Ryszard Kirkowski
Trzciano, st. 34, gm. Wąbrzeźno, woj.
toruńskie, AZP 35-45/115
Informator Archeologiczny : badania 27, 22-23
22 Neolit
W wyniku tegorocznych badań wskazać m ożna jedynie na rejon występowania pozosta łości budow nictwa słupowego, wiązanego z osadnictwem ludności ku ltu ry pucharów lejko watych. Zachowanym fragm entarycznie układom ch at tow arzyszą źródła uznaw ane za typowe dla inw entarzy o charakterze przydomowym (bardzo duża ilość ceram iki, przęśliki, żarn a i rozcieracze, płyty szlifierskie, uszkodzone narzędzia kam ienne).
Dalsze badania winny poszerzyć informacje dotyczące intensyw ności i ch arak te ru eks ploatacji powierzchni stanow iska w poszczególnych fazach zasiedlenia.
B adania będą kontynuowane.
S z u m iło w o , s t. 14 U niw ersytet M ikotąja K opernika In-g m . R a d z y ń C h e łm iń s k i, w o j. s ty tu t Archeologii i E tnografii w To-t o r u ń s k i e ru n iu
A Z P 3 2 -4 7 /4 1
Badania weryfikacyjne S. Kukawka. Stanow isko wielokulturowe. K u ltu ra ceram iki wstęgowej rytej, k u ltu ra pucharów lejkowatych, k u ltu ra am for kulistych, k u ltu ra łużycka. Neolit i epoka brązu.
ł Literatura: Archeologiczne badania..., s. 91-99.
T r z c ia n o , s t. 34 M uzeum w G rudziądzu g m . W ą b rz e ź n o , w o j. t o r u ń s k i e
A Z P 3 5 -4 5 /1 1 5
B adania prow adził m gr Ryszard Kirkow ski. F inansow ane przez U rząd Wojewódzki w Toruniu i U rząd G m iny w Wąbrzeźnie, P ier wszy sezon badań. Osada k u ltu ry ceram iki wstęgowej rytej.
Stanowisko odkryte zostało w trakcie badań powierzchniowych prowadzonych w ra mach AZP w 1986 r. Położone je st na pograniczu wsi Trzciano i Ryńsk, na potach E ugeniu sza K utuły z Trzciana. Zajmuje krawędź rozległego wyniesienia, opadającego łagodnymi stokam i ku dolinie Bachy. J e s t obecnie wyniesione ponad dno ok. 10 m.
B adania prow adzone w okresie od 1 do 9 sierpnia 1993 r. skoncentrow ane były na zlokalizowaniu obiektów k u ltu ry ceram iki wstęgowej rytej, na których obecność wskazy wała stosunkow o liczna obecność ceram iki tej k u ltu ry n a powierzchni stanow iska. W tym celu wykonano ok. 150 dołków o głębokości do 40 cm — do poziomu calca. Siecią tych dołków pokryto powierzchnię ok. 0,5 ha. Odkryto w ten sposób tylko jeden obiekt datow a ny na k u ltu rę ceram iki wstęgowej rytej, położony we wschodniej części stanow iska. W miejscu tym założono wykop badawczy o wym iarach 3 x 4 m. Po zdjęciu w arstw y ornej, na tle gliniastego calca odsłonięto nieregularną plam ę intensyw nie czarnej ziemi, którą określono w stępnie jako obiekt 1. Po rozpoczęciu jego eksploracji i zdjęciu 10 cm wypełni- ska stw ierdzono obecność czterech obiektów, które określono jak o obiekty: 1, la , lb , lc.
M ateria! ruchom y pozyskano z obiektów l i l a — łącznie 607 fragm. ceram iki, 65 krze mieni, 4 płyty szlifierskie, 2 tłuki kam ienne, 2 gładziki.
Chronologię określoną na podstawie m ateriału ceram icznego z obiektu 1 m ożna od nieść na II, a być może na przełom II i III fazy k u ltu ry ceram iki wstęgowej rytej na ziemi chełm ińskiej. C eram ika pochodząca z obiektu l a je s t niew ątpliw ie młodsza i m ożna ją uważać za jeden z najpóźniejszych zespołów tej k u ltu ry n a tym terenie: świadczy o tym obecność ceram iki k u ltu ry późnej ceram iki wstęgowej.
B adania dostarczyły niezwykle interesujących wyników — po raz pierw szy n a ziemi chełm ińskiej stw ierdzono obecność przecinających się obiektów k u ltu ry ceram iki wstęgo
Inform ator Archeologiczny 23
wej rytej. Również pierwszy raz w obiekcie tej k u ltu ry stw ierdzono ceram ikę innej kultury, której nie należy traktow ać jako w tórnie przem ieszanej.
M ateriały i dokum entacja znajdują się w M uzeum w G rudziądzu. Badania zakończono.
T r z c ia n o , s t. 36 M uzeum w G rudziądzu gm . W ą b rz e ź n o , w o j. t o r u ń s k i e
A Z P 3 5 -4 5 /7 4
B adania prow adzi! m gr R yszard Kirkowski. F inansow ane przez Urząd Wojewódzki w Toruniu i U rząd G m iny w W ąbrzeźnie. P ie r wszy sezon badań. Osada k u ltu ry ceram iki wstęgowej rytej. Ślad osadnictw a z okresu schyłkowego paleolitu, k u ltu ry późnej ceram iki wstęgowej, k u ltu ry pucharów lejkowatych, k u ltu r schyłkowego neo litu i wczesnego brązu.
S tanow isko o d k ry te zostało w trak cie badań pow ierzchniowych w ram ach AZP w 1986 r. Znaleziono wówczas dużą liczbę zabytków krzem iennych oraz ceram ikę k u ltu ry ceram iki wstęgowej rytej.
Położone je s t na pograniczu wsi Trzciano i Ryńsk, na polach Eugeniusza Kotuły z Trzciana. Zajmuje szczytowe partie niewielkiego wyniesienia, opadającego łagodnymi stokam i w kierunku wschodnim, południowym i zachodnim . W ypiętrzone je s t ono jedynie n a ok. 3 m nad otaczające je obniżenia teren u . Stanowisko to w okresie wczesnego holoce- n u znajdowało się w bezpośrednim sąsiedztwie płytkiego w tej części jeziora Wieczno. Pokryte je s t piaskam i, w części wschodniej zalegąjącymi n a płytko występującej glinie.
Podjęcie badań związane było głównie z faktem współ wy stępo w ania dużej liczby krze mieni i ceram iki k u ltu ry ceram iki wstęgowej rytej, sugerującego późną chronologię tego stanow iska. Badania miały ch ara k ter ratowniczy i objęły obszar o powierzchni 50 m . Odkryto 4 dom niem ane obiekty zarysow ane jako nieregularne zaciemnienia, w których nie stw ierdzono wyraźnych koncentracji zabytków.
S traty g rafia odkrytych naw arstw ień przedstaw iała się następująco: w arstw a I — 0-25 cm, w arstw a om a, spiaszczona, szara ziemia; w arstw a II — 25 cm do 1,15 m, jasnożólty piasek, w którym zalegała większość odkrytych zabytków; w arstw a III — glina zarejestrow ana jedynie w wykopie 5 zlokalizowanym we wschodniej części stanow iska; w arstw a IV — calec, ciemnożółty piasek.
W trakcie badań wydobyto: 1810 artefaktów krzem iennych, 368 fragm . ceram iki oraz 18 narzędzi kam iennych. Wśród tych ostatnich w yraźnie dom inują tłuki kam ienne i inne narzędzia związane z obróbką krzem ienia. O dkryto również kilkanaście fragm. kości, w tym kilka zębów drapieżnych ryb.
Badania zaowocowały odkryciem pierwszego stanow iska ze schyłkowego paleolitu n a ziemi chełm ińskiej z tak dużą liczbą zabytków, w strefie, gdzie dotychczas nie rejestrow a no tego typu osadnictw a. Stanowisko to je s t pierwszym dowodem na eksploatację przez ludność k u ltu ry ceram iki wstęgowej rytej tego typu niszy ekologicznej, nie nadąjącej się do upraw y zbóż. Próbę adaptacji do nowych w arunków środowiska naturalnego podjęto pod presją nowo przybyłej ludności k u ltu ry późnej ceram iki wstęgowej.
M ateria! i dokum entację złożono w M uzeum w Grudziądzu.
