Leszek Kajzer
Raciążek, gm. Nieszawa, woj.
włocławskie
Informator Archeologiczny : badania 15, 246-247
246
-Aktualnie rozpoznana zo sta ła stron a południowa k o ś c io ła . Od stron y p ółn oc nej Istn ieje m o ż liw o ść o d k rycia dodatkowych elem en tów obiektów faz 1-Щ w m o m en cie p rzeprow ad zen ia badań, w p o m ie sz c z e n ia c h obecnej z a k r y stii.
5. M iejsk i m ur obronny i kolegium je z u ic k ie - na d zied ziń cu liceu m
Nr 1. "
O dsłon ięto c z ę ś c io w o sk rzy d ła północne I w sch od n ie. Skrzydło p ó ł nocne kllkutraktow e /praw dopodobnie dwutraktowe z rozbudowaną c z ę ś c ią p rzy m u rze m ie j s k im /. W ykorzystano w tr a k c ie budowy budynek s ta r sz y pow stały ró w n o c ześn ie z m urem m ie jsk im . Skrzydło południowe je s t c z ę ś ciow o podpiw niczone. Z e sk rzy d ła w schodniego o d sło n ięto c z ę ś ć p o m ie s z cz en ia -p iw n icy z p osadzką wykonaną z c e g ie ł. Sposób wykonania i ja k o ść fundamentów św iad czą, że budynek nad n im i posadow iony m ó g ł być tylko p arterow y.
M a teria ł zabytkowy znajduje s i ę w p racow ni ek sp ed y cji pułtuskiej C iechan ow sk iego T ow arzystw a Naukowego oraz w M uzeum M iejskim w P u ł tusku.
B adania będą kontynuowane,
RACIĄŻEK, gm . N iesza w a U n iw ersy tet Łódzki w oj. w ło cła w sk ie K atedra A rch eo lo g ii
Badania p row ad ził d o c ,d r hab. L e s z e k K ajzer. F in an so w a ł WKZ w e W łocław ku. C zw arty se z o n badań. Z am ek śred n io w ieczn y usytuowany na g ro d zie i w ie lo k ro tn ie przebudowywany /XIV-X VH I w . / ,
B adania prowadzono w o k olicy "kam ienicy w ielk iej" i na d zied ziń cu zam kow ym . Kontynuowano w ykopaliskow ą w ery fik a cję o b serw a c ji g e o fiz y c z nych i badano zagruzow an e m ury zam ku. Wykonano tr z y wykopy badaw cze o łą czn ej p ow ierzch n i 35, 5 m 1 orien tacyjn ej kubaturze około 80 m 3,
W odkrywkach 16 1 18 za rejestro w a n o naw arstw ienia d zied ziń ca z a m kow ego i upad fo sy wykonanej w XIV w ., a od d zielającej w sch od nią c z ę ś ć w zg ó rza , na której zbudowano m urowany zam ek .
Odkrywkę 19 zlok alizow an o p r z y południow o-zachodnim narożniku "kam ienicy lelk i ej". Zbadano m ur odchodzący pod kątem 45 od n a ro żn i ka, k tóreg o o b ecn o ść za r eje stro w a n o w roku ubiegłym /odkryw ka 1 4 /8 0 /. Mur obserw ow ano na d łu g o ści b lisk o 7 m . Ma on g ru b o ść 1, 4 m i wykonany j e s t z kam ieni eratyczn ych z d o m ieszk ą c e g ły g o ty ck iej. J e s t to zapew ne, poszukiw any od tr z e c h la t, Mur obwodowy zam ku go ty ck iego .
Z grom adzono d o ść typowy dla R aciążk a ruchom y m a te r ia ł zabytko w y. P rz ew a ż a ceram ik a naczyniow a: śred n io w ieczn a i nowoĄrtna - ponad 1 ,2 0 0 ułam ków.
Wobec d obrego poznania /w ciągu cz ter ech se z o n ó w / str a ty g r a fii obieictU jprzyszłoroczne badania n ależy sk oncen trow ać na u stalen iu p r z e b ie gu murów n iew idocznych ob ecn ie na p ow ierzch ni gruntów murów zam kow ych.
P P P racow n ie K onserw acji Zabytków
P racow n ia A r ch eo lo g iczn o - Kons erwat orsk a
O ddział w Łodzi
Badania p row a d ził m gr Edward Ć w iertak. F in an sow ał WKZ w R adom iu, P ie r w sz y se z o n badaH. ś r e d n io w ieczn e m ia sto /k a z im ie r z o w s k ie /, tz w . Nowy R a d o m /, - od połow y XIV w .
Badania ro zp o częto w ram ach In terdyscyp linarnych badań podjętych w zw iązku z planowaną rew a lo ry za c ją zesp o łu s ta r o m ie jsk ie g o i za ło że n ia zam kow ego. C elem p rac w 1981 roku było uchw ycenie śred n io w ieczn ej B ram y P iotrk ow sk iej i p rzy leg a ją ceg o do niego muru obronnego. U zachod niego wylotu u l. Szpitalnej /b io r ą c e j swój p oczątek w północno-zachodnim narożniku rynku s ta r o m ie js k ie g o /, w m ie jsc u p rzy p u szcz a ln eg o p rzeb iegu muru m iej sk ie g o , d och odzącego w tym m ie jsc u do bram y m ie js k ie j, z a ło ż o no dwa wykopy a r c h e o lo g ic z n e . W wykopie Ï o w ym iarach 4 x 15 m c o fn ię tym 10 m na północ od ul. Szpitalnej, uchwycono c z ę śc io w o z n isz c z o n e r e likty fundamentowej p a rtii muru obronnego. O dsłonięty w wykopie m ur był c z ę śc io w o z n iszcz o n y p r z e z lic z n ie w ystępu jące w tym m ie jsc u rury k an ali zacyjn e i p ó ź n ie jsz e wkopy budowlane. Zachowany re lik t zbudowany b y ł z różn ej w ie lk o śc i kam ieni polnych w iązanych zapraw ą wapienną. S zero k o ść m uru w yn osi 240 cm , a zachow ana w y so k o ść 175 cm . P odstaw a ławy fun damentowej wykonana była z ułożonej w ro w ie w arstw y dużych kam ieni p o l nych, na których wym urowano w te ch n ice opus incertum ław ę fundam entową w y so k o ści 60 cm , zak oń czon ą w yraźn ą w arstw ą w yrów naw czą z p ła sk ich kam ieni polnych pokrytych grubą w arstw ą zapraw y. D alej lic o muru je s t lekko cofn ięte od k raw ęd zi lawy fundam entowej. Ta w y ż sz a partia muru zbudowana w podobnej te ch n ice , jak i ława fundam entowa, w yróżn ia s i ę j e dynie sta ra n n iejszy m doborem k am ien i wm urow anych w lic o m uru. P ow yż sz y fragm en t etan ow ił d olną c z ę ś ć nadziem nej p a rtii m uru, który powinien p r z e jś ć w m u r ceglan y. S tratygrafia u w arstw ień w wykopie I a ż do c a lc a j e s t ca łk o w icie zak łócon a.
W wykopie I I o w ym iarach 5 x 5 - 2 x 3 m o d słon ięto fragm en t budynku b ra- m nego, który n ależy p r z y p is a ć znanej ze źród eł B ra m ie P iotrk o w sk iej. O dsłon ięto jedną ś c ia n ę budynku od strony m ia sta w raz z p rzylega jący m do niego m urem m ie jsk im . Mur bram y p osia d a ł gru b o ść 290 cm , a zachow ana w y sok ość 240 cm . W nętrze muru zbudowano z n ieregu larn ych kam ieni p ol nych, jedyn ie lic a byfy wym urowane z e staran n iej dobranych k am ien i i c z ę ś ciowo obrobionych cio só w wapiennych. Jed yn ie narożniki wykonano z e sta r a n niej obrobionych ciosów w apiennych. P rzejazd w b ra m ie wybrukowany był k am ieniam i p olnym i. Mur m ie jsk i dochodzący do bram y wykonany b y ł po dobnie, jak o d słon ięty w wykopie I. Jedyną r ó ż n ic ę sta n ow iło wykonane p ó ź niej lico w a n ie ceg a ln e wm urow ane w u kładzie wozówkowym , O dsłonięta RADOM
