Eliza Śmigielska,Wojciech
Śmigielski
Podrzecze, woj. leszczyńskie, st. 3
Informator Archeologiczny : badania 22, 82
8 2 OKRES W PŁYW Ó W RZYM SKICH
I P odegrodzie, woj. now o sąd eck ie, st. 9 - p a Lr z o k re s la te ń sk i. P o d r x e c z e ,
w o j. le e x c s y h a k le , a t. 3
P o lsk a A k ad em ia N a u k I n s ty tu t H i s to rii K u ltu ry M a te ria ln e j Z a k ła d A r cheologii W ielkopolski w P o z n a n iu , M u z e u m A rcheologiczne w P o z n a n iu B a d a n ia p ro w ad zili E liza I W ojciech Śm igielscy, f in a n s o w a ł WOA-K w L esznie 1 IHKM PAN. S zó sty sezo n b a d a ń . C m e n ta rz y sk o lu d n o ś c i k u ltu r y p rzew orskiej ze s ta rsz e g o o k re s u rzym skiego. G ró b m eg ality cz ny k u ltu r y a m fo r k u listy c h . O sad n ictw o sc h y l ko wo n e o lity c z n e (w czes- nobrązow e). O sa d n ic tw o śred n io w ieczn e.
P ra c c p ro w ad zo n o n a d a l w p o łu d n io w o -z a c h o d n im se k to rz e s ta n o w is k a . Z b a d a n o o b s z a r 274 o o d k ry to 102 oblekły. Na c m e n ta rz y s k u k u ltu ry p rzew orskiej o d k ry to 5 2 gro b y Jam o w e, bez popielnicow e. R ozm iary Ja m zam y k a ły się w przed ziale od 40 x 5 0 c m , p o p rzez 7 0 x 100 c m d o ok. 100 x 120 cm . Ich głęb o k o ść w y n o siła 2 0 -8 0 cm . N ajczęściej w y stęp o w ały Ja m y o w y m ia ra c h ok. 4 0 x SO c m I głębokość! do 4 0 -5 0 cm . Na p o w ierzch n i m iały p rzew ażn ie k s z ta łt ow alny, elip so w aly , k olisty 1 n erk o w a ty. a przek ro je były nieckow a te, w orkow ate, p ó łk u tls te I rz a d k o cylin d ry czn e. N iektóre z n ic h były o b w aro w an e n a s tro p ie b ru k a m i k a m ie n ny m i, n ie k tó re były o z n aczo n e n a pow ierzchni pojedynczym i k a m ie n ia m i.
W y p o sażen ie grobów było s k ro m n e . W przew ażającej części Ja m z n ajd o w ały się Jedynie Гг. n aczy ń , zw ykle kilk u ró żn y ch , w Ilości od k ilk u do k ilk u d ziesięciu . Liczba Ich n ie była s k o re lo w a n a z w ielk o ścią Jam y, czy z w y p o sażen iem w p rz e d m io ty m etalow e. R ozm ieszczenie m a te ria łu ru c h o m e g o w g ro b a c h było różne. U łam ki n aczy ń w y stęp o w ały zw łaszcza w g ó rn y c h p a r tia c h Ja m , p rz e p a lo n e k o ści były n iek ied y u m ie sz c z a n e n a d n ie Jam y, p rzew ażn ie J e d n a k były o n e z m ie sz a n e z po p io łem 1 w ystępow ały w ro z p ro sz e n iu . D ro b n e p rzed m io ty m etalow e, J a k n p, z a p in k i, spoczyw ały p rz e w a ż n ie w p a rtia c h stro p o w y c h grobów . Na c e ra m ik ę gro b o w ą s k ła d a ły s ię g la d k o ś c le n n e n a c z y n ia w azow ate, d w u sto ż k o w a te z łag o d n y m zało m em , o stro p ro fllo w an e c z a rk i d w u sto ż k o w a te , czark i p ó lk u lls te 1 m isy, k u b k i, g ru b o ś c le n n e g a rn k i o p o w ie rz c h n i ch ro p o w a te j, o b rz u c a n e j i sz o rstk ie j. W śród zabytków z In n y ch su ro w có w z n a le ziono m . In. nó ż żela zn y 1 Гг. In n y c h noży, żelazny g ro t strzały , 8 sk u w e k 1 o k u ć , 16 gw oździ 1 n itó w żela z n y c h (2 z o zd obnym i głów kam i), 3 sp rz ą c z k i do p a s a (2 żela zn e, 1 brązow a), Igielnlk żela zn y , 3 z a p in k i żelazne, 4 z a p in k i bryzow e, z a p in k ę s r e b rn y , z a u s z n ic ę s r e b rn y , żelazn y w isio rek w iad erk o w a ty. fr. k o śc ia n y c h zdobionych p ły tek g rzeb ien i, Гг. p a cio rk ó w sz k la n y c h , fra g m e n ty przęśl Ików g lin ia n y c h . Na szczególną uw ag ę z asłu g u je Im portow ana s r e b rn a zap in k a z późnego o k re s u rzym skiego oraz Im portow any żela zn y nóż celtycki z późnego o k re s u lateńskiego.
O p ró cz g ro b ó w o d k ry ło 34 In n e o b ie k ty zw iązane zap ew n e z ty m c m e n ta rz y s k ie m , zw łasz cza ró żn ej w ielkości Ja m y i d o łk i p oslupow e, a ta k ż e o b iek ty tzw. row kow e. W śród n ic h n a w y ró żn ien ie z a słu g u je n a d zw y czajn y ch ro zm iarów k a m ie ń (2 m d łu g o ści, 75 c m w ysokości), sp o czy w ający w Jam ie w y p ełn io n ej sp a le n iz n ą , o to czo n y w ień cem k a m ie n i p o ln y ch 1 o b s y p a n y fra g m e n ta m i n a c z y ń . W Ja m ie zn alezio n o też o k ru c h y p acio rk ó w sz k la n y c h , I gw óżdż żelazny. W śród o b iek tó w row kow ych J e d e n m iał k s z ta łt koła o śre d n ic y w ew n ę trz n e j 120 c m , In n e s z e ro k o śc i od k ilk u n a s tu do ok. 3 0 cm , przebiegały w ró żn y ch k ie r u n k a c h , a le 2 lu b 3 z n ich łączyły się z Ja m ą . w k tó rej spoczyw ał w sp o m n ia n y k am ień ; w pobliżu z a re je s tro w a n o kilka d o łk ó w p o słu p o w y ch , s ta n o w ią c y c h zap ew n e ś la d w iększej k o n s tru k c ji n azie m n ej.
Na c m e n ta rz y s k u o d k ry ło kolejny, p ią ty Już. g ró b zw ierzęcy, W p ro s to k ą tn e j Jam ie o w y m ia ra c h 9 5 x 2 7 0 c m sp o czy w ał k o m p le tn y sz k ie le t k onia, a le w n ie n a tu ra ln y m układzie: zw ierzę leżało n a lew ym b o k u . ty ln e nogi m iało w y ła m a n e ze sta w ó w b iodrow ych 1 w y ciąg n ię te do tyłu, p rz e d n ie zgięte I p o d k u rc z o n e po d k o rp u s e m . S zyja b y ła w y k ręco n a 1 głow a sp o czy w ała pionow o, p y sk ie m w dół. W śród k ości zalegały 3 k am ien ie, a w Jam ie zn ale zio n o 2 s k r u s z a łe p a c io rk i s z k la n e , p a c io re k k o śc ia n y I gw óżdż żelazny.
Spofirod obiektów ze sta rs z y c h epok do najbardziej efektow nych n ależ ał o k azały g ró b m egali tyczny, z b u d o w an y w k ształcie sk rzy n i kam ien n ej z obw arow aniem . S k rzy n ia o w y m iarach w ew n ętrzn y ch E-W 75 c m i N-S 5 0 c m zb u d o w an a była z 3 płyt k a m ie n n y c h (ścian y N, E I S), ś c ia n a W za sta w io n a była 3 płaskim i kam ieniam i. D no stan o w ił d u ż y p łask i k am ień , sk rzy n ię n a k ry w a ła d u ż a płyta, cało ść była przykryta b ru k ie m o w y m iarach 100 x 150 cm . W n a ro ż n ik u p o łu d n io w o -w sch o d n im spoczyw ała m iseczka g lin ian a, poza tym g ró b był p u sty . G rób zo stał z b u d o w an y przez lu d n o ś ć k u ltu ry a m fo r kulistych. Na m łodszą epokę k a m ie n ia /s ta r s z ą epokę b rą z u p rzy p ad a Jeszcze 14 Ja m zróżnicow anej w ielkości. N ajw iększa z nich, k o lista, liczyła aż 3 6 0 c m ś re d n ic y I 120 c m głębokości. In n e były zn aczn ie m niejsze, kilka to zapew ne śla d y słupów . O dkryto w nich oprócz ceram ik i szty let krzem ien n y l 2 przęśllkl gliniane.
P o d o b n ie J a k w la ta c h u b ieg ły ch o d k ry to w w arstw ie frag m en ty c c ra m lk l X1V-XV w iecznej, a w ly m ro k u Jeszcze z n a c z n e ilości żu żla żelaznego. O biektów z tego c z a s u J e d n a k nie za rej e s tro w a n o .
