii, ekonomii, psychologii i innych. Wiele uczelni rozwija dzia³alnoœæ promocyjn¹ z wykorzystaniem multimediów, niektóre prowadz¹ kszta³cenie na odleg³oœæ (distan-ce learning). Widaæ wyraŸnie, ¿e aktywne œrodowiska skutecznie walcz¹ o zdobycie silnej pozycji na poddanym coraz silniejszej kon-kurencji rynku edukacji. (mk)

P

XI Zjazd Dziekanów

Wydzia³ów Elektrycznych,

Elektroniki i Informatyki

Opole-G³ucho³azy 4-7 czerwca 2001

W dniach 4-7 czerwca odby³ siê tradycyjny doroczny zjazd wydzia³ów, które id¹ drog¹ naukow¹ Ampera, Volty, Ohma i Ma-xwella, albo inaczej mówi¹c – przypisanych w Komitecie Ba-dañ Naukowych zespo³om T-10 (Elektrotechnika, Energetyka, Metrologia) i T-11 (Elektronika, Telekomunikacja, Automatyka i Robotyka, Informatyka). Istotn¹ nowoœci¹ by³o pojawienie siê w tym gronie wydzia³ów informatycznych, których liczba impo-nuj¹co roœnie. Organizatorem spotkania by³a Politechnika Opol-ska, której Wydzia³ Elektrotechniki i Automatyki obchodzi w tym roku 35-lecie.

W zjeŸdzie wziêli udzia³ reprezentanci w³adz 19 wydzia³ów krajowych uczelni. Zaproszono te¿ dziekanów dwóch czeskich Wydzia³ów In¿ynierii Elektrycznej i Technik Komputerowych – prof. Jana Honzika z Brna i prof. Pawla Santariusa z Ostrawy. Z Politechniki Wroc³awskiej przybyli: dziekan Wydzia³u Elek-troniki prof. Janusz Biernat, dziekan Wydzia³u Elektrycznego prof. Janusz Szafran, by³y dziekan Wydzia³u Informatyki i Za-rz¹dzania, a obecny prorektor ds. nauczania prof. Jerzy Œwi¹-tek, przedstawiciel Zespo³u T-10 prof. Jacek Malko (Wydz. Elek-tryczny) oraz dwaj przedstawiciele Wydz. Elektroniki: dr Ryszard Klempous i dr Jan Nikodem. Z zaproszenia nie móg³ skorzystaæ minister nauki i przewodnicz¹cy KBN prof. Andrzej Wiszniew-ski (tak¿e elektryk), nades³a³ jednak list, w którym przypomnia³ s³owa prof. Kazimierza Idaszewskiego, ¿e „grunt to prund”.

• • •

Spoœród licznych wyg³oszonych referatów czêœæ dotyczy³a in-stytucji nadzoruj¹cych funkcjonowanie nauki i szkolnictwa wy¿sze-go w Polsce. Prof. Tadeusz Kaczorek omawia³ dzia³alnoœæ Cen-tralnej Komisji ds. Tytu³u Naukowego i Stopni Naukowych. (Z przy-toczonych przez niego danych wynika np., ¿e z 85000 naukowców polskich po³owa to doktorzy. Œredni wiek doktorów wynosi 44 lata. Rocznie doktoryzuje siê 3000 osób, habilituje siê 750 osób, a 500 zostaje profesorami.)

Prof. Wojciech Mitkowski przedstawi³ dzia³alnoœæ Sekcji Uczel-ni TechUczel-nicznych RGSzW. Podkreœli³ on Uczel-niebezpieczeñstwa wyUczel-ni- wyni-kaj¹ce z gwa³townego rozwoju szkolnictwa prywatnego (wieloeta-towoœæ pracowników naukowych lub ich odchodzenie z uczelni pañstwowych) oraz braku generalnych za³o¿eñ rozwoju szkolnic-twa wy¿szego, co owocuje gwa³townym wzrostem liczby szkó³ o niektórych specjalnoœciach. Z³o¿onoœæ i sztucznoœæ uregulowañ prawnych (wynikaj¹ca z ochrony „dziwnych interesów”) prowadzi do naruszania przepisów i ich dewaluacji. Wiele kierunków (np. informatyka!) nie dopracowa³o siê jeszcze minimów programowych. Referat prof. Jerzego Barzykowskiego, prof. Mariana P.KaŸ-mierkowskiego i prof. Jacka Malki „Komitet Badañ Naukowych – stan, zadania, prognoza” przedstawi³ szeroki obraz dzia³alnoœci KBN i zespo³u T-10. Autorzy podkreœlili, ¿e w przysz³oœci zmniej-szy siê dostêp do tzw. „³atwego pieni¹dza” i wzroœnie nacisk na intensyfikacjê wspó³pracy miêdzynarodowej. Postuluj¹, by KBN przedstawia³ œrodowisku swoj¹ d³ugofalow¹ politykê z wiêkszym wyprzedzeniem, zaœ œrodowisko wykazywa³o siê wiêksz¹ aktyw-noœci¹ w pozyskiwaniu œrodków finansowych. W³adzom

poszcze-gólnych jednostek naukowych zalecono natomiast „w³aœciwe dla danej jednostki roz³o¿enie akcentów w realizacji priorytetów na-uki, tj. edukacji, globalizacji i innowacyjnoœci”. (Czy to znaczy, ¿e uczelnie maj¹ uczyæ, JBRy – wdra¿aæ, a jednostki PAN – rzucaæ koktajle Mo³otowa w Genui?)

Zaprezentowano te¿ kilka wyst¹pieñ dotycz¹cych programów kszta³cenia.

Prof. Tadeusz Orzechowski z AGH omówi³ wprowadzony 4 lata temu „Elastyczny system studiów na Wydziale Elektrotechniki, Au-tomatyki, Informatyki i Elektroniki AGH”. Ten wielopoziomowy uk³ad wzajemnie powi¹zanych ró¿nych rodzajów studiów pozwala studentowi w szerokim zakresie dobieraæ kierunek kszta³cenia i ro-dzaj dyplomu, którym zakoñczy naukê. Ró¿ny mo¿e te¿ byæ czas i sposób dochodzenia do tytu³u magistra in¿yniera. Obok jednolitych studiów magisterskich (SMJ) istniej¹ podobnego typu studia MY (= magister yn¿ynier?), które dziel¹ siê na dwa etapy: studia in¿ynier-skie SM-1 (pierwsze 7 semestrów) i magisterin¿ynier-skie SM-2 (dalsze 3 semestry). Osoby d¹¿¹ce do dyplomu in¿ynierskiego (SI) na ósmym semestrze wykonuj¹ pracê dyplomow¹, ale po dyplomie mog¹ zapi-saæ siê na magisterskie studia uzupe³niaj¹ce (SUM). Istniej¹ te¿ po-³¹czenia studiów technicznych z ekonomicznymi. Np. osoba z SM-1 (in¿ynier) mo¿e studiowaæ dalej zarz¹dzanie (SUM).

Wybieralnoœæ przedmiotów jest znaczna, choæ ma granice. Przed-mioty obowi¹zkowe dla danego kierunku wzglêdnie specjalnoœci („kanon”) obejmuj¹ g³ównie przedmioty o charakterze ogólnym. Przedmioty z grupy obowi¹zkowo-wybieralnej to kursy kierunko-we uzupe³niaj¹ wiedzê podstawow¹. Student zapisuje siê na dwa spoœród czterech kursów oferowanych w planach studiów. Student II stopnia uczêszcza tak¿e na zajêcia z przedmiotów „obieralnych” (specjalistycznych oraz nietechnicznych), przy czym – zale¿nie od swoich zainteresowañ – musi wybraæ co najmniej 6 przedmiotów z listy zawieraj¹cej od 15 do 30 propozycji.

Elastyczny system jest korzystny dla uczelni ze wzglêdu na ³a-twoœæ wprowadzania zmian w programach studiów i dopasowywa-nia siê do standardów miêdzynarodowych. To równie¿ racjonaliza-cja kosztów kszta³cenia.

Dr Karol Grandek i prof. Ryszard Rojek z Politechniki Opol-skiej przedstawili referat o eksperymentalnie prowadzonym od 1996/ 7 roku dwujêzycznym kszta³ceniu studentów Informatyki na Wydziale Elektrotechniki i Automatyki PO. W tym roku planuje siê przyjêcie na takie studia 60 osób. To rozwi¹zanie stworzono g³ównie z myœl¹ o absolwentach szkó³ œrednich z poszerzonym nauczaniem jêzyka nie-mieckiego. Studenci maj¹ tu poszerzaæ znajomoœæ s³ownictwa spe-cjalistycznego. Do niemieckojêzycznego planu studiów nale¿¹ przed-mioty: analiza matematyczna, statystyka matematyczna, metody nu-meryczne, fizyka, teoria obwodów, miernictwo cyfrowe, elektronika i uk³ady logiczne i in. Oferta ta roœnie z roku na rok. Od 1997/8 roku prowadzone s¹ równie¿ zajêcia wg indywidualnego planu studiów dla wybijaj¹cych siê studentów. Takie osoby mog¹ odbywaæ czêœæ zajêæ na uczelniach niemieckich (FH w Koblencji i FH Isny), z któ-rymi Wydzia³ Elektrotechniki i Automatyki wspó³pracuje w ramach Socratesa/Erasmusa. Podstaw¹ zaliczania odbytych w Niemczech zajêæ do programu studiów na PO jest stosowany system punktów kredytowych (ECTS). Taka forma kszta³cenia otwiera absolwentom drogê kariery w Niemczech, ale te¿ (jak twierdz¹ autorzy) w wielu firmach na terenie Œl¹ska Opolskiego. Wydzia³ i uczelnia odnosz¹ te¿ pewne korzyœci: zyskuje dobrych studentów i poszerza kontakty z uczelniami zagranicznymi.

Referat pracowników Instytutu Cybernetyki Technicznej PWr: dra Ryszarda Klempousa, dra Henryka Maciejewskiego i dra Jana Nikodema „Komputeryzacja na Wydziale Elektroniki Poli-techniki Wroc³awskiej” przedstawia³ system skomputeryzowanej obs³ugi du¿ego wydzia³u. Funkcjonuje tu wewnêtrzny i po³¹czony przez interface z otoczeniem system obs³ugi dziekanatu (modu³y: rekrutacja, zapisy, zaliczanie, stypendia, urlopy). System dzania danych i identyfikacji osób zapewnia sprawne

wprowa-dzanie danych do komputerowej bazy dziekanatu. Identyfikacja stu-denckich indeksów nastêpuje przy pomocy kodów paskowych, a student w³¹cza siê do systemu komputerowego przy pomocy karty magnetycznej z kodem PIN.

System rejestracji czasu pracy jest Ÿród³em bie¿¹cych danych o obci¹¿eniach sal laboratoryjnych i sprzêtu. Uruchomiono go jako in-stalacjê pilotow¹ obejmuj¹c¹ cztery sale Otwartego Laboratorium Komputerowego. Umo¿liwia rejestrowanie (w oparciu o karty magne-tyczne lub numery indeksów i kody PIN) wejœcia i wyjœcia studenta z laboratorium. Wszystko to pozwala zmniejszyæ nadzór pracowników nad pomieszczeniami. Zestawienia ewidencyjne zapisywane s¹ na dys-kach lokalnych i sieciowych w postaci zbiorów przetwarzanych przez oprogramowanie typu DBase, FoxPro, Oracle lub SAS.

Stosowane równie¿ oprogramowanie Wspomaganie oceny po-stêpów w nauce umo¿liwia przeprowadzanie testów sprawdzaj¹-cych przygotowanie studentów do zajêæ. W laboratoriach kompu-terowych stosuje siê w tym celu monitory komputerowe, zaœ w sa-lach wyk³adowych – drukowane formularze testowe. Ta druga for-ma pozwala przeprowadziæ sprawdzian nawet dla kilkuset studen-tów jednoczeœnie.

System Wspomaganie oceny poziomu nauczania jest progra-mem obs³ugi dziekanatu. S³u¿y do gromadzenia ocen studentów, prowadzenia zapisów na kursy oraz u³atwia procedury zwi¹zane z rekrutacj¹ na studia.

Nieco inny system wspomagaj¹cy pracê dziekanatu dzia³aj¹cy na Wydziale Elektrycznym Politechniki Poznañskiej przedstawi³ mgr in¿. Bartosz Bêbel.

Te dwa referaty zosta³y przedstawione podczas sesji poœwiêco-nej jakoœci kszta³cenia, informatyzacji procesu dydaktycznego i pracy dziekanatów. Prowadzi³ j¹ prof. Jerzy Œwi¹tek (PWr). Zna-cz¹cym wyst¹pieniem by³a wypowiedŸ prof. Alicji Konczakow-skiej (przewodnicz¹cej Komisji Akredytacyjnej Uczelni Technicz-nych), która przedstawi³a sk³ad i zamierzenia KAUT, plany dzia³a-nia i procedurê akredytacyjn¹. (Jej wyst¹pienie na ten temat opu-blikowaliœmy w numerze 144/145 „Pryzmatu”.)

W tej samej sesji prof. Krzysztof Kluszczyñski z Politechniki Œl¹skiej omówi³ II Ogólnopolskie Warsztaty Doktoranckie OWD’00 zorganizowane pod patronatem dziekanów wydzia³ów elektrycz-nych i elektroniczelektrycz-nych, a pani prof. Lidia Maksymowicz (dziekan Wydz. Elektrotechniki, Automatyki, Informatyki i Elektroniki AGH) przedstawi³a problemy kadrowe na wydzia³ach oferuj¹cych te cie-sz¹ce siê du¿ym zainteresowaniem kierunki kszta³cenia.

Wymienione tu oraz inne referaty nie wyczerpywa³y programu spotkania. Towarzyszy³y im wycieczki do zak³adów pracy i w góry, prezentacja Wydzia³u Elektrotechniki i Automatyki PO oraz liczne dyskusje.

Ustalono, ¿e XII Spotkanie Dziekanów w 2002 roku odbêdzie siê w Rzeszowie, a organizatorem zosta³ Wydzia³ Elektrotechniki i Informatyki Politechniki Rzeszowskiej. (mk)

(W sprawozdaniu wykorzystano materia³y z XI Zjazdu Dziekanów wydane przez Politechnikê Opolsk¹ pod redakcj¹ naukow¹ dra hab. in¿. Ryszarda Roj-ka, prof. PO.)

Konferencja ICEE 2001

Uczestnikiem tegorocznej International Conference on Engi-neering Education (Oslo, 6-10 sierpnia). by³ prorektor ds. naucza-nia prof. Jerzy Œwi¹tek. W ci¹gu kilku lat (od 1997 r.) w œrodowi-sku uczestników wykrystalizowa³y siê pewne typowe tematy dys-kusji: akredytacja, profile edukacji in¿ynierów, tworzenie nowych kierunków, kszta³cenie pod k¹tem powstaj¹cych nowych technolo-gii, wykorzystanie nowoczesnych technologii do kszta³cenia na odleg³oœæ.

W tej chwili wa¿ne dla nas s¹ konsekwencje Porozumienia Bo-loñskiego – uwa¿a prof. Jerzy Œwi¹tek.

Jaka ma byæ europejska koncepcja kszta³cenia in¿ynierów, jak zaowocuje zderzenie z amerykañskim sposobem edukacji, który przebija siê ze wzglêdu na siln¹ pozycjê tamtejszej gospodarki? To postawi europejskie uczelnie przed nowymi wyzwaniami.

Odchodzi siê obecnie od prostego podzia³u na nauki „czyste” i „stosowan¹” wiedzê in¿yniersk¹ i techniczn¹. Ca³oœæ nauk traktuje siê jako pewne continuum. W takim systemie kszta³cenia oferuje siê studentom zarówno „najczystsz¹” wiedzê teoretyczn¹, jak i naj-bardziej praktyczne zastosowania – z pe³nym widmem stanów po-œrednich. Wspó³czeœni naukowcy pracuj¹ czêsto w obszarach uwa-¿anych dot¹d za domenê techników i in¿ynierów. I dlaczego nie przyznawaæ Nagrody Nobla za osi¹gniêcia in¿ynierskie, jak daje siê za prace z nauk œcis³ych, ekonomii czy literatury?

„Z ust niektórych dyskutantów pada³y te¿ opinie, ¿e nie powin-no siê kszta³ciæ nadmiernie, bo powoduje to przeedukowanie. Po-równywano to zjawisko ze zmêczeniem materia³u lub przeinwesto-waniem. Uwa¿am takie sformu³owania za niebezpieczne.” – mówi prof. Œwi¹tek – „Choæ na pewno nie da siê kszta³ciæ na miarê, je-stem zdania, ¿e to, co robimy my w Polsce, na Politechnice Wro-c³awskiej, jest w³aœciwe. Kszta³cimy prawid³owo. Usi³ujemy ostro¿-nie dostosowywaæ siê do rynku pracy – ale ostro¿-nie na si³ê. Przygoto-wuj¹c siê do akredytacji nasza uczelnia mieœci siê w g³ównym nur-cie reform.”

Na Politechnice Wroc³awskiej trwaj¹ w³aœnie przygotowania do samooceny kierunków, która to akcja jest wstêpem do akredytacji. Z Polski obecnych by³o na konferencji 15 osób. Bardzo aktyw-nymi uczestnikami s¹ przedstawiciele Politechniki Gliwickiej, uczel-ni krakowskich i Politechuczel-niki Czêstochowskiej, której rektor rów-nie¿ przyjecha³ do Oslo. Porozumienie gliwicko-czêstochowskie zabiega o to, by konferencja z tego cyklu odby³a siê w Polsce. W sali, w której wrêcza siê Pokojowe Nagrody Nobla: (od lewej) prof. W.Zieliñski (PŒl) z ¿on¹, g³ówny organizator (General Chair) Trond Clausen (Szko³a Wy¿sza w Telemarku), Ewa Œwi¹tkówna, prof. Jerzy Œwi¹tek i inni uczestnicy.

(od lewej) Prof. W.Zieliñski (PŒl), prof. R.Sosnowski (PŒl), prof. J.Szopa (PCz); trzeci od prawej: prof. J.Œwi¹tek. Panie stoj¹ce w pierwszym rzêdzie to ¿ony profesorów Zieliñskiego i Szopy oraz Ewa Œwi¹tkówna.

N O W O M I A N O W A N I P R O F E S O R O W I E

Z P O L I T E C H N I K I W R O C £ A W S K I E J

E

DWARD

C

HLEBUS

Edward Chlebus urodzi³ siê 20 sierp-nia 1948 r. w Skazdubie Starym k/Suwa³k. W latach 1962 – 1967 uczy³ siê w Techni-kum Mechanicznym w Suwa³kach, a na-stêpnie w latach 1967 – 1972 studiowa³ na Wydziale Mechanicznym PWr.

Od 1.10.1972 r. zosta³ zatrudniony w ówczesnym Instytucie Technologii Budowy Maszyn, nosz¹cym dzisiaj nazwê Instytutu Technologii Maszyn i Automatyzacji PWr, na stanowisku asy-stenta. W roku 1978 obroni³ pracê dok-torsk¹ z zakresu modelowania i zastosowania metody elementów skoñczonych w analizie statycznych i dynamicznych w³asnoœci uk³adów konstrukcyjnych obrabiarek, w wyniku czego uzyska³ sto-pieñ doktora nauk technicznych. Stosto-pieñ doktora habilitowanego uzyska³ na Wydziale Mechanicznym PWr w roku 1993 na podsta-wie oceny dorobku naukowego i rozprawy habilitacyjnej „Podsta-wy kszta³towania funkcjonalnych cech i w³asnoœci uk³adów kon-strukcyjnych obrabiarek”.

W roku 1996 otrzyma³ stanowisko profesora nadzwyczajnego PWr, a w dniu 18 czerwca 2001 roku Prezydent RP nada³ mu tytu³ naukowy profesora nauk technicznych.

Prof. Edward Chlebus jest autorem lub wspó³autorem 115 prac, z których 21 stanowi¹ artyku³y opublikowane w czasopismach miêdzynarodowych i krajowych, zaœ pozosta³e prace opublikowa-ne to referaty zamieszczoopublikowa-ne w materia³ach konferencyjnych zagra-nicznych (16) i krajowych. Jest wspó³autorem dwóch skryptów, dwóch monografii i autorem ksi¹¿ki „Techniki komputerowe CAx w in¿ynierii produkcji” wydanej przez WNT w 2000 r.

Prof. Edward Chlebus jest promotorem czterech prac doktor-skich zakoñczonych (w tym jednej z Niemiec) oraz 8 oœmiu bêd¹-cych w trakcie realizacji.

Jest recenzentem jednej pracy habilitacyjnej, oœmiu prac dok-torskich oraz piêciu ksi¹¿ek.

Zasadniczy dorobek naukowy prof. Edwarda Chlebusa i kiero-wanego przez niego zespo³u dotyczy w trzech g³ównych obszarów: I. Metodologii projektowania oraz techniki CAD/CAM i CAx Rozwiniêta metodologia oraz opracowane programy kompute-rowe znalaz³y szczególne zastosowanie w projektowaniu uk³adów noœnych obrabiarek. G³ówne zagadnienia z tego zakresu to: mode-lowanie i analiza obliczeniowa CAD/FEM uk³adów konstrukcyj-nych obrabiarek, ze szczególnym uwzglêdnieniem warstwy kon-taktowej prowadnic œlizgowych i tocznych.

II. Metod modelowania w zintegrowanym rozwoju produktu Rozwiniêto tu metody zintegrowanego rozwoju produktu, ze szczególnym uwzglêdnieniem zastosowania koncepcji projekto-wania wspó³bie¿nego. Opracowano m.in.: koncepcjê, algorytmy, bazy danych i programy systemu technicznego przygotowania pro-dukcji PDM/TPP, wdro¿onego do praktyki przemys³owej.

Innym istotnym osi¹gniêciem jest te¿ wdro¿enie i rozwój tech-nologii rapid prototyping/rapid tooling - RP/RT dla celów projek-towania i rozwoju nowych wyrobów oraz opracowanie zasad wdra-¿ania technologii reverse engineering w zastosowaniach technicz-nych i medycztechnicz-nych.

III. In¿ynierii produkcji, a w szczególnoœci: badania i analizy przep³ywu informacji w zarz¹dzaniu przedsiêbiorstwem

produkcyj-nym w obszarach projektowania, technicznego przygotowania pro-dukcji oraz planowania i sterowania produkcj¹; integracji funkcjo-nalnej przedsiêbiorstwa oraz modelowania i projektowania prze-p³ywu procesowo zorientowanych danych procesów produkcyjnych; modelowania, symulacji i optymalizacji procesów produkcyjnych w systemowo zintegrowanym œrodowisku przedsiêbiorstwa.

Prof. Edward Chlebus bra³ lub bierze udzia³ w wielu projektach badawczych, wdro¿eniowych i edukacyjnych finansowanych przez KBN, programy Copernicus, TEMPUS, Leonardo da Vinci i inne. Kierowa³ lub te¿ kieruje projektami: Opracowanie metodologii zin-tegrowanego technik¹ CAD konstruowania mechanicznego uk³adu obrabiarek, Metody i programy integruj¹ce komputerowe systemy do przygotowania i planowania procesów wytwórczych, Opraco-wanie systemu planowania i symulacji procesu wytwórczego, Opra-cowanie metodyki wytwarzania i badania funkcjonalnych w³asno-œci prototypów maszyn wykonywanych technik¹ rapid prototyping i reverse engineering oraz Regional Training and Consulting Network (RTCN) i Transfer of results of the AICME/AICME II/AITIME projects for vocational advancement of engineers in mechanical industry (TRAAAP) w ramach programu Leonardo da Vinci.

Prof. Edward Chlebus by³, b¹dŸ jest te¿ kierownikiem siedmiu grantów promotorskich oraz kilkunastu zleceñ z przemys³u. Dzie-siêcioosobowy zespó³ prof. Edwarda Chlebusa jest bardzo aktyw-ny w dzia³alnoœci wdro¿eniowej oraz transferze wiedzy naukowej do przemys³u. Szczególnie wysoko nale¿y oceniæ dorobek w za-kresie w³asnych aplikacji integruj¹cych fazy technicznego przygo-towania produkcji. Zespó³ opracowa³ unikalny w skali kraju sys-tem PDM/TPP wyró¿niony jedn¹ z trzech g³ównych nagród na Miêdzynarodowych Targach CAD/CAM w Warszawie w 1998 r. System ten zosta³ wdro¿ony w przemyœle samochodowym – w ZS Jelcz S.A. Dorobek naukowy prof. Edwarda Chlebusa ma uznanie w przemyœle, tak¿e zagranicznym, co objawia siê licznymi zlece-niami i wdro¿ezlece-niami prac badawczo-rozwojowych na rzecz przed-siêbiorstw.

Prof. Edward Chlebus w swojej pracy dydaktycznej opracowa³ i prowadzi³ wyk³ady: Komputerowo wspomagane wytwarzanie, Tech-niki CAD/CAM/CIM, Planowanie i sterowanie produkcj¹, Techniczne przygotowanie produkcji, Organizacja procesów produkcyjnych oraz zwi¹zane z tymi przedmiotami æwiczenia projektowe i seminaria. W tym te¿ okresie by³ promotorem 86 prac magisterskich i in¿ynierskich. By³ zapraszany na wyk³ady na Politechnice Warszawskiej i WAT.

W okresie pracy na Politechnice Wroc³awskiej Edward Chlebus odby³ szereg zagranicznych sta¿y naukowych: na uniwersytetach w Stuttgarcie, Londynie, Leuven, Goeteborgu oraz w Katholiekie Hoogeschool w Antwerpii.

W latach 1993 – 1999 Edward Chlebus przez dwie kadencje pe³ni funkcjê dyrektora Instytutu Technologii Maszyn i Automatyzacji PWr. W roku 1992 zorganizowa³ Autodesk Authorized Training Cen-trum – Autoryzowane CenCen-trum Szkoleniowe AutoCAD-a, w 1995 roku SUN-Tech Authorized SUN Technologies Centrum – Autory-zowane Centrum SUN Microsystems, a w roku 1998 – pracowniê Rapid Prototyping/Rapid Tooling wyposa¿on¹ w urz¹dzenia do ste-reolitografii, pró¿niowego formowania tworzyw sztucznych, na-pylania pow³ok stopami metali oraz laserowej digitalizacji prze-strzennej dla technologii reverse engineering.

Edward Chlebus pe³ni³ te¿ wiele funkcji organizacyjnych, m.in. by³ cz³onkiem Rektorskiej Komisji ekspertów ds. informatyzacji uczelni, pe³nomocnikiem Rektora ds. budowy budynku B-4,