RANKING ZAWODÓW
DEFICYTOWYCH I NADWYśKOWYCH W
POWIECIE LIMANOWSKIM
CZĘŚĆ PROGNOSTYCZNA DOTYCZĄCA ABSOLWENTÓW
LIPIEC 2014
Niniejszy raport jest częścią prognostyczną monitoringu zawodów deficytowych i
nadwyŜkowych w powiecie limanowskim. Obejmuje analizę zawodów deficytowych i nadwyŜkowych w oparciu o dane o absolwentach szkół ponad gimnazjalnych według
kierunków kształcenia za rok 2013/2014. Celem badania jest uzyskanie informacji o liczbie absolwentów , którzy ukończyli edukację w 2013r. oraz przewidywalnej liczbie absolwentów w 2014r. Winno to stanowić przesłankę dla oceny spójności systemu kształcenia z potrzebami lokalnego rynku pracy.
WdroŜenie systemu monitoringu pomaga określić kierunki i natęŜenie zmian zachodzących w strukturze zawodowej na rynku pracy. Monitoring ma słuŜyć osobom, które poszukują pracy jak i podejmują decyzję odnośnie dalszej edukacji. UmoŜliwi to dostosowywanie kierunków kształcenia do potrzeb rynku pracy. Z tego względu będzie teŜ przydatny wszelkim instytucjom edukacyjnym w planowaniu oferty edukacyjnej.
Ustalenie liczby kierunków kształcenia z podziałem na zawody deficytowe i nadwyŜkowe w okresach rocznych stanowi podstawowe źródło informacji o procesie
dostosowania edukacji do wymagań lokalnego/powiatowego/rynku zatrudnienia. Struktura kształcenia w sposób istotny moŜe przedstawiać obraz rynku pracy oraz wpływać na zachwianie równowagi pomiędzy popytem a podaŜą. DuŜy napływ absolwentów w niektórych zawodach potęguje bezrobocie, co w kontekście braku doświadczenia zawodowego prowadzi do utrwalenia bezrobocia i konieczności zastosowania instrumentów w postaci staŜy czy szkoleń. MłodzieŜ kończąca szkoły ponadgimniazjalne jest waŜną grupą bezrobotnych rejestrujących się w tutejszym Urzędzie Pracy.
Z analizy danych /Tabela 4.2. struktura zawodowa absolwentów według poziomu wykształcenia i zawodów w powiecie limanowskim w latach 2013 i 2014/ wynika, Ŝe w powiecie limanowskim w 2013r. szkoły ponad gimnazjalne ukończyło 1866 abiturientów, z tego:
Szkoły policealne i średnie: technika i licea zawodowe - 614 Lice ogólnokształcące - 839 Zasadnicze szkoły zawodowe - 413
Natomiast według Załącznika 3 do sprawozdania MPIPS – 01 na koniec 2013r w Powiatowym Urzędzie Pracy w Limanowej zarejestrowanych było 10569 osób bezrobotnych, z czego 890 osób to absolwenci. Liczba absolwentów kończących
Szkoły policealne i średnie zawodowe - 166, tj.8,90 % z 1866 ogółu absolwentów
Licea ogólnokształcące - 336 tj.18,01 % z1866 ogółu absolwentów
Zasadnicze szkoły zawodowe - 290, tj 15,54 %z 1866 ogółu absolwentów oraz 98 osób /absolwentów/, którzy ukończyli wyŜsze uczelnie po za terenem naszego powiatu.
Wykres nr 1. struktura absolwentów na rodzaj ukończonej szkoły oraz
rejestrujących się w 2013roku.
614 839
413
166
336
290
0 100 200 300 400 500 600 700 800 900
absolwenci ze szkół powiatu limanowskiego
absolwenci zarejestrowani w PUP
szkoły pol. i śr zaw. liceum ogólnokszt zasadn.zawodowe
W niŜej podanej tabeli przedstawiony jest zestaw liczb absolwentów zarejestrowanych w Powiatowym Urzędzie Pracy Limanowa w 2013 roku według nazwy zawodów oraz kodu 6-cio cyfrowego, jak równieŜ przewidywanych absolwentów w 2014r.
Jednocześnie obliczony został, wskaźnik będący ilorazem liczby bezrobotnych absolwentów zarejestrowanych w PUP na koniec 2013r. a liczbą absolwentów, którzy zakończyli edukację w 2013r.
Analiza szkół policealnych i średnich zawodowych / tabela nr 1/
W grupie osób, które w 2013r uzyskały wykształcenie policealne średnie zawodowe z terenu powiatu limanowskiego najwięcej ukończyło edukację w następujących zawodach:
Technik budownictwa - 137 osób, tj. 7,34 % z 1866 ogółu absolwentów Technik hotelarstwa - 85 osób, tj. 4,56 % z 1866 ogółu absolwentów Technik ekonomista - 75 osób, tj. 4,02 % z 1866 ogółu absolwentów
Biorąc pod uwagę procent absolwentów rejestrujących się w PUP Limanowa w 2013 roku, w stosunku do ilości osób kończących naukę, niekorzystnie przedstawia się sytuacja osób, które uzyskały zawód: technik organizacji usług gastronomicznych – 38,71%
Kod zawodu 6-cio cyfrowy Nazwa zawodu Absolwenci, którzy ukończyli szkołę na terenie powiatu w roku 2013 Bezrobotni absolwenci zarejestrowani w PUP w końcu roku 2013 Przewidywani absolwenci W roku 2014 (4):(3 w%
1 2 3 4 5 6
Wykształcenie policealne i średnie
311204 Technik budownictwa 137 31 132 22,6277
311303 Technik elektryk 43 4 53 9,3023
311504 Technik mechanik 43 7 48 16,2791 311513 Technik pojazdów samochodowych 30 8 25 26,6667
314202 Technik architektury krajobrazu 5 0 0 0,0000
314207 Technik rolnik 2
1 16 50,0000
322002 Technik Ŝywienia i gospodarstwa domowego
57 10 58 17,5439
331402 Technik agrobiznesu 0
0 27 0,0000
331403 Technik ekonomista 75 27 65 36,0000
333107 Technik logistyk 0 0 0 0,0000
334306 Technik administracji] 0 1 0 0,0000
343403 Technik organizacji usług
gastronomicznych]
31 12 32 38,7097
343602 Muzyk 0 0 0 0,0000
351203 Technik informatyk 54 7 52 12,9630
422402 Technik hotelarstwa 85 20 60 23,5294
522305 Technik handlowiec 42 7 21 16,6667
532102 Opiekun medyczny 26 0 38 0,0000
technik rolnik – 50% /2 ukończone do 1 zarejestrowanego/. W przedstawionych sytuacjach większa połowa absolwentów, którzy ukończyli edukację pozostawała w ewidencji osób bezrobotnych w tut. Urzędzie na koniec ubiegłego roku. Oznacza to, Ŝe najtrudniej znaleźć pracę osobom posiadającym kwalifikacje w w/w zawodach, a szczególnie w zawodach związanych z rolnictwem
Najbardziej celowe wydaje się kształcenie młodych osób w zawodach:
technik elektryk, , technik informatyk, technik handlowiec oraz osoby kończące szkoły muzyczne, poniewaŜ najmniej absolwentów rejestruje się w Urzędzie po ukończeniu wskazanych szkół, co oznacza, Ŝe osoby te znalazły swoje miejsce na rynku pracy zaraz po ukończeniu szkoły.
W powiecie limanowskim wśród bezrobotnych absolwentów kończących szkołę w 2013 roku podobnie jak w latach poprzednich dominujący odsetek stanowią młodzi ludzie bez Ŝadnych kwalifikacji zawodowych – absolwenci liceów ogólnokształcących i profilowanych.
W 2013 roku licea te ukończyło 839 osób, z których 336 /40,05%/ zarejestrowało się w tutejszym urzędzie. W większości osoby te rejestrują się na okres oczekiwania na końcowe wyniki egzaminacyjne z uczelni, na które składały dokumenty. Pozostałe osoby, mimo Ŝe nie posiadają zawodu chętnie są przyjmowane przez pracodawców, którzy często poszukują młodych energicznych pracowników ze średnim wykształceniem w ramach aktywnych form przeciwdziałania bezrobociu najczęściej na subsydiowane miejsca pracy a w szczególności staŜe.
NiŜej podana tabela nr 2 przedstawia analizę osób, które ukończyły liceum ogólnokształcące.
Kod zawodu 6-cio cyfrowego Nazwa zawodu Absolwenci, Którzy ukończyli szkołę na terenie powiatu w roku 2013 Bezrobotni absolwenci zarejestrowani w PUP w końcu roku 2013 Przewidywani absolwenci w roku 2012 (4) : (3) w %
2 3 4 5 6
Wykształcenie średnie ogólnokształcące
000000 Bez
zawodu
839 336 797 40,0477
Kolejną analizowaną grupa są absolwenci szkół zawodowych. Dane na ten temat przedstawia niŜej podana tabela nr 3
Zawody, w których najwięcej absolwentów Zasadniczych Szkół Zawodowych opuściło mury szkolne w 2013 roku w powiecie limanowskim przedstawiają się następująco:
Mechanik pojazdów samochodowych – 72 osób, to 17,4% ogółu absolwentów szkół zawodowych /413abs./ co stanowi 3,9% wszystkich absolwentów /1866/ z 2013 r.
Murarz – 55 osób, to 13,3% ogółu absolwentów szkół zawodowych /413abs./ co stanowi 2,95% wszystkich absolwentów /1866/ z 2013 r.
Sprzedawca –51 osób, to 12,3 % ogółu absolwentów szkół
Kod zawodu 6-cio cyfrowego
Nazwa zawodu
Absolwenci, którzy ukończyli szkołę na terenie powiatu w 2013 roku
Bezrobotni absolwenci zarejestrowani w PUP na koniec 2013
Przewidywani absolwenci w roku 2014
(4) : (3) w %
1 2 3 4 5 6
Wykształcenie zasadnicze zawodowe
512202 Kucharz małej gastronomii 38 25 0 65,7895
514101 Fryzjer [zawody szkolne:
Fryzjer, Technik usług fryzjerskich]
45 32 39 71,1111
522301 Sprzedawca 51 46 51 90,1961
613001 Rolnik produkcji roślinnej i zwierzęcej [zawód szkolny: Rolnik]
1 0 23 0,0000
711102 Monter konstrukcji budowlanych 19 9 13 47,3684
711202 Murarz 55 33 50 60,0000
711501 Cieśla 0 0 0 0,0000
712204 Posadzkarz 17 6 0 35,2941
712604 Monter instalacji i urządzeń
sanitarnych 14 8 9 57,1429 712904 Technolog robót wykończeniowych w
budownictwie
4 3 10 75,0000
713101 Malarz -tapeciarz 2 2 0 100,0000
713201 Lakiernik samochodowy 8 4 0 60,0000
721306 Blacharz samochodowy 10 6 5 50,0000
722204 Ślusarz 5 5 3 100,0000
723103 Mechanik pojazdów samochodowych 72 40 50 55,5556
723310 Mechanik-monter maszyn i urządzeń 13 3 16 23,0769
741103 Elektryk 12 4 31 33,3333
741203 Elektromechanik pojazdów
samochodowych 3 2 20 66,6667
742102 Monter – elektronik 0 0 0,0000
751105 Rzeźnik – wędliniarz 7 1 11 14,2857
751201 Cukiernik 9 3 15 33,3333
751204 Piekarz 9 3 7 33,3333 752205 Stolarz 19 10 9 52,6316
753402 Tapicer 0 1 1 0,0000
na młodych ludzi z zawodem: malarz-tapicer – 100,00% rejestrujących się(2-absolwentów, 2- rejestrujących się), ślusarz – 100,00%,(5/5) sprzedawca – 90,20%,(51/46) fryzjer, technik usług fryzjerskich – 71,11%(45/32) oraz technik robót wykończeniowych- 75,00 % (4/3). Z wyŜej przedstawionej analizy wynika, Ŝe w zawodach tych placówki oświatowe rokrocznie kształcą największą liczbę absolwentów. W związku z powyŜszym rynek pracy powiatu limanowskiego nasycony jest przedstawicielami tych zawodów.
Ponadto pracodawcy od zatrudnianych pracowników wymagają nie tylko konkretnych kwalifikacji zawodowych zdobytych w systemie szkolnym, ale systematycznego dokształcania się oraz dyspozycyjności i odpowiednich predyspozycji.
Analizując dane podane w powyŜszej tabeli dotyczące absolwentów Zasadniczych Szkół Zawodowych, którzy ukończyli edukację na terenie powiatu limanowskiego w 2013 roku oraz absolwentów rejestrujących wynika, Ŝe najmniej rejestruje się osób lub w ogóle nie są zarejestrowani w zawodach: rzeźnik-wędliniarz, elektryk, mechanik-monter maszyn i urządzeń oraz piekarz i cukiernik. Na tej podstawie naleŜy wnioskować, Ŝe absolwenci Ci aktywnie wchodzą na rynek pracy przez podejmowanie zatrudnienia lub rozpoczynają własna działalność gospodarczą.
Dla omawianej analizy waŜne jest to, Ŝe nie uwzględniono tutaj wielu absolwentów, którzy maja wykształcenie średnie techniczne, natomiast nie mają dyplomu poświadczającego kwalifikacje zawodowe, a więc postrzegane są jako osoby bez zawodu. Drugim problemem jest to, Ŝe w tutejszym urzędzie zarejestrowanych jest wiele osób z kwalifikacjami zawodowymi, lecz szkoły nie zgłosiły do SIO (MEN) takich absolwentów. Biorąc pod uwagę te nieścisłości powyŜszy raport moŜe nie w pełni obrazować stan faktyczny.
PODSUMOWANIE
Reasumując przedstawioną analizę sytuacji absolwentów szkół ponad gimnazjalnych na rynku pracy z 2013 roku w powiecie limanowskim stwierdzić naleŜy, Ŝe zachodzi pewna prawidłowość i zgodność w stosunku do opracowanego monitoringu zawodów deficytowych i nadwyŜkowych z ubiegłego roku. Zawody przedstawione w powyŜszej analizie występują w sporządzonym monitoringu zarówno jako zawody nadwyŜkowe i deficytowe.
Kontynuując poruszoną sferę zagadnień związanych z prognozą rynku pracy naleŜy stwierdzić, Ŝe pracownicy obecnie powinni być przygotowani do wykonywania prac przydatnych z punktu widzenia potrzeb rynku pracy. Nie jest to jednak moŜliwe kiedy rynek pracy funkcjonuje niezaleŜnie od systemu edukacji – brak jest spójności działania władz oświatowych z potrzebami rynku pracy. Młodzi ludzie kształcą się w zawodach, których potem nie mogą wykonywać/zawody nadwyŜkowe/, bądź teŜ w szkołach średnich nie dających
Ŝadnych kwalifikacji . Na rynku szczególnie brakuje absolwentów szkół zawodowych, dobrych
fachowców i rzemieślników praktycznie we wszystkich branŜach.
Wielu zarejestrowanych absolwentów z wykształceniem wyŜszym posiada zawód, który nie odpowiada aktualnemu zapotrzebowaniu na rynku pracy. Obecnie wyŜsze wykształcenie niestety nie daje gwarancji znalezienia zatrudnienia zwłaszcza, ze system edukacyjny pozostawia wiele do Ŝyczenia. Sytuacja młodych ludzi z wyŜszym wykształceniem dodatkowo komplikuje fakt, Ŝe w wielu przypadkach osoby bezrobotne, nie są skłonne do przekwalifikowania się.
Równocześnie w tut. Urzędzie duŜy odsetek byłych uczniów zostaje zaktywizowana w ramach szkoleń czy staŜy, które to wciąŜ na limanowskim rynku pracy stwarzają młodym ludziom największe szanse na aktywizację zawodową. Współpracujący pracodawcy sygnalizują bowiem, Ŝe zatrudnienie młodzieŜy utrudniają nie tylko zbyt wysokie koszty utrzymania pracownika, ale takŜe zawyŜone oczekiwania młodych osób co do warunków zatrudnienia w tym wysokości wynagrodzenia. Aby zapobiec więc trudnościom związanym z podjęciem pierwszej pracy, tutejszy urząd, grupie absolwentów proponuje jako alternatywne zatrudnienie – moŜliwość odbycia staŜu. Największe szanse na rozpoczęcie staŜu ma młodzieŜ, która posiada nie tylko praktyczne umiejętności zawodowe, ale równieŜ jest mobilna (prawo jazdy), dyspozycyjna, wyróŜnia się motywacja do pracy i odpowiednimi kompetencjami społecznymi (umiejętności pracy w zespole, komunikatywność, odporność na stres).
Sytuacja absolwentów na limanowskim rynku pracy przy zachowaniu obecnie istniejącej tendencji kształcenia, będzie powodować dalszy wzrost bezrobocia wśród absolwentów .Młodzi ludzie kształcą się w zawodach w których niektóre kierunki kształcenia, jakie oferowane są młodym ludziom nie w pełni odpowiadają rzeczywistym potrzebom rynku pracy, a wręcz przeciwnie niektóre szkoły kształcą swoich uczniów w zawodach nadwyŜkowych. Sytuacja na rynku pracy wymaga więc radykalnych działań Państwa zarówno w zakresie kształcenia zawodowego ukierunkowanego pod właściwe potrzeby pracodawców a z drugiej strony istnieje potrzeba działań mających na celu obniŜenie kosztów pracy w taki sposób, aby pracodawcy mogli zatrudnić więcej osób młodych.
Sytuacji ludzi młodych, w tym absolwentów na rynku pracy nie poprawi równieŜ wprowadzona reforma emerytalna /przedłuŜenie wieku emerytalnego/.
Sporządził: Zatwierdził:
