Drogusza, gm. Bielawy, woj. skierniewickie. Stanowisko 2

Andrzej Kosiorek,Piotr

Świątkiewicz,Justyn Skowron

Drogusza, gm. Bielawy, woj.

skierniewickie. Stanowisko 2

Informator Archeologiczny : badania 20, 214-215

* a u

-dowsk ie g o z P o l s k i i- p o d b it e j E u r o p y , a t a k i e m n ie js z y c h g ru p P o la k ó w , Cyganów o r a z jericćw r a d z ie c k ic h . W p ie r w s z e j ( s i l e o f i a r y mordowano b e z p o ś re d n io po p r z y b y c iu do dworu we w si w samochód ach-kom orach gazowych. N a s tę p n ie wywożono J e do la s u rz u ch o w ak ieg o g d z ie g rzebano na 2 p o la n a c h w z b io ro w y ch m o g iła c h . I cz a se n z a c z ę to j e p a l i ć w murowanych k r e m a to ria c h * H d r u g ie j f a z i e d z i a ł a l n o ś c i obozu r ó w n ie * g azo w an ie o dbyw ało s i e aa t e r a n i a l a s u .

Ogółem w o b o z ie zg ła d z o n o o k o ło ISO 00Ó o s ó b .. F r z e l y ł y z a le d w ie 3 , k t ó r y n u d a ło s i e u c ie c . H s i e l k i e ś la d y sw ej d z i a ł a l n o ś c i h i t l e r o w c y s t a r a n n ie z a t a r l i , łą c z n ie v wysadzeniem dworu w C h ełm n ie* 2 t y c h o c z y w is t y c h p rz y c z y n n i e z a c h o w a ły s l ą 'a d n e In f o r m a c je d o ty c z ą c e ro z p la n o w a n ia o r a z zabudowy te r e n u obozu w l e s i e rzuchow skim .

W y s tą p ie n ie U rzędu M ia s t a i (halny D ąb ie o ra z GKBZR z I n i c j a t y w ą p o w o ła n ia na t e r e n i e obozu muzeum spowodowało w łą c z e n ia s i e Muzeum Okręgowego w K o n in ie w d z i a ł a n i a p rzygotow aw ­ c z e .

Dane u z ysk an e z f o t o i n t e r p r e t a c j i z d ją ć l o t n ic z y c h s 1950 t . p o z w o liły na z lo k a liz o w a ­ n ie w o b r ę b ię le ś n y c h p o la n z a s ią g u z b io ro w y ch m o g ił, c z t e r e c h b arakó w o r « z k i l k u wykopów o b l i ż e j n ie o k r e ś lo n e j f u n k c j i . Je d n o z k re m a to rió w z o s t a ło o d k r y t e w t r a k c i e k o p a n ia rowów pod w o d ociąg .

C elem przep ro w ad zon ych b adać w y k o p a lisk o w yc h b y ło sp ra w d z e n ie in f o r m a c ji p ochodzących z f o t o I n t e r p r e t a c j i o ra z e w e n tu a ln e o d s ło n ię c ie d la .e k s p o z y c ji jed n e g o z k re m a to rió w . M o g ił z o c z y w is ty c h wzglądów rozpoznaw ać n i e z a m ie rz an o .

z a ło io n o 5 wyî pów o łą c z n e j p o w ie rz c h n i 20β m2. If y ja ś a io n o , t e ś la d y po b a ro k a ch n ie z ach o w ały s i ą /wykopy I i I I I / . Z o s t a ły one praw dopodobnie z a t a r t e w c z a s ie p r a c porządkowych w l a t a c h s z e ś d z le & lą t y c h , i s ie d e m d z ie s ią t y c h . S t w ie r d z o n o , i e s p a lo n e k o ś c i lu d z k ie o p ró c z t e g o , że wysypywano j e do M a r t y , rozsypyw ano po l e ą ie * / d o d z i ś w y s tę p u ją na p o w ie r z c h n i/ , za- kopywano ró w n ie * w n i e w i e l k i c h p ł y t k i c h jam ach /wykop I V / .

W y ja ś n io n o fu n k c ją jed n e g o z wykopów - e ł u i y ł on praw dopodobnie h itle r o w c o m do p a le n ia rz e c z y o s o b is t y c h o d e b ran ych o f ia r o m , & n i e k w a l if i k u j ą c y c h s i ą do wywozu ó*> R z e szy* 2 rowu sondażowego /wykop V/ przeprow adzonego p rze z t e n wykop uz ysk a n o d u te i l o ś c i s z tu ć c ó w , okuć to r e b e k , p o rtm o n e te k , w a li z e k , b utó w , s p r z ą c z k i pasów , s c y z o r y k i, tz w . t a b k i do p orlczoch, oku­ c i a p r o t e z , s z tu c z n e z z c z ą k i, g u z ik i z . i n , ! od r a d z ie c k ie g o munduru i t p . o r a z ł u s k i od nabo­ jów k a ra b in o w yc h 1 p is t o le to w y c h *

uchwycono c z ę ś c io w o p o z o s t a ło ś c i jed neg o z k re m a to rió w /wykop I I / · H a ją one p o s ta ć d u ż e ­ go wkopu o w ym iarach praw dopodobnie o k o ło t7 z 17 m o ukośnych ś c ia n a c h . W yp e łń te k o je g o s t a ­ nowi ja s n o s z a r y p ia s e k z p o p io łe m 1 ogromną i l o ś c i ą p o k ru sz o n y ch , p rz e p a lo n y c h k o ś c i lu d z k ic h * Na g łę b o k o ś c i o k o ło 2 m pod ś c ia n a m i wkopu uchwycono b r y ł y b eto nu 1 p ok ru szo ne c e g ł y , s ta n o ­ w ią c e r e s z t k i wysadzonego w p o w ie t r z e fundam entu k rem ato riom * Zaobserw ow ano, Ze b eto n z b r o jn y b y ł e lem e n tam i wózków d z le p ią c y e h * P r z y ś c i a n i e p o łu d n io w e j k re stato riu m o d s ło n ię t o u k ła d r u r d r e n a r s k ic h d o p ro w ad z ają cy ch praw dopodobnie p o w ie tr z e do p ie c o w ia k a . Ma g łę b o k o ś c i 2 ,5 & n ie o s lą g n lą t o je s z c z e c a l c a .

M a t e r i a ł y i d o k u m e n tacja z n a jd u ją s i e w Muzeum Okręgowym w K o n in ie . B a d a n ia bądą kontynu o w an e. CHOCEfl w o j, w ło c ła w s k ie CIECHANÓW Zamek DROGOSZA, g m .B ie la w y woj* s k i e r n i e w i c k ie S ta n o w is k o ? B a d a n i« p r o w a d z ił mgr A n d rz e j K o s io r e k p rz y w s p ó łp ra c y mgr. m g r * P io tr a S w t ą t k ie w i: - a i Ju s t y n a Sk o w ro n a. F in a n ­ p a t r z p ó in e ś r e d n io w ie c z e p a t r z p ó in e ś r e d n io w ie c z e

B iu r o B ad ać i D o k u m e n ta cji Zabytków w S k ie r n ie w ic a c h

215

-sow ał WXZ S k ie r n i e v ic e « P ie rw s z y sezon badań. "Dwór“ mu­ rowany na kopcu / k o n ie c X V I - 2 potowa X V II w ,/

O b ie k t z n a jd u je a l e o k o ło 100 n na p o łu d n ie od w al i o k o ło 100 u na p ołudniow y wschód od s ta n o w is k a 1 / p a t r z In fo r m a t o r — b a d a n ia 1993/* J e s t to mocno z n is z c z o n y * z w łasz cza w c z ę ś c i c e n t r a l n e j ~ k o p ie c ziem ny* на oa k s z t a ł t n ie r e g u la r n e g o tra p e z u o w ym iarach 1 1 , 5 x ж 14,0 x 77,0 x 14,0 в , w yao k o ści o k o ło 2 в . M ie js co w o ść znana j e s t w ź ró d ła c h p is a n y c h od

1394 r .

P r a c e m ia ły na' c e l u s t w ie r d z e n ie c h a r a k t e r u 1 c h r o n o lo g ii o b ie k t u , la ło t o n o dwa wykopy a a o s i łf-B o ł ą c z n e j p o w ie r z c h n i 29 л ^ . W jednym z lo k a liz o w a n o z n isz cz o n y fundam ent k aoienn o- - c e g la n y , z w iąz an y zapraw ą w a p ie n n ą posadow iony na w a r s t w ie z b i t e j g l i n y . W drugim fragm ent muru c e g la n e g o / s z e ro k o ś ć 52,5 c a , zachowana wysokość 62,5 cm/ b ie g n ą c y po o s i E-w, k t ó r y u s ta w io n y b y ł na k i l k u w a rstw a ch - b ie g n ą c y c h po s to k u - d uty o h o toczak ó w , n u r zbudowany b y ł z c e g ły /w y m iary i 6 ,3 * 6 , 5 x 12,0 - 12,5 x 26,8 - 27,5 m/ w w ątku kowadełkowym. M a t e r i a ł r u ­ chomy w y s t ą p i ł w p o s t a c i : frag m en tów c e r a m ik i /z przewagą 70 p r o c . c e r a m ik i o w yp ale u t l e n i a ­ ją c y m / , k a f l i , k o ś c i z w ie r z ę c y c h . Po n adto wydobyto s i e r p , o k u c ie d rz w i i ż e la z n y r a k . Wśród k a f l i n a le ż y w y r ó ż n ić frag m e n ty k a f l a z O rłem 1 herbem J e l i t a .

I u z y sk a n y ch /w t e r e n i e i Ś r ó d ła c h p is a n y c h / in f o r m a c ji w y n ik a , 4e b y ł to murowany dwór m ie s z k a ln o ro b ro n n y n * r z u c ie p r o s to k ą ta / ?/ o w ym iarach 10,0 x 12,0 a , posadow iony na n ie w y s o ­ kim sztucznym k o p cu . Od p o łu d n ia i zachodu o to c z o n y b y ł f o s ą . Je g o c h r o n o lo g ia zamyka s ie w p r z e d z ia le od 4 ów. X V I - 3 ów. X V I I w . / z n is z c z o n y w c z a s ie " P o t o p u * ? / . W ła ś c ic ie la m i b y l i L a z lń s c y h erb u *J e l i t a * / b l i s c y k re w n i s ły n n y c h Z am o ysk ich/,

M a t e r i a ł y i d oku m entacja z n a jd u ją s i t w Archiwum BBŁDZ w S k ie r n ie w ic a c h . B a d a n ia n i e będą kontynuow ane / z b y t duża z n is z c z e n ie o b ie k t u / ,

DRZEWICA Radom skie Tow arzystw o Naukowe

w o j. rad o m sk ie P ra c o w n ia Badań R e g io n a ln y ch

tamek g o ty c k o - re n e san sowy

Pra ca m i k ie r o w a ł d r B b ig n ie w L e ch o w icz / a u to r spraw ozda­ n i a / . Fin a n s o w a ł hkb w Radom iu. Dwa sezony b adań. Samek

z o k re s u r e n e s a n s u .

C e l badań a r c h e o lo g ic z n y c h b y ł p rze d e w sz y stk im t e c h n ic z n y * Wobec zachowanego w p e łn i n a ry s u murów Zamkowych o r a z . p r a c a r c h ite k to n ic z n o - w y k o p a lis k o w y c h w l a t a c h 1948-1949 pod k ie - r o w n le twen p r o f . В , O u e rq Lna i zam ie rz o n ych p r a c z a b e z p ie c z a ją c y c h s t r u k t u r ę murów zamkowych, r o l a p r a c a r c h e o lo g ic z n y c h b y ła c z y s t o u s łu g o w a , w c ią g u dwóch sezonów badawczych z ało ż o n o В wykopów a r c h e o lo g ic z n y c h , z te g o 7 w o b r ę b ię zamku, a 1 w o b r ą b ie b r y ł y X V II- w ie c z n e g o dworu, g d z ie z najd ow ać s i e m ia ł r e l i k t budynku g o ty c k ie g o .

Celem badań na t e r e n i e zamku b y ło u s t a l e n i e s t r a t y g r a f i i d z ie d z iń c a , sposobów fundamen­ to w a n ia murów o r a z poziomów wód g ru n to w y ch 1 form y p ie r w o t n e j m ie js c a , na którym w z n ie s io n o zamek. P r a c e p o z w o liły u s t a l i ć , Że zamek w z n ie s io n o na tzw* surowym k o r z e n iu , na t e r e n i e od­ c ię t e g o p rz e z s t a r o r z e c z a r z e k i D r z e w ic z k i pag óra meandrowego. Fundam enty zamkowych murów po­ sad o w io no na g r u n c ie o z ró ż n ico w a n y ch c e c h a c h , zarówno g łę b o k ic h t o r f a c h s t a r o r z e c z y , ja k i k ra w ę d z ia c h t e r a z nadzaLawowych. Spowodował t o k o n ie c z n o ś ć s z a lo w a n ia wykopu, j a k i ru sz to w e ­ go u s t a b iliz o w a n ia w n ie k t ó r y c h m ie js c a c h s to p y fundam entu. Ił t r a k c i e p r a c uzyskano l i c z n y , b l i s k o 3-t y s ię c z n y z e s p ó ł zab ytków ruchom ych, s u L n . c ie k a w y z e s p ó ł k a f l i renensensow ych z wy­ o b ra ż e n ia m i f i g u r a l n y m i , h e ra ld y c z n y m i i z w ie r z ę c y m i. N ie n a t r a f i o n o na m a t e r i a ł y s t a r s z e n i* p rzeło m 7 1 2 ć w i e r c i X V I w . w jednym z wykopów z a r e je s tr o w a n o ś la d u j ę c i a wody do c e ló w bu* d ow lanych z o k re s u w z n o s ze n ia zamku.

W y n ik i b adań a r c h e o lo g ic z n y c h n i e z m ie n iły w c z e ś n ie js z e g o d a to w a n i* o b ie k tu na l a t a 1527-1635.