Kuźniczka, gm. Krzepice, woj. częstochowskie, st. 2

Iwona Młodkowska

Kuźniczka, gm. Krzepice, woj.

częstochowskie, st. 2

Informator Archeologiczny : badania 22, 40-41

4 0

K o e z y c e W ie lk ie , g m . T a rn ó w , w o j. ta r n o w s k ie , s t . X

PP P raco w n ie K o n serw acji Z ab y tk ó w P ra c o w n ia A rc h e o lo g ic z n o -K o n se r­ w a to rs k a w T arn o w ie

B a d a n ia prow adzili m g r AmdrzeJ C etera 1 m gr J e n y O k o ń sk i (a u to r spraw ozdania). F in an so w ała D yrekcja O kręgow a D róg P u b liczn y ch w K ra­ kowie. Pierw szy sezon B adań. O sa d a k u ltu ry łużyckiej.

S ta n o w is k o położone Je s t n a pó łn o cn o w sc h o d n im sk ło n ie rozległego cy p la w d o lin ie Białej D unaJcow eJ. Z o sta ło o d k ry te p o d czas b a d a ń AZP w 1981 r. W zw iązku z b u d o w ą o b w o d n icy w okół T a m o w a b a d a n ia m iały c h a r a k te r rato w n iczy i o b jęły cz ę ść s ta n o w is k a zag ro żo n ą z n isz c z e n ie m . W s o n d a ż u o w y m ia ra c h 10 x 1 m stw ierd zo n o o b e c n o ść p od h u m u s e m w a rstw y k u ltu ro w e j o m iąższo ści ok. 2 0 cm . W w ykopie 1 /8 8 o w y m ia ra c h 5 x 5 m z w a rstw y k u ltu ro w e j n a głęb o k o ści 6 0 -7 0 c m w yodrębniło się 5 o w aln y ch o b iek tó w arch eo lo g iczn y ch . Były to niew ielkie, płytkie Jam y, typow e d la o sa d n ic tw a k u ltu ry łużyckiej. U zyskany w trak cie b a d a ń m a te ria ł ceram iczn y pozw ala d ato w ać stan o w isk o n a koniec epoki b rą z u I p o czątck epoki żelaza.

B a d a n ia i t u i o w i i k i z a k o ń c z o n o .

I K raków - Nowa H u ta H u ta W ycląie, K ró le S t a r e , g m . K a ię ż o p o l,

w o j. z a m o j s k i e ,

B a d a n ia prow adzili m g r m gr A ndrzej U rb a ń sk i (a u to r sp ra w o z d a n ia ) 1 Je rz y W aszkiew icz. F in an so w ało M u zeu m O kręgow e w Z a m o śc iu . P ier­ w szy 1 o s ta tn i se z o n b a d a ń . Ś la d y o sa d n ic tw a z epoki w czesn eg o ś r e ­ dniow iecza.

s t, 5 - p a trz n eo lit

M uzeum O kręgow e w Z am o ściu , Mu- ze u m R zem losłLucJow ych w B iłgoraju

S ta n o w is k o położone J e s t w lesle n a w ysokim , p ia sz c z y sty m b rzeg u T an w i s ta łe p o d m y w a­ n y m p rz e z rzek ę. W la ta c h 7 0 -tych n a tra fio n o w s k a r p ie n a d b rzeg iem n a ś la d y o b iek tó w Z o k re s u w czesn eg o śred n io w iecza. Z e b ra n y m a te ria l c e ra m ic z n y p rz e k a z a n y Z ostał do M uze­ u m R zem iosł L udow ych w B iłgoraju.

Po o czy szczen iu o d c in k a ok. 2 0 m profilu b rzeg u n ic n a tra fio n o n a p o z o sta ło śc i obiektów . W c ią g u k ilk u n a s tu la t p o d m y ty p rz e z rzek ę brzeg p rz e s u n ą ł się o k lik a m etrów , co sp o w o ­ dow ało ic h zn iszczen ie. Z p o w ierzch n i s ta n o w isk a z e b ra n o niew ielką Ilość fr. c e ra m ik i k u ltu ry trz c ln le c k ie j 1 z o k re s u w czesn eg o śred n io w iecza o ra z re tu sz o w a n y o d łu p e k z k rz e m ie n ia św iec lec ho w skiego. W trak cie oczyszczania profilu n atrafio n o n a k ilk a fragm entów ceram ik i z w czesnego o k re s u epoki b rą z u 1 z o k resu w czesnego średniow iecza.

M ateria ły z b a d a ń z n a jd u ją się w M uzeum R zem iosł Ludow ych w B iłgoraju. M e p r z e w id u je s i ę k o n ty n u a c j i b a d art.

I K rzem ionki, gm . B odzechów , woj. kieleckie - p a trz neolit. K u i n i c z k a , g m . K rz e p ic e ,

w o j. c z ę s t o c h o w s k ie , s t . 2

M u zeu m O k ręg o w e w C zęsto ch o w ie

B a d a n ia p ro w ad ziła m gr Iw ona M łodkow ska. F in a n s o w a ł WKZ w C zęs­ tochow ie. D rugi sezo n n a d a ń . C m e n ta rz y sk o c ia ło p a ln e k u ltu r y łu ży c­ kiej z III-(V o k re s u epoki b rą z u . O s a d a o n ie o k re ślo n e j chronologii.

K o n ty n u o w a n o p ra c e p ro w ad zo n e w 1987 r. P rz e b a d a n o p o w ierzch n ię 100 m 3 po północnej I z a c h o d n ie j s tro n ie u b ieg ło ro czn y ch wykopów.

O d k ry to 8 g ro b ó w c ia ło p a ln y c h (n r 21-28). w śró d k tó ry c h tylko J e d e n był o b ie k te m p o p iel­ nicow ym . F u n k c ję p o p ieln icy p ełn ił d u ż y g a rn e k o e so w a ty m profilu. G ró b p o s ia d a ł sy m b o ­ lic z n ą o b sta w ę k a m ie n n ą . P o p ieln ica po brzegi w y p ełn io n a s p a lo n y m m a te ria łe m k o stn y m , p rz y k ry ta z o s ta ła du ży m , p ła s k im k a m ien iem . In n y g ró b p o s ia d a ł b r u k k a m ie n n y n a d n ie Jam y , o k tó ry rozbito c z e rp a k profilow any. Kilka fragm entów sp a lo n y c h k ości zalegało w zasyp! - s k u Ja m y n a d b ru k iem . W p o zo stały ch o b ie k ta c h c ia ło p a ln y c h Jam ow ych o d k ry to niew ielką Hość sp a lo n y c h sz c z ą tk ó w k o s tn y c h o raz lu źn e frag m en ty ró żn y ch n ac z y ń .

W w y k o p ach n a rta flo n o ró w n ież n a 21 obiektów n ie grobow ych, z czego 11 było Ja m a m i p o słu p o w y m l. T ylko w 1 o b iek cie (Jam a 25) z n ale zio n o k ilk a d ro b n y c h u ła m k ó w c e ra m ik i 1 2 g ru d k i polepy.

frÿorm atar A rcheologiczny 1988

₄₁

Na podstaw ie analizy m ateriału ceram icznego oraz cech o b rząd k u pogrzebow ego należy u trz y ­ m a ć w cześniejsze d a to w a n ie c m e n ta rz y s k a n a 1II-IV o k re s u epoki b rązu . N ato m iast m a te ria ł p o chodzący z Jam y n r 25 nie pozw ala o k reślić przynależności kulturow ej 1 chronologii osady.

M ateria ły z n a jd u ją s ię w M u zeu m O kręgow ym w C zęstochow ie. B a d a n i· b ę d ą k o n ty n u o w a n e .

I

B a d a n ia p ro w ad ziła d r M ałg o rzata M o g ieln ick a-U rb an . K o n su lto w ał d o e. d r h a b . J a n D ąb ro w sk i. F in a n s o w a ł WKZ w S ie d lc a c h . Ó sm y se z o n b a d a ń . C m e n ta rz y sk o g ru p y m azow iecko· podia sklej k u ltu r y łużyckiej z JV-V o k re s u e p o k i b rą z u 1 w czesnej e p o k i żelaza.

P rz e k o p a n o ok. 194 m 2, o d k ry w ając 83 o b ie k ty se p u lk ra ln e : 5 g ro b ó w ja m o w y ch , 68 p o pielnicow ych, 1 s k u p is k o k a m ie n i o raz 2 zesp o ły 1 7 pojed y n czy ch n a c z y ń n ie z a wie ra ją c y c h k ości. G ro b y Jam ow e były k o liste w p la n ie I nieck o w ate w p rzek ro ju , W d w ó ch zary so w ały s ię ś la d y J a m grobow ych. Wc w sz y stk ic h w ystąpiły d ro b n e frag m en ty ceram ik i. W 10 g ro b a c h p opielnicow ych zao b serw o w an o z a ry sy Ja m . Tylko dw a z n ic h były jało w e, a w p o zo sta ły c h stw ie rd z o n o d ro b n e p rz e p a lo n e k o ści, nieliczne fra g m e n ty c e ra m ik i, k rz e m ie n ie 1 frag m en ty sk o ro d o w a n e g o p rz e d m io tu żelaznego. W iększość p o p ieln ic była n a k ry ta p la c k ie m lu b m isą , rzadziej in n y m n aczy n iem . P rzy staw k i w y stąp iły o b o k p o p ieln ic w 4 g ro b a c h , a w p o pielnicy w Jed n y m . W p o p ie ln ic a c h 19 grobów zn alezio n o , n a ogół w śró d kości, d ro b n e p rzed m io ty m etalo w e, przew ażn ie kółka lu b s k r ę ty z d r u t u brązow ego. W 12 In n y ch stw ie rd z o n o śla d y po n le z a c h o w n n y c h p rz e d m io ta c h brązow ych, w 14 krzem ien ie, a w I n ie o k re ślo n y p rz e d m io t k o śc ia n y . K rzem ienie s ą c z ę sto p rz e p a lo n e lu b m a ją p a ty n ę ogniow ą. S k u p is k o k a m ie n i było n ie r e g u la r n e w p la n ie I p rofilu, s iln ie w ydłużone po 11 nil p ó łn o c -p o łu d n ie , I zaw ierało s t o s u n ­ kow o d u ż o frag m en tó w c e ra m ik i 1 krzem ieni. N aczynia n le z a wie ra ją c e k ości 1 Ich zespoły z n ajd o w ały s tę w sto s u n k o w o zn aczn ej odległości od s ą s ie d n ic h grobów , s y tu u ją c się n a ogół n a poziom ie Ich d o ln y c h p a rtu lu b poniżej n ich . Były to p rzew ażn ie c z e rp a k i, k u b k i 1 a m fo r ki m a ły c h rozm iarów . O b iek ty n a c m e n ta rz y s k u w y stęp o w ały w s k u p is k a c h , w 3 poziom ach I n ie ra z n a w a rstw ia ły się n a siebie. Potw ierdzono w sc h o d n ią 1 z a c h o d n ią g ra n ic ę n ek ro p o li I ro z p o z n a n o lepiej Jej p a rtię p ó łn o c n o -w sc h o d n ią .

B a d a n ia b ę d ą k o n ty n u o w a n e .

E

______________________

d zu . D w u n a s ty sezo n b a d a ń . C m e n ta rz y sk o g ó rn o ślą sk lo -m a ło p o lsk ie j g ru p y k u ltu r y łużyckiej z V o k re s u e p o k i b rą z u 1 z o k re s u h a lsz ta c k ie g o С (9 0 0 * 6 5 0 p.n.c,].

B a d a n ia k o n c e n tro w a ły się w zach o d n iej części sta n o w isk a . Z b a d a n o o b s z a r o pow ierzchni 6 0 0 m 2. n a k tó ry m o d k ry to 45 g ro b ó w c ia ło p a ln y c h o zró żn ico w an y m o b rz ą d k u pogrzebow ym .

Typ 1 - 12 grobów . P rzep alo n e k ości lu d zk ie, u ło żo n e w p o p ieln icy w u k ła d z ie a n a to m ic z ­ n y m [groby: 41 8 , 4 2 5 , 4 4 1 , 4 5 5 ) lu b p rz e m ie s z a n e (groby: 41 7 , 4 1 9 , 4 2 1 , 4 2 8 , 4 3 3 . 44 5 , 4 5 0 , 45Θ), w yp ełn iały p o p ieln icę p raw ie p od s a m ą szy jk ę. P opielnice u sta w io n e były w nieek o w a- ty c h J a m a c h w y p ełn io n y ch с za m la w asza rym p lask iem , ry s u ją się w y raźn ie n a tle w a rstw żółtaw ego żw iru. G roby: 421 I 44 5 m iały o b sta w ę k a m ie n n ą . P rzy staw k i u m ie sz c z o n e były b e z p o śre d n io w sąsie d z tw ie popielnicy. Rzadziej w k ła d a n o Je ra z e m z o zd o b am i s tro ju do je j w n ę trz a n a p rz e p a lo n e sz c z ą tk i lu d zk ie. N ak ry w an ie p o p ieln ic ptasklm ! k a m ie n ia m i lu b m isą stw ie rd z o n o w g ro b a c h : 4 3 3 , 4 4 1 , 4 4 5 , 4 5 5 .

Typ II, o d m ia n a a - 4 groby. C zęść p rz e p a lo n y c h k o ści lu d z k ic h w popielnicy, a re s z tę ro z sy p a n o m iędzy p o p ieln icą a p rz y s ta w k a m i (groby: 43 2 , 43 8 , 4 4 8 , 454).

Typ U, o d m ia n a b - J e d e n grób. P rzep alo n e k ości lu d zk ie częściow o w popielnicy, a re s z tę ro z sy p a n o w Jam ie grobow ej w zdłuż o si p ółnoc - p o łu d n ie . P opielnica 1 p rz y sta w k i u m ieszczo n e były w p ó łnocnej części Ja m y grobow ej.

Typ III, o d m ia n a b - J e d e n grób. O d m ian ę tę re p re z e n tu je g ró b n r 4 2 3 . R óżni s ię od ty p u II, o d m ia n a b, ty m że p rz e p a lo n e k o śc i lu d zk ie były p rz e m ie s z a n e ze sz c z ą tk a m i s to s u , n a to m ia s t p rz y sta w k i u m ie sz c z o n e z o sta ły w po łu d n io w ej części ja m y grobow ej.

G ro b y Jam ow e, ty p IV - 5 grobów . P rzep alo n e k o ści lu d z k ie tw orzyły p o d łu ż n e s k u p is k a w zdłuż osi p ó łn o c -p o łu d n ie [groby: 4 2 7 , 43 4 , 4 4 7 , 4 5 1 , 453). W śród p rz e p a lo n y c h kości

M u z e u m A rcheologiczne 1 E tn o g ra ­ ficzne w Łodzi

P o lsk a A k a d e m ia N a u k I n s ty tu t H i­ s to r ii K u ltu r y M a te ria ln e j Z a k ła d E poki M etali w W arszaw ie