Grażyna Nawrolska,Jarosław
Strobin,Leszek Kucharski,Tadeusz
Nawrolski
Elbląg. Stare Miasto
Informator Archeologiczny : badania 19, 162
* 162 *
P P Pracowali e K oa*erw *cjl Zabytków P ra c o w n ia A rch eo lo g ii M iast Oddalał-w G dańsku
Badania prow adzili m g r G rażyna N aw ro lsk a, m gr Ja ro sła w Strobln, m gr L eszek K ucharski pod k i «ru n klęto mgr* T ad eu sza N aw rolektego /а а е о г sp ra w o z d a n ia /. Finansow ał WKZ w E lblągu, S zó sty mezon Miast© ire<hiiow iec zne i nowożytne / 1237 -1345/.
P row adzono badania w 6 k w artałach zajm u jący ch w scbotfalą c z ę ś ć m ia sta . O gółem wykonano 13 wy kopów o łącznej pow ierzchni 535 m . Kontynuowano p r a c e w k w a rta le ograniczonym u l, K o w alsk ą-S tarу R yoek-S tudzlenną^Ą irną, gdzie założono wykopy w o b ręb ie tzw , w olnostojącego budynku k am ienno-ceglanego usytuowanego w środkow ej p a r tu działki Kowalska 12 o ra z na tylnych c z ę ś c ia c h d z ia łe k n ależąc y ch do z ab u dowy ul* Kowalskiej 1 uL S tu d tien o e^
Badania w ew nątrz budynku n ie doprow adziły do uchw ycenia s t a r s z e j zabudow y г powodg n isk ieg o p o ziomu bruku / 0 , 5 m α ,ρ .ιπ » / zw iązanego z jego użytkow aniem . A naliza naw arstw ie ń p rz y le g a ją c y c h do tego budynku od stro n y zew n ę trzn ej o ra c ich z a w a rto śc i potw ierdza jego budowę p rz e d 1286 r . Szczególnie in te re su ją c e od k ry cia p rz y n io sły badania tyłów d ziałek . Uchwycono 5 poziom ów k o n stru k c ji drew nianych, głów nie domów m iesz k aln y ch , uliczek* k tó re z o sta ły jeA iak w dużej m ie rz e zn iszczo n e p ó źn iejszy m i studniam i •la try n a m i. Na pow ierzchni 33 m znajdow ały s ię 4 studnie zam ienione p óźniej w la try n y o ra z 3 latry n y . Każda ze studni wykonana z o sta ła w odm ienny sposób /d re w n ia n a w obstaw ie d rew n ian ej, d rew niana w o b s ta wie kam iennej, kam ienna 1 k a m ie n n o -c e g U n a /, Z a w a rto ść tych obiektów w isto tn y sposób w zbogaciła znajo m ość k u ltu ry m a te ria ln e j m ieszkańców zw łaaz csa w o k r e s ie od 2 połowy XTV w, do końca XV w. R e w e la c y j nym w ręcz z n alezisk iem były 4 ta b lic z k i woskowe z zachow anym i te k sta m i łaciń sk im i dotyczącym i ćw iczeń z re to ry k i.
D alsze badania w k w artałach ograniczonych uL S tudzienna-S tar у R y n e k -L lak l-M u rn a o ra z ul. L in k i- S ta ry R ynek-T kacka M urns podporządkow ane były zagadnieniom p rz e strz e n n y m o ra z o rg a n iz a c ji zabudowy w o b ręb ie k w artału . Chodziło p rz e d e w szy stk im o uchw ycenie s ta rs z e g o układu ulic drew nianych, skupionej p rz y n ic h zabudow ie o ra z u a ta lo iiu k oleÿioécl pow staw ania m urow anych domów m ieszkalnych. Jed n ak że p ra c e prow adzone w o b ręb ie piwnic k am ien iczek , z powodu s ie c z n e g o w y b ran ia s ta rs z y c h n aw arstw ie ń pod c z a s ic h budowy n ie pozw oliły na poznanie układów poprzedzających m urow ane m ia sto . W odniesieniu do kam ieniczek uzyskano d a lsz y o b ra z ich pow staw ania, rozw oju o ra z przebudów . P o tw ierd zo n o spo rad y czn e w ystępow anie szk ieleto w y ch śc ian ek działow ych w piw nicach, schodów usytuow anych w g ru b o śc i tylnego m uru piw nicy lub p rz y nim o ra z u rz ą d z e ń grzew czych.
N iezależ n ie od badań sz ero k o p łae tc zy m o w y ch wykonano 5 wykopów o m n iejszy c h w y m iarach m a ją cy ch za zad an ie ro zw iązan ie lub w e ry fU ację wniosków w ysnutych na podstaw ie badań a rch itek to n iczn y ch piwnic kam ienic· W w ielu bowiem wypadkach now ożytne przebudow y się g a ły bardzo głęboko i d o p iero w wy· ulku zastosow ania m etody arch eo lo g iczn ej m ożliw e je s t o d sło n ięc ie 1 o k re śle n ia n a js ta rs z e j m urow anej z a budowy.
Sezon p rz y n ió sł d a lsz e bogate z b io ry c e ra m ik i, wyrobów e k ó rsan y c b , drew nianych, sz k la n y c h . C o raz lic z n e j znajdow ane Im p o rty c e ra m ic z n e re p re z e n tu ją n a jw a ż n ie jsz e o śro d k i g a rn c a rs k ie zachodniej E u ro p y , N a uwagę zasługo je p o kaźna, bo lic z ą c a ponad 30 sz tu k , k o lek cja tzw. R ©merów /p u ch ark ó w sz k la n y c h /; pojaw iły s ię też w y raźn iej sz k ła późno śreckiiow leczne typu fłatow ego, e z klanie e , Ltd.
Isto tn e dla u sta le ń chronologicznych je s t u zy sk an ie pew nych d a t bezw zględnych odnoszących a lę do relik tó w zabudowy d rew n ian ej. P rzy p o rzą d k o w u ją cne d rew niane dom y w re jo n ie uL L inki 1 K owalskiej na la ta 1250 1 1260, p r z y czym n ie s ą to je s z c z e w szy stk ie wyniki* P o d c z a s p ra c po b ran o d a lsz y c h 70 p ró b e k do badań dendr&chronaiLoglcaiych.
Pro w ed zcn e rów nolegle badanie arch itek to n iczn e około 130 o d sło n ięty ch piw nic k am ien ic o ra z p ra c e nad k arto te k ą p o szczególnych d ziałek zapow iadają dalsze Isto tn e zm ian y w dotychczasow ej zn ajo m o ści E lb ląg a,
Badania będą kontynuowane.
ELBLĄG P o litech n ik a G dańska
Rejon uL Służew sk le j W ydział A rc h ite k tu ry
Z am ek K ated ra E ls to rii ! T e o rii A rc h ite k tu ry
B adania prow adzili d r Zofia Holowi As ha 1 doc, d r R y sz a rd M a ssa l sk i, F in an so w ała P o lite c h n ik a G dańska. Ó sm y aetort badań, P ó ł- n o o io -w schodni a c z ę ś ć k rzy żack ieg o zespołu zam kow ego / z Х Ш - XV w . / .
Dwa główne wykopy tego s e s o o ts /IX -e , DC-f/ z o sta ły zaplanow ane jako kontynuacja badań n a jn iż sz y c h w arstw o sad n iczy ch , stw ierdzonych w wykopie IX -d z 1964 r .
Wykop DC-fi stanow ił ro z s z e rz e n ie wykopu IX -d w kierunku w schodnim 1 pohufalow ym . Dolne w arstw y o sa d n icze do w ysokości 1 m n .p , m, a le z a w ie ra ły fragm entów c e ra m ik i budow lanej 1 zapraw y, co wskazywało«
ELBLĄG S ta re M iasto
