Elżbieta Kłosińska,Barbara
Butent-Stefaniak,Leszek
Ziąbka,Bogusław Gediga
Mikowice, gm. Namysłów, woj.
opolskie, St. 1, AZP 82-33
Informator Archeologiczny : badania 24, 20-21
2 0 Neolit
grobu n r 1, pomiędzy pierścieniam i rowków (częściowo Je naruszając) w ystąpiła jajow ata ja m a o śred n ic ac h 1,5x0,8 m o gięb. 10 cm. Kie zawierała ona jednak żadnego m ateriału zabytkowe- go. N atom iast w ćw. С odkryto grób n r 2, który wkopany byt w w ew nętrzny rowek. Jego dno (od szczytu kopca) znajdowało się n a gl. 170 cm. S trop tej Jamy grobowej posiadał trapezowaty zarys [boki 170 x 150 cm), dn o było owalne (2 x 1,5 m), przekrój poprzeczny również trapezowaty. Odkryty w niej szkielet zmarłego (dobrze zachow ana czaszka, kości nóg i rąk, b ra k n ato m ia st miednicy, żeber i kręgosłupa) złożony był w pozycji skurczonej, n a prawym boku z głową n a zachód. Przy nogach odsłonięto trzy naczynia (duża am fora i dw a pucharki) a w ich pobliżu siekierkę krzem ienną i dłuto kościane. Na zew nątrz grobu n r 2 znajdow ał się drugi rowek otaczający kopiec a ponadto od S, SW, W, NW, N i NE k u rh a n ograniczony był półkolistą, k stę iy co w atą ja m ą (tzw, .glinianką"), której głębokość dochodziła do 0.8 m a szero kość mögt a sięgać 7-8 m.
Grób n r 1 — położony centralnie. Jest bez w ątpienia najstarszym obiektem w kurhanie. Zawierał on am forkę typu Ib (wg J . M achnika — 1966). Towarzyszący jej mały p u c h a re k typu Brzezinki (J. M achnik — 1966) posiadał płaskie, nie w yodrębnione dno i esowaty profil. Zdobiony był n a szyjce podwójną linią poziomo nacinanej, stylizowanej jodełki. Trzecie naczy nie tru d n e je s t do określenia typologicznego. Naczyniom towarzyszyła typowa dla k u ltu ry siek ierk a z krzem ienia wołyńskiego, z gładzeniem przy ostrzu, czw orościenna. M ateriał zabyt kowy pozw ala u znać grób za .starosznurow y' I datow ać n a środkow oeuropejski horyzont kultu ry ceram iki szunrow ej (tj, 2300-2100 I. p.n.e.).
Grób n r 2 w kopany w obrzeże istniejącego ju ż kopca od strony południowo-wschodniej przecinał w ew nętrzny rowek przykurhanow y (być może przykryty rozsuw ającym się Już n a s y pem). O taczał go nato m iast drugi rowek, zewnętrzny, możliwie, że w ykopany po złożeniu pochów ku n r 2. W ynika z tego, że grób n r 2 m usiał być młodszy chronologicznie od grobu nr I. Potw ierdzałaby to także typologia trzech naczyń w nim odkrytych. D uża b a n ia sta am fora z czterem a uszkam i um ieszczonym i u podstawy szyjki. Drugie naczynie to p u c h a re k o wys. 18 cm. S iekierka tow arzysząca naczyniom wykonana została z krzem ienia wołyńskiego, gładzona przy ostrzu i n a ściankach bocznych o płasko-wypukłym przekroju poprzecznym. Wymieniony inw entarz pozwala datow ać w stępnie grób n r 2 n a schyłkowy okres środkow oeuropejskiego horyzontu k u ltu ry ceram iki sznurow ej, tj. ok. 2100-1900 1. p.n.e.
S u m u jąc dotychczasowe wyniki b ad a ń kurhanów na Grzędzie Sokalskiej m ożna pokusić się o stw ierdzenie, że m am y tu do czynienia z wielofazowością osadnictw a różnych grup kultu ry ceram iki sznurowej. Najwcześniejsze groby pochodzą praw dopodobnie ze starszego o kresu środkow oeuropejskiego horyzontu KCSz (Łubcze sta n . 24 i 26 — k u rh a n I, Lubcze sta n . 2, k u rh a n II — grób n r 1). Mogą one odpowiadać najstarszej fazie grupy lubaczowskiej KCSz. D ruga faza tutejszego osadnictw a przypadać może na schyłkowy okres środkow oeuro pejskiego horyzontu osadnictw a tej k ultury i synchronizować się z zanikiem osadnictw a grupy lubaczowskiej przy wpływach kulturow ych z terenów w schodnioeuropejskich (Wołyń, U krai na). Do tego okresu mogą należeć groby ze stan . 30 w Werszczycy i 26 w Łubczu (k u rh an n r II) oraz obecnie badanego s ta n . 2 w Łubczu (kurhan n r II. grób n r 2). Ich chronologia może okazać się naw et w czesnobrązowa.
Marianowo, gm . Ś lesin woj. k o n iń sk ie S t. 17 AZP 6 2 -4 0 /1 1 5
Muzeum Okręgowe w Koninie
B adania prowadził m gr Krzysztof Gorczyca. Finansow ało MOK. Trzeci sezon badań. O sada i cm entarzysko kultu ry pucharów lejkowatych. K ontynuow ano b ad a n ia części stanow iska obejmującej cem natrzysko, poszerzając wykop
III. Zbadano 50 m5. Zarejestrowano 5 obiektów, w tej liczbie 2 to obiekty nowożytne, pozostałe to;
ob. 39 — n ieregularna, głęboka Jam a (ok. 1 m), o średnicy n a stropie 2 m, n a spągu ok. 1 m. W ypełniona była całkowicie kam ieniam i różnej wielkości. Wśród nich rozpoznano fragm en ty 4 żaren nieckow atych, 4 żaren płaskich. 1 płytkę szlifierską i 1 rozcieracz. Między k am ien ia mi znaleziono 2 0 fr. ceram iki i 1 odlupek krzemienny. F unkcja tego obiektu je s t tru d n a do określenia.
ob. 41 — p ro sto k ątn a obstaw a z otoczaków, 1.4 x 0.8 m, oś E-W. Przykryta była brukiem . Zawierał 12 fr. ceram iki 1 fragm ent silnie spróchniałej kości. J e s t to niewątpliwie grób. U kłada się on w rzędzie z 2 grobam i z poprzedniego sezonu.
ob. 44 — p rostokątny układ otoczaków. 0,8 x 0,6 m, oś E-W, Zawierał 4 fr. ceram iki. Najprawdopodobniej je s t to również grób, gdyż układa się w rzędzie z poprzednim i.
M ateriały i doku m en tacja znajdują się w Muzeum Okręgowym w Koninie.
B&dania będą kontynuowane.
M łk o w ic e , g m . N a m y słó w
woj, op o lsk ie S t. 1 AZP 82 -3 3 In sty tu t Śląski w Opolu
Informator Archeologiczny 21 przy w spółpracy mgr mgr Barbary В u tent-S tefaniak i Leszka Z tąbki. K onsultacja naukow a prof, d r hab. Bogusław Gediga. Finansow ano z Resortowego Program u Badań Podstawowych pray Uniwersytecie Wrocławskim. Czwarty sezon b ad ań . Cm entarzysko kurhanow e, n a którym odkryto m ateriały kultury ceram iki sznurowej (schyłek młodszej epoki kam ienia, w czesna epoka brązu) oraz k ultury łużyckiej. Na złożu w tórnym ceram ika średniowieczna.
W 1990 r., zakończono eksplorację k u rh an u 5. Obiekt ten znajdował się w obrębie tzw. cm entarzyska „wschodniego" i charakteryzował się wyjątkowo okazałymi rozm iaram i [średnica 25 X 27 m , w ysokość 1,90 m).
Powierzchnia ćw iartek A 1 D (wynosząca ponad 2 ary) była bardzo zniszczona nie tylko przez głęboką orkę leśną, lecz przede wszystkim przez wkopy w spółczesne, które — ja k wykazały b a d a n ia - sięgały do podstaw y kopca.
Układ naw arstw ień w obrębie ćw iartek A i D nie odbiega od zaobserwowanego poprzednio. Kopiec okryty był w arstw ą d arn i i przylegającą doń sz arą glebą le śn ą (próchnica w spółczesna). Poniżej znajdow ał się nasyp w zniesiony z piasku przewarstwionego niewielką ilością pró ch n i cy. 2 niego pochodzi najw iększa liczba ułam ków ceram iki. Stwierdzono również obecność drobnej 1 średniej wielkości kam ieni w różnych poziomach tej warstwy. Ich rozmieszczenie nie odzwierciedla Jednak zorganizowanego układu.
Nasyp okrywa! w arstw ę siwego piasku. W znosiła się o n a w centrum k u rh a n u w formie pryzm y niezbyt regularnego kształtu. Była ona przesycona znaczną ilością popiołu i węgli drzewnych. Pochodzą stą d również przepalone kości ludzkie, zęby zwierzęce oraz nieliczne u łam ki ceram iki. W arstwa ta może stanow ić relikt konstrukcji drew nianych w typie Л о т и Zmarłych" lub sto su pogrzebowego. W Jej spągu stwierdzono male, płytkie zagłębienia, w ypeł nione węglami drzewnymi (paleniska ?). Zagłębienia te układały się w centrum kopca n a k ształt nieregularnego owalu bądź też kw adratu, otaczając przestrzeń 72 m3, W nętrze tej p rzestrzeni zostało zniszczone przez wkopy współczesne.
W kilku m iejscach n a krawędzi kopca, tuż pod nasypem , odkryto płytkie, niecko w ate w przekroju jam y, wypełnione próchnicą — bez zabytków. Jam y te mogły być Jak się wydaje reliktem rowu, wyznaczającego zasięg przestrzeni obrzędowej k u rh an u .
Plonem b ad a ń sezonu 1990 były w yłącznie drobne ułam ki ceram iki, wytwory 1 półwytwory krzem ienne, grudki polepy konstrukcyjnej, zęby młodego bydła i przepalone kości ludzkie. W różnych w arstw ach kopca wystąpi! przem ieszany m ateriał kultu ry ceram iki sznurowej i łużyckiej, we wkopie zaś — ułam ki naczyń średniowiecznych.
| Mszano, gm. Brodnica, woj. toruńskie St. 14 patrz paioeltt i mezolit
U niw ersytet !m. Marli Curie-Skło- d o w s k ie j K a te d r a A rc h e o lo g ii w Lublinie
B adania prowadziła mgr B arbara Bargicł przy w spółpracy m gr Anny Zakościclnej. Konsultował doc. d r J a n G urba. Finansow a! BBIDZ w T arnobrzegu. O sada i cm entarzysko — kultury: am for kulistych, ce ram iki sznurow ej, złockiej, mierzanowickiej.
S tanow iska odkryte zostały w iosną 1990 r. w trakcie b ad a ń AZP.
Stanow isko 37 o powierzchni ok. 3 h a położone je s t na krawędzi 1 łagodnym sto k u rozleglej su ch ej obecnie doliny o ekspozycji południowej ! południowo-wschodniej. Wzdłuż i w poprzek rozcinają go dwie drogi gruntow e. W sk arp ach zaobserwowano szereg ja m częściowo zniszczo nych w czasie poszerzania drogi. Po oczyszczeniu ca 95 m profilu stwierdzono obecność 14 obiektów, z których kilka poza ciemnymi wypełniskam i charakteryzowało się obecnością cera miki i kości ludzkich. W w yniku b ad a ń ratowniczych rozpoznano o bszar ponad 1 a ra odkrywa ją c trzy groby ludzkie i cztery jam y gospodarcze.
Groby 1 i 2 były w znacznym stopniu zniszczone. Zachowały się w postaci je d n o stro n n ie spłaszczonych owali, których stropy znajdowały się n a głębokości 1,40 — 1,50 m (grób 1) i 1,20 m (grób 2) od współczesnego poziomu g ru n tu , oddzielone od spągu oraniny 70-115 cm w arstw ą czystego le ssu calcowego, W przydennych p artiach obydwu ja m grobowych natrafiono n a bardzo zniszczone szczątki szkieletów ludzkich należące do mężczyzn w wieku M aturus (wg d r W. Kozak-Zychman). Resztkom szkieletów towarzyszyły pozostałości w yposażenia grobowe go — w grobie 1 byto to jedynie dłuto kościane, w grobie 2 nato m iast duże fragm enty amfory i 27 grocików sercowatych z krzem ienia czekoladowego. W w ypełnlsku obydwu jam natrafiono ponadto n a d robne fragm enty ceram iki, wióry i odłupki.
Zachow ane fragm enty obiektów m ożna Interpretow ać ja k o pozostałości grobów niszowych, których znajdujące się od strony w schodniej szyby zostały zniszczone przez drogę. Grób 2 w iązać m ożna pewnie z g rupą krakow sko-sandom ierską kultury ceram iki sznurowej. Położony
Mydlów, gm . Iw oniska woj. ta r n o b r z e sk ie S t. 3 7 i 3 8 AZP 8 8 - 7 0 /2 6 8 i 2 6 9 _______
